Si do të ndikojë lufta në Ukrainë në koston e jetesës në Zvicër?

Përveç një krize akute humanitare që ka krijuar, pushtimi rus i Ukrainës po ndikon gjithashtu në ekonomitë dhe çmimet e konsumit në mbarë botën, duke përfshirë edhe Zvicrën

Lufta që nisi më 24 shkurt ka shkaktuar tronditje në ekonominë globale pothuajse menjëherë.

Kështu ka ndikuar deri tani në Zvicër dhe në popullatën e saj, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Pariteti euro – franga

Vlera e monedhës evropiane ra kryesisht për shkak të luftës në Ukrainë, me euron që arriti barazinë me frangun zviceran në fillim të kësaj jave.

Kjo ndikon te konsumatorët zviceranë në një sërë mënyrash.

Kjo për shkak se kursi i ri i këmbimit 1 me 1 do të ketë një efekt të madh në sektorin industrial të orientuar nga eksporti – shtylla kurrizore e ekonomisë së Zvicrës – i cili tregton kryesisht me vendet e eurozonës.

Kompanitë mund të kompensojnë humbjet e tyre duke kaluar një pjesë të rritjes së kostos tek konsumatorët – domethënë ju. Si rezultat, çmimet e shumë mallrave të përditshme mund të rriten, përcjell tutje albinfo.ch.

Çmimi i karburantit

Ashtu si shumë vende evropiane, Zvicra importon gaz natyror dhe naftë për prodhimin e energjisë nga Rusia. Ndërsa këto importe nuk përbëjnë pjesën më të madhe të furnizimit me benzinë ​​dhe naftë të Zvicrës, efektet tashmë ndihen në pompë.

Me çmimin aktual të benzinës prej 2 franga për litër, kostoja për kilometër u rrit me dy centimetra në 71 centimetra. Kjo është 300 shtesë në vit për benzinë ​​për 15,000 kilometra të drejtuar, sipas organizatës së automobilizmit Touring Club Suisse (TCS).

Për krahasim, kur çmimi mesatar i benzinës ishte 1.67 për litër, në vitin 2021, një udhëtim mesatar me makinë kushtonte 69 cent për kilometër.

Pra, në varësi të asaj se sa dhe sa larg udhëtoni me makinë, ka të ngjarë të shpenzoni më shumë për udhëtimet tuaja se më parë.

Në këtë pikë është e pamundur të parashikohet se si do të vazhdojë të zhvillohet çmimi i benzinës, tha Timo Ohnmacht, sociolog trafiku në Universitetin e Shkencave të Aplikuara dhe Arteve të Lucernit.

“Kostot e energjisë varen shumë nga ngjarjet botërore. Çmimi i gazit tashmë është rritur me 60 për qind. Nëse kjo ndodh me benzinën, do të mund të imagjinohej një çmim prej 3.20 frangash për litër”, tha ai.

Ohnmacht shtoi se rritja e çmimit nuk do t’i shtyjë domosdoshmërisht shoferët zviceranë të heqin dorë nga makinat e tyre ose të marrin transportin publik.

“Shoferët janë shumë të qëndrueshëm në sjelljen e tyre. Në studimet ‘çka-nëse’, shumë shpesh thonë se do të kalonin në transportin publik nëse çmimet e benzinës do të ishin më të larta, por në realitet ato ndryshojnë shumë pak”, përcjell tutje albinfo.ch.

Përtej pompës

Çmimet më të larta të benzinës, megjithatë, ndikojnë jo vetëm në koston e mbushjes së makinës; ato gjithashtu kanë të ashtuquajturin ‘efekt domino’ në koston e produkteve të zakonshme dhe të mallrave shtëpiake.

Megjithëse mund të mos kenë lidhje të dukshme me naftën, derivatet e naftës përdoren për të prodhuar kozmetikë, pajisje mjekësore, veshje të bëra nga materiale sintetike, telefona inteligjentë, kompjuterë dhe televizorë — si dhe çdo gjë tjetër të bërë nga plastika ose të paketuara në të.

Kjo do të thotë që një rritje çmimi do të ndikojë në një gamë shumë të gjerë të mallrave të përditshme, disa thelbësore dhe të tjera më pak.

“Një goditje për bujqësinë”

Rusia dhe Ukraina janë eksportuesit kryesorë të lëndëve të para bujqësore, duke përfshirë grurin e nevojshëm për të bërë miell për bukë dhe produkte të tjera të pjekura, si dhe misër dhe elbi.

Megjithatë, çmimet e produkteve të furrës nuk do të rriten ndjeshëm, pasi “kostoja e miellit është pak më shumë se 10 për qind e çmimit të bukës në total”, sipas kooperativës bujqësore Fenaco.

Problemi kryesor për bujqësinë qëndron në çmimin e plehut, i cili është thelbësor për kultivimin e kulturave të shëndetshme, përcjell tutje albinfo.ch.

Çmimet e plehrave janë rritur që nga pushtimi rus i Ukrainës.

Çfarë lidhje ka midis plehrave dhe luftës?

Bëhet fjalë për gazin natyror, të cilin Zvicra e importon nga Rusia.

Fenaco thekson se deri në 80 për qind të kostove të prodhimit të plehrave azotike ndikohen nga çmimet e energjisë, veçanërisht ato të gazit.

“Për të bërë plehun, keni nevojë për amoniak dhe azot,” tha Philippe Rezzonico, analist financiar në shërbimin e investimeve Heravest, në një intervistë me transmetuesin publik RTS. “Dhe amoniaku vjen nga hidrogjeni që vjen nga gazi natyror”.

“Ne jemi përballur me një rritje të kostove të prodhimit, e cila vlerësohet në rreth 6 për qind këtë vit”, tha Francis Egger, zëvendësdrejtor i Unionit të Fermerëve Zviceran. “Dhe kjo përfundimisht do të ketë efekte në çmimet e paguara nga konsumatorët, për shembull për perimet.”

---