Problemet me të cilat përballen të huajt në Zvicër këtë verë

Edhe pse politika (si çdo gjë tjetër) ngadalësohet në Zvicër gjatë muajve të verës, disa tema dhe debate të përqendruara te shtetasit e huaj janë duke vazhduar.

Pagat

Një studim i ri qeveritar zbuloi se, në përgjithësi, punonjësit e huaj paguhen më pak se homologët e tyre zviceranë për punë të krahasueshme.

Dallimet janë më të mëdha midis burrave zviceranë dhe të huaj, ku të parët fitojnë mesatarisht 18 përqind më shumë.

Për më tepër, këto dallime kanë mbetur të pandryshuara që nga viti 2022: që nga ajo kohë, pagat janë rritur me 5.5 përqind për punonjësit zviceranë, por vetëm me 4.1 përqind për të huajt, transmeton albinfo.ch.

“Në përgjithësi, kjo diferencë pagash në favor të punonjësve zviceranë mbi punëtorët e huaj u gjet pavarësisht nga kategoria e lejes”, vuri në dukje Zyra Federale e Statistikave.

Të huajt u kushtojnë kompanive të sigurimeve shëndetësore më pak se qytetarët zviceranë

Pavarësisht pretendimeve të krahut të djathtë për të kundërtën, të dhënat nga Zyra Federale e Statistikave tregojnë se pacientët e huaj u kushtojnë kompanive të sigurimeve shëndetësore gati 1,000 franga më pak në vit sesa qytetarët zviceranë.

Ky ndryshim shpjegohet pjesërisht nga struktura moshore e popullsisë së huaj: emigrantët në Zvicër janë kryesisht në moshë pune, ndërsa zviceranët kanë një përqindje më të lartë të pensionistëve, kujdesi shëndetësor i të cilëve tenton të jetë më i shtrenjtë, veçanërisht në vitet e mëvonshme të jetës.

Shumë të huaj kthehen në vendet e tyre të origjinës para daljes në pension, kështu që nuk kanë më akses në kujdesin shëndetësor zviceran.

Studimi hedh dritë ‘të re’ mbi emigrantët në Zvicër

Një ekip kërkimor nga Instituti Federal Zviceran i Teknologjisë në Lozanë (EPFL) dhe Universiteti i Gjenevës analizuan të dhëna që përmbanin miliona hyrje nga regjistrimet, regjistrat e popullsisë dhe sistemi qendror i informacionit të migracionit të Zvicrës, për të zbuluar se si ka ndryshuar profili i emigrantëve me kalimin e viteve.

Ai zbuloi se perceptimi publik i emigrantëve është formuar nga imazhi i vjetëruar nga vitet 1990, kur shumë azilkërkues, kryesisht myslimanë nga Ballkani, erdhën në Zvicër me qëllimin për të qëndruar përgjithmonë, shkruan thelocal. Megjithatë, ky imazh nuk pasqyron më realitetin sot.

“Shumica e emigrantëve vijnë këtu për të ndjekur një arsim ose për të ndjekur një mundësi karriere, por gjysma largohen nga vendi pas pesë deri në dhjetë vjetësh”, sipas Mathias Lerch të EPFL, autorit kryesor të studimit.

Marrëveshje dypalëshe me BE-në

Traktati, i lidhur midis Bernës dhe Brukselit në dhjetor 2024, mbulon disa ndryshime në Marrëveshjen për Lëvizjen e Lirë të Personave (AFMP), sipas së cilës qytetarët e Bashkimit Evropian mund të punojnë në Zvicër.

Këto modifikime përcaktojnë kushtet për imigracionin e bazuar në punësim, statusin e ri të “rezidencës së përhershme”, si dhe rregullat më të buta të ribashkimit familjar.

Zhvillime të tjera të fundit kanë të bëjnë me shtetasit e huaj jo-rezidentë, prania e të cilëve ndikon pa masë në Zvicër:

Të huajt nuk janë më të mirëpritur në mjediset zvicerane të notit

Pasi grupe të rinjsh nga Franca fqinje u sollën keq në mënyrë të përsëritur në një pishinë publike në Porrentruy (Jura), këshilli bashkiak i ndaloi ata të vizitonin përsëri mjedisin deri më 31 gusht.

Vetëm qytetarët zviceranë, ata që kanë qëndrim të përhershëm dhe njerëzit me një leje pune të vlefshme zvicerane do të lejohen të përdorin pishinën gjatë kësaj kohe.

Menjëherë pas kësaj, Bazeli, i cili kufizohet me Francën dhe Gjermaninë, përmendi gjithashtu “sjellje problematike”, duke përfshirë ngacmimin, agresionin dhe mungesën e respektit si një arsye për të ndaluar njerëzit nga përtej kufirit të përdorin pishinat e saj.

Duke ndjekur shembullin e dhënë nga këto dy qytete, bashkia e Mendrisio-s në Ticino dëshiron gjithashtu të zbatojë një kufizim të tillë në objektin e saj të notit në orët e pikut si fundjavat dhe festat kombëtare.

Në këtë rast, italianët do të ishin në shënjestër.

Deputetët duan të vendosin një taksë për shoferët e huaj që kalojnë tranzit nëpër Zvicër.

Për të parandaluar bllokimet e trafikut në rrugët kryesore, siç është tuneli Gotthard – një portë hyrëse midis Zvicrës dhe Italisë që është shpesh e mbingarkuar – 90 deputetë po kërkojnë të vendosin tarifa të veçanta për të huajt që kalojnë tranzit nëpër vend gjatë periudhave të udhëtimit të dendur.

Në këtë pikë, ky është vetëm një propozim, të cilin parlamenti do ta debatojë më hollësisht gjatë seancave të ardhshme.

---