Paris: Inaugurohet Qendra Kulturore e Shqiptarëve

Në Ditën e Flamurit inaugurohet Qendra Kulturore e Shqiptarëve në zemër të Parisit, transmeton albinfo.ch.

Më 28 nëntor 2025, në Ditën e Flamurit, një nga datat më të rëndësishme të historisë shqiptare, Ambasada e Republikës së Kosovës në Francë mori pjesë me nder në inaugurimin e Qendrës Kulturore të Shqiptarëve “28.11” në Paris.

Ngjarja u zhvillua në një atmosferë festive dhe simbolike, ku morën pjesë përfaqësues të institucioneve, komunitetit shqiptar dhe dashamirës të kulturës. Ambasadori i Republikës së Kosovës në Francë, Mehdi Halimi, mbajti një fjalë rasti me këtë rast, duke vënë në pah rëndësinë e kësaj hapësire të re për komunitetin shqiptar.

Përurimi u shoqërua me interpretime artistike dhe ekspozitën e parë të artistit Indris Huqi, duke sjellë para publikut vlera autentike të artit dhe trashëgimisë sonë kulturore. Aktivitetet krijuan një atmosferë të ngrohtë dhe emocionuese, që dëshmoi fuqinë e kulturës për të bashkuar njerëzit kudo që ndodhen.

Ambasada e Kosovës përgëzoi ekipin organizator për punën dhe përkushtimin e tyre, duke uruar që Qendra Kulturore “28.11” të bëhet një prej pikave kryesore të bashkëpunimit, ruajtjes së identitetit dhe promovimit të kulturës shqiptare në Francë.

Kjo qendër e re synon të shërbejë si urë lidhëse mes gjeneratave dhe një hapësirë ku shqiptarët në Francë të mund të kultivojnë dhe forcojnë rrënjët e tyre kulturore, duke kontribuar njëkohësisht në jetën kulturore të Parisit./Albinfo.ch.

https://www.facebook.com/share/p/1RKoGkMGGZ/?mibextid=wwXIfr

Internet i mbushur nga AI: A po humbasim entuziazmin për rrjetet sociale?

Rritja e përmbajtjes së gjeneruar nga inteligjenca artificiale (AI) po bëhet shqetësuese për përdoruesit e internetit. Video, postime sintetike dhe këngë të krijuara nga AI po mbushin feed-et tona, duke e bërë eksperiencën online të lodhshme dhe shpesh të njëtrajtshme.

Podkasterja Salwa Houmsi përshkruan ndjesinë që ndajnë shumë: “Djem, ka mbaruar. Interneti. Është përfunduar.” Gazeta Die Welt ka publikuar tashmë një nekrolog për internetin, ndërsa Die Zeit pyet nëse rrjetet sociale po vdesin.

Një shembull i fundit është “Papaplatte”, një streamer gjerman që përdori aplikacionin e ri hyperrealist AI, “Sora 2”, për të ngarkuar fytyrën e tij. Brenda pak kohësh, mijëra klipet e tij u shpërndanë në internet: duke u kthyer në kastravec, duke bërë gjeste të ndaluara dhe gjëra të tjera të panevojshme. Analistët vlerësojnë se rreth 50% e përmbajtjes online tashmë është e gjeneruar nga AI.

Sipas profesoreshës Lara Wolfers nga Universiteti i Bazelit, përdoruesit shpesh ndihen të manipuluar kur kuptojnë se një video e ëmbël ose e ndjeshme është krijuar nga AI. “Erdhi një pikë kur njerëzit e kuptojnë se nuk po shohin më të vërtetën,” thotë Wolfers.

Psikologu Daniel Kahnemann shpjegon se truri ynë përdor dy sisteme të ndryshme të mendimit: “Sistemi 1” është autopiloti, që përpunon informacionin shpejt dhe kërkon shpërblim të menjëhershëm, ndërsa “Sistemi 2” është ai që analizon ngjarjet më thellë dhe kërkon më shumë energji. Përmbajtja e hiperrealizuar e AI-së e lodh këtë sistem të dytë, duke nxitur një largim të natyrshëm nga përdorimi intensiv i smartphone-ve.

Megjithatë, ekspertët e SRF, si Guido Berger, theksojnë se nuk ka të dhëna të qarta që tregojnë një largim masiv nga rrjetet sociale. Përdoruesit mund të kalojnë thjesht në biseda private, grupe dhe komunitete të mbyllura, duke mos u ndalur realisht nga interneti.

Sipas Wolfers, brezi i ri, i ekspozuar më herët ndaj përdorimit intensiv të ekraneve, mund të ketë më shumë vetëkontroll dhe aftësi për t’u përballur me lodhjen dixhitale. Por në tërësi, interneti vazhdon të ofrojë përmbajtje të pafundme, dhe përdoruesit janë mësuar me rritjen e vazhdueshme të AI-së.

Ekspertët paralajmërojnë: sfida nuk është mbyllja e internetit, por menaxhimi i përmbajtjes së AI-së dhe ruajtja e një përvoje reale dhe të besueshme online.

 

Ulje e infeksioneve me HIV në Zvicër, por të rinjtë ende të painformuar

Sot shënohet Dita Botërore e AIDS-it, një rast për të rikujtuar rëndësinë e parandalimit dhe informimit mbi HIV-in. Sipas Zyrës Federale të Shëndetit Publik (FOPH), infeksionet e reja me HIV ranë në 318 raste në 2024, krahasuar me 428 raste në 2019, para pandemisë Covid-19. Kjo ulje ngjall shpresë për eliminimin e virusit deri në vitin 2030.

Megjithatë, një pjesë e të rinjve nuk janë mjaft të informuar për mënyrat e transmetimit dhe mënyrat e mbrojtjes. Studime tregojnë se të rinjtë homoseksualë janë më pak të prirur të përdorin masa mbrojtëse se sa të moshuarit, për shkak të mungesës së përvojës kolektive dhe ndërgjegjësimit mbi pasojat e epidemisë.

Ekspertët shprehin optimizëm për avancimet shkencore: trajtimet antiretrovirale janë më të thjeshta, disa kanë efekt afatgjatë, dhe molekula e re lenacapavir mund të parandalojë infeksionin tek 99% e përdoruesve. Megjithatë, për të arritur qëllimin që HIV të mos jetë kërcënim për shëndetin publik deri në 2030, nevojitet mobilizim i vazhdueshëm për financim dhe qasje tek medikamentet për ata më të rrezikuarit.

Në kuadër të ndërgjegjësimit, organizata si Sidaction në Francë po luftojnë edhe kundër përhapjes së mesazheve toksike mbi maskulinitetin dhe sjelljet seksuale të të rinjve në rrjetet sociale, duke promovuar fakte dhe edukim seksual.

Në vitin 2027, Gjeneva do të presë Konferencën e 14-të Ndërkombëtare të AIDS-it, një ngjarje kyçe në shkencën dhe kërkimin mbi HIV-in, me mbi 5000 pjesëmarrës të pritur.

 

Zelensky viziton Parisin mes presionit për paqe, kërkohet përfshirja e Europës

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky u prit sot në Paris nga presidenti francez Emmanuel Macron, në një kohë kur Ukraina përballet me presion të shtuar diplomatik dhe avancime të reja ruse në front.

Macron deklaroi se “nuk ka plan të finalizuar pa Kievin dhe europianët rreth tryezës”, duke nënvizuar se çdo marrëveshje paqeje duhet të miratohet nga vetë Ukrainë. Ai tha se ndërmjetës amerikanë pritet të shkojnë së shpejti në Moskë, por theksoi se çështjet kryesore — si garancitë e sigurisë, pasuritë e ngrira dhe sanksionet — duhet të negociohen edhe me partnerët europianë.

Zelensky kërkon të forcojë mbështetjen e Francës në momentin kur Rusia po avancon në lindje. Ai paralajmëroi se Moska nuk duhet shpërblyer për agresionin e saj dhe shprehu gatishmëri të diskutojë “çështje kyçe” me Donald Trump.

Macron gjithashtu komentoi skandalin e korrupsionit në Kiev që çoi në shkarkimin e shefit të administratës së Zelenskyt, duke thënë se Franca mbetet vigjilente, por nuk ka ndërmend t’i “japë leksione” Ukrainës.

Vizita në Paris shihet si kritike për Kievin, që kërkon të shmangë një marrëveshje të imponuar nga SHBA dhe të ruajë rolin e Europës në bisedimet e paqes. Ndërkohë, të dhënat e fundit tregojnë se Rusia ka bërë përparimin më të madh në front që prej një viti, duke marrë 701 km² territor vetëm në muajin nëntor.

 

Shumë të huaj u dëbuan nga vendi në vitin 2024

Në vitin 2024, pothuajse 2500 të huaj u dëbuan nga Zvicra.

Shumica e këtyre njerëzve vijnë nga vende të treta.

69 përqind e të dënuarve tashmë janë larguar nga vendi. 31 përqind e çështjeve nuk janë zgjidhur ende.

Gjykatat zvicerane mund të dëbojnë të huajt delinkuentë nga vendi. Në vitin 2024, u lëshua një referim për vendin për 2446 persona. 69 përqind e tij tashmë është përfunduar, 31 përqind është ende në pritje. Sekretariati Shtetëror për Migracionin pret që përqindja të rritet në muajt në vijim.

Në krahasim: në vitin 2023, u lëshua një referim për vendin kundër 2250 personave. Nga njerëzit e dënuar në vitin 2023, rreth 73 përqind ishin larguar nga Zvicra deri në mesin e vitit 2024. Përqindja ishte pak më e lartë në atë kohë.

Çfarë ndodh me 31 përqindëshin?

Sipas zëdhënëses së SEM, Magdalena Rast, ka disa arsye pse këta njerëz, të cilët duhet të largohen nga vendi, janë ende në Zvicër:

Disa janë ende në proces kthimi, për shembull sepse mungojnë dokumente identiteti ose largimi duhet të organizohet. Disa largime vonohen sepse vendet e origjinës nuk bashkëpunojnë ose ata të prekur nuk bashkëpunojnë. Problemet shëndetësore gjithashtu mund të pengojnë një kthim të menjëhershëm.

Grupi më i madh vjen nga Shqipëria

Rreth 40 përqind e personave të referuar në vitin 2024 vijnë nga një vend i BE-së/EFTA-s dhe rreth 60 përqind nga një vend i tretë. Më të zakonshmit ishin shtetasit shqiptarë (247), rumunë (190) dhe algjerianë (136). 93 përqind e të gjithë njerëzve që largohen janë burra, me grupmoshën më të madhe që është ajo e moshës 25 deri në 34 vjeç, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

10,000 ndalime hyrjeje të vendosura

SEM ka urdhëruar një total prej 10,146 ndalimesh hyrjeje në vitin 2024, nga të cilat 345 u hoqën ose u pezulluan. Pothuajse 47 përqind e ndalimeve të hyrjes të dekretuara dhe aktive janë për shkak të hyrjeve të paligjshme. Pothuajse 23 përqind të tjera u urdhëruan për shkak të largimeve që nuk u bënë në kohë dhe 20 përqind për shkak të një kërcënimi për sigurinë dhe rendin publik. Shumica (83 përqind) e ndalimeve të hyrjes ishin burra. Pesë kombësitë më të përfaqësuara ishin Algjeria (837), Siria (786), Maroku (708), Turqia (700) dhe Afganistani (554).

Zvicra pranon vetëm një të tretën e azilkërkuesve

E ashtuquajtura shkallë njohjeje – d.m.th. përqindja e rasteve në të cilat azilkërkuesit në të vërtetë morën azil – ishte 34.2 përqind e kërkesave për azil në vitin 2024. Në BE, kjo shkallë ishte 42 përqind.

Diferenca midis imigracionit dhe kërkimit të azilit

Në vitin 2024, 212,578 persona emigruan në Zvicër. Nga këta, 22,553 persona janë zviceranë të kthyer. Pjesa tjetër vjen kryesisht nga vendet e BE-së ose EFTA-s. Në të njëjtin vit, 129,786 persona u larguan nga vendi, duke rezultuar në një imigrim neto prej 82,792 emigrantësh. Kjo është rreth 15.6 përqind më pak se në vitin 2023.

Emigrantët vijnë kryesisht nga vendet e BE-së/EFTA-s me të cilat Zvicra ka një marrëveshje për lëvizjen e lirë të personave. Ata vijnë këtu kryesisht për punë. Azilkërkuesit vijnë nga një vend që nuk është pjesë e BE-së ose një shtet i EFTA-s (p.sh. Afganistani) dhe për këtë arsye duhet të shqyrtohen së pari. Ata kryesisht ikin nga lufta, persekutimi ose dhuna.

Siç tregojnë statistikat federale, shumica e azilkërkuesve në Zvicër refuzohen dhe kthehen në vendin e tyre të origjinës.

Njerëzit që duan të ikin në Zvicër vijnë nga këto vende.

Shumica e kërkesave për azil erdhën nga shtetas afganë në vitin 2024.

Falimentimet e kompanive zvicerane rriten ndjeshëm

Në Zvicër pati një rritje të ndjeshme të falimentimeve të kompanive në 11 muajt e parë të vitit. Sektorët e ndërtimit, shërbimit të ushqimit dhe shitjes me pakicë në veçanti pësuan dëme.

Falimet e kompanive u rritën me mbi 36% nga janari deri në nëntor krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, sipas shërbimit të informacionit ekonomik Crif të hënën. Konkretisht, 11,057 kompani falimentuan në 11 muajt e parë të vitit. Kjo do të thotë që ritmi i falimentimeve është përshpejtuar që nga fundi i shtatorit. Pas nëntë muajsh, rritja kishte qenë vetëm pak nën 20%.

Sipas Crif, shumica e falimentimeve ishin në industrinë e ndërtimit (1,576 raste), e ndjekur nga shërbimi i ushqimit (1,090) dhe shitjes me pakicë (774). Një arsye për rritjen është një ndryshim në ligj, shkruan swissinfo. Që nga 1 janari 2025, borxhet tatimore të kompanive në regjistrin tregtar mund të kërkohen edhe në procedurat e falimentimit. Më parë, ishte e mundur që autoritetet tatimore të mbledhin taksat e papaguara vetëm me anë të sekuestrimit, transmeton albinfo.ch.

Bizneset e reja vazhdojnë të rriten gjithashtu

Në të njëjtën kohë, numri i formimeve të kompanive të reja mbetet në një nivel të lartë: deri në fund të nëntorit, një total prej pothuajse 49,000 kompanish të reja ishin regjistruar në regjistrin tregtar këtë vit: një rritje prej 4.4% krahasuar me vitin e kaluar.

Sipas sektorit, tregtia me pakicë (3,924 biznese të reja), konsulenca menaxheriale (3,902) dhe sektori i pronave (3,650) kryesuan fushën e bizneseve të reja të reja.

Fushat e shërbimeve të teknologjisë së informacionit (-19.7%), hotelerisë (-10.4%) dhe tregtisë me pakicë (7.3%) regjistruan një rënie të ndjeshme në numrin e bizneseve të reja.

Një buqetë dritash, tingujsh e ngjyrash për Ditën e Flamurit, në Winterthur

28 Nëntori, Dita e Flamurit ose e Pavarësisë së Shqipërisë është shënuar fundjavën që shkoi, gjithandej Zvicrës, me aktivitete të shumta kulturore festive. Në shumicën prej tyre, siç është bërë tashmë traditë, mbizotëronte muzika, vallja, recitimi, të gjitha këto të “ilustruara” me prezantimin e veshjeve të bukura e të larmishme kombëtare të trevave shqiptare.

Ndërkaq, manifestimi në Winterthur, i organizuar nga Ansambli “Trojet”, krahas muzikës pati si vlerë të shtuar edhe ekspozitën me krijime të piktores dhe pedagoges së artit nga Prishtina, Valbona Gashi.

Pas hapjes së ekspozitës nga kryetari i ansamblit “Trojet”, Zeqir Gashi, mbi punimet e ekspozuara në hollin e qendrës “Töss” të Winterhurit, një fjalë të zgjeruar e ka mbajtur piktori, publicisti dhe shkrimtari, Gani Bytyçi.

Ai ka shpalosur vlerat e krijimtarisë së zonjës Gashi, duke folur edhe për fazat nëpër të cilat ajo ka kaluar. “Piktura që kemi sot këtu, është ajo e periudhës pas një pauze të saj krijuese”, ka thënë Bytyçi. Por kjo pjesë është vetëm një kapitull në veprën e saj artistike. Në të vërtetë, kjo është paraqitja e tretë e Valbonës në Zvicër, (pas Gjenevës e Bernës) me këtë ekspozitë lëvizëse. Në këto ekspozita, autorja ka sjellë mbi 20 vepra arti.

Ato sjellin dy motive, pikturë dhe medaljone. Medaljoni, ilir në këtë rast, është simbol, është kujtesë dhe mesazh. Mënyra dhe lënda me të cilën artistja e bën medaljonin artistik, është krejt e veçantë. Kjo është fusha e saj e preferuar e krijimtarisë artistike. Edhe titulli i kësaj ekspozite, GJURMË NË MEDALION, nuk është i rastit. Ai është më shumë se titull. Është përmbajtje e lashtësi. Janë gjurmët tona antike. Këto medaljone më kujtojnë profesorin tim (shumë të dashur) të artit, Engjëll Berishën”, shprehet tutje Bytyçi.

 

Duke folur për rreth 20 punimet, ai thotë më titje “Në shikim të parë, pandehim se të gjitha ato janë peizazhe, por nuk janë të tilla, ndonëse janë pamje, që asociojnë me peizazhin. Piktori Joan Mirò pati thënë “Unë nuk pikturoj atë që shoh, por atë që e mendoj”. Edhe kjo pikturë, e tëra është e menduar (…). Aty shohim shpirtin e Artistes me tërë koloritin e tij!”.

Edhe piktori tjetër nga Zvicra, Urim Berisha, ka folur shkurt për vlerat e punimeve të ekspozuara nga kolegia e tij, Valbona Gashi. “Arti është një veprimtari ku krijuesi paraqitet në mënyrën më të sinqertë. Në art, koha dhe hapësira nuk ekzistojnë, ka thënë veç tjerash z. Berisha, duke ju qasur bukurisë dhe papërkufizueshmërisë së artit, edhe të autores, Valbona Gashi.

Për ekspozitën dhe piktoren, me fjalë afirmative ka folur edhe ambasadori i Republikës së Maqedonisë së Veriut në Zvicër, z. Rexhep Demiri. Ai ka shprehur kënaqësinë që në një manifestim të diasporës kemi edhe një ekspozitë të tillë, me vlera të dëshmuara artistike dhe ka përgëzuar autoren, zonjën Gashi. Një përshëndetje rasti u ka drejtuar të pranishmëve edhe zëvendëskonsullja e Republikës së Kosovës në Cyrih, zonja Ardita Mustafa.

Me fjalë të tjera përgëzimi për piktoren dhe organizatorët, para publikut janë paraqitur edhe një numër veprimtarësh dhe krijuesish të komunitetit shqiptar të Zvicrës.

Pas kësaj hapjeje frymëzuese të manifestimit, publikun e priste salla e madhe, e stërmbushur ku do të ndodhte aktiviteti kryesor festiv, me këngë dhe valle popullore të përgatitura me shumë përkushtim nga artistët entuziastë të Ansamblit “Trojet”.

Në hapje të programit ishte vendosur një recital me motive patriotike nga Shqipdon Lipaj, i shoqëruar me një “sfond” të përbërë nga valltarë të ansamblit.

Moderatorja Sherife Ejupi – Zeqiri ka drejtuar me përkushtim gjithë mbrëmjen, duke prezantuar pjesëmarrësit e shumtë të programit artistik.

Sigurisht, nuk kanë munguar as fjalët përshëndetëse të zyrtarëve nga përfaqësitë përkatëse diplomatike: Shkëlqesia e tij, Z. Rexhep Demiri, nga Ambasada e Maqedonisë së Veriut dhe zonja Shukrije Ramadani, nga Ambasada e Kosovës, në Bernë.

Të dytë kanë përgëzuar punën me përkushtim që po bëjnë të rinjtë dhe të rejat e brezit të dytë e të tretë për të ruajtur dhe kultivuar traditat kulturore të atdheut.

Programi që u prezantua në vazhdim në dërrasat e skenës në Winterthur, ishte një buqetë dritash e ngjyrash, tingujsh dhe fjalësh që shpërthenin plot frymëzim nga fëmijët dhe të rinjtë e ansamblit “Trojet”.

Pikat artistike si Koreodrama “Gjurmët në heshtje”, vallja “Suitë kosovare” (grupi i të rriturve), “Vallja e Tiranës” dhe “Vallja e malësisë (grupi i të vegjëlve); këngët e kënduara nga Marisa Murtezi, Melisa Tafilaj, Alejna Ukshini , Elta Gjota, Medina Xheladini, Elma Morina dhe nga Kori mysafir nga Cyrihu, “Lyra”, pastaj vëllezërit Arbnor e Rrezart Kuqi janë disa nga pikat kulmore artistike të prezantuara para publikut në Winterthur.

Programi është përmbyllur me këngë nga këngëtaret, motrat Luljeta e Drita Fetahaj.

Meritat për realizimin dhe mbarëvajtjen e programit artistik u takojnë udhëheqësve të grupit Artistike apo të ansamblit, respektivisht treshes Donjeta & Ensat & Leotrim. Ata punojnë me tri grupet e valltarëve dhe janë përgjegjës për krijimin e valleve të reja që prezanton ansambli. Këta dhe sidomos grupi (i madh) i fëmijëve duhen përgëzuar në mënyrë të veçantë për kënaqësinë artistike që na dhanë dhe po na japin në vazhdimësi në programet e ansamblit “Trojet”.

“Varg e Vi” me projekt në Vjenë

Organizata e Pavarur Kulturore, “Varg e Vi”, në lokalin alternativ për aktivitete kulturore, “7stern”, në Vjenë kanë realizuar projektin “4 në 1”, me stand-up komedi, dy ekspozita me piktura e fotografi dhe promovim të librit “Përafërsisht”.
“Hapja e projektit para një publikut me shumë mërgimtarë që jetojnë dhe veprojnë në Austri, u bë nga Ermal Vejsa, drejtori i shoqatës “K” në Vjenë, duke uruar të gjithë shqiptarët për Festën e 28 Nëntorit, vlerësimin e lartë për bashkëpunimin me Varg e Vi-në, duke ftuar më pas për ngjitje në skenë, Avni Shkodrën. Stand-up komedia e Shkodrës u prit jashtëzakonisht mirë nga publiku, me të qeshura të shpeshta dhe intensive, duke u arritur një katarsis i llojit të veçantë me humorin e kontekstit shqiptar, transformimet e shoqërisë kosovare dhe relacionet e ndryshuara përgjatë viteve të kosovarëve me mërgimtarët, dhe anasjelltas. Pas stand-up-it, pjesëmarrët panë ekspozitën me piktura të Azizit, ku tregonin transformimin e familjes kosovare, efektet e luftës dhe dëgjimin e vazhdueshëm të lajmeve “Shuni, shuni, se…”, e gjer në fragmentimin e furishëm të familjes kosovare në kontekst postkonfliktual, migrimi e globalizimi”, bëhet e ditur në njoftim, transmeton albinfo.at.
Tutje, sipas njoftimit, ngjarja vazhdoi me ekspozitën e Fazliut, ku u sollën portretet e disa të moshuarve të Kosovës, bardh e zi, të bëra nga gjyshi i tij, të varura lart me kapëse në litarin e fortë në dy anët e mureve, dhe poshtë në të djathtë, për të vendosur një fotografi të vetme me ngjyra të bërë nga vetë ai, nipi.
“Gjithashtu përveç mesazhit të pasionit mbi fotografinë nga tri gjenerata, gjyshi-babai-nipi, transformimet e teknologjisë dhe subjekteve të fotografuara, Fazliu preku temën e rritjes së të moshuarve të vetmuar në Kosovë, pas emigrimit masiv të kosovarëve, duke bashkuar të moshuarit me familjarët e tyre në mërgim – Vjenë, mallin për familjen nga vetë mërgimtarët, si dhe nevojën shtesë për kujdesin ndaj moshës së tretë”, thuhet në njoftim.
Bëhet e ditur se Rudaku promovoi librin e tij të fundit e të pestë “Përafërsisht”, një libër me temat për raportet komplekse shoqëri-teknologji, migrimin, globalizimin, varësitë e ndryshme, transformimet e mëdha të shoqërisë kosovare, duke dhënë autografe për lexuesit dhe duke biseduar për temat e librit.
“Në kuadër të vizitës në Vjenë të Austrisë, një ditë më parë, për 28 Nëntor, para projektit “4 në 1”, anëtarët e Varg e Vi-së u mirëpritën nga I ngarkuari me punë, z. Albinot Bimbashi, në funksion të Ambasadorit në Ambasadën e Republikës së Kosovës në Vjenë. Në takim u vlerësua nevoja për organizime dhe bashkëpunime kulturore Kosovë-Austri, qoftë me mërgatën, qoftë me shoqatat dhe institucionet kulturore austriake, pasi Vjena është qytet i njohur për kulturën e saj shumë të pasur botërore, vend i muzikës klasike, operës, teatrit e shumë fusha të tjera, si dhe rëndësisë së diplomacisë kulturore. Varg e Vi dhe z. Bimbashi, ranë dakord për mbështetje të vazhdueshme të aktiviteteve dhe diplomacisë kulturore në Austri, duke falënderuar për bashkëpunimin e shkëlqyer në projektin “4 në 1”, mikpritjen dhe lehtësimin nga Ambasada e Kosovës gjatë procesit akomodues në Vjenë dhe takimet e përzemërta. Projekti “4 në 1” nga Varg e Vi është përkrahur nga Thirrja Publike për Fondin e Mobilitetit nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sport, në bashkëpunim me shoqatën “K” në Vjenë”, përfundon njoftimi.

Policia zvicerane do të përdorë pesë ngjyra të ndryshme lëkure për të kategorizuar shkelësit

Nga 1 janari 2026, qeveria zvicerane do të modernizojë sistemin kombëtar të kërkimit Ripol, i cili centralizon raportet që lidhen me personat e zhdukur, të kërkuar, të deportuar ose të rrezikshëm.

Zyra Federale e Policisë (Fedpol) njoftoi në një njoftim për shtyp të shtunën se do të përfshihen pesë opsionet e mëposhtme për ngjyrën e lëkurës së shkelësve: shumë e çelët, e çelët, mesatare, e errët ose shumë e errët, transmeton albinfo.ch.

Sa i përket kategorisë ‘lloji’, ajo do të mbulohet nga nëntë opsione, që korrespondojnë me rajonet gjeografike – përkatësisht Evropën Veriore, Afrikën e Veriut, Azinë dhe Amerikën e Jugut.

Ish-kryetari i PDK-së thirrje mërgatës: Le ta bëjmë 28 dhjetorin ditë të bashkimit dhe të fitores sonë

Ish-kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi u ka bërë thirrje mërgatës që të regjistrohen për zgjedhjet e 28 dhjetorit kur kanë mbetur edhe pak ditë nga mbyllja e afatit.

“Bashkatdhetarë të dashur. Roli juaj për Kosovën ka qenë gjithmonë i pazëvendësueshëm, dhe mbetet i tillë edhe sot. Ju ftoj të regjistroheni për votim deri më 6 dhjetor në diaspora.kqz-ks.org. E ju që do të jeni fizikisht mes nesh, ju mirëpresim krahëhapur dhe me zemrat plot. Le ta bëjmë 28 dhjetorin ditë të bashkimit dhe të fitores sonë”, ka shkruar ai, transmeton albinfo.ch.

Vazhdon “debati për diasporën”, kësaj here Gërvalla-Abdixhikut

Ministrja në detyrë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës në Kosovë, Donika Gërvalla-Schqarz, ka reaguar sërish pas vendimit të PZAP-it për të ndaluar votimin jashtë zyrave diplomatike për diasporën.

Përmes një postimi në rrjetin social “Facebook”, Gërvalla i ka reaguar kryetarit të LDK-së, Lumir Abdixhikut, pasi ky i fundit tha se “VV po tenton të ndërtojë sistem të manipulimit të votave”, transmeton albinfo.ch.

“Ja si flet njeriu i papërgjegjshëm kur niset nga vetvetja”, ka shkruar ajo.

Ndryshe, mbrëm, Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa ka pranuar ankesën e LDK-së dhe ka ndryshuar vendimin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, duke ndaluar hapjen e Qendrave të Votimit jashtë përfaqësive diplomatike.

Katër kosovarë arrestohen nga policia kantonale e Cyrihut, qeni ua ndaloi arratisjen

Policia kantonale e Cyrihut arrestoi katër hajdutë në flagrancë natën e së hënës (1.12.2025) si pjesë e një aksioni në Weinfelden TG.

Autorët vijnë nga Kosova dhe janë pjesë e një grupi profesional hajdutësh. Policia Kantonale e Cyrihut kreu një aksion të synuar në emër të Prokurorisë Publike II të Kantonit të Cyrihut, i cili u drejtua kundër një grupi hajdutësh shumë profesionistë. Disa dhjetëra krime i janë atribuar tashmë këtij grupi në Zvicër. Hajdutët që vinin nga Franca u panë në mesnatë duke hyrë me forcë në një pronë tregtare në Weinfelden, shkruan polizeinews, transmeton albinfo.ch.

Specialistët e policisë kantonale të Cyrihut arrestuan tre kosovarë të moshës midis 35 dhe 53 vjeç. Një hajdut i katërt fillimisht arriti të arratisej dhe u gjet rreth dy orë më vonë. U arrestua edhe 40-vjeçari kosovar.

Policia kantonale e Cyrihut përdori mjete të ndryshme operacioni në këtë aksion. Përveç detektivëve, u angazhuan edhe helikopteri i policisë dhe qentë e policisë. Një qen policie parandaloi gjithashtu arratisjen e një hajduti si pjesë e arrestimit.

24 mijë e 500 mërgimtarë aplikuan për të votuar, refuzohen rreth 3 mijë e 500

Rreth 24 mijë e 500 mërgimtarë kanë aplikuar deri më tani, për të votuar për zgjedhjet e 28 dhjetorit.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, për media në Kosovë ka njoftuar se prej këtyre aplikimeve janë refuzuar rreth 3 mijë e 500.

“Nga data 26 nëntor dhe deri më 30 nëntor, pëmes platformës elektronike të KQZ-së https://diaspora.kqz-ks.org janë pranuar rreth 24,500 aplikime për regjistrim për votim jashtë Kosoës, prej të cilave janë aprovuar mbi 14,600, ndërkaq janë refuzuar rreth 3,500. Në vlerësim e sipër janë rreth 6,400 aplikime”, tha Elezi, transmeton albinfo.ch.

Sipas tij, pjesa më e madhe e tyre janë për të votuar me postë, kurse rreth 3 mijë e 500 në ambasada/konsullata.

“Nga numri i përgjithshëm i aplikuesve të aprovuar, pjesa më e madhe janë regjistruar për të votuar përmes postës, mbi 10,500 prej tyre për të dërguar pakon me fletëvotim në ndonjërën nga adresat e kutive postare jashtë Kosovës dhe mbi 500 të tjerë për të dërguar pakon me fletëvotim në kutinë postare të KQZ-së në Kosovë. Ndërkaq, mbi 3,500 shtetas janë regjistruar për të votuar fizikisht në ndonjërën nga përfaqësitë diplomatike”, tha ai.

Policia bastisë shtëpinë e 46 vjeçarit në Austri, zbuluan simbole naziste

Një 46-vjeçar nga rrethi Ried im Innkreis është paditur për shkelje të ligjit të ndalimit. Gjatë një bastisjeje në banesën e tij, policia gjeti simbole naziste dhe propagandë ekstremiste të djathtë.

I dyshuari e pranoi pjesërisht fajësinë. Gjatë kontrollit, policia sekuestroi, ndër të tjera, flamuj nazistë, veshje me mbishkrime ekstremiste të djathta dhe disqe me muzikë të grupeve ekstremiste.

46-vjeçari e kishte dekoruar ambientin e tij të banimit me simbole si një flamur me “Diellin e Zi” dhe një flamur me kryqin kelt. Në pajisjet e tij u gjetën gjithashtu një numër i madh fotosh dhe videosh që përmbanin propagandë naziste dhe përmbajtje antisemitike, sipas orf.at.

Para këtyre flamujve, i dyshuari kishte bërë selfie dhe video, të cilat i kishte shpërndarë në rrjetet sociale dhe në WhatsApp. Janë identifikuar 21 persona që kanë marrë foto dhe video nga ai. Në një prej videove të sekuestruara, sipas policisë, ai shihet duke pozuar para pasqyrës me një grusht hekuri të ndaluar dhe duke shqiptuar parulla naziste.

Gjatë marrjes në pyetje, 46-vjeçari i pranoi pjesërisht veprat, por e minimizoi veçanërisht shkeljen e Ligjit të Ndalimit. Përveç kësaj, u gjetën edhe shkelje të Ligjit për Armët dhe Ligjit për Substancat Narkotike. Seanca gjyqësore pritet të mbahet në dhjetor 2025 në Gjykatën e Ried-it, ndërsa deri atëherë, ai është në liri.

Megen (LU): 44 persona evakuohen pas shpërthimit të gazit në garazh

Një shofere 72-vjeçare shkaktoi një aksident në një garazh nëntokësor në Meggen, Lucernë, të shtunën në mbrëmje, duke dëmtuar një tub gazi. Për pasojë, dyzet e katër banorë u desh të evakuoheshin përkohësisht, transmeton albinfo.ch.

Sipas zyrës së prokurorit publik, makina fillimisht u përplas me një kangjellë metalike dhe më pas me një mur. Goditja dëmtoi një tub gazi, siç thuhet në njoftimin për shtyp të lëshuar të hënën, raporton sda.ch.

Departamenti i zjarrfikësve të Meggen-it evakuoi 44 persona nga pesë ndërtesa përreth. Rreth pesë orë më vonë, të dielën në mëngjes, afërsisht në orën 3:00 të mëngjesit, banorët ishin në gjendje të ktheheshin në apartamentet e tyre.

Gruaja që ngiste makinën dhe pasagjerja e saj u dërguan në spital si masë paraprake. Dëmi i pronës vlerësohet në rreth 45,000 franga zvicerane.

Miliarderi zviceran bën thirrje për taksa më të larta për super të pasurit

Bashkëthemeluesi i kompanisë Partners Group, Alfred Gantner, po bën thirrje për taksa më të larta për super të pasurit. Megjithatë, ai nuk është në favor të taksës mbi trashëgiminë, e cila u hodh poshtë nga votuesit zviceranë, në referendumin e djeshëm, transmeton albinfo.ch.

Bashkëpronari i Partners Group dhe miliarderi Alfred Gantner mbështet taksa më të larta për individët me pasuri shumë të mëdha. Kjo mund të zbatohet përmes një sistemi tatimor më progresiv për të pasurit, siç i tha ai gazetës Tages-Anzeiger.

Pas humbjes së iniciativës së Socialistëve të Rinj (Juso) mbi taksën mbi trashëgiminë, çështja e taksave për super të pasurit mbetet një temë e nxehtë në Zvicër.

Por pse një miliarder po bën thirrje për taksa më të larta? “Nuk është në rregull që një pakicë e zgjedhur në këtë vend të ketë pasuri të madhe, ndërsa të tjerët nuk e dinë se si do t’i paguajnë primet e sigurimit shëndetësor dhe qiranë e tyre”, shpjegoi ai për gazetën. Ai nuk është i bindur nga iniciativa e Socialistëve të Rinj për taksën mbi trashëgiminë, e cila u refuzua me pothuajse 80 për qind të votave, përcjell albinfo.ch. Taksat mbi trashëgiminë, argumenton ai, janë të lehta për t’u anashkaluar.

A do të ishte i gatshëm miliarderi i Partners Group të paguante taksa të tilla mbi pasurinë e tij? Po, thotë Gantner. Sepse ai nuk e ka fituar “thjesht” pasurinë e tij.

“Me asete prej, për shembull, 3 miliardë frangash zvicerane (sa ka ai), ndoshta 60 milionë do të duheshin paguar si taksa në vit”, llogarit ai. Megjithatë, ai arrin një kthim prej 2 deri në 3 për qind mbi këtë pasuri çdo vit. Në fund, pasuria thjesht nuk do të rritej më tej, gjë që ai mund ta pranojë.

Alfred Gantner është veçanërisht kritik ndaj taksimit me shumë të plotë për të huajt e pasur. Ai e konsideron shumë të dyshimtë kur dikush paguan taksa për 20 milionë franga, ndërsa një fqinj më i pasur nga jashtë paguan vetëm një milion në zyrën e taksave sipas sistemit të taksimit me shumë të plotë.

Alfred Gantner është ndër njerëzit më të pasur në kantonin e Lucernës. Pasuria e tij vlerësohet në 2.5 deri në 3 miliardë franga dhe rrjedh nga bashkëpronësia e tij në Partners Group, një ofrues global i shërbimeve financiare me seli në kantonin e Zug.

Cyrih dhe Winterthur humbasin kontrollin mbi kufizimet 30 km/h

Në kantonin e Cyrihut, qytetet Cyrih dhe Winterthur nuk do të vendosin më vetë kufizimet e shpejtësisë në rrugët kryesore. Votuesit miratuan iniciativën për mobilitet, duke vendosur që shpejtësia maksimale në rrugët kantonale të jetë 50 km/h, transmeton albinfo.ch.

Kjo do ta bëjë më të vështirë vendosjen e zonave 30 km/h, të cilat synonin uljen e zhurmës dhe rritjen e sigurisë për këmbësorët dhe fëmijët. Përfaqësuesit e qyteteve shprehin zhgënjim, duke thënë se qytetarët tani do të përballen me më shumë zhurmë dhe rreziqe në rrugë.

Sipas mbështetësve të iniciativës, një rrjet rrugor efikas dhe kufizimi 30 km/h vetëm në zona banimi është më praktik. Vendimi u sheh si një fitore për autoritetet kantonale dhe dërgon një sinjal të qartë se çdo vendosje e kufizimeve më të ulëta në rrugët kryesore duhet të justifikohet mirë.

 

Bundestagu gjerman miraton buxhetin për vitin 2026

Gjermania ka miratuar buxhetin e vitit të ardhshëm, ku parashikohen më pak fonde për ndihmat për zhvillim. Projektbuxheti u miratua nga koalicioni qeverisës i CDU/CSU dhe SPD-së.

Buxheti bazë parashikon shpenzime prej 524.5 miliardë eurosh, të cilave u shtohen fondet speciale për infrastrukturë, neutralitet klimatik dhe Forcat e Armatosura Gjermane, të cilat do të mbështeten edhe me kredi. Si pasojë, borxhi i ri i vendit pritet të kalojë 180 miliardë euro vitin e ardhshëm, duke u bërë i dyti më i lartë në historinë e Republikës Federale të Gjermanisë. Partitë opozitare votuan kundër.

Ministri federal i Financave, Lars Klingbeil (SPD), tha se buxheti përfshin “investime rekord”.

Shpenzimet më të mëdha për punën dhe çështjet sociale

Rreth 197 miliardë euro do të shkojnë për sektorin e punës dhe të çështjeve sociale, përfshirë pensionet. Ministria e Mbrojtjes renditet e dyta, me rreth 108 miliardë euro, që përfaqëson buxhetin më të madh të mbrojtjes që nga Lufta e Ftohtë, ku një pjesë e madhe do të përdoret për pajisje dhe municione.

Buxheti për Ministrinë e Bashkëpunimit për Zhvillimin (BMZ) do të reduktohet në 10.06 miliardë euro, niveli më i ulët në 15 vitet e fundit. Ndihma për Ukrainën në vitin 2026 parashikohet në 11.5 miliardë euro.

Buxheti më i madh për investime i dedikohet Ministrisë së Transportit, me 14 miliardë euro nga buxheti i rregullt dhe 21 miliardë euro nga fondet speciale për rrugë, ura dhe hekurudha.

Tetova i dha lamtumirën e fundit këngëtarit Shpat Kasapi, të hënën e shpalli ditë zie 

Sot në Shtëpinë e Kulturës në Tetovë u mbajt komemoracioni për këngëtarin e njohur Shpat Kasapi i cili ndërroi jetë ditë më parë në Itali nga një sulm në zemër. Mes lotësh dhe dhimbjeje, familjarët, miqtë dhe kolegët përkujtuan jetën dhe krijimtarinë e tij.

Nëna dhe familjarët pritën vizitorët që shkuan për t’i dhënë ngushëllimet e fundit, ndërsa motra e tij, Jehona, ishte e thellë e prekur nga humbja. Në mesin e të pranishmëve ishin edhe fytyra publike si Dafina Zeqiri, Blero, Big Mama, Adelina Tahiri dhe të tjerë.

Varrimi i Shpat Kasapit u bë nga ora 14:00, në varrezat e qytetit të Tetovës.

Për nder të tij, Komuna e Tetovës ka shpallur të hënën ditë zie.

 

Haradinaj konfirmon kandidaturën e parë për deputet nga diaspora

Kryetari i AAK-së, Ramush Haradinaj, ka bërë të ditur se struktura e partisë në diasporë është e gatshme për zgjedhjet e 28 dhjetorit.

Në një takim në Lörrach të Baden-Württemberg me nëndegën e AAK-së, ku mori pjesë edhe shefi i Shtabit Zgjedhor, Bekë Berisha, u zyrtarizua kandidatura e Nezir Gashit për deputet.

Haradinaj u bëri thirrje qytetarëve në mërgatë të kthehen në Kosovë më 28 dhjetor dhe të votojnë, duke e vlerësuar Gashin si një përfaqësues të devotshëm të diasporës dhe të AAK-së.

Sipas tij, diaspora është një forcë e pazëvendësueshme për Kosovën dhe proceset e saj shtetformuese.

 

Fribourg shtyn futjen e pagës minimale me pak më shumë se 53% të votave

Fribourgu të dielën hodhi poshtë iniciativën e së majtës dhe sindikatave për të futur një pagë minimale në kanton. Sipas rezultateve përfundimtare, vota kundër arriti në 53.54%. Autoritetet dhe qarqet ekonomike e kundërshtuan atë.

Iniciativa legjislative e titulluar “Për një pagë minimale” synonte të ankoronte në Aktin e Punësimit dhe Tregut të Punës (LEMT) një pagë minimale të detyrueshme prej 23 frangash në orë, ose 4,000 frangash në muaj. Objektivi i komitetit të iniciativës ishte i qartë: “Të lejojë të gjithë punonjësit të jetojnë nga puna e tyre”, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Këshilli i Shtetit shfaqi një mendim të kundërt, duke e parë futjen e një page minimale ligjore për ata mbi 18 vjeç si një rrezik për ekonominë e Fribourgut. Ai e konsideroi iniciativën “ekstreme”, duke pasur parasysh se futja e një instrumenti të tillë do të rrezikonte “të prishte funksionimin e duhur të tregut të punës”.

Nëse pranohej, Fribourgu do të ishte bërë kantoni i gjashtë që fut një pagë minimale pas Neuchâtel, Jura, Gjenevë, Ticino dhe Basel-Ville.

Kosovë: Sot dita e fundit për aplikim të partive për pjesëmarrje në zgjedhje dhe deklarim të koalicioneve

Sot do të përfundojnë tri nga afatet kryesore që kanë të bëjnë me subjektet politike për zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 28 dhjetor 2025.

Sipas Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, aplikimi për certifikim i subjekteve politike që duan të marrin pjesë në zgjedhje, formimi i koalicioneve nga partitë politike, dhe njoftimi për mospjesëmarrje në zgjedhje, janë aktivitetet kryesore, afatet e të cilave do të përfundojnë më 30 nëntor, në orën 23:59. Ndërkaq, dorëzimi i listave të kandidatëve për deputetë do të përfundojë një javë më vonë, më 7 dhjetor 2025.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi ka treguar se subjektet politike (partitë politike, koalicionet, nismat qytetare dhe kandidatët e pavarur) duhet të plotësojnë online formularin e aplikimit për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhje.

“Deri më 30 nëntor subjektet duhet të dorëzojnë në KQZ, respektivisht në Zyrën për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar, aplikimin për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës. Formulari, i cili është i ngjashëm me të poceseve të kaluara zgjedhore, është i vendosur në platformën elektronike të KQZ-së dhe i njëjti duhet të plotësohet online”, tha Elezi.

Ndërkaq, deri sot në 23:59, partitë politike që duan të marrin pjesë në zgjedhje përmes koalicionit, duhet ta njoftojnë KQZ-në për këtë mënyrë të përfaqësimit në garën elektorale.

“Sipas Ligjit për Zgjedhjet e Përgjithshme, partitë politike të cilat janë të regjistruara në KQZ dhe të cilat duan të marrin pjesë në zgjedhjet e parakohshme përmes koalicionit duhet ta njoftojnë KQZ, respektivisht Zyrën për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollim Financiar të Subjekteve Politike se duan të marrin pjesë në këto zgjedhje në këtë mënyrë. Afati i fundit për të bërë këtë njoftim është data 30 nëntor 2025”, ka thënë ai, transmeton albinfo.ch.

Elezi ka theksuar se partia politike e cila vendos të bëhet pjesë e një koalicioni ka detyrimin të respektojë rregullat e tij.

“Koalicioni mund të ndërtohet nga së paku dy parti politike. Partia politike nuk mund të tërhiqet nga koalicioni pasi të jete certifikuar deri sa rezultati i zgjedhjeve të certifikohet nga ana e KQZ. Gjithashtu partia politike e cila është anëtare e koalicionit nuk mund të marr pjesë si anëtare në një koalicion tjetër apo edhe si parti e veçantë në të njëjtat zgjedhje”, tha Elezi.

Edhe deri më 30 nëntor 2025 është afati edhe për partitë politike që ta njoftojnë KQZ-në, respektivisht Zyrën, se nuk duan të certifikohen për pjesëmarrje në zgjedhje.

Bëhet e ditur se duke filluar nga data 24 nëntor, subjektet politike (partitë politike, koaliciont, nismat qytetareve dhe kandidatët e pavarur) mund të dorëzojnë listën e tyre me emrat e kandidatëve për deputetë. Për të përgatitur këto lista me kandidatë për deputetë, KQZ u ka dhënë subjekteve politike afat 2-javor.

“Deri më 7 dhjetor 2025 subjektet politike duhet të dorëzojnë në KQZ listën me emrat e kandidatëve për deputetë që kërkojnë të certifikohen për të marrë pjesë në zgjedhjet e parakohshme. Ky afat shënon një moment vendimtar në procesin zgjedhor, pasi pikërisht në këtë periudhë subjektet politike do të formalizojnë kandidatët për deputetë me të cilët do të marrin pjesë në zgjedhjet e funddhjetorit”, tha Elezi.

Për zgjedhjet e parakohshme të 28 dhjetorit, vetëm dy koalicione të partive të vogla nga radhët e komuniteteve janë deklaruar në KQZ.

Sipas KQZ-së, për zgjedhjet e parakohshme të 28 dhjetorit janë bërë bashkë disa nga parti të komuniteteve, por jo edhe subjektet e mëdha shqiptare.

“Zyra për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar të Subjekteve Politike është njoftuar për formimin e dy koalicioneve për pjesëmarrje në zgjedhje, si në vijim: ‘PAI-PDAK-LPB’, i përbërë nga 3 parti politike: Partia e Ashkalinjve për Integrim (PAI), Partia Demokratike e Ashkalinjve të Kosovës (PDAK) dhe Lëvizja për Bashkëveprim (LPB); dhe Koalicioni VAKAT, i përbërë nga 3 parti politike: Demokratska Stranka Bošnjaka (DSB), Bošnjačka Stranka Kosova (BSK) dhe Demokratska Stranka Vatan (DSV)”, ka bërë të ditur KQZ-ja.

 Elezi ka njoftuar se “deri më tani (e diel, 30 nëntor, ora 10:00) 12 subjekte politike kanë plotësuar online formularin e certifikimit për pjesëmarrje në zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës”, i cili, sipas tij, “është i ngjashëm me formularin e proceseve të kaluara zgjedhore”.

Sipas tij, këto subjekte politike kanë plotësuar formularin:

  1. Lidhja Demokratike e Kosovës – LDK;
  2. Partia Demokratike e Kosovës – PDK:
  3. Kosovaki nevi romani partia;
  4. Jedinstvena Goranska Partija;
  5. Za Slobodu Pravdu i Opstanak;
  6. Kosova Demokratik Türk Partisi;
  7. Partia Liberale Egjiptiane;
  8. Partia Rome e Bashkuar e Kosovës;
  9. Socialdemokratska Unija – SDU;
  10. Srpska Lista;
  11. Iniciativa e Re Demokratike e Kosovës;
  12. Fjala.