Archives

Zvicër: Numri i asistentëve në shkolla është rritur ndjeshëm, mësuesit kërkojnë rregulla

Posted on by erezzaademi

Asistentët shkollorë mbështesin mësuesit në mësimdhënien e tyre të përditshme. Ata marrin përsipër detyra mbikëqyrëse, të tilla si organizimi dhe drejtimi i projekteve, ekskursioneve ose mësimeve sportive, duke lehtësuar kështu ngarkesën e punës së mësuesve.

Askush nuk e di se sa asistentë të tillë shkollorë ka në Zvicër, sipas “Blick”. Në vitin 2020, pak më shumë se 900 asistentë ishin të punësuar në kantonin e Bernës. Këtë vit, numri është rritur në pothuajse 3,000. Detyrat e sakta të asistentëve të tillë përcaktohen nga vetë kantonet. Në kantonet e Glarus dhe Cyrihut, për shembull, ata janë të punësuar si mbikëqyrës të pushimeve; në Bernë, ata ofrojnë edhe shërbime përkthimi.

Organizata ombrellë kërkon rregullore uniforme

Shoqata e Mësuesve Zviceranë (LCH) tani dëshiron rregullore uniforme. Shoqata kërkon që kantonet dhe komunat të përcaktojnë qartë rolet. Duhet të zbatohen kërkesat minimale, të tilla si një program trajnimi uniform në një kolegj trajnimi mësuesish. Kursi i asistencës nuk duhet të konkurrojë me programet e trajnimit të mësuesve, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Christian Hugi është nënkryetar i LCH dhe bashkë-hartoi dokumentin e pozicionit. Ai i tha “Blick”: “Ndihma mbetet ndihmë. Mësuesi vendos dhe delegon, asistenti ofron mbështetje.” Duhet të ketë rregulla të qarta në lidhje me detyrat që kryejnë asistentët dhe kush lejohet të ushtrojë profesionin. Hugi beson se kërkesat e LCH po dëgjohen nga autoritetet. “Shpresojmë që ata të jenë gjithashtu të shqetësuar se fëmijët e tyre po kujdesen nga njerëz të kualifikuar.”

“Asistentët shkollorë ndonjëherë keqpërdoren”, thotë Nadja Mayer, anëtare e bordit dhe bashkëthemeluese e Shoqatës së Asistentëve Shkollorë Zviceranë. Për shembull, kur asistentët caktohen të marrin përsipër një klasë për disa ditë.

Kjo është arsyeja pse ajo është “shumë e kënaqur” me kërkesat e mësuesve. “Asistentët shkollorë duhet të lehtësojnë ngarkesën e punës së mësuesve, jo të veprojnë në mënyrë të pavarur.” Mayer e sheh kursin e detyrueshëm të trajnimit për mësues më shumë si një mbrojtje sesa si një pengesë. Megjithatë, sipas mendimit të saj, asistentët shkollorë nuk duhet të jenë një kualifikim i vitit të parë. “Profesioni kërkon një sasi të caktuar përvoje jetësore.”

Gjermani: 50 për qind më pak kërkesa për azil sesa vitin e kaluar

Posted on by erezzaademi

Ministria e Punëve të Brendshme të Gjermanisë, ka njoftuar se nga 1 janari deri më 31 korrik të këtij viti, vendi ka pranuar 70,011 kërkesa për azil, që është 50 për qind më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, kur ishin regjistruar 140,173 kërkesa.

Ministri gjerman i Punëve të Brendshme, Alexander Dobrindt  CSU, tha se ulja e numrit të kërkesave për azil është rezultat i refuzimit të vazhdueshëm të hyrjes në kufi për personat pa dokumentacion të rregullt për hyrje në Gjermani.

Masat u vendosën nga qeveria kristiano-socialdemokrate nën drejtimin e kancelarit, Friedrich Merz, menjëherë pas ardhjes në pushtet në fillim të majit, transmeton albinfo.ch.

Ai paralajmëroi gjithashtu arritjen e një marrëveshjeje në nivelin e Bashkimit Evropian për të reduktuar më tej hyrjet e parregullta në union.

“Ne synojmë që kërkesat për azil të shqyrtohen në kufijtë e jashtëm të BE-së, përmes procedurave më të shpejta dhe me zbatim të rreptë të deportimeve”, tha ai për Bild am Sonntag.

Vetmia tek adoleshentët: Një shqetësim global që ndihet edhe në Kosovë

Posted on by erezzaademi

“Ne jemi qenie sociale dhe kemi nevojë për socializim”.

Psikologia Shkurte Bajgora e përsërit këtë disa herë për ta theksuar rëndësinë e lidhjeve ndërnjerëzore për mirëqenien emocionale.

E angazhuar si psikologe tash e dhjetë vjet, ajo thotë se shpesh ka vërejtur se ndjenja e vetmisë te të rinjtë në Kosovë nuk lidhet domosdoshmërisht me mungesën e njerëzve rreth tyre.

“Në takimet e para, gjithmonë thonë ‘kam shumë shoqëri’, por kur e diskutojmë më thellë, ato lidhje janë zakonisht shumë sipërfaqësore”, thotë Bajgora, e cila është edhe asistente në Departamentin e Psikologjisë në Universitetin e Prishtinës.

Sipas një raporti të fundit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, çdo i pesti adoleshent në botë ndihet i vetmuar, dukshëm më shumë sesa të moshuarit.

Në mesin të 44 vendeve të përfshira në raport, është vërejtur një rritje e ndjeshme e ndjenjës së vetmisë nga viti 2018 në vitin 2022, veçanërisht pas pandemisë COVID-19. Të dhënat tregojnë se vajzat janë më të prira të ndihen të vetmuara sesa djemtë.

Edhe pse mungojnë të dhëna specifike, Bajgora thotë se ky është një problem që është i dukshëm edhe në Kosovë.

Ajo thotë se periudha e adoleshencës është veçanërisht e ndjeshme dhe shumë të rinj kanë nevojë për një person që i dëgjon. Në mungesë të një lidhjeje të tillë, sipas saj, ndjenjat mbahen brenda dhe bëhen më të rënda për t’u përballuar.

“Është shumë në rregull të mos ndihesh mirë dhe hala më në rregull të kërkosh ndihmë”, thotë ajo, duke përmendur se stigmat për kërkimin e ndihmës psikologjike, janë ende të pranishme.

Bajgora është e angazhuar në platformën “Mbështetu”, një shërbim online për ndihmë psikologjike falas dhe anonime.

Platforma ka nisur gjatë pandemisë si linjë telefonike dhe tani funksionon përmes ueb-faqes shendetimendor.org.

“Tash po më bëhen dhjetë vjet e më shumë në fushën e psikologjisë dhe në fillim ka qenë ajo perspektiva që te psikologu shkon vetëm kush ka çrregullime. Automatikisht, stigmat i kanë bllokuar qytetarët të kërkojnë ndihmë”, thotë Bajgora.

Rrjetet sociale, sipas saj, e kanë përkeqësuar problemin e vetmisë. Ajo thotë se këto platforma mund të japin iluzionin e socializimit, por shpesh nuk arrijnë ta plotësojnë nevojën për lidhje emocionale të vërtetë.

Me të pajtohet edhe Bajram Ilazi, nga organizata Zëri i Romëve, Ashkalinjve dhe Egjiptianëve në Kosovë (VORAE).

“Unë jetoj në një fshat të Shtimes dhe e shoh që, tash, lagjet nuk janë më të mbushura me fëmijë që luajnë, siç kanë qenë më herët”, thotë Ilazi.

Ai flet edhe për forma të tjera të vetmisë, jo vetëm asaj fizike, e që ai i sheh te të rinjtë e komuniteteve joshumicë në Kosovë.

Thotë se vetmia te komunitetet minoritare është e shumëfishtë dhe nis qysh nga pragu i shtëpisë.

“Një pjesë e madhe e fëmijëve të komuniteteve rriten pa ëndrra, sepse në momentin kur ata ëndërrojnë të bëhen mjek a diçka, ndonjë familjar u thotë ‘qysh bre fëmija i ma***pit të bëhet mjek?’”, thotë Ilazi.

Edhe kur janë të rrethuar me të tjerë, shumë të rinj të komuniteteve ndihen të përjashtuar, për shkak të frikës nga paragjykimet, thotë ai.

“Ky është një lloj vetmie tjetër, vetmia kur ti nuk ndihesh i lirë t’i shprehësh mendimet tua ose të thuash krejt ato që i ndien”, thotë Ilazi.

Sipas tij, mungesa e gjithëpërfshirjes institucionale ndikon që të rinjtë të mos ndihen të mirëpritur në shkolla apo ambiente të tjera publike.

Ai shton se projektet për përfshirje sociale janë shpesh të varura nga fonde të jashtme dhe, në mungesë të këtyre fondeve, ato lihen anash nga institucionet.

“Më pengon dhe më dhemb shumë në zemër që nuk shihet prej drejtorive e mësimdhënësve se sa e rëndësishme është gjithëpërfshirja dhe që duhet të synohet edhe kur s’ka ndonjë projekt”, thotë Ilazi.

Frika se mund të mbesin të izoluar e të papranuar nga të tjerët, ka bërë që shumë fëmijë të komuniteteve rom, ashkali dhe egjitpian ta fshehin etninë e tyre, sipas tij.

Raporti i OBSH-së thekson se ndjenja e vetmisë mund të ndikojë në cilësinë e jetës, shëndetin mendor dhe rezultatet në arsim.

Sipas raportit, vetmia nuk është vetëm një çështje emocionale, por një problem shëndetësor publik. Ajo mund të kontribuojë drejtpërdrejt dhe tërthorazi në vdekje të parakohshme, përmes ndikimit në trup dhe mendje.

Për shembull, vetmia thuhet se rrit nivelin e stresit kronik, që ndikon në sistemin kardiovaskular, mund të shkaktojë mendime për vetëvrasje, lidhet me rënie të funksioneve kognitive etj.

Shpeshherë, sipas raportit, vetmia shoqërohet me ushqyerje të parregullt, mungesë të gjumit dhe mungesë të aktivitetit fizik, të cilat ndikojnë negativisht në jetëgjatësi.

Për këto arsye, Bajgora shpreson se vitet e ardhshme në Kosovë do të sjellin edhe më shumë vetëdijesim për rëndësinë e shëndetit mendor.

“Unë e kuptoj që kur ju dhemb diku fizikisht, shkoni te mjeku. Hajde për shëndet mendor… të mos e lëmë veten të vijmë në një pike ku ti veçse je i rraskapitur, nuk ke më energji, nuk mund ta bësh një bisedë, e atëherë të kërkosh ndihmë”, thotë Bajgora./REL

Për herë të parë pas 500 vjetësh, shpërthen një vullkan rus

Posted on by erezzaademi

Për herë të parë pas gati 500 vjetësh, ka shpërthyer një vullkan në lindje të Rusisë.

Vullkani Krasheninikov në Kamçatka ka nxjerrë hi në distancë prej gjashtë kilometrash, teksa ekspertët besojnë se shpërthimi mund të jetë i lidhur me tërmetin masiv të disa ditëve më parë.

Disa orë pas shpërthimit të vullkanit, një tjetër tërmet e ka shkundur Rusinë, duke nxitur paralajmërime për cunami, transmeton albinfo.ch.

Macron, presidentit serb: Franca dënon çdo veprim të njëanshëm që dëmton dialogun Kosovë-Serbi

Posted on by erezzaademi

Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, ka njoftuar se ka folur me presidentin serb, Aleksandar Vuçiq, për dialogun Kosovë-Serbi.

Përmes një postimi në rrjetin social “X”, ai ka thënë se gjatë kësaj bisede ka ritheksuar rëndësinë e dialogut me Kosovën dhe dënimin e Francës për çdo veprim të njëanshëm që mund ta dëmtojë këtë proces.

“I përsërita atij bindjen time se e ardhmja e Serbisë është evropiane dhe shpresën që ajo të mund të ecë përpara, në një frymë dialogu, në rrugën e reformave dhe të anëtarësimit. Rivlerësuam marrëdhëniet mes Serbisë dhe Francës dhe vendosëm t’i forcojmë më tej bashkëpunimet tona. Diskutuam gjithashtu gjerësisht për situatën në rajon. Ritheksova rëndësinë e dialogut mes Serbisë dhe Kosovës dhe dënimin tonë për çdo veprim të njëanshëm që mund ta dëmtojë atë”, ka shkruar ai, transmeton albinfo.ch.

Tutje, ai u shpreh se ka theksuar edhe rëndësinë që vendi i tij i kushton stabilitetit, unitetit dhe sovranitetit të Bosnje-Hercegovinës, si dhe respektimit të sundimit të ligjit.

“Së bashku me vendet e Ballkanit Perëndimor, Evropa jonë do të bëhet realitet dhe do ta përqafojë fatin e saj në unitet, solidaritet dhe përgjegjësi”, ka shkruar tutje ai.

Nga thellësitë e liqenit në pjatë, peshku që po fiton popullaritet në Zvicër

Posted on by Alb

Mustakari po shfaqet gjithnjë e më shpesh në pjatat zvicerane. Ky peshk gjigant, dikur i anashkaluar dhe i nënvlerësuar, por i bollshëm në liqenet dhe lumenjtë e Zvicrës, po tërheq vëmendjen e peshkatarëve, restoranteve dhe klientëve kuriozë.

Edhe pse nuk është nga peshqit më të bukur për t’u parë, mustakari – grabitqari më i madh dhe më i fuqishëm në ujtëra të ëmbla zvicerane  është shumë i shijshëm në pjatë. Prej disa vitesh, Pierre-Alain Chevalley, një peshkatar në liqenin e Neuchâtel, është fokusuar tek ky peshk si alternativë për humbjen graduale të specieve të tjera.

“Është një peshk tek i cili mund të mbështetemi gjatë verës, ndryshe nga e kaluara kur mbështeteshim te balta (lota). Sot, me mungesën ekstreme të baltës, nuk mund të jetojmë prej saj,” u shpreh ai, transmeton albinfo.ch.

Gjithnjë e më shumë kuzhinierë po e përfshijnë këtë mish të panjohur për publikun e gjerë në menutë e tyre. Në brigjet e liqenit të Gjenevës, në Bursinel, mustakari është pjesë e menusë prej disa javësh, përkrah filetove tradicionale.

“Do të thosha se është një mish i ngjashëm me të stërvitkut (shtukës), por me një shije më të butë dhe më të rafinuar,” shpjegon Pierre Puget, pronar i një restorani.

Ky grabitqar ujor po fiton gjithnjë e më shumë terren, nga liqenet, në tarracat e restoranteve, e së shpejti ndoshta edhe në raftet e supermarketeve.

Gjermania po plaket: Pse shumë gra nuk duan të bëhen nëna?

Posted on by Alb

Gjermania po përballet me një rënie të ndjeshme të lindshmërisë. Mesatarisht, një grua lind vetëm 1.35 fëmijë,  shifër historikisht e ulët. Disa e shohin këtë si alarm për ekonominë dhe mirëqenien, të tjerë si një shprehje të të drejtës së grave për të vendosur vetë mbi trupin dhe jetën e tyre.

E drejta për të mos pasur fëmijë

Julia Brandner, 28 vjeç, vendosi të bëhej sterilizim. Edhe pse ligji ia lejonte këtë pa shumë burokraci, ajo u përball me skepticizëm dhe kërkesa për vlerësim mendor. Ajo kritikon presionin që shoqëria vazhdon të ushtrojë ndaj grave për të qenë nëna. Sipas saj, nëse gratë lindin fëmijë, ato shpesh mbeten të vetme me barrën dhe përballen me rrezik varfërie.

Një fenomen global

Gjermania nuk është rast i izoluar. Në shumë vende të botës, si Koreja e Jugut, shkalla e lindjeve është në rënie ekstreme. Vetëm në disa rajone si Saheli në Afrikë, gratë vazhdojnë të kenë shumë fëmijë.

Krizat ndikojnë te vendimet personale

Sociologia Michaela Kreyenfeld thekson se krizat si pandemia, ndryshimet klimatike dhe inflacioni ndikojnë në vendimin për të mos pasur fëmijë. Ajo thotë se kjo nuk është egoizëm, por një formë vetëvendosjeje përballë pasigurive që ofron jeta moderne.

Propaganda për më shumë lindje

Ndërkohë, ka edhe lëvizje që kërkojnë të inkurajojnë lindshmërinë. Elon Musk dhe disa grupe pronataliste në SHBA janë zëra të fortë për këtë ide. Edhe Rusia, përmes politikave ndëshkuese ndaj grave pa fëmijë, përpiqet të nxisë lindjet  por shpesh pa marrë parasysh mirëqenien e nënave dhe fëmijëve.

Shembuj nga e kaluara: Rasti i Rumanisë

Në vitet ‘70, Rumania vendosi masa ekstreme për të rritur lindshmërinë. Kufizimi i kontraceptivëve dhe ndalimi i abortit sollën një rritje të menjëhershme të lindjeve  por me pasoja të rënda sociale, pasi shumë fëmijë u rritën pa dashuri dhe kujdes.

Hendeku mes dëshirës dhe realitetit

Eksperti Martin Bujard flet për një “fertility gap”  dallimi mes numrit të dëshiruar të fëmijëve dhe atyre që gratë realisht kanë. Shumë gra duan dy fëmijë, por për arsye ekonomike, shoqërore apo personale, mund të kenë vetëm një ose asnjë.

Zgjidhja: kushte më të mira për prindërimin

Gjermania ka përmirësuar politikat familjare, si ndihma financiare dhe zgjerimi i kopshteve. Por sfidat mbeten: mungesë edukatorësh, shërbime të pamjaftueshme dhe vështirësi në balancimin e jetës dhe punës. Statistikat tregojnë se shumë gra të arsimuara nuk kanë fëmijë  për shkak të kushteve të papërshtatshme.

Rreziqet për të ardhmen

Nëse lindshmëria bie më tej, do të ketë pasoja për sistemin e pensioneve dhe sigurimet shoqërore. Mungesa e punëtorëve të kualifikuar mund të thellohet, dhe do të jetë e vështirë të zgjidhet vetëm përmes emigracionit.

 

A do të ketë ” tërmet ” tregu i aksioneve zvicerane të hënën? 

Posted on by Alb

Pas ” goditjes së tarifikave ” më 1 gusht, hapja e tregut të aksioneve në Zvicër pritet me padurim.

Drejtori i Investimeve në Raiffeisen, Matthias Geissbühler, parashikon që tregu i aksioneve do të hapet me humbje të mëdha, transmeton albinfo.ch.

Rregullimet e çmimeve do të jenë veçanërisht të dukshme për kompanitë që prodhojnë shumë në Zvicër dhe eksportojnë në SHBA, përfshirë industrinë e orëve.

Pritet një rënie e ndjeshme në tregun zviceran të aksioneve të hënën, sidomos për kompanitë e orëve si Swatch dhe Richemont.

Megjithatë, investitorët duhet të mbeten të qetë dhe të përqendrohen te cilësia në zgjedhjen e aksioneve, pasi tregjet mund të stabilizohen në afat të gjatë.

 

Zvicër: Numri i asistentëve shkollorë po rritet ndjeshëm, mësuesit kërkojnë rregulla

Posted on by Alb

Zvicra po përballet me mungesë mësuesish. Në të njëjtën kohë, numri i asistentëve shkollorë po rritet me shpejtësi  veçanërisht në kantonin Bern. Por jo të gjithë janë të kënaqur me këtë zhvillim. Shoqata Zvicerane e Mësuesve (LCH) po kërkon trajnime të detyrueshme dhe rregulla të qarta për rolin e tyre, përcjell albinfo.ch.

Rritje e madhe në numër por pa standarde të përbashkëta

Asistentët shkollorë ndihmojnë në lehtësimin e ngarkesës ditore të mësuesve duke marrë përsipër detyra të ndryshme, si mbikëqyrja gjatë pushimeve, organizimi i ekskursioneve apo ndihma në orët e edukimit fizik. Por sipas raportimeve nga Blick, askush nuk e di saktësisht sa asistentë janë të punësuar në të gjithë vendin.

Në vitin 2020, vetëm në kantonin Bern kishte rreth 900 asistentë. Këtë vit, ky numër është rritur në afro 3,000. Detyrat e tyre ndryshojnë sipas kantoneve  në Glarus dhe Cyrih, ata mbikëqyrin pushimet, ndërsa në Bern ndihmojnë edhe me përkthime për nxënësit që nuk flasin gjuhën.

Shoqata e mësuesve kërkon rregulla të unifikuara

Shoqata LCH kërkon që rolet dhe përgjegjësitë e asistentëve të përcaktohen qartë nga kantonet dhe komunat. Ajo propozon që të vendoset një program i detyrueshëm trajnimi, i zhvilluar nga kolegjet pedagogjike, që nuk duhet të zëvendësojë shkollimin për mësuesit e plotë.

“Asistenca është vetëm asistencë. Mësuesi vendos dhe delegon, asistenti mbështet” deklaron Christian Hugi, nënkryetar i LCH.

Ai thekson se duhet të ketë rregulla të qarta për atë që mund të bëjë një asistent dhe kush lejohet ta ushtrojë këtë profesion. “Autoritetet duhet të shqetësohen që fëmijët të jenë nën kujdesin e personave të kualifikuar”, shton ai.

“Asistentët ndonjëherë keqpërdoren”

Nadja Mayer, bashkëthemeluese e Shoqatës së Asistentëve Shkollorë të Zvicrës, është e një mendjeje me LCH.

“Asistentët shkollorë ndonjëherë keqpërdoren”, thotë ajo, duke përmendur raste kur u kërkohet të udhëheqin klasa për disa ditë me radhë.

Ajo përkrah idenë e trajnimit të detyrueshëm, duke e parë atë si një formë sigurie dhe jo pengesë. Sipas saj, asistentët nuk duhet të jenë persona pa përvojë, pasi “profesioni kërkon një nivel të caktuar përvoje jetësore”.

Situata në Brienz po përmirësohet

Posted on by Alb

Në komunën Brienz të kantonit Graubünden, e cila është në rrezik nga shembjet e shkëmbinjve, situata është përmirësuar disi. Rrëshqitjet e dheut dhe rrjedhat e mbeturinave që kërcënonin rrugët poshtë fshatit të evakuuar nuk përbëjnë më një rrezik të menjëhershëm, transmeton albinfo.ch.

Për këtë arsye, komuna përgjegjëse Albula ka hequr disa nga masat e sigurisë të dielën pasdite. Sipas raportit më të fundit të situatës, i publikuar mëngjesin e së dielës, toka që më parë ishte lagur rëndë ka filluar të thahet. Si pasojë, është planifikuar heqja e ndalimeve për çiklistët dhe këmbësorët në rrugët kantonale të prekura, si dhe në shtegun e ecjes. Po ashtu, lejohet sërish peshkimi dhe vozitja me kanoe në lumin Albula.

Fshati Brienz i evakuuar që nga nëntori 2024

Masat kufizuese kanë qenë në fuqi që nga e hëna e kaluar. Shirat e dendur kanë shkaktuar disa shembje shkëmbinjsh, duke përshpejtuar rrjedhat e mbeturinave mbi fshat. Komuna thekson se në tokë të lagur mbeturinat mund të lëvizin më larg se sa në tokë të thatë, prandaj ka ekzistuar një rrezik i vogël që një ortek mbeturinash të arrinte deri në rrugë.

Megjithatë, ndalesa për hyrjen në fshatin Brienz dhe zonat përreth mbetet në fuqi. Sapo situata të jetë e sigurt, banorëve të evakuuar do t’u lejohet të vizitojnë fshatin gjatë ditës. Kujtojmë se Brienz është evakuuar që në nëntor të vitit të kaluar për shkak të rrezikut të shembjes së një masivi shkëmbor.

A mund të shërbejë ari si kartë negociuese në marrëdhëniet tregtare Zvicër-SHBA?

Posted on by Alb

Eksportet masive të arit nga Zvicra drejt SHBA-së po krijojnë një pamje të shtrembëruar të bilancit tregtar mes dy vendeve. Ari nuk prodhohet në Zvicër, por importohet kryesisht nga Londra, rafinohet dhe më pas eksportohet sërish, kryesisht si shërbim përpunimi.

Kjo rrit artificialisht vlerën e eksporteve zvicerane në statistika, çka ka nxitur SHBA-në të vendosë tarifa të larta doganore, si ajo prej 39% ndaj disa mallrave zvicerane. Në këtë kontekst, ekspertët dhe autoritetet po shqyrtojnë mundësinë që ari të përjashtohet nga statistikat tregtare për të reflektuar më saktë shkëmbimet reale ekonomike, transmeton albinfo.ch.

Zvicra mund ta përdorë këtë argument si mjet negociues për të zbutur presionin tarifor nga SHBA dhe për të shmangur keqkuptimet mbi madhësinë reale të eksporteve të saj.

 

Rritje shqetësuese e rasteve me HIV në Kosovë, më të prekur të rinjtë

Posted on by Alb

Gjatë shtatë muajve të parë të vitit 2025, në Kosovë janë regjistruar 19 raste të reja me HIV, një rritje krahasuar me vitet e mëparshme. Sipas Klinikës Infektive në QKUK, shumica e rasteve të reja përfshijnë të rinjtë mes moshës 20 dhe 30 vjeç.

Shefi i repartit, Dr. Murat Mehmeti, ka thënë se nëse ky trend vazhdon, numri i rasteve deri në fund të vitit mund të tejkalojë shifrat e vitit të kaluar, ku ishin raportuar gjithsej 29 raste.

Aktualisht në Klinikën Infektive po trajtohet vetëm një pacient, por mbi 100 persona në gjithë Kosovën janë nën mbikëqyrje mjekësore për këtë infeksion.

Një tjetër zhvillim i rëndësishëm është ofrimi i terapisë parandaluese PrEP (Profilaksia para ekspozimit), e cila është në dispozicion për qytetarët që nga qershori i vitit të kaluar. Kjo terapi u bë e mundur pas përpjekjeve shumëvjeçare të organizatave që punojnë me komunitete të ndjeshme.

Drejtori i Qendrës për Zhvillimin e Grupeve Sociale, Arbër Nuhiu, ka bërë të ditur se furnizimi me PrEP është i garantuar deri në fund të vitit 2027, ndërsa më pas pritet të merret përsipër nga Ministria e Shëndetësisë.

 

KQZ-ja pranon 1 mijë e 239 aplikime nga jashtë për zgjedhjet lokale në Kosovë

Posted on by Alb

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka pranuar 1 mijë e 239 aplikime për t’u regjistruar jashtë Kosovës për zgjedhjet lokale të 12 tetorit. Kjo shifër e aplikimeve është regjistruar nga 23 korriku kur KQZ-ja hapi periudhën e aplikimit, e deri më sot në orën 09.00.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi tha për RTKlive se periudha e aplikimit do të zgjasë deri më 29 të këtij muaji, derisa ka treguar arsyet pse refuzohet një aplikues, transmeton Albinfo.ch.

Deri më tani (e diel, 3 gusht, ora 09:00) përmes platformës elektronike janë pranuar 1,729 aplikime për regjistrim për votim me postë, prej të cilave janë aprovuar 1,239, ndërkaq janë refuzuar 490. Në shumicën e rasteve të refuzuara, aplikuesit nuk kanë paraqitur njërin nga dokumentet që dëshmon adresën e tij jashtë Kosovës: dokument identifikues në të cilin është e shënuar adresa e banimit, vërtetim i adresës nga autoriteti lokal, kontratë të qirasë, faturë shërbimesh, dokument i lëshuar nga banka apo kompania e sigurimit, dokument që dëshmon adresën e personit tek i cili qëndrojnë përkohësisht, dëshmi tjetër banimi për rastet specifike (rezervim hoteli, konvikti etj.)”, sqaroi Elezi.

Por, zëdhënësi i KQZ-së ka thënë se procesi i regjistrimit të votuesve jashtë Kosovës nuk është përjashtues. Kjo, pasi që, sipas tij, një aplikues i refuzuar mund të riaplikojë pasi t’i ketë plotësuar kriteret e kërkuara nga KQZ-ja.

“Në rastet kur refuzohet një aplikim, ky nuk është refuzim përfundimtar. Në këto rrethana, KQZ do të informojë rregullisht dhe personalisht aplikuesit e refuzuar për arsyet e refuzimit të kërkesës së tyre dhe se do të mund të ri-aplikojnë përmes platformës për regjistrim duke bashkëngjitur dokumentet e nevojshme për të përmbushur kërkesën e tyre në përputhje me udhëzimet e KQZ-së. Kjo do të mundësohet gjatë kohës sa zgjatë periudha e regjistrimit”, sqaroi tutje Elezi.

Por, në komunat ku potencialisht mund të ketë balotazh, a duhet të bëhet sërish regjistrimi i votuesve jashtë Kosovës? “Jo”, tha zëdhënësi Elezi i cili sqaroi se për balotazh do të vlejë regjistrimi i votuesve për zgjedhjet e 12 tetorit.

“Në raundin e dytë të zgjedhjeve për kryetar të komunave, të drejtën e votës jashtë Kosovës e kanë vetëm votuesit e regjistruar suksesshëm si votues jashtë Kosovës gjatë periudhës së aplikimit dhe të atyre komunave në të cilat do të organizohet rrethi i dytë. Pra, nuk do të ketë një proces të ri të regjistrimit të votuesve jashtë vendit, sepse do të vlejë lista e njëjtë e votuesve”, tregoi ai.

Ka ripërsëritur se në zgjedhje lokale, sipas Ligjit për Zgjedhjet e Përgjithshme, votuesit jashtë Kosovës mund të votojnë vetëm përmes postës.

“Ky ligj specifikon qartë se votimi në përfaqësi diplomatike nuk aplikohet në këto lloj zgjedhjesh. Pra, do të ketë vetëm votim me postë dhe për këtë KQZ-ja do të hap kuti postare në shtete të ndryshme, ku do të mund të dërgohet pako me fletëvotime”, tha Elezi.

Zëdhënësi i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ka shtuar se deri më 29 gusht të gjithë shtetasit e Kosovës që jetojnë jashtë vendit mund të aplikojnë për t’u regjistruar si votues jashtë Kosovës. Aplikimi për regjistrim, duhet të jetë individual dhe mund të bëhet: përmes platformës elektronike të KQZ-së https://diaspora.kqz-ks.org ose përmes postës duke dërguar aplikimin në kutinë postare të KQZ-së në Kosovë./Albinfo.ch

Nataliteti në rënie në Kosovë, kërkohet veprim institucional

Posted on by Alb

Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave, nataliteti në Kosovë ka shënuar rënie vitet e fundit. Në vitin 2024 janë regjistruar 21.487 lindje, krahasuar me 22.830 në vitin 2021. Ekspertët përmendin faktorë si migrimi, vështirësitë ekonomike, karriera dhe ndryshimet në stilin e jetesës.

Profesoresha Mimoza Dushi e sheh këtë si trend global dhe jo shqetësues, por thekson nevojën për politika mbështetëse. Ajo përmend se për të ruajtur popullsinë, çdo çift duhet të ketë mesatarisht 2.1 fëmijë dhe se sot gratë janë më të shkolluara e të përqendruara në karrierë, çka ndikon në uljen e lindshmërisë, raporton rtk, përcjell Albinfo.ch.

Ndërkaq, profesori Besim Gallopeni thekson mungesën e politikave pro-nataliste në Kosovë dhe paralajmëron pasoja serioze, si mbyllja e shkollave, plakja e popullsisë dhe mungesa e fuqisë punëtore. Ai apelon për masa urgjente institucionale për të frenuar këtë rënie.Albinfo.ch/

A do të rishikojë Zvicra “ofertën” pas goditjes me tarifa nga SHBA-të

Posted on by Alb

Ministri zviceran i Ekonomisë, Guy Parmelin, e përshkroi si të papritur dhe “ndëshkuese” vendimin e Donald Trump për vendosjen e tarifave 39% mbi importet nga Zvicra. Qeveria në Bernë pritet të shqyrtojë me urgjencë një riformulim të ofertës së saj tregtare ndaj Uashingtonit.

“Po përpiqemi të kuptojmë se çfarë ka munguar,” u shpreh Parmelin për radion publike frankofone RTS të shtunën, një ditë pas shpalljes së tarifave nga SHBA-të.

Megjithatë, ai shprehu besimin se vendimi mund të kthehet mbrapsht. “Këshilli Federal mund të mblidhet në çdo moment, fizikisht ose virtualisht, dhe shumë shpejt do të analizojmë çfarë e shtyu Presidentin amerikan në këtë hap,” theksoi ai, transmeton albinfo.ch.

“Do të bëjmë gjithçka për të treguar vullnetin tonë të mirë dhe për të rishikuar ofertën,” shtoi Parmelin, duke lënë të kuptohet se zhvillimet e reja priten që në fillim të javës.

 

 

Nisin hetimet ndaj ish-prokurorit Jack Smith, pretendohet se abuzoi me detyrën

Posted on by Alb

Pas pretendimeve për abuzim me detyrën dhe ndikim politik gjatë zgjedhjeve presidenciale të vitit 2024, Zyra e Këshilltarit të Posaçëm në ShBA ka nisur një hetim zyrtar ndaj ish-prokurorit Jack Smith, raportojnë mediat amerikane.

Smith, i emëruar nga Prokurori i Përgjithshëm Merrick Garland për të hetuar dy çështje kryesore kundër Donald Trump,  trajtimin e dokumenteve të klasifikuara dhe ngjarjet e 6 janarit 2021  është akuzuar se ka përdorur pushtetin për të dëmtuar fushatën e Trumpit dhe për të favorizuar kandidatin demokrat Joe Biden.

Të dyja rastet janë rrëzuar nga gjykatat pas rikthimit të Trumpit në presidencë, shkruan Tch, përcjell Albinfo.

Hetimi vjen nga Njësia e Aktit Hatch, ligji që ndalon zyrtarët federalë të përfshihen në aktivitete politike, dhe është konfirmuar nga një email i zbuluar nga “The New York Post”, i cili vjen nga këshilltari i lartë Charles Baldis. Senatori republikan Tom Cotton, që kërkoi nisjen e hetimit, deklaroi se “askush nuk është mbi ligjin” dhe e konsideroi sjelljen e Smithit si “abuzim të pastër me pushtetin”.

Sipas Cotton, Smith ka përshpejtuar hetimet në momente kyçe të fushatës, si kaukuset në Iowa, duke synuar të ndikojë rezultatin e zgjedhjeve dhe duke kryer “aktivitet elektoral të paligjshëm nga një zyrtar publik”.

Jack Smith nuk ka komentuar ende për hetimin, por më parë ka deklaruar se veprimet e tij kanë qenë të pavarura dhe në përputhje me ligjin. Ai dha dorëheqjen në janar 2025, pas rikthimit të Trumpit në detyrë.

Para se të merrej me hetimin ndaj Trumpit, Smith e ka ngritur aktakuzën ndaj ish-krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) në Gjykatën Speciale në Hagë.
Hashim Thaçi u arrestua në prag të një vizite të planifikuar në Shtëpinë e Bardhë, ku do të nënshkruhej një marrëveshje historike paqeje ndërmjet Kosovës dhe Serbisë./Albinfo.ch/

Zvicra nuk kultivon kafe, por si ndryshoi botën dhe mënyrën e konsumimit të saj

Posted on by Alb

Zvicra, edhe pse nuk prodhon asnjë kokërr kafeje, ka qenë vendi që ka revolucionarizuar mënyrën se si përgatitet dhe konsumohet kjo pije në mbarë botën. Inovacionet “Made in Switzerland” kanë ndikuar direkt në zakonet e përditshme të miliona njerëzve, nga shpikja e kafesë së tretshme deri te kapsulat që përdoren sot në çdo zyrë apo shtëpi, transmeton albinfo.ch.

Kafeja e tretshme: Si nisi historia me Nestlé

Pas krizës së madhe ekonomike në vitin 1929, Brazili kishte rezerva të mëdha me kafe të papërdorur. Instituti Brazilian i Kafesë kërkoi ndihmën e gjigandit zviceran Nestlé për të gjetur një mënyrë që kjo kafe të shfrytëzohej.

Shpikja erdhi nga kimisti zviceran Max Morgenthaler, i cili arriti të krijojë një formulë që ruante shijen dhe aromën e kafesë, duke përdorur karbohidrate për ta mbrojtur gjatë tharjes. Rezultati ishte Nescafé, kafeja e parë e tretshme cilësore, që u lançua në vitin 1938 dhe u bë menjëherë hit global.

Makina e parë automatike për espresso në shtëpi

Espresso deri në vitet ’70 ishte një luks që konsumohej vetëm në kafene. Por kjo ndryshoi kur inxhinieri zviceran Arthur Schmed, së bashku me kolegun italian Sergio Zappella, krijuan makinerinë e parë automatike për përgatitjen e kafesë në kushte shtëpie.

Kompania që qëndroi pas zhvillimit të saj ishte Solis, dhe më vonë, në vitin 1985, u themelua kompania Saeco, që solli në tregin ndërkombëtar makinat e para të espresos për përdorim personal.

Kapsulat e kafesë: Një shpikje zvicerane që pushtoi botën

Në vitin 1975, inxhinieri zviceran i aerodinamikës Eric Favre, punonjës në Nestlé, krijoi një sistem inovativ për përgatitjen e kafesë me kapsula. I frymëzuar nga mënyra e përgatitjes së kafesë në një kafene të famshme në Romë, ai krijoi një kapsulë që bënte të mundur përgatitjen e një espressoje perfekte në pak sekonda.

Edhe pse fillimisht kompania nuk i dha rëndësi projektit të tij, më vonë, në vitin 1986, lindi Nespresso – marka që do të ndryshonte përgjithmonë mënyrën se si konsumohet kafeja në zyrë dhe në shtëpi.

 

 

Mediat gjermane: Shtetësia kosovare kompleton “dualitetin” e Dua Lipës

Posted on by albinfo.ch

Mediet gjermane i kanë kushtuar vëmendje aktit të dhurimit ceremonial të shtetësisë kosovare këngëtares së njohur Dua Lipa, nga ana e presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani. Ato, duke ju referuar emrit Dua të këngëtares dhe faktit se ajo tashmë kishte dy shtetësi, bëjnë një lojë fjalësh, tek shkruajnë për “Dua-litetin” e Dua Lipës, shkruan albinfo.ch

Kështu, revista e njohur “Der Spiegel” veç tjerash shkruan “Këngëtarja e muzikës pop Dua Lipa është lindur në Londër nga prindër kosovarë-shqiptarë. Ajo tani është shtetase e të tre vendeve.

Ylli i muzikës pop Dua Lipa ka marrë shtetësinë kosovare. Në kuadër të Festivalit tre-ditor Sunny Hill në Kosovë, Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani i dorëzoi 29-vjeçares certifikatën përkatëse. Lipa ishte para kësaj tashmë shtetase britanike dhe shqiptare.

Pas ceremonisë, gjatë së cilës një kor fëmijësh këndoi një interpretim të hitit të saj “Levitating”, Osmani postoi disa foto me këngëtaren. Ajo shkroi mbi foton: “Mirë se erdhe në shtëpi, Dua!” Ishte një “nder i veçantë” që “një nga figurat më të rëndësishme kulturore dhe artistike në historinë e vendit tonë po i jepet shtetësia e Republikës së Kosovës”.

Dua Lipa mund të shihet në foto me një buzëqeshje rrezatuese. “Kjo plotëson dualitetin që kam pasur gjithmonë brenda meje. E dua këtë vend dhe do të thotë shumë për mua dhe familjen time”, citoi BBC muzikanten e muzikës pop. Ndihet sikur të dyja anët e saj tani janë një, tha Lipa.I pranishëm ishte edhe ambasadori britanik në Kosovë, Jonathan Hargreaves, përcjell albinfo.ch. Ai postoi një foto në platformën X, duke buzëqeshur pranë Lipës, dhe tha se Britania e Madhe dhe Kosova ishin krenare që e quanin yllin e popit “një nga të tyret”.

Fituesja e çmimit Grammy lindi në Londër nga prindër shqiptarë të Kosovës. Që nga mosha njëmbëdhjetë vjeç, ajo jetoi shkurtimisht në kryeqytet, në Prishtinë, kur prindërit e saj u kthyen atje pas pavarësisë së Kosovës.

Gjenevë: Mërgata shqiptare shënon 30 Gushtin, Ditën e të Zhdukurve me Dhunë

Posted on by albinfo.ch

Në kuadër të aktiviteteve të saj në Zvicër, Shoqata Kulturore “Dora d’Istria” në bashkëpunim me Lidhjen Shqiptare në Botë, fton të gjithë të interesuarit që të bashkohen në shënimin e Ditës Ndërkombëtare të të Zhdukurve me Dhunë, më 30 gusht 2025, me moton “PËRDERISA I KUJTOJMË, ATA JETOJNË”. Kjo ditë ka një domethënie të thellë për popullin shqiptar,  një moment reflektimi dhe ngritjeje zëri në kërkim të drejtësisë për viktimat e zhdukjeve me forcë gjatë regjimit shtypës të Millosheviqit gjatë Luftës së Kosovës.

Përvjetori përkujton tragjedinë e mijëra shqiptarëve të zhdukur në vitet 1998–1999 dhe ndriçon plagën që ende rëndon mbi familjet që edhe sot e kësaj dite nuk dinë asgjë për fatin e më të dashurve të tyre. Fatkeqësisht, fenomene të tilla tragjike vazhdojnë edhe sot  siç ndodh në Ukrainë, Palestinë dhe në zona të tjera konflikti, ku fëmijë e të rritur bëhen viktima të zhdukjeve me dhunë.

Për të shprehur solidaritetin me familjet e prekura, për të nderuar kujtimin e të zhdukurve dhe për të forcuar ndërgjegjen kolektive kombëtare dhe ndërkombëtare, më 30 dhe 31 gusht 2025 në Gjenevë do të mbahet një manifestim publik dyditor. Ky aktivitet organizohet nga Shoqata Kulturore “Dora d’Istria”, në bashkëpunim me Lidhjen Shqiptare në Botë dhe me mbështetjen mediale të platformës Albinfo.ch.

Në kuadër të këtij përvjetori do të zhvillohet “Marshi për Drejtësi” të shtunën, më 30 gusht, i shoqëruar nga aktivitete artistike të cilat do të vazhdojnë edhe me një konferencë publike edhe të dielën, më 31 gusht. Përmes artit dhe fjalës së hapur, do të rikthehet në vëmendje zëri i atyre që janë zhdukur në rrethana dramatike,  si një thirrje e ndërgjegjes sonë dhe një kapitull i dhembshëm i historisë kombëtare.

Programi i detajuar do të bëhet i ditur në ditët në vijim përmes platformës Albinfo.ch. Mos i harroni këto data: 30 dhe 31 gusht! Le të mobilizohet mërgata shqiptare kudo ku ndodhet dhe të qëndrojë përkrah familjeve që ende kërkojnë të vërtetën për më të dashurit e tyre. Jo vetëm si akt solidariteti, por si dëshmi se kujtesa jonë kolektive kombëtare nuk harron. Kosova nuk harron kurrë!

 

Një milioner i ri në shortin e Lotos Zvicerane

Posted on by albinfo.ch

Lotoja Zvicerane ka kurorëzuar një milioner të ri në tërheqjen e së shtunës. Lojtari ka fituar saktësisht 1 milion franga. Vetëm numri me fat (premia) mungonte.

Numrat e shortit fitues ishin 8, 11, 18, 23, 25 dhe 41. Numri me fat do të kishte qenë 6. Numri i përsëritur ishte 7, dhe numri i jokerit ishte 827157.

Xhekpoti për shortin e ardhshëm të mërkurën është 16 milionë franga, sipas Swisslos.

https://www.swisslos.ch/de/swisslotto/einzeltipps/spielen.html

Ku udhëtojnë zviceranët gjatë pikut të verës?

Posted on by BR

Vera është sezoni i pikut për aeroportet zvicerane. Por ku po shkojnë të gjithë këta pasagjerë? Të dhënat nga viti 2024 zbulojnë jo vetëm destinacionet më të njohura përfundimtare, por edhe se si ndryshojnë preferencat me gjeografinë, stinën dhe gjuhën.

Evropa dominon. Në vitin 2024, 79% e pasagjerëve që niseshin nga aeroportet zvicerane fluturuan për në destinacione evropiane. Pjesa tjetër u nda midis Azisë (8%), Amerikave (8%), Afrikës (5%) dhe Oqeanisë (0.4%). Shumica  84%  udhëtuan me fluturime direkte, ndërsa 16% e mbetur përfshinte të paktën një ndalesë. Shifrat i referohen pasagjerëve “vendorë”: ata që u regjistruan në një aeroport zviceran, duke përfshirë turistët që ktheheshin në shtëpi. Ato përjashtojnë pasagjerët e transferuar që thjesht ndërruan aeroplanë në Zvicër, transmeton albinfo.ch.

Spanja dhe Britania kryesojnë listat

Ndër destinacionet individuale, Spanja kryesoi fushën me 3.10 milion pasagjerë, e ndjekur nga afër nga Mbretëria e Bashkuar (2.89 milion).

Vende të tjera që tejkaluan shifrën prej një milioni përfshinin:

– Gjermania – 1.50 milion

– Portugalia – 1.49 milion

– Franca – 1.36 milion

– Italia – 1.35 milion

– Turqia – 1.16 milion

Gjuha dhe gjeografia ende formësojnë fluksin e pasagjerëve. Nga Cyrihu, udhëtarët kishin katër herë më shumë gjasa të fluturonin për në Gjermani sesa për në Francë; në Gjenevë, e kundërta ishte e vërtetë, me tre herë më shumë pasagjerë që fluturonin për në Francë sesa për në Gjermani.

Ende nën nivelet para pandemisë,  kryesisht

Pavarësisht një rimëkëmbjeje të fortë të udhëtimit ajror, numri i pasagjerëve në Evropë, Azi dhe Oqeani mbeti nën nivelet e vitit 2019, viti i fundit i plotë para se COVID-19 të përmbyste lëvizshmërinë globale. Në të kundërt, udhëtimet në Afrikë dhe Amerikë tejkaluan shifrat para pandemisë  megjithëse ky rimëkëmbje vjen me paralajmërime. Rritja e pasagjerëve në këto kontinente kishte qenë e ngadaltë në vitet para pandemisë. Udhëtimet në Afrikë, veçanërisht, ranë pas vitit 2010, kryesisht për shkak të një rënieje të turizmit në Egjipt dhe Tunizi pas Pranverës Arabe.

 

Zvicra djeg gjithnjë e më shumë dru për ngrohje

Posted on by BR

Në Zvicër, po digjet gjithnjë e më shumë dru. Sipas Zyrës Federale të Statistikave, gati gjysma e të gjithë drurit të prerë nga pyjet zvicerane tani përdoret për energji  dyfishi i përqindjes së regjistruar dy dekada më parë. Përqindja e përpunuar në sharra për ndërtim ose zdrukthtari ka rënë gjatë së njëjtës periudhë, duke rënë nga 70% në fillim të viteve 2000 në vetëm 46% sot, transmeton albinfo.ch.

Ky ndryshim pasqyron një kombinim të politikave dhe ekonomisë. Gjatë 20 viteve të fundit, sektori i energjisë së drurit është zgjeruar vazhdimisht. Shtytja për burime të rinovueshme të energjisë dhe çmimet e favorshme e kanë bërë drurin për ngrohje një treg tërheqës – veçanërisht për pronarët e pyjeve që kërkojnë burime të reja të ardhurash.

Trunjtë dhe ashklat e drurit tani ushqejnë një numër gjithnjë e në rritje të kaldajave dhe sobave në të gjithë vendin. Por suksesi i sektorit nuk është pa kritika.

Djegia e drurit lëshon sasi të ngjashme të gazrave serrë si djegia e naftës dhe qymyrit, dhe dukshëm më shumë se gazi natyror. Ai gjithashtu shton smogun e dimrit, duke rritur dëmtimin e mushkërive.

Argumenti në favor të djegies së drurit është se mbillen pemë zëvendësuese, duke e bërë atë neutral ndaj karbonit, të paktën në teori. Megjithatë, kritikët pëlqejnë të nxjerrin në pah të metat në këtë. Ndonjëherë nuk ka pemë të re. Përveç kësaj, nëse i njëjti dru përdoret në ndërtim, atëherë karboni në të do të mbyllet në vend që të lirohet, dhe ndotja e ajrit që lidhet me të do të shmanget. Gjithashtu, nëse ngrohja dhe ndërtimi konkurrojnë për dru, atëherë më pak prej tij do të përfundojë në ndërtesa.