VZ Vermögenszentrum ka analizuar mbi 30 fonde pensionale në Zvicër, të cilat sigurojnë afërsisht dy milionë persona. Rezultatet tregojnë ndryshime të mëdha midis tyre.

Çfarë janë fondet pensionale?

Fondi pensional paguan një pension mujor pas daljes në pension, ndërsa pjesa tjetër e kursimeve mbetet e investuar në tregjet financiare. Norma teknike e interesit është kthimi i supozuar mbi kursimet – sa më i lartë interesi, aq më e lartë është norma e konvertimit dhe pensioni mujor, transmeton albinfo.ch.

Vlerësimi i fondeve pensionale

VZ analizoi më shumë se 30 fonde të përbashkëta pensionale në Zvicër, duke u fokusuar te:

Shkalla e mbulueshmërisë

Norma e konvertimit

Interesi mbi kursimet pensionale

Kostot administrative dhe totale

Aftësia për ristrukturim

Në vitin 2024 u rritën normat e interesit dhe mbulueshmëria, por normat e konvertimit ranë për shkak të zgjatjes së jetëgjatësisë dhe normave të ulëta teknike të interesit.

Të dhëna kyçe nga analiza

Asnjë fond nuk ishte në deficit në fund të vitit 2024.

Fondi më i mirë ka një shkallë mbulueshmërie prej 119%, ndërsa më i dobëti paguan 30% më pak pension se i pari.

Interesi i paguar nga fondi më i dobët është 78% më i ulët se ai i më të mirit.

Ndryshime të mëdha në kosto

Kostot administrative për person variojnë nga 132 CHF deri në 715 CHF. Duke përfshirë edhe menaxhimin e aseteve, kostot totale shkojnë nga 206 CHF deri në 1,579 CHF për person.

Fondet më të mira në renditje

Top 3 fondet sipas analizës:

1. La CIEPP – Norma teknike e interesit: 2.5%, shkalla e mbulueshmërisë: 119%

2. Symova Sammelstiftung BVG

3. ASGA Pensionskasse

Efekti i interesit të përbërë

Diferencat në normat e interesit kanë ndikim të madh në kursimet pensionale – jo vetëm për personat afër pensionit, por edhe për të rinjtë, për shkak të efektit të përbërë. Për shembull, interesi i tretë më i lartë është 31% më i ulët se ai më i larti.

Si ndikon interesi minimal?

Për pjesën e detyrueshme të kursimeve, Këshilli Federal përcakton një normë minimale interesi – aktualisht është 1.25%. Kjo normë ndikohet nga tregjet financiare dhe kthimet mbi obligacionet federale.

Ngërçi i trafikut në kalimin e Gotthardit ka shkaktuar pakënaqësi të mëdha, sidomos gjatë festave si Pashkët. Për të adresuar këtë problem, Këshilli Kombëtar i Zvicrës ka diskutuar disa propozime për përmirësimin e situatës, duke përfshirë masa për të ndaluar kalimin e automjeteve në rrugët paralele, si dhe mundësinë e mbylljes përkohshme të rrugëve kantonale.

Një iniciativë e propozuar nga kantoni i Uri, e cila kërkonte vendosjen e një takse për përdorimin e kalimit të Gotthardit, u refuzua nga Këshilli Kombëtar. Megjithatë, dy propozime të tjera u miratuan për të reduktuar trafikun kalues, duke përfshirë ndalimin e sistemeve të navigimit që rekomandojnë rrugët kantonale alternative dhe mundësinë që kantoni i Uri të mbyllë përkohësisht rrugët e tij kantonale gjatë periudhave të ngarkuara të trafikut, transmeton albinfo.ch.

Përfaqësuesi i Uri, Simon Stadler, i kërkoi Këshillit Kombëtar masa urgjente për të trajtuar ngërçin e trafikut, duke theksuar se situata ishte bërë e papranueshme për banorët e kantonit. Ai gjithashtu propozoi përdorimin e semaforëve dhe rezervimin paraprak të udhëtimeve përmes kalimit të Gotthardit.

Në një tjetër zhvillim, Këshilli Kombëtar miratoi një propozim që i kërkon prodhuesve të sistemeve të navigimit të mos rekomandojnë rrugët kantonale të mbyllura kur autostrada është e mbushur. Megjithatë, disa anëtarë të këshillit shprehën skepticizëm ndaj efektivitetit të këtij masimi, duke argumentuar se përdoruesit do të kërkojnë rrugë alternative pa pasur nevojë për navigim elektronik.

Propozimet tani do të dërgohen për miratim në Këshillin e Shtetit, i cili do të vendosë përfundimisht në lidhje me masat e mëtejshme për reduktimin e trafikut në Gotthard dhe zonat përreth. Pavarësisht qëndrimeve të ndryshme, qëllimi mbetet i qartë: përmirësimi i fluksit të trafikut dhe zvogëlimi i shqetësimeve për banorët dhe udhëtarët.

Këtu janë disa nga destinacionet që mund të vizitoni me tren natë (në klasën e dytë me kartën gjysmëçmimi):

Buchs (SG) – Vjenë: Nga 117 franga për person

Zyrih – Graz: Nga 129 franga për person

Zyrih – Zagreb: Nga 131 franga për person

Basel/Zyrih – Leipzig: 137 franga për person

Basel/Zyrih – Pragë: 137 franga për person

Basel/Zyrih – Riesa: 137 franga për person

Basel – Dresden: 138 franga për person

Zyrih – Budapest: 148 franga për person

Zyrih – Linz: 148 franga për person

Basel/Zyrih – Bremen: 195 franga për person

Basel/Zyrih – Hamburg: 195 franga për person

Basel/Zyrih – Halle: 186 franga për person

Basel/Zyrih – Berlin: 185 franga për person

Zyrih – Amsterdam: 161 franga për person

Zyrih – Utrecht: 161 franga për person

Basel – Amsterdam: 160 franga për person

Basel – Utrecht: 160 franga për person

Basel – Bonn: 160 franga për person

Këto çmime janë për biletat më të lira ose mesatare për udhëtimet natën gjatë verës 2025.

Trenat operohen nga kompania hekurudhore austriake ÖBB (treni NightJet) si dhe trenat EuroNight nga hekurudhat partnere, të cilët transportojnë pasagjerë nga Zvicra në destinacione të Evropës Lindore, si Budapest dhe Zagreb.

(Ljubljana do të shtohet në itinerarin EuroNight në gjysmën e dytë të vitit 2025.)

Drejt jugut

Gjithashtu, mund të udhëtoni natën për në Itali — për shembull, nga Gjeneva/Lausanne në Verona (çmimi më i lirë: 130 franga për person); Bologna (165 franga), dhe Romë (260).

Trenat e natës në drejtim të Francës

Mund të udhëtoni nga Gjeneva për në Marsel për rreth 180 franga përmes TGV Lyria, dhe për të njëjtin çmim në Aix-en-Provence.

Destinacione më afër si Lyon, Dijon dhe Paris zakonisht arrihen me TGV gjatë ditës.

Kjo është ajo që duhet të dini para se të merrni tren natë

Për shkak të punimeve të mirëmbajtjes në disa lokacione, planet tuaja të udhëtimit mund të shpërqendrohen.

Për shembull, nga 26 korriku deri më 5 shtator, trenat IC nga Zyrih në Stuttgart do të përfundojnë në Stuttgart Vaihingen.

Pasagjerët mund të kalojnë në S-Bahn në Vaihingen.

Pastaj, nga 26 gushti deri më 5 shtator, linja midis Buchenau dhe Fürstenfeldbruck (linja Buchloe–Mynih) do të jetë e mbyllur për trafikun hekurudhor për shkak të punimeve të shtrirjes së binarëve. Trenat EC nga Zyrih për në Mynih nuk do të operojnë vazhdimisht. Një strategji zëvendësuese e transportit është duke u zhvilluar.

Po ashtu, për shkak të modernizimit të Tunelit Tauern në Austri, trenat natë për dhe nga Zagreb do të vazhdojnë të ridrejtohen deri më 13 korrik, duke shkaktuar udhëtime më të gjata dhe orare të ndryshuara mbërritjeje dhe nisjeje.

Zvicra ka regjistruar numrin më të lartë ndonjëherë të punonjësve ndërkufitarë, sipas të dhënave të reja të publikuara nga Zyra Federale e Statistikave më 6 maj. Në fund të tremujorit të parë të vitit 2025, mbi 400,000 mbajtës të lejes G udhëtonin çdo ditë nga vendet fqinje për të punuar në Zvicër – një rritje prej 62,000 vetësh krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2020, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Ky trend përfaqëson një rritje prej 20 përqind brenda pesë viteve, duke reflektuar gjithnjë e më shumë varësinë e tregut zviceran të punës nga fuqia punëtore që vjen nga jashtë kufijve të saj.

Sipas statistikave, 57.8 përqind e punonjësve ndërkufitarë vijnë nga Franca, me shumicën që punojnë në Gjenevë, por edhe në kantonet Vaud, Neuchâtel dhe Jura. Vetëm në Gjenevë, deri në fund të marsit, ishin aktivë 114,700 punëtorë francezë.

Të dhëna të mëtejshme të publikuara nga Zyra e Statistikave Kantonale e Gjenevës në janar tregojnë se në fund të vitit 2024, 24,835 francezë të rinj kishin filluar të udhëtonin për punë drejt kantonit – një rekord historik që nga viti 1989, kur nisën matjet, transmeton albinfo.ch.

Pjesa më e madhe e këtyre punonjësve vijnë nga rajonet Haute Savoie dhe Ain dhe punojnë kryesisht në sektorët e restoranteve, kujdesit shëndetësor, shitjes me pakicë dhe ndërtimit.

Grupi i dytë më i madh janë italianët, që përbëjnë 22.7 përqind të punëtorëve ndërkufitarë dhe janë të përqendruar kryesisht në Ticino, me një prani më të vogël edhe në Valais dhe Graubünden, transmeton albinfo.ch.

Ndërkohë, gjermanët përbëjnë 16.3 përqind të këtij grupi, duke udhëtuar për punë kryesisht në Bazel dhe në kantonet veriore të afërta me Gjermaninë.

Kjo rritje e qëndrueshme tregon për një nevojë në rritje të ekonomisë zvicerane për punonjës të huaj, veçanërisht në sektorët me mungesë të fuqisë vendase punëtore. Ndërkohë që kjo i ndihmon punëdhënësit të plotësojnë boshllëqet në treg, gjithashtu ngre çështje për menaxhimin e infrastrukturës, strehimin, dhe presionet mbi tregun lokal të punës në kantonet kufitare.

Zyrtarët zviceranë dhe ata të rajoneve fqinje do të përballen me sfida të reja për të ruajtur ekuilibrin mes nevojave ekonomike dhe përballueshmërisë sociale, ndërsa trendi i punës ndërkufitare duket se nuk do të ndalet së shpejti, transmeton albinfo.ch.

Pas një sulmi kibernetik të rëndë që goditi rrjetin e supermarketeve Spar në mars, autoritetet zvicerane kanë forcuar masat për sigurinë kibernetike duke vendosur raportim të detyrueshëm për sulmet ndaj infrastrukturës kritike që nga 1 prilli, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Në incidentin ndaj Spar, nuk funksiononin më pagesat me kartë bankare dhe zinxhiri i furnizimit u ndërpre përkohësisht, duke shkaktuar mungesë produktesh në disa pika shitjeje. Sipas Florian Schütz, Drejtor i Zyrës Federale për Sigurinë Kibernetike, raste të tilla tani duhet të raportohen menjëherë për të parandaluar pasoja më të gjera në furnizimet bazë.

Ligji i ri detyron të raportojnë sulmet jo vetëm shitësit me pakicë, por edhe bankat, operatorët e energjisë, transportit publik, spitaleve, rrjeteve telefonike, si dhe institucioneve arsimore dhe komunave. Që nga hyrja në fuqi e ligjit, janë raportuar 24 sulme, shifër që autoritetet e konsiderojnë inkurajuese për momentin, transmeton albinfo.ch.

Masat parandaluese përfshijnë informimin dhe ndërgjegjësimin e stafit për taktikat e zakonshme të hakerëve, si mashtrimi i njohur i “CEO-së” – ku përmes emaileve apo telefonatave të falsifikuara, kërkohen pagesa urgjente nga departamentet financiare.

Megjithatë, Schütz paralajmëron për një rrezik në rritje: humbja e bashkëpunimit ndërkombëtar për ndarjen e informacionit rreth sulmeve. Në një mjedis gjeopolitik gjithnjë e më të tensionuar, vendet si Zvicra që varen nga të dhënat ndërkombëtare mund të përballen me kufizime në qasjen ndaj informacionit jetik për mbrojtjen kibernetike.

“Siguria digjitale nuk njeh kufij, por besimi ndërkombëtar po vihet në pikëpyetje”, tha Schütz, transmeton albinfo.ch.

Qyteti i Bernës ka njoftuar se do të ndërpresë programin pilot të klasave shkollore dygjuhëshe gjermano-frënge nga vera e vitit 2026. Kjo masë do të prekë 91 nxënës, të cilët do të zhvendosen në shkollat përkatëse të lagjeve të tyre duke nisur nga gushti i vitit të ardhshëm, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Sipas njoftimit të Drejtorisë së Arsimit, vendimi për mbylljen e “Classes bilingues de la Ville de Berne” është marrë për arsye teknike, organizative dhe financiare. Programi nisi në vitin 2019 në vendin Matte dhe përfshin katër klasa, nga niveli i kopshtit deri në klasën e gjashtë. Mësimdhënia në këto klasa është ndarë në mënyrë të barabartë midis gjuhës gjermane dhe asaj frënge.

Megjithatë, qyteti thekson se mungesa e përputhshmërisë midis Lehrplan 21 (plani i mësimit në gjuhën gjermane) dhe Plan d’études romand (plani për zonat frankofone) ka krijuar pengesa në zhvillimin e mëtejshëm të programit. Sipas autoriteteve, ruajtja e baraspeshës mes dy gjuhëve ka ardhur në kurriz të lëndëve të detyrueshme.

Mungesa e mësuesve të kualifikuar, vështirësitë në trajnimin e stafit dhe planifikimi afatgjatë i burimeve njerëzore janë përmendur si sfida të tjera madhore. Në këtë kuadër, 10 mësues do të pushohen nga puna, ndërsa 14 punonjës të kujdesit ditor do të zëvendësohen.

Gjithashtu, qyteti nuk ka arritur të gjejë një hapësirë të përshtatshme për zgjerimin e programit në Ciklin 3 (klasat 7–9), ndërkohë që mësimdhënia dygjuhëshe do të sillte kosto shtesë deri në një milion franga zvicerane në vit – një barrë e konsiderueshme për buxhetin shkollor në një qytet me popullsi në rritje dhe me kërkesa të shumta për hapësira mësimore.

Një studim i ri nga EPFL dhe Zyra Federale e Sigurisë Ushqimore dhe Veterinarisë (FSVO) ka zbuluar praninë e aditivëve të gomave në frutat dhe perimet që konsumohen më shpesh në Zvicër, duke ngritur shqetësime për pasojat e mundshme shëndetësore. Studimi, i botuar në Journal of Hazardous Materials, ka treguar se 31% e mostrave të frutave dhe perimeve përmbanin gjurmë të këtyre substancave, përfshirë 6PPD dhe 6PPD-kinonën, që përdoren në prodhimin e gomave, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Aditivët e gomave, si antioksidantët dhe agjentët vullkanizues, janë të njohur për toksicitetin e mundshëm, por pasojat e ekspozimit të tyre në shëndetin e njeriut janë ende të paqarta. Florian Breider, drejtor i Laboratorit Qendror Mjedisor (GR-CEL) në EPFL, vuri në dukje se deri tani janë kryer studime vetëm për brejtësit që tregojnë se këta aditivë mund të shkaktojnë efekte të dëmshme, si ulja e pjellorisë mashkullore dhe efekte neurotoksike. Megjithatë, nuk dihet ende nëse këto efekte janë të njëjta për njerëzit dhe nuk është përcaktuar ende një prag kritik për toksicitetin e këtyre substancave në trupin e njeriut, transmeton albinfo.ch.

Në një përpjekje për të kuptuar më mirë kërcënimin, laboratorët kinezë po kryejnë studime të thelluara mbi praninë e këtyre aditivëve në gjak dhe urinë, ndërsa EPFL dhe GR-CEL po planifikojnë të vazhdojnë kërkimet për të trajtuar këtë çështje në muajt e ardhshëm.

Këto grimca përhapen në atmosferë dhe mund të depërtojnë në mjedis përmes frekuencës së trafikut rrugor dhe lëvizjes së gomave. Studimet e mëparshme sugjerojnë se rreth 6 milionë ton të këtyre aditivëve lirohen çdo vit në mjedis. Liqenet alpine, që janë shumë të largëta nga burimet e zakonshme të ndotjes, kanë gjithashtu gjurmë të këtyre substancave, duke treguar se ekspozimi mund të jetë më i gjerë sesa mendohej më parë, transmeton albinfo.ch.

Pavarësisht se Aeroporti i Cyrihut mbetet një nga pikat më të rëndësishme dhe të arritshme të transportit në Zvicër, udhëtarët do të përballen me kufizime të përkohshme në lidhjet hekurudhore gjatë sezonit të ardhshëm të verës, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Kompania hekurudhore SBB ka njoftuar se për shkak të punimeve në infrastrukturë, nga data 12 maj deri më 6 korrik 2025 do të ketë ndërprerje dhe devijime të disa linjave hekurudhore që lidhin aeroportin me pjesë të ndryshme të vendit dhe Gjermanisë.

Linjat e prekura përfshijnë:

• IC5 nga St. Gallen/Rorschach përmes Zurich HB drejt Lausanne – do të devijohet midis Winterthur dhe Zurich HB, duke anashkaluar ndalesën në Aeroportin e Cyrihut.

• EC nga Mynihu drejt Zurich HB – gjithashtu do të devijohet në segmentin Winterthur–Zurich HB, pa ndalesë në aeroport.

• IR36 nga Bazeli drejt Zurich – ky tren do të përfundojë në Zurich Oerlikon, duke anashkaluar aeroportin në të dy drejtimet.

Përkundër këtyre kufizimeve, Aeroporti i Cyrihut mbetet lehtësisht i arritshëm përmes alternativave të shumta të transportit publik, përfshirë linjat lokale të trenave, autobusëve dhe tramvajëve. SBB ka përditësuar oraret në sistemin online, ndërsa pasagjerët do të informohen për ndryshimet përmes njoftimeve publike në stacione dhe mjete transporti.

Udhëtarëve u rekomandohet të kontrollojnë oraret përpara nisjes dhe të planifikojnë udhëtimin në përputhje me ndryshimet e përkohshme, transmeton albinfo.ch.

Me vetëm 0.39% të apartamenteve të lira, Zug mbetet kantoni me mungesën më të madhe të strehimit në Zvicër. Çmimet e qirasë janë në nivele të larta, duke shtyrë jashtë kantonit gjithnjë e më shumë banorë të klasës së mesme. Zgjidhja e kësaj krize do të jetë në duart e qytetarëve më 18 maj, kur do të votojnë për iniciativën e SP-së për taksimin e vlerës së shtuar të krijuar nga ndryshimet në zonimin e tokës, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Iniciativa propozon një taksë prej 30–50% mbi rritjen e vlerës së pronës pas zonimit, duke përdorur gjysmën e të ardhurave për strehim të përballueshëm. Pronarët do të kishin një përjashtim prej 500,000 CHF.

Qeveria kantonale dhe shumica parlamentare kundërshtojnë iniciativën, duke ofruar një kundërpropozim më të butë me një taksë 20% dhe përjashtim më të lartë (1.5 milion CHF), ku të ardhurat do të shkonin për masat e planifikimit hapësinor me përparësi për strehimin.

Ndërkohë, FDP dhe SVP kërkojnë të mbetet në fuqi rregullorja ekzistuese e vitit 2019, duke paralajmëruar se taksat e reja do të dekurajonin ndërtimin dhe do të çonin në qira më të larta për shkak të kostove paraprake të zhvillimit, transmeton albinfo.ch.