Drejt një pranvere të nxehtë në Ballkan?

Shqipëria, Serbia, Mali i Zi. Një valë protestash të papara janë duke u përhapur në të gjitha vendet e Ballkanit. Kudo, qytetarët denoncojnë regjimet autoritare, klienteliste dhe korruptive, por pa u dhënë më shumë besim partive të opozitës

“Milo, hajdut, dorëheqje!” Ishin disa mijëra, natën e së shtunës, për të parakaluar nëpër rrugët e Podgoricës, kryeqytetit të Malit të Zi. Kjo ishte hera e tretë që një kolektiv i organizatave të shoqërisë civile po bënte thirrje për mobilizim kundër “diktaturës” së presidentit Milo Gjukanoviç, shkruajnë mediat e huaja, përcjell albinfo.ch.

Në mes të janarit, biznesmeni Dushko Knezheviq tha se kishte financuar për vite të tëra Partinë Demokratike të Socialistëve (DPS) në pushtet, që nga viti 1991.

Një video e postuar në faqet e internetit duke i paraqitur dy zarfet me 97,000 euro për ish-kryetarin e Podgoricës dhe tani janë demonstruesit që tundin zarfet në të cilët kanë shkruar “97000” arsyet e tyre për të protestuar. “Qytetarët nuk e duan më korrupsionin dhe nepotizmin. Për të rinjtë, është e pamundur të gjesh një punë pa pasur kartën e partisë”, thotë Milena, një mësuese nga qyteti bregdetar i Budvës.

Në të njëjtën kohë, një tjetër tubim i madh e kaloi qendrën e Beogradit për të shtunën e njëmbëdhjetë të njëpasnjëshme. Para se të drejtoheshin tek autoriteti rregullativ për mediat elektronike, protestuesit morën tunelin rrugor që kalon nën qendër të qytetit, i riemëruar “tuneli i gënjeshtrave”, i presidentit Aleksandar Vuçiç, përcjell Albinfo.ch. Në Serbi, lëvizja protestë filloi më 8 dhjetor dhe vazhdon të zgjerohet: Tani, protestat mbahen çdo fundjavë në 60 deri në 70 qytete, duke përfshirë edhe qytetet e vogla, ku protestat e fundit në rrugë datojnë nga rënia e Sllobodan Millosheviqit, më 5 tetor 2000.

Në Shqipëri, studentët po mobilizohen që nga fillimi i dhjetorit, kundër reformës së arsimit të lartë të kërkuar nga qeveria socialdemokrate e Edi Ramës. Ata denoncojnë konkurrencën midis universiteteve dhe tashmë kanë marrë tërheqjen e rritjes së tarifave të shkollimit. Është arritur një fitore e pjesshme, ndërsa fuqia duket e rrethuar: Më 28 dhjetor Edi Rama ka shkarkuar gjysmën e qeverisë së tij dhe tani po përballet me mobilizimin e opozitës konservatore, e cila ka organizuar një tubim masiv më 16 Shkurt, i cili gjithashtu është zhytur në dhunë. Të enjten, anëtarët e Partisë Demokratike (PD), të shoqëruar nga mijëra mbështetës, arritën të detyronin hyrjen në parlament për të dorëzuar dorëheqjen e tyre kolektive, përcjell Albinfo.ch.

Studentët shqiptarë nuk duken të favorshëm në këtë “rikuperim” të protestës dhe vazhdojnë të thonë se nuk kanë simpati për asnjë nga dy lëvizjet që kanë qenë në pushtet, që nga rënia e komunizmit, PD dhe Partia Socialiste (PS) e Edi Ramës. “Kur një parti vjen në pushtet, ajo kryen të njëjtën politikë neoliberale si paraardhësja e saj. Është ky pseudo-alternim që e denoncojnë studentët”, analizon sociologu Blendi Kajsiu, në kolonat e “Panorama”. Ai e sheh “revoltën e një brezi që u rrit pas komunizmit, në këtë tranzicion të pandërprerë”.

Në Serbi, partitë e opozitës po përpiqen gjithashtu të rifitojnë kontrollin dhe të propozojnë një “marrëveshje me popullin”, bazuar në krijimin e një qeverie teknike dhe përgatitjen e zgjedhjeve të parakohshme nën kushtet e “lirisë dhe demokracisë”. Këto formacione diskreditohen nga skandalet e korrupsionit që shënuan kalimin e tyre në pushtet në vitet 2000.

Ndërsa të gjitha vendet në rajon janë goditur nga një papunësi masive strukturore dhe një eksod i vazhdueshëm i “forcave të gjalla” e tyre – të diplomuarit si punëtorë të kualifikuar – në vendet perëndimore, shumë protestues tunden në rrugët e Tiranës, të Beogradi apo Podgoricës me tabelat ku shkruan “Unë nuk dua të emigroj!”. Asnjë përgjigje për këtë sfidë sociale dhe ekonomike, ndërsa Bashkimin Europian është i befasuar nga kjo valë e protestave, përderisa tashmë e disa vite po përpiqet ta ruaj “stabilitetit” në Ballkan, madje edhe me koston e strehimit të regjimeve jodemokratike që sot parakalojnë në rrugë.

---