Ekranet nuk i edukojnë fëmijët më mirë se prindërit

Hulumtuesit amerikanë kanë zbuluar se para moshës 3-vjeçare praktika e lojërave joarsimore në ekrane përkon me një zhvillim të vonuar të fjalës.

Shumë studime kanë analizuar efektet negative të ekraneve elektronike në shëndetin e të rinjve. Por, konkluzionet e tyre nuk kanë mjaftuar për të kufizuar praninë e tyre të përhapur në mjedisin e fëmijëve dhe adoleshentëve. Një prani kaq e përhapur sa që ajo kap vëmendjen e fëmijëve që në djep. Në tetor 2013, një studim i lëshuar nga Common Sense Media tregonte se 38 % e fëmijëve amerikanë nën 2 vjeç tashmë kanë luajtur me një ekran taktil ose me të ashtuquajturën tablet. Një shifër kjo gjithnjë në rritje. Çfarë duhet të mendojmë?

Për më shumë informacione, Cohen Children’s Medical Center nga Nju-Jorku ka kryer një studim pranë fëmijëve të moshës zero deri në tre vjet, të gjithë shfrytëzues të ekraneve në fjalë. Qëllimi i tyre: të përcaktohet nëse po apo jo ky përdorim ka përparësi në arsim. Përfundimet e kësaj analize u prezantuan në takimin e Shoqatave Akademike Pediatrike.

Një smartphone, si një lodër e parë

Autorët e studimit na kujtojnë se në vitin 2011 Akademia Amerikane e Pediatrisë (AAP) pati paralajmëruar prindërit, duke theksuar problemet zhvillimore dhe mungesën e përfitimeve arsimore për fëmijën.
Më 2013 AAP, megjithatë, pati pranuar efektin “pozitiv dhe pro-social të rëndësishëm” për fëmijët, por kjo nuk do të thotë, megjithatë, se ky efekt nuk vlen për fëmijët më të vegjël se 3 vjet. Prandaj, Dr. Ruth Milanaik, autor kryesor i studimit, vendosi t’i përqëndrohet lidhjes mes përdorimit të ekraneve taktile dhe zhvillimit të njohurive të fëmijëve të kësaj moshe.

“Në klinikën tonë neonatale kemi vërejtur se smartphonët janë bërë lodra e parë e fëmijëve, një lodër që prindërit kanë bërë zakon t’i japin foshnjës së tyre në dorë, thekson ajo. Ishte shumë e çuditshme të shohësh se si zëvendësohen librat për fëmijë dhe lodrat klasik me këto pajisje elektronike. Për shumë prindër ekranët taktile përbënin një lodër argëtimi të parashikuar për fëmijë“.
Pediatërit u kanë kërkuar prindërve që të plotësojnë një pyetësor për të vlerësuar përdorimin e ekraneve elektronike nga fëmijët e tyre. Familjet të cilat veçse kishin një ekran taktil, mosha mesatare e përdorimit të parë ishte 11 muaj, me një mesatare prej 36 minutash të përdorimit të përditshëm.

Duke hollësuar të dhënat e përdorimit, prindërit tregojnë se fëmijët e tyre shikojnë “programe arsimore” (30% e të anketuarve), ndërsa 26% i përdorin për qëllime edukative, 28% për përdorime pa qëllim, dhe 14% për i praktikojnë lojërat joarsimore. Gjashtë nga dhjetë prindër thonë se ekranet taktile gëzojnë përparësi edukative për fëmijët e tyre.     
 
Pasojat në të folurit…

Studimi nuk ka arritur të vërë në pah një dallim të madh në mes të performancës akademike të fëmijëve që përdorin pajisje të tilla dhe ata që nuk kanë qasje në ekrane të tilla. Megjithatë, rezultatet tregojnë se ata që luajnë me lojëra joedukative do të kenë një zhvillim të të folurit më të kufizuar.

Përveç tabletave dhe smartphonëve, ekrane të tjera janë po ashtu të prekura. Në Francë, Instituti Kombëtar për Parandalim dhe Edukim Shëndetësor kujton se në prill 2008 Ministria e Shëndetësisë ka kërkuar pikëpamjet e një grupi ekspertësh “mbi kanalet televizive për fëmijët deri në moshën tre vjeçare”. Këtu janë disa fragmente nga raporti i tyre:
“Televizioni nuk rekomandohet deri në moshën 3-vjeçare ose më shumë, pavarësisht programeve dhe nëse prindërit janë të pranishëm ose jo. Asnjë studim nuk tregon se kanalet televizive për fëmijët e vegjël mund të kenë një efekt pozitiv në psikomotorin dhe zhvillimin emocional të fëmijës(…) Televizioni nuk mund të zëvendësojë marrëdhëniet me familjen e fëmijës dhe sidomos prindërit. Stimujt pa trup nuk mund të zëvendësojë ndërveprimin emocional dhe emocional”.

Këtë mendim e ndan gjithashtu psikiatri Serge Tisseron:  “Para moshës trevjeçare, para së gjithash, fëmija në thelb ka nevojë për të bashkëvepruar me mjedisin e vet, duke përdorur pesë shqisat e tij(…) Prandaj është e nevojshme që fëmija t’i shmanget sa më shumë të jetë e mundur ekraneve dhe kurrë mos e vëni fëmijën para televizorit, edhe nëse mendoni se është duke u shfaqur një program gjoja për të”.

Nga ana e saj, Dr. Ruth Milanaik përmbledh studimin në pak fjalë: “Teknologjia nuk do të mund të zëvendësojë kurrë ndërveprimin prind-fëmijë. Mënyra më e mirë për të inkurajuar fëmijën tuaj për të nxitur atë për të mësuar është ende duke folur me të”.