Cili është plani i BE-së për ta bërë më të lehtë lirinë e lëvizjes për banorët e jo-BE-së?

Anëtarët e Parlamentit Evropian po përpiqen të reduktojnë kohën e nevojshme për qytetarët e jo-BE-së që jetojnë në vendet e BE-së për të marrë statusin e rezidentit afatgjatë dhe për të lëvizur më lehtë në gjithë bllokun. Por a do të ndodhë?

Parlamenti Evropian tha këtë javë se periudha e qëndrimit të ligjshëm për të marrë një status të tillë duhet të shkurtohet nga pesë në tre vjet. Kjo tingëllon një lëvizje pozitive për banorët e jo-BE-së, por qeveritë e BE-së do të duhet të bien dakord për këtë masë. Cilat janë shanset që kjo të ndodhë?

Çfarë është qëndrimi afatgjatë në BE?

Sipas një ligji pak të njohur të BE-së, shtetasit e vendeve të treta teorikisht mund të marrin statusin e rezidentit afatgjatë në mbarë BE-në nëse kanë jetuar ‘legalisht’ në një vend të BE-së për të paktën pesë vjet, përcjell albinfo.ch.

Ata gjithashtu nuk duhet të jenë larguar për më shumë se 6 muaj dhe 10 muaj rresht gjatë gjithë periudhës dhe mund të provojnë se kanë “burime të qëndrueshme dhe të rregullta ekonomike” dhe sigurime shëndetësore, shkruan The Local.

Aplikantëve mund t’u kërkohet gjithashtu të plotësojnë “kushtet e integrimit”, të tilla si kalimi i një testi mbi njohuritë e gjuhës ose kulturës kombëtare.

Qëllimi i këtyre masave ishte “lehtësimi i integrimit” të qytetarëve jo-BE që jetojnë në BE për një kohë të gjatë, duke siguruar trajtim të barabartë dhe disa të drejta të lëvizjes së lirë.

Megjithatë, në praktikë, ky ligj nuk ka funksionuar siç ishte planifikuar, përcjell tutje albinfo.ch.

Një nga problemet është se shumica e shteteve anëtare të BE-së vazhdojnë të lëshojnë “pothuajse ekskluzivisht” leje kombëtare, përveç nëse aplikanti kërkon në mënyrë eksplicite atë të BE-së. Dhe shumë aplikantë nuk janë në dijeni të lejes së qëndrimit të BE-së.

Disa vende gjithashtu kërkojnë që punëdhënësit të provojnë se nuk mund të gjenin kandidatë në tregun vendas përpara se t’i jepnin një leje një shtetasi jo të BE-së, pavarësisht nga statusi i tyre.

Pra, çfarë ka ndodhur deri tani?

Vitin e kaluar Komisioni Evropian propozoi rishikimin dhe thjeshtimin e këtyre rregullave. Parlamenti Evropian dhe Këshilli i BE-së (i cili është formuar nga qeveritë e BE-së) duhet të japin pikëpamjet e tyre përpara se të miratohet teksti përfundimtar legjislativ.

Këtë javë, eurodeputetët thanë se duan të shkurtojnë në tre vjet, në vend të pesë, periudhën që shtetasve jo-BE u kërkohet të banojnë ligjërisht në një shtet anëtar në mënyrë që të fitojnë statusin afatgjatë të BE-së.

Ata ranë dakord gjithashtu se duhet të jetë e mundur të kombinohen periudhat e qëndrimit të ligjshëm në shtete të ndryshme anëtare të BE-së, në vend që të rivendoset ora në çdo lëvizje.

Përveç kësaj, duhet të llogaritet edhe koha e kaluar për studime ose trajnime profesionale, punë sezonale, mbrojtje të përkohshme (skema që zbatohet për refugjatët ukrainas). Aktualisht, këto periudha nuk llogariten për qëndrimin afatgjatë në BE.

“Liria e lëvizjes është një iluzion për shtetasit e jo-BE-së”

Pasi të merret qëndrimi afatgjatë në një vend të BE-së, ai duhet të njihet automatikisht edhe në nivel të BE-së, thanë eurodeputetët, duke kërkuar heqjen e kufizimeve të tilla si kontrollet e tregut të punës ose kërkesat e integrimit për njerëzit që lëvizin në një shtet tjetër të BE-së.

Nëse vendet kërkojnë që dikush të flasë gjuhën kombëtare për t’i dhënë statusin, ata duhet të ofrojnë kurse falas.

Fëmijëve në varësi të njerëzve që tashmë kanë një leje të tillë duhet t’u jepet i njëjti status automatikisht, pavarësisht se ku kanë lindur, argumentuan gjithashtu eurodeputetët. Nga ana tjetër, njerëzit që kanë një leje qëndrimi në një vend të BE-së vetëm në bazë të një skeme investimi nuk duhet të kenë të drejtë për qëndrim afatgjatë në BE, tha parlamenti. “Aktualisht kemi 27 tregje pune, nuk ka liri të lëvizjes. Ky është një iluzion për shtetasit e vendeve të treta që janë në një status të tillë tani,” tha Damian Boeselager, eurodeputeti gjerman që drejton këtë dosje në Parlamentin Evropian. “Nëse ju, për ta thënë shumë ashpër, dëshironi të gjeni një punë tjetër pasi ndoshta keni humbur tuajën në Paris, ose nëse thjesht dëshironi të zhvilloheni më tej, ju jeni të kufizuar në Francë. Përndryshe, do të duhet të kaloni sërish procedurën e re komplet në një shtet tjetër anëtar…”

Cilat janë kundërshtimet?

Boeselager dhe anëtarët e parlamentit që mbështesin këtë pozicion argumentojnë se Evropa po plaket shpejt dhe mungesa e aftësive dëmton ekonominë, kështu që Evropa duhet të bëhet më tërheqëse për punëtorët jo-BE. Një mënyrë për ta bërë këtë është heqja e pengesave dhe lehtësimi i jetës së tyre pasi të jenë në bllok, thanë eurodeputetët. “Nëse shikoni shifrat, supozohet se do të humbasim mbi 50 milionë njerëz nga fuqia jonë punëtore në Evropë gjatë 30 viteve të ardhshme, gjë që tregon se aktualisht jemi në një situatë ku duhet të rimendojmë talentin, migrimin dhe atraktivitetin tonë”, tha Boeselager në një konferencë për shtyp. “Edhe nën Trump, SHBA-të ishin më tërheqëse për talentet ndërkombëtare sesa Evropa… Kështu që ne duhet disi të përmirësohemi. Ne duhet të tërheqim talente ndërkombëtare në Bashkimin Evropian. Dhe kjo është gjithashtu ajo që ne po përpiqemi të bëjmë me direktivën e qëndrimit afatgjatë,” vazhdoi ai.

Por jo të gjithë janë dakord dhe miratimi i qëndrimit të Parlamentit Evropian tashmë ka shkaktuar polemika, përcjell tutje albinfo.ch.

Grupi i Konservatorëve dhe Reformistëve Evropianë (i cili përfshin, ndër të tjera, partinë italiane Vëllai i Italisë, Vox i Spanjës, Demokratët e Suedisë dhe Ligji dhe Drejtësia e Polonisë), si dhe grupet e Identitetit dhe Demokracisë (që përfshin Lega e Italisë, Kuvendi i Francës National, AfD e Gjermanisë, Danks Folkeparti e Danimarkës dhe FPO e Austrisë) kundërshtojnë planin.

Partitë konservatore dhe të djathta ekstreme argumentojnë se çështjet e migracionit duhet të vendosen në nivel kombëtar, fokusi duhet të jetë në kontrollet kufitare dhe prioritet për tregun e punës duhet t’u jepet qytetarëve të tyre. Grupet gjithashtu donin më shumë kohë për të diskutuar propozimet. Parlamenti gjithsesi miratoi opinionin e tij (me 391 vota pro, 140 kundër dhe 25 abstenime). Por opinioni i këtyre grupeve opozitare do të rishfaqet në diskutimin mes qeverive të BE-së.

Çfarë ndodh më pas?

Tani që eurodeputetët kanë qëndrimin e tyre, u takon qeverive të BE-së të bien dakord për të tyren dhe më pas të negociojnë me Parlamentin për të dalë me tekstin përfundimtar të këtij ligji. Një nga gjërat që qeveritë e BE-së mund të bëjnë është të ngadalësojnë procesin ose të mos bëjnë asgjë, duke mos lejuar që dosja të përparojë. Legjislacioni i ri duhet të përfundojë deri në shkurt 2024, përpara zgjedhjeve të Parlamentit Evropian në maj të vitit të ardhshëm. Boeselager shpreson se këto masa mund të miratohen deri në Krishtlindje. “Ne nuk mund të shkojmë në zgjedhjet e ardhshme pa miratimin e këtyre direktivave,” tha eurodeputeti spanjoll Javier Moreno Sanchez, i cili drejton diskutimin për rishikimin e lejes së vetme të punës dhe qëndrimit për qytetarët e jo-BE-së. Sanchez tha se është optimist se qeveria spanjolle, e cila do të marrë presidencën e radhës të BE-së në gjysmën e dytë të vitit 2023, do të vazhdojë me këtë dosje. Sipas zyrës evropiane të statistikave, Eurostat, në vitin 2021 23.7 milionë qytetarë jo-anëtarësh të BE-së jetonin në vendet e BE-së, duke përbërë 5.3 për qind të popullsisë totale të BE-së.

Ky artikull është prodhuar nga Europe Street News

---