Të gjesh një punë të re pas moshës 50 vjeç në Zvicër është një sfidë e madhe.

Por, cilat janë shanset që një punëdhënës zviceran t’ju punësojë nëse po kërkoni punë pasi keni kaluar 50 vjeç?

Ju jeni të shëndetshëm, në formë dhe keni përvojë të madhe në fushën tuaj, që çdo punëdhënës do të donte ta kishte në ekip.

Megjithatë, në praktikë në Zvicër kjo nuk funksionon gjithmonë kështu.

Asnjë kompani nuk do t’ju thotë drejtpërdrejt që jeni tepër i/e vjetër për t’u punësuar, por është e mundur që të humbisni përballë një kandidati më të ri, transmeton albinfo.ch.

Kështu ndodhi me Marien, e cila ka përvojë të fortë dhe rekomandime të shkëlqyera si asistente executive për CEO të disa kompanive shumëkombëshe.

Kur ajo kërkoi një pozicion të ri në të njëjtën fushë në moshën 47 vjeç, “asnjë menaxher burimesh njerëzore nuk më thirri për intervistë,” tha ajo.

Një tjetër person, Georges, i cili kërkonte punë si inxhinier softueri pasi kompania e tij shpalli falimentimin për shkak të Covid, vuri re se “në shumicën e reklamave kërkohej që kandidatët të ishin midis 30 dhe 40 vjeç.”

Georges ishte 49 vjeç në atë kohë.

Pse ndodh kjo?

Një arsye e pavërtetuar është se punonjësit me përvojë të gjatë janë më të shtrenjtë për t’u punësuar (nga ana e pagës) sesa të rinjtë, ose ekziston frika se ata mund të mos përballojnë përgjegjësitë e punës.

Në përgjithësi, “preferenca për të rinjtë në tregun e punës bazohet shumë në paragjykime,” thotë Kurt Pärli, profesor i së drejtës në Universitetin e Bazelit.

Megjithatë, “paragjykimet e përgjithshme që aftësitë mendore dhe fizike dobësohen me moshën nuk mbështeten nga studimet e fundit mbi plakjen.”

“Proceset e plakjes ndryshojnë nga individi në individ dhe shumë të moshuar kanë potencial të pazbuluar për të zhvilluar dhe mobilizuar aftësitë e tyre profesionale.”

Banorët e Cyrihut po mungojnë gjithnjë e më shumë nga puna për arsye shëndetësore, me një rritje të ndjeshme të mungesave gjatë dekadës së fundit. Sipas një studimi të publikuar të martën nga Zyra për Çështje Ekonomike, një punonjës me kohë të plotë në vitin 2023 ka munguar mesatarisht 8 ditë në vit, krahasuar me 6.1 ditë në vitin 2010, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Kjo tendencë në rritje i kushton ekonomisë së kantonit mbi 2 miliardë franga zvicerane, duke shkaktuar shqetësim në qarqet ekonomike dhe politike.

Një nga arsyet kryesore të mungesave afatgjata është përkeqësimi i shëndetit mendor, veçanërisht te të rinjtë. Sëmundjet mendore, si depresioni dhe ankthi, janë përgjegjëse për më shumë se gjysmën e pensioneve të reja të invaliditetit në kantonin e Cyrihut. Këto sëmundje shpesh kërkojnë kohë të gjatë rikuperimi, duke ndikuar ndjeshëm në mungesat në vendin e punës.

Përveç problemeve afatgjata, pandemia e COVID-19 ka ndryshuar edhe sjelljen e punonjësve ndaj mungesave. Sipas raportit, vihet re një rritje e mungesave të shkurtra, që tregon një vetëdije më të lartë për shëndetin, por edhe një prirje për të mos rrezikuar përhapjen e sëmundjeve në vendin e punës, transmeton albinfo.ch.

Këtë javë, një ekip ndërkombëtar nga Franca, Gjermania, Çekia, Lituania dhe Zvicra po zhvillon një ushtrim të përbashkët për matjen e radioaktivitetit nga ajri mbi Zvicër. Ushtrimi është organizuar nga Zyra Federale për Mbrojtjen Civile (FOCP) dhe synon trajnimin për reagim ndaj incidenteve bërthamore apo industriale.

Matjet aeroradiometrike po kryhen me helikopterë dhe dronë në zona si Thun, Villigen, Frauenfeld dhe mes Liestalit e Murit. Aktiviteti përfshin identifikimin e burimeve të rrezatimit dhe testimin e bashkëpunimit ndërkombëtar në raste emergjente. Burimet radioaktive të përdorura janë të kontrolluara dhe nuk paraqesin rrezik për popullatën, transmeton albinfo.ch.

Fluturimet do të zgjasin deri të enjten dhe zhvillohen gjatë orarit zyrtar, për të minimizuar shqetësimet.

Ndërkohë, Asambleja Kombëtare ka miratuar një projektligj që detyron operatorët e centraleve bërthamore të mbulojnë kostot e shpërndarjes së tabletave të jodit për qytetarët, duke përforcuar ligjërisht parimin që ndotësi duhet të paguajë.

Një rrjet i gjerë kriminal i trafikimit të qenieve njerëzore që operonte në Zvicër është shkatërruar. Në total, 17 persona janë arrestuar në Rumani dhe Zvicër. Katër të dyshuar u arrestuan të martën në Cyrih dhe një në kantonin e Solothurnit.

Sipas Eurojust, Zyra e Bashkëpunimit Gjyqësor të Bashkimit Evropian, grupi kriminal kishte si objektiv gra të reja nga komunitete të varfra në Rumani. Trafikantët i afroheshin viktimave në rrjetet sociale, duke i joshur me premtime të rreme romantike ose me oferta për të punuar si punonjëse seksi jashtë vendit, në kushte të favorshme.

Pasi viktimat pranonin ofertën, ato dërgoheshin jashtë vendit për shfrytëzim seksual. Gratë ishin të detyruara të punonin pandërprerë, në kushte degraduese dhe të pasigurta. Edhe gratë shtatzëna detyroheshin të punonin pa pushim, nën mbikëqyrje të vazhdueshme, transmeton albinfo.ch.

Një rrjet i madh evropian

Hetimet zbuluan një rrjet të gjerë që kishte operuar në mbarë Evropën për shtatë vite. Në vitin 2022, anëtarët e tij u vendosën në Zvicër dhe vazhduan aktivitetin në disa qytete gjermanofolëse, veçanërisht në Cyrih.

Sipas Eurojust, udhëheqësi i dyshuar i grupit filloi të rekrutonte anëtarë të rinj në Zvicër, duke krijuar një “shkollë kriminale” ku trajnonte të tjerët për të shfrytëzuar viktimat dhe për t’i skllavëruar.

Pesë arrestime në Zvicër

Operacioni për shkatërrimin e këtij rrjeti kriminal u zhvillua të martën, nën drejtimin e Rumanisë dhe Zvicrës, dhe u koordinua nga Eurojust dhe Europol. Në total, u arrestuan 17 persona.

Në Zvicër, veprimi u krye nga policia komunale e Cyrihut dhe policia kantonale e Solothurnit, sipas një komunikate të përbashkët të publikuar të martën. Pas kontrolleve, katër të dyshuar u arrestuan në qytetin e Cyrihut dhe një në kantonin e Solothurnit. Të pestë janë shtetas rumunë, të moshës 29 deri 45 vjeç. Prokuroria e Cyrihut do të kërkojë paraburgimin e tyre për trafikim njerëzor dhe nxitje në prostitucion.

Operacionit i paraprinë disa muaj hetime nga policia komunale dhe prokuroria e Cyrihut, të cilat theksuan bashkëpunimin intensiv me autoritetet në Rumani, Europol dhe Eurojust.

Njëmbëdhjetë viktima të dyshuara

Sipas policisë dhe prokurorisë së Cyrihut, njëmbëdhjetë viktima të dyshuara janë marrë në pyetje nga forca policore të specializuara në trafikimin njerëzor. Ato janë vënë në kontakt me një qendër këshillimi për viktimat e trafikimit.

Sipas Eurojust, viktimat janë vendosur në një vend të sigurt. Në Rumani, bastisja përfshiu gjithashtu persona që ofronin mbështetje logjistike për autorët kryesorë dhe që pastronin para për ta.

Bastisjet në Rumani u zhvilluan nga njësitë policore në rajonet Bacău, Neamț dhe Iași, në verilindje të vendit.

Trafiku në drejtim të jugut përmes Tunelit të Gotthardit pritet të jetë jashtëzakonisht i ngarkuar gjatë fundjavës së Pentekostit, ka njoftuar sot ofruesi i informacionit për trafikun Viasuisse. Sipas njoftimit zyrtar, e premtja dhe e shtuna pasdite do të jenë ditët më problematike për udhëtimin dalës, ndërsa E Hëna e Zezë pritet të jetë më e ngarkuara për kthimin, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

“Bllokimet e trafikut nuk pritet të zhduken as gjatë natës nga e premtja në të shtunën”, thanë ekspertët e trafikut, duke paralajmëruar shoferët për vonesa të mundshme disaorëshe.

Viasuisse dhe Zyra Federale e Rrugëve (FedEx) rekomandojnë që udhëtimi të planifikohet me kujdes për të shmangur trafikun më të dendur. Udhëtarët këshillohen të:

• nisen herët të premten në mëngjes (para orës 11:00),

• udhëtojnë gjatë natës të dielën ose të hënën në mëngjes,

• shfrytëzojnë rrugë alternative si San Bernardino (A13), sidomos për ata që udhëtojnë nga Cyrihu dhe Zvicra lindore.

Nga Zvicra perëndimore, rekomandohet kalimi përmes Qafës së Madhe të Shën Bernardit, ndonëse ajo është me pagesë. Alternativa të tjera janë edhe Lötschberg, Simplon apo qafat alpine si ajo e Gotthardit, të cilat ofrojnë pamje piktoreske por kërkojnë durim më të madh.

Për të shmangur stresin dhe vonesat në trafik, udhëtarët inkurajohen të zgjedhin udhëtimin me tren. Kompania hekurudhore SBB ka shtuar kapacitetet për fundjavën e Pentekostit, duke vënë në qarkullim 40 trena të veçantë në drejtim të jugut, transmeton albinfo.ch.

Gjatë Pentekostit të kaluar, radha para Tunelit të Gotthardit arriti deri në 22 kilometra të shtunën, me pritje prej tre orësh e gjysmë. Trafiku i kthimit ishte disi më i lehtë, me bllokime deri në 7 kilometra të hënën.

Po ashtu, rritje e dukshme trafiku pritet edhe në rrugët drejt zonave turistike, si Bernese Oberland, Lucerni, Liqeni i Gjenevës apo Qafa e Brünigut.

Autoritetet këshillojnë që shoferët të planifikojnë me kujdes udhëtimet, të informohen për kushtet e trafikut dhe të mbajnë alternativa në konsideratë për të shmangur pritjet e gjata, transmeton albinfo.ch.

Pas 25 vitesh debate dhe dështimesh të njëpasnjëshme në nivel federal, Zvicra po hedh hapat e para drejt taksimit individual të çifteve të martuara, duke synuar heqjen e ashtuquajturit “ndëshkim i martesës”. Këshilli i Shteteve e mbështeti të martën me 23 vota pro dhe 22 kundër iniciativën popullore të ndërmarrë nga Gratë e FDP-së, duke ndjekur shembullin e Asamblesë Kombëtare, e cila kishte votuar më parë në favor me një diferencë të ngushtë, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Aktualisht, çiftet e martuara në Zvicër paguajnë më shumë taksa për të njëjtat të ardhura krahasuar me çiftet e pamartuara, gjë që për shumëkënd konsiderohet diskriminuese. Iniciativa e propozuar synon të barazojë trajtimin tatimor dhe të nxisë punësimin e grave, të cilat shpesh dekurajohen të punojnë më shumë për shkak të tatimeve të larta në rast të të ardhurave të dyfishta në familje.

Projektligji gëzon mbështetjen e një shumice të përbërë nga e Majta, PLR dhe PVL, ndërsa Qendra dhe UDC (SVP) e kanë kundërshtuar ashpër, duke e quajtur një “revolucion tatimor” që ndëshkon familjet tradicionale me një të ardhur të vetme. Sipas tyre, përfituesit janë një pakicë, ndërsa shumica e familjeve do të humbasin për shkak të këtij modeli, transmeton albinfo.ch.

Debatet kanë qenë të tensionuara, por në fund, presidenti i Këshillit të Shteteve, Andrea Caroni (PLR/AR), ka dhënë votën vendimtare në favor të reformës.

Pavarësisht se Këshilli Federal nuk e mbështeti futjen e këtij ndryshimi në Kushtetutë, ai paraqiti një kundërpropozim indirekt, i cili ka marrë miratimin e dy dhomave. Reforma pritet të kushtojë 600 milionë franga në vit për Konfederatën, më pak se plani fillestar prej 800 milionësh.

Një tjetër pikë përplasjeje ishte mundësia e transferimit të zbritjeve tatimore të fëmijëve midis prindërve, e propozuar nga Qendra dhe SVP. Kjo u refuzua ngushtë nga Këshilli i Shteteve, duke ruajtur parimin e taksimit individual.

Projektligji tani është gati për votimin përfundimtar në Parlament. Nëse kundërpropozimi i Këshillit Federal miratohet dhe nuk ka referendum, iniciatorët e projektit, Gratë e FDP-së, pritet të tërheqin iniciativën e tyre.

Megjithatë, në sfond mbetet një tjetër iniciativë nga Partia e Qendrës, që propozon një model të dyfishtë për llogaritjen e taksave, duke zgjedhur versionin më të favorshëm për çiftin. Ky projekt do të shqyrtohet pas përfundimit të debatit mbi taksimin individual, për shkak të qëllimeve të kundërta që përfaqëson, transmeton albinfo.ch.

Asambleja Kombëtare e Zvicrës ka miratuar një projektligj të rëndësishëm që synon të forcojë mbrojtjen sociale për të rinjtë. Sipas ndryshimeve të reja ligjore, personat që pësojnë aksidente para moshës 25 vjeç do të kenë të drejtë për kompensim ditor për humbjen e të ardhurave deri në 720 ditë, edhe në rast rikthimi të dëmtimit apo efekteve të vonuara. Vendimi vjen pavarësisht rezistencës së fortë në parlament dhe synon të mbushë një boshllëk të gjatë në sistemin e sigurimeve, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Në hapje të sesionit veror të parlamentit, presidentja e vendit, Maja Riniker, i rezervoi fjalët e saj të para për banorët e prekur nga fatkeqësitë natyrore në zonën e Blatten, duke i bërë thirrje Zvicrës të tregojë solidaritet me qytetarët që kanë humbur gjithçka.

Ndërkohë, debati për çështje të tjera kyçe nuk ka munguar. Këshilli i Shteteve ka mbështetur propozimin për futjen e taksimit individual për çiftet e martuara, në përputhje me kërkesën e iniciativës popullore të organizuar nga gratë e PLR-së, duke ndjekur shembullin e Asamblesë Kombëtare.

Një tjetër temë e nxehtë ka qenë ajo e tarifave doganore amerikane ndaj Zvicrës. Komiteti i Politikës së Jashtme i Këshillit Kombëtar ka dhënë dritën jeshile për nisjen e negociatave me Shtetet e Bashkuara, me 17 vota pro dhe 8 kundër.

Në fushën e medias, iniciativa popullore “200 franga janë të mjaftueshme”, e cila kërkon uljen e tarifës së licencës për radion dhe televizionin nga 335 në 200 franga në vit, është përballur me kritika të ashpra në Asamblenë Kombëtare. Përveç SVP-së, të gjitha partitë janë shprehur kundër, si dhe Këshilli Federal. Debati do të vazhdojë më 11 qershor, me pjesëmarrjen e rreth 70 folësve dhe Ministrit të Telekomunikacionit, Albert Rösti.

Gjatë sesionit veror që nisi të hënën, parlamentarët federalë po shqyrtojnë gjithashtu një sërë çështjesh të tjera të rëndësishme, përfshirë financimin e pensionit të 13-të AHV, buxhetin ushtarak për vitin 2025 dhe gjashtë iniciativa popullore. Si çdo vit, para pushimeve verore, pritet të votohet edhe për shtesën e parë të buxhetit vjetor, transmeton albinfo.ch.

Automjetet e mëdha dhe të rënda, veçanërisht SUV-të, mund të përballen me tarifa më të larta parkimi në Lozanë, pas miratimit të një mocioni nga Këshilli Bashkiak që synon të ndikojë në sjelljen e pronarëve të këtyre automjeteve përmes politikave më të rrepta mjedisore, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Mocioni, i propozuar nga Partia e Majtë dhe i mbështetur nga Partia Socialdemokrate (SP), të Gjelbrit dhe Ensemble à Gauche, kërkon vendosjen e një norme specifike parkimi për SUV-të që peshojnë më shumë se 1.6 ton (motorë me djegie) dhe për makinat hibride apo elektrike që peshojnë mbi 2 ton. Synimi i kësaj mase është zhdukja graduale e automjeteve të rënda nga peizazhi urban, për shkak të ndikimit të tyre negativ në ambient, rrezikut për përdoruesit e tjerë të rrugës si dhe dëmit që shkaktojnë në infrastrukturë.

Përjashtime do të aplikohen për automjetet me shtatë vende, të konsideruara si të domosdoshme për familjet. Të ardhurat nga tarifat shtesë do të destinohen për mbështetjen e planit klimatik të qytetit, sipas raportimit të gazetës zvicerane 24 Heures.

Zbatimi i kësaj mase do të kërkojë qasje të policisë në bazën e të dhënave të Shërbimit për Automjete dhe Navigim (SAN), për të verifikuar peshën e automjetit nëpërmjet targës. Aktualisht kjo përbën një pengesë teknike, pasi pesha nuk është e dukshme në vetë mjetin dhe rregullorja nuk mund të hyjë në fuqi pa këtë zgjidhje teknologjike, transmeton albinfo.ch.

Propozimi është kritikuar nga FDP dhe SVP, të cilat paralajmërojnë se masa mund të ndikojë negativisht në aktivitetin tregtar në qendër të qytetit. Megjithatë, pavarësisht kritikave, mocioni u miratua dhe i është dorëzuar qeverisë komunale për shqyrtim të mëtejshëm dhe zbatim të mundshëm.

Lozana nuk është e vetmja që po ndërmerr hapa të tillë. Bazel tashmë aplikon tarifa të shkallëzuara për lejet vjetore të parkimit, që variojnë nga 332 deri në 512 franga, bazuar në gjatësinë e automjetit. Parisi, nga ana tjetër, ka shkuar edhe më larg duke vendosur 18 euro në orë për parkimin e automjeteve të rënda, me disa përjashtime për familje me të ardhura të ulëta dhe grupe të cenueshme, transmeton albinfo.ch.

Pas ditëve me reshje dhe stuhi të dendura, moti në Zvicër pritet të mbetet i paqëndrueshëm gjatë gjithë javës, me rrezik të lartë për stuhi të forta, veçanërisht të mërkurën pasdite, transmeton albinfo.ch.

Sipas meteorologut Peter Wick nga portali zviceran 20 Minuten, vendi ndodhet aktualisht në një kufi të masave ajrore midis ajrit më të freskët nga veriu dhe ajrit të ngrohtë e të lagësht nga jugu. Kjo përzierje e paqëndrueshme po krijon kushte ideale për zhvillimin e stuhive të forta.

“Të martën, pas reve të dendura në mëngjes, moti do të përmirësohet përkohësisht në perëndim me diell të përzier me reshje. Por pasdite do të formohen sërish re kumulus, sidomos mbi Alpe dhe Jura, duke rritur mundësinë për stuhi,” paralajmëron Wick.

Meteorologët presin që e mërkura të jetë dita më kritike, ku priten stuhi të forta me erëra të fuqishme, reshje të rrëmbyeshme dhe breshër në disa rajone. Zona më e rrezikuar përfshin një rrip nga Prealpet perëndimore deri në rajonet e Schwyz dhe Glarus, si dhe nga Jura deri në Schaffhausen. Edhe pjesë të tjera të Zvicrës qendrore mund të preken, transmeton albinfo.ch.

Kombinimi i ajrit të ngrohtë dhe të lagësht në sipërfaqe me ajër të ftohtë në lartësi, erërat nga jugu dhe një sistem me presion të ulët, po krijojnë potencial për formimin e superqelizave  stuhi të fuqishme që mund të shkaktojnë dëme serioze. “Kjo është një përzierje shpërthyese,” thekson Wick.

Pasojat e mundshme përfshijnë përmbytje lokale, breshër të madhësive të ndryshme dhe erëra që mund të shkaktojnë dëmtime në infrastrukturë dhe pemë.

E enjtja pritet të jetë pjesërisht me diell dhe kryesisht e thatë, me temperatura rreth 21°C. Të premten, temperaturat do të rriten sërish në rreth 25°C, duke sjellë ndjesi të ngrohtë vere. Megjithatë, kjo periudhë e qetë nuk do të zgjasë shumë.

Të shtunën, vendi kthehet sërish në kushtet e motit të paqëndrueshëm me reshje të dendura dhe stuhi të mundshme, ndërkohë që dita e diel (Uitsunday) pritet të jetë më e qetë, me mot pjesërisht me diell dhe temperatura nën 20°C.

Meteorologët këshillojnë qytetarët të jenë vigjilentë dhe të ndjekin paralajmërimet për motin, sidomos për stuhitë që pritet të prekin një pjesë të madhe të vendit të mërkurën, transmeton albinfo.ch.