Konsumi i verës në Zvicër ka rënë ndjeshëm: në vitin 2024 janë shitur 77 milionë litra verë zvicerane, krahasuar me 92 milionë litra një vit më parë. Kjo ka ulur të ardhurat për prodhuesit e verës dhe ka shtyrë industrinë të kërkojë miliona franga ndihmë, transmeton albinfo.ch.

Parlamenti zviceran është i ndarë mbi këtë çështje. Këshilli i Shteteve ka vendosur që qeveria federale të akordojë menjëherë 10 milionë franga shtesë për promovimin e verës, përfshirë reklamimin e saj. Por nga ana tjetër, ekspertët e shëndetit publik paralajmërojnë se subvencionet mund të krijojnë nxitje të gabuar, pasi ulja e konsumit të alkoolit shihet si një zhvillim pozitiv për parandalimin e varësisë.

Brenda partive politike, pozicionet janë të kundërta: disa politikanë duan të mbështesin prodhuesit e verës dhe industrinë e restoranteve, ndërsa të tjerë paralajmërojnë se nuk mund të promovosh paralelisht më shumë dhe më pak konsum. Për shembull, rekomandimet e shëndetit publik sugjerojnë një gotë verë për gratë dhe dy për burrat si të pranueshme, ndërsa Organizata Botërore e Shëndetësisë këshillon shmangien e alkoolit.

Vendimi përfundimtar pritet të merret pas shqyrtimit të plotë në Dhomën e Popullit, ndërsa debati mbi subvencionet dhe konsumin e alkoolit reflekton tensionet midis mbështetjes së ekonomisë dhe promovimit të shëndetit publik.

Këshilli Kombëtar ka miratuar rritjen e buxhetit të ushtrisë zvicerane me 70 milionë franga, duke e çuar shumën totale në 2.78 miliardë franga për vitin 2026. Vendimi është harmonizuar me qëndrimin e Këshillit të Shteteve, i cili kishte kërkuar të njëjtën shumë, transmeton albinfo.ch.

Gjatë debatit parlamentar, e majta kërkoi të zbriste shpenzimet duke propozuar ndalimin e financimit për avionët luftarakë F-35 si dhe ndërprerjen e furnizimit të poligoneve të ushtrisë me municion. Megjithatë, shumica parlamentare nuk mbështeti këto kërkesa.

Në kuadër të paketës së sigurisë, deputetët miratuan gjithashtu rritjen e fondeve për sigurinë kibernetike me 10 milionë franga, duke e çuar buxhetin e kësaj fushe në 26 milionë. Përveç kësaj, Policia Federale (Fedpol) do të përfitojë 1.8 milionë franga shtesë për të punësuar dhjetë hetues të rinj – një vendim që u kundërshtua vetëm nga partia UDC.

Rritja e buxhetit për ushtrinë konsiderohet një hap i rëndësishëm në forcimin e kapaciteteve mbrojtëse të vendit, në një periudhë të tensionuar gjeopolitike në Europë.

Industria zvicerane e hoteleve mbetet në rrugën e duhur për një vit rekord. Pas një rritjeje tjetër të qëndrimeve me netë në tetor, industria mund të shikojë prapa në një sezon veror vazhdimisht të fortë.

Në tetor, numri i qëndrimeve me netë u rrit me 4.1% nga viti në vit në 3.47 milionë, siç raportohet nga Zyra Federale e Statistikave (FSO) të hënën. Mysafirët zviceranë dhanë një vrull të veçantë me një rritje të konsiderueshme prej 4.8%.

Megjithatë, kërkesa e huaj u rrit gjithashtu me 3.3%. Kjo do të thotë se të gjithë muajt e sezonit turistik veror nga maji deri në tetor shënuan rritje nga viti në vit.

Sezoni rekord i verës

Gjatë gjithë sezonit veror, u regjistruan 25.08 milionë qëndrime me netë – një rritje nga viti në vit prej 2.6% dhe shifra më e lartë e regjistruar ndonjëherë për këtë periudhë, transmeton albinfo.ch.

Rritja në verë u nxit kryesisht nga mysafirët evropianë, kërkesa e të cilëve u rrit me 3.8% në 6.9 milionë qëndrime me netë, shkruan swissinfo. Kjo është shifra më e lartë që nga viti 2013, sipas FSO-së. Rritja ishte veçanërisht e fortë falë Mbretërisë së Bashkuar (+10.8%), e ndjekur nga Gjermania, Italia dhe Franca.

Mysafirët nga SHBA-ja vendosën gjithashtu një rekord: me 3.1 milion qëndrime një natë (+3.4%), kontinenti arriti shifrën më të lartë të verës deri më sot. Kishte gjithashtu një trend rritës midis mysafirëve vendas, me një rritje prej 2.8% në 11.7 milionë.

Krishtlindjet janë gjithmonë një kohë e ngarkuar për udhëtime për në dhe nga Zvicra, por këtë vit udhëtarët mund të duhet të përballen me rregulla të reja, duke përfshirë Sistemin e Hyrjes dhe Daljes të BE-së dhe ETA-në e Mbretërisë së Bashkuar.

Nëse nuk keni kaluar një kufi ndërkombëtar për disa muaj, mund të vini re disa ndryshime në udhëtimet këtë Krishtlindje.

Gjatë vitit të kaluar, BE ka prezantuar Sistemin e saj të Hyrjes dhe Daljes (EES) të shumëpritur dhe shumë të vonuar; ndërkohë, Mbretëria e Bashkuar ka zgjeruar Autorizimin Elektronik të Udhëtimit (ETA) për të përfshirë shtetasit e vendeve të BE-së dhe Zvicrës.

Të gjitha aeroportet kryesore të Zvicrës e kanë në vend sistemin e ri.

Gjeneva dhe EuroAirport i Bazelit e kanë zbatuar EES-në më 12 tetor 2025, ndërsa sistemi i Aeroportit të Cyrihut u lançua më 17 nëntor.

Megjithatë, se si saktësisht do t’ju ndikojnë këto ndryshime varet nga kombësia dhe statusi juaj i rezidencës, si dhe nga vendi nga udhëtoni:

EES

Kjo ndikon në këdo që kalon një kufi të jashtëm të BE-së/zonës Shengen.

Megjithatë, kjo nuk ndikon në udhëtimet brenda zonës BE/Shengen.

EES nuk ndikon në njerëzit që udhëtojnë me pasaportën zvicerane, ose atë të shtetit të BE-së ose EFTA-s (Norvegji, Islandë ose Lihtenshtajn), shkruan thelocal. Gjithashtu përjashtohen njerëzit që janë rezidentë të ligjshëm në Zvicër ose në një vend të BE-së/EFTA-s.

Nëse nuk jeni në një nga grupet e përjashtuara dhe nuk keni kaluar kufirin e jashtëm të BE-së që kur EES u lançua në tetor, mund t’ju duhet të kryeni para-regjistrimin EES.

Kjo bëhet pas mbërritjes – do të drejtoheni në zonën përkatëse – zakonisht kioska vetë-shërbimi – dhe do të duhet të plotësoni një pyetësor, si dhe të jepni gjurmët e gishtërinjve dhe një skanim të fytyrës.

Gjatë periudhës gjashtëmujore të prezantimit (pra deri më 10 prill 2026), portet e hyrjes kanë gjithashtu mundësinë të pezullojnë regjistrimin EES në ditët e ngarkuara të udhëtimit dhe të kthehen në vulosjen manuale të pasaportës.

Ndryshe nga ETA dhe ETIAS (shih më poshtë), nuk ka asgjë që duhet të bëni përpara udhëtimit tuaj në lidhje me EES, pasi regjistrimi bëhet në vetë pikën e hyrjes.

Megjithatë, sistemi i ri mund të shkaktojë vonesa dhe radhë, veçanërisht gjatë sezonit të Krishtlindjeve, kështu që është më mirë të arrini në aeroport herët.

ETA

Ky është një sistem i Mbretërisë së Bashkuar, kështu që prek vetëm njerëzit që udhëtojnë për në Britaninë e Madhe.

ETA është e detyrueshme për të gjithë, përveç atyre që udhëtojnë me pasaportë britanike ose irlandeze. Personat që kanë një vizë afatgjatë për Mbretërinë e Bashkuar, ose kanë rezidencë në Mbretërinë e Bashkuar, janë gjithashtu të përjashtuar.

Kur bëhet fjalë për udhëtarët që kanë shtetësi të dyfishtë me Mbretërinë e Bashkuar, situata është e ndërlikuar.

Jo-britanikët që janë të martuar me një shtetas britanik nuk janë të përjashtuar nga ETA, përcjell albinfo.ch.

Nëse nuk jeni në një nga grupet e përjashtuara, do të duhet të aplikoni për ETA para udhëtimit tuaj. Kjo mund të bëhet vetëm në internet dhe kushton 16 £ (rreth 17.15 franga).

Por, pasi të keni ETA-në, ajo është e vlefshme për dy vjet, përveç nëse merrni një pasaportë të re gjatë asaj periudhe.

Nuk ka përjashtim për fëmijët, dhe nëse udhëtoni në grup, secili person duhet të ketë ETA-në e vet – madje edhe foshnjat.

ETA duhet të aplikohet përpara udhëtimit. Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar thotë se shumica e aplikimeve përpunohen ‘brenda disa minutash’, por këshilla zyrtare është të aplikoni në internet të paktën tre ditë përpara udhëtimit tuaj – veçanërisht në kohë të ngarkuara si Krishtlindjet.

Gjithashtu, sigurohuni që po përdorni faqen zyrtare të internetit të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar – ka një numër në rritje të faqeve mashtruese ‘ETA’.

Po ETIAS (Sistemi Evropian i Informacionit dhe Autorizimit të Udhëtimit)?

Ky është një sistem i ri dixhital i BE-së për para-shqyrtimin për udhëtarët e përjashtuar nga viza (si qytetarët e SHBA-së, Mbretërisë së Bashkuar ose Kanadasë) në 30 vende evropiane, përfshirë Zvicrën.

Kjo është faza e dytë e ndryshimeve të udhëtimit të BE-së, duke futur një heqje vizash për vizitorët dhe turistët që vijnë në zonën BE/Shengen.

Është shumë e ngjashme me ETA-në e Mbretërisë së Bashkuar (dhe ESTA-në e SHBA-së), por nuk është diçka për të cilën duhet të shqetësoheni këtë Krishtlindje – aktualisht pritet të futet në fuqi në gjysmën e dytë të vitit 2026.

Çfarë tjetër mund ta ngadalësojë udhëtimin tuaj këtë sezon festash?

Nëse fluturoni nga aeroporti i Cyrihut gjatë muajit dhjetor, prisni vonesa.

Për momentin, 24 skanerë të rinj CT po instalohen në Cyrih, duke shkaktuar pritje të gjata në pikat e kontrollit të sigurisë, veçanërisht gjatë orëve të pikut të udhëtimit.

Sipas menaxhimit të aeroportit, 30 përqind e kapacitetit të kontrollit është aktualisht i padisponueshëm, që do të thotë se pasagjerët janë të mbingarkuar në më pak pika kontrolli.

Prandaj, për të shmangur humbjen e fluturimeve të tyre, pasagjerëve u kërkohet të paraqiten 1.5 deri në 2 orë më herët për fluturimet Shengen dhe deri në 2 deri në 3 orë më herët për destinacionet jashtë Shengenit.

Mund ta dini se 8 dhjetori është Festa e Ngjizjes së Papërlyer dhe se është festë publike në shumë kantone zvicerane.

Këtë vit, 8 dhjetori bie të hënën, që do të thotë se punëtorët në 13 kantone dhe komuna zvicerane (kryesisht katolike) ku festohet do të kenë një ditë pa punë.

Çfarë festohet saktësisht?

Kjo ditë feste katolike shënon Ngjizjen e Papërlyer, të cilën shumë mund ta imagjinojnë si ngjizjen e Jezusit nga Maria.

Në fakt, ajo në fakt shënon ngjizjen e vetë Marisë. Nëna e saj, Shën Ana, mbeti shtatzënë në mënyrën e zakonshme, biologjike, besojnë katolikët, por ngjizja ishte ‘e papërlyer’ sepse Zoti ndërhyri, duke e liruar Marinë nga mëkati origjinal.

Sipas dogmës katolike, të gjithë njerëzit lindin me mëkatin origjinal, prandaj foshnjat pagëzohen menjëherë pas lindjes për t’i bërë ata “të denjë” për hyrje në Parajsë. Por Maria nuk u njollos kurrë nga mëkati origjinal, mbeti “e papërlyer” që nga momenti i ngjizjes së saj sepse Zoti e dinte se ajo një ditë do të lindte Jezu Krishtin.

Ndërsa ngjarja është shënuar që në shekullin e shtatë, 8 dhjetori u shpall zyrtarisht për herë të parë një ditë e shenjtë nga Vatikani në vitin 1854 nga Papa Pius IX.

Si shënohet?

Për disa njerëz, kjo datë do të thotë një ditë pushimi nga puna (kur festa bie në një ditë jave) dhe mbledhje për një drekë familjare.

Megjithatë, nëse festa bie në një fundjavë, siç është për shembull e diela e Pashkëve, nuk merrni një pushim shtesë gjatë javës në vend të saj – megjithëse disa kisha e kanë zhvendosur shërbesën e tyre në ditën pasardhëse në të kaluarën sa herë që festa përkonte me një të diel të Adventit, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Zvicra ka shumë kisha dhe kapela të dedikuara Marisë dhe mund t’i gjeni në pjesë të ndryshme të vendit, të tilla si St. Marien (Bazel), Marienkirche (Bern) dhe kisha e pelegrinazhit Madonna del Sasso me bazë në Ticino.

Cilat kantone e festojnë atë?

Është festë në Appenzell Innerrhoden, Fribourg, Lucernë, Nidwalden, Obwalden, Schwyz, Ticino, Uri, Valais dhe Zug.

Gjithashtu festohet në pothuajse të gjithë Solothurnin me përjashtim të Distriktit Bucheggberg, një nga dhjetë distriktet brenda kantonit.

Në Aargau, festa zyrtare shënohet vetëm në Laufenburg, Muri dhe pjesë të Rheinfelden (Hellikon, Mumpf, Obermumpf, Schupfart, Stein, Wegstetten).

Zonja e Papërlyer është gjithashtu festë zyrtare në pjesë të Graubünden, megjithëse nuk është në të gjithë kantonin.

Nëse do të votonit sot, iniciativa popullore e UDC-së “Jo një Zvicre prej 10 milionësh! (Iniciativa për Qëndrueshmëri)”, ndoshta do të pranohej. Kjo thuhet në një sondazh të 20 Minuten/Tamedia të botuar sot nga Le Matin Dimanche dhe SonntagsZeitung, sipas të cilit 48% e zviceranëve janë pro ose më saktë në favor të tekstit.

Kundërshtarët arrijnë një përqindje prej 41%, ndërsa 11% e mbetur deklarohen të pavendosur, përcjell albinfo.ch.

Dallimet janë për shkak të përkatësisë politike, aq sa 88% e simpatizantëve të UDC-së e miratojnë tekstin, ndërsa ata të majtë e refuzojnë atë në masë. Votuesit e PLR-së dhe Qendrës janë shumë të ndarë.

Iniciativa synon të kufizojë popullsinë në 10 milionë deri në vitin 2050. Ajo kërkon veprime nga 9.5 milionë banorë dhe mund të çojë në përfundimin e marrëveshjeve ndërkombëtare, në veçanti asaj për lëvizjen e lirë, e cila shqetëson qarqet ekonomike dhe shumicën parlamentare. Këshilli Kombëtar ka rekomanduar tashmë që ajo të refuzohet.

Sipas Byrosë Federale të Statistikave (FST), Zvicra mund të arrijë 10 milionë banorë në vitin 2040 dhe 10.5 milionë në vitin 2055, me rritje tërësisht për shkak të imigracionit që fillon në vitin 2035. Pa imigracionin, popullsia do të ulej në mënyrë drastike.

Anketa u krye midis 27 dhe 30 nëntorit duke intervistuar 10,917 persona, në bashkëpunim me institutin LeeWas. Marzhi i gabimit është 2.8 pikë përqindjeje.

Çfarë ndikimi do të kenë traktatet e BE-së mbi imigracionin në Zvicër dhe si qeveria zvicerane i integron shtetasit e huaj më mirë se shumica e kombeve, janë ndër lajmet që “përmblodhën”, këtë javë në Zvicër.

Ndikimi i vërtetë i traktateve të BE-së mbi imigracionin në Zvicër

Siç kanë raportuar media të ndryshme zvicerane, sipas kushteve të traktatit të ri të BE-së, qindra mijëra shtetas evropianë mund të jenë të kualifikuar për qëndrim të përhershëm dhe ndihmë sociale, pa asnjë kusht.

Por a është kjo vërtet e vërtetë?

Sipas ekspertëve, numrat e raportuar – përkatësisht 570,000 ose 690,000 emigrantë, varësisht nga burimet – janë marrë plotësisht jashtë kontekstit.

Gjithashtu, pasojat e cituara të më shumë të huajve që marrin papritur të drejta qëndrimi ose përfitime sociale, janë tepër të ekzagjeruara, thonë ekspertët.

Zvicra integron shtetasit e huaj më mirë se shumica e kombeve

Në krahasim ndërkombëtar, shtetasit e huaj në Zvicër “kanë një nivel të mirë arsimimi, një shkallë shumë të lartë punësimi dhe përpiqen aktivisht të mësojnë një gjuhë kombëtare”, zbulon një raport i ri.

Ai zbuloi se shumica e emigrantëve nga Bashkimi Evropian kanë një diplomë terciare (arsimi të lartë) – një përqindje më e madhe se në shumicën e vendeve të krahasueshme.

Për njerëzit nga vendet jo-anëtare të BE-së, përqindja e kualifikimeve të arsimit të lartë është gjithashtu e lartë sipas standardeve ndërkombëtare, duke arritur në 35 përqind, raporton thelocal, shkruan albinfo.ch.

Më pak komuna të Cyrihut kryejnë intervista me kandidatët për natyralizim

Shifrat e reja kantonale tregojnë se komunat e Cyrihut po mbështeten gjithnjë e më pak në intervistat personale me aplikantët si pjesë e procedurës së shtetësisë zvicerane.

Në vend të kësaj, ata preferojnë të vlerësojnë nivelin e integrimit të kandidatit përmes letrave motivuese që aplikantët duhet të dorëzojnë dhe të cilat ofrojnë një pamje të arsyeve të personit për të kërkuar shtetësi zvicerane, si dhe përfshirjen e tyre në punët e komunitetit të tyre lokal.

Si do të duket tregu zviceran i punësimit në vitin 2026?

Pas pushimeve të shumta nga kompanitë dhe organizatat zvicerane gjatë gjithë vitit 2025 – dhe disa që priten edhe vitin e ardhshëm – a do të rikuperohet tregu i punës i vendit në vitin 2026?

Ekonomistët dhe rekrutuesit e punës ofrojnë një perspektivë pozitive.

Për shembull, sipas Institutit Ekonomik KOF, “pavarësisht rritjes së papunësisë [në vitin 2025], treguesit kryesorë vazhdojnë të tregojnë një treg të fortë pune”.

Ekspertët në Economiesuisse, organizata ombrellë për sektorin zviceran të biznesit, thonë gjithashtu se perspektiva e dobët ekonomike nuk duhet të ketë një ndikim shumë të madh në tregun zviceran të punës.

Partia e krahut të djathtë kërkon të heqë të drejtën e votës për të huajt në Gjenevë

Dega në Gjenevë e Partisë Popullore Zvicerane (SVP) e së djathtës ekstreme tha se do të nisë një iniciativë për të hequr të drejtën e të huajve për të votuar në referendumet dhe zgjedhjet komunale.

Shtetasve të huaj në Gjenevë u është lejuar të votojnë në nivel komunal që nga viti 2005, por SVP argumenton se e drejta për të votuar – dhe, akoma më shumë, e drejta për të kandiduar në zgjedhje – nuk duhet në asnjë mënyrë t’i paraprijë natyralizimit, por “të përbëjë kulmin e një procesi të suksesshëm integrimi”.

“Përndryshe, njerëzit nuk janë mjaftueshëm të informuar rreth sistemit politik zviceran dhe mund të mos e përdorin saktë fletën e votimit.”

Instalimi i skanerëve në pikat e kontrollit shkakton kaos në aeroportin e Cyrihut

Aktualisht, 24 skanerë të rinj CT po instalohen në aeroportin e Cyrihut, duke shkaktuar pritje të gjata në pikat e kontrollit të sigurisë, veçanërisht gjatë orëve të pikut të udhëtimit.

Sipas menaxhmentit të aeroportit, 30 përqind e kapacitetit të kontrollit aktualisht nuk është i disponueshëm, që do të thotë se pasagjerët janë të mbingarkuar në më pak pika kontrolli.

Nuk është caktuar asnjë datë për përfundimin e punimeve, por ndoshta nuk do të jetë para mesit të dhjetorit, të paktën.