A mund të punojë një shtetas jashtë BE-së si punëtor ndërkufitar në Zvicër?

Shumica dërrmuese e udhëtarëve ndërkufitarë në Zvicër janë shtetas të shteteve fqinje të Bashkimit Evropian ku ata banojnë. Por cilat janë rregullat për shtetasit e vendeve të treta që jetojnë në vendet fqinje?

Zvicra mbështetet në udhëtarët ndërkufitarë për punë që nuk mund të plotësohen me fuqi punëtore rezidente, qoftë shtetas zviceranë, qoftë nga BE apo EFTA (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni), veçanërisht, por jo vetëm, në sektorë si kujdesi shëndetësor dhe industria e shërbimeve.

Kjo është një situatë e favorshme për ekonominë zvicerane dhe për udhëtarët ndërkufitarë njësoj, me të dyja palët që përfitojnë nga kjo marrëveshje.

Për industritë zvicerane, mijëra vende pune që ka të ngjarë të mbeten vakante janë plotësuar. Për udhëtarët ndërkufitarë (mbajtësit e lejes G), të punosh në Zvicër do të thotë paga më të larta dhe taksa më të ulëta sesa do të kishin në vendet e tyre të banimit.

Një avantazh tjetër, ndonëse i lidhur ngushtë, është se pagat më të larta zvicerane u lejojnë atyre të jetojnë shumë më mirë në vendet e tyre të origjinës (më të lira) sesa do të ishin në gjendje ndryshe.

Kjo është arsyeja që një numër në rritje i këtyre punëtorëve kalojnë çdo ditë kufijtë e tyre përkatës. Në tre muajt e parë të vitit 2025, mbi 400 000 mbajtës të lejes G kanë punuar në vend, një numër më i lartë se në vitet e mëparshme.

Kush mund të marrë lejen G dhe kush jo?

Sipas Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM), “udhëtarët ndërkufitarë janë shtetas të huaj që banojnë në një zonë kufitare të huaj dhe janë të punësuar me fitim brenda zonës kufitare fqinje të Zvicrës”.

Termi “zonë kufitare” përshkruan rajonet që janë përcaktuar në traktatet ndërkufitare të lidhura midis Zvicrës dhe vendeve fqinje të saj, domethënë njerëzit që jetojnë në afërsi të një kufiri zviceran në Francë, Gjermani, Itali, Austri dhe Lihtenshtajn.

Udhëtarët ndërkufitarë duhet të kthehen në vendbanimin e tyre kryesor jashtë vendit të paktën një herë në javë, por zakonisht çdo ditë, transmeton albinfo.ch.

Po shtetasit jo-BE që jetojnë në zonat kufitare të vendeve fqinje?

Nëse jeni shtetas i EFTA-s (siç përshkruhet më sipër) që jetoni në Francë, Gjermani, Itali, Austri ose Lihtenshtajn, mund të merrni një leje G, shkruan The Local. Gjithashtu, nuk ka kufizime nëse ndodh që jeni shtetas i dyfishtë i një vendi të tretë dhe i një shteti të BE-së ose EFTA, për sa kohë që aplikoni për një leje G me pasaportën tuaj BE/EFTA.

Dhe çfarë rregullash zbatohen për ata shtetas të shtetit të tretë që nuk kanë një shtetësi të dytë?

Përsëri sipas SEM, “shtetasve të vendeve të treta do t’u jepet një leje G për udhëtarët ndërkufitarë vetëm nëse ata kanë një leje qëndrimi të përhershme në një vend fqinj”.

Pra, një punëtor britanik që banon ligjërisht në Francë mund të punojë përtej kufirit në Zvicër.

Por ka kushte: ata duhet të kenë jetuar me këtë leje në zonën kufitare të vendit fqinj për të paktën gjashtë muaj dhe të plotësojnë kërkesat e tregut të punës, që do të thotë të kenë një punëdhënës të gatshëm t’i punësojë në anën zvicerane.

Ekziston edhe një dallim tjetër midis tyre dhe shtetasve të BE-së. Ndërsa lejet G të këtyre të fundit janë të vlefshme deri në pesë vjet dhe u japin të drejtën për të ndryshuar vendin e punës brenda të njëjtës zonë kufitare, lejet e qytetarëve të shtetit të tretë janë zakonisht të vlefshme për një vit dhe janë të kufizuara në zonën kufitare të kantonit lëshues.

Gjithashtu, udhëtarët ndërkufitarë nga vendet e treta duhet të kenë lejen e kantonit për të ndryshuar punëdhënësin ose profesionin.

Si mund të aplikoni për një leje G?

Kompania që dëshiron t’ju punësojë do të kërkojë një leje nga zyra kantonale e imigracionit duke paraqitur një kontratë pune, të shoqëruar me dokumentin tuaj të identitetit ose pasaportën e vlefshme.

---