Shkurt.ch
Schwyzerdütsch apo Hochdeutsch ?
Këtë të diel votohet në Bazel dhe në Cyrih për iniciativat që kërkojnë që mësuesit parashkollorë të ligjërojnë në Schwyzerdütsch
Zakonisht, mësimi parashkollor për fëmijët në Bazel dhe Cyrih është dhënë në dialektin Schwyzerdütsch.
Mirëpo, pas studimit PISA të viti 2001, ku konstatohej se nxënësit në Zvicrën gjermane janë më të dobët se të tjerët në literaturë, disa kantone, në veçanti ai i Bazelit dhe i Cyrihut, e imponojnë Hochdeutsch si gjuhë kryesore në shkollat fillore dhe si gjuhë të pjesërishme në institucionet parashkollore, njofton e përditshmja «24 Heures».
Kështu që nga viti 2009 profesorët parashkollorë të Cyrih janë të obliguar të flasin gjermanishten standarde një të tretën e kohës, kurse ata të Bazel-Qytetit, 50% të kohës me nxënësit. Edhe pse ky vendim i lejon fëmijët të flasin në dialekt, këto masa nuk u pëlqejnë të gjithë mësuesve.
Në fakt, të mbështetur nga partitë politike të gjitha taborreve, ata lansojnë një iniciativë për t’u kthyer në sistemin e vjetër. Argumenti kryesor i kësaj kërkese bazohet në faktin se, sipas tyre, fëmijët, duke qenë në moshë shumë të ulët për ta bërë dallimin mes Schwyzerdütsch dhe Hochdeutsch, i përziejnë të dyjat dhe nuk arrijnë ta flasin asnjërën nga këto gjuhë.
Nga ana tjetër, përgjegjësit kantonalë, të mbështetur nga shumica e partive politike, i kundërshtojnë këto pikëpamje, duke thënë se « nxënësit duhet të kanë nocione të mira të gjermanishtes kur arrijnë në shkollë fillore », thotë Pierre Felder drejtor i shkollimit të detyrueshëm në Bazel-Qytet. Sipas tij, «kjo iu mundëson atyre të integrohen, sidomos kur janë të huaj dhe të korrin rezultate më të mira».
Mirëpo, analiza e «24 Heures» vë në spikamë faktin se këto votime janë të natyrës identitare, sidomos për kantonet fqinje me Francën apo Gjermaninë dhe ku imigrimi nuk ka të ndalur. Partitë konzervatore i mbrojnë fuqimisht iniciativat për dialektet lokale, duke thënë se «nuk ka arsye që vendësit t’iu adaptohen të huajve», respektivisht gjermanishtes.
Çështja ka pra të bëjë me frikën nga humbja e një pjese të kulturës lokale, sikurse në Lander. Mirëpo, për Pierre Folder dhe homologun e tij nga Cyrihu, Urs Meier, Schwyzerdütsch dhe Züridütsch nuk janë në rrezik. Përkundrazi, praktika e Schwyzerdütsch te të rinjtë është në rritje.
Së fundi, ballë këtyre zërave emocional në favor të këtyre iniciativave, përgjegjësit politikë i kanë zbutur qëndrimet, njofton «24 Heures».
Të tjera nga Shkurt.ch
E-Diaspora
-
Suedi
Dy akademikë nga Kosova ndër më të spikaturit në universitetet suedeze Miranda Kajtazi, docente në Universitetin e Lundit, dhe Bahtijar Vogel, udhëheqës i Departamentit të Shkencave Kompjuterike... -
Nga Zvicra në Prishtinë: Mjekët shqiptarë frymëzojnë gjeneratën e re të studentëve të mjekësisë -
Përparim Avdili: Nuk duhet të ndryshoj emrin për tu bërë kryebashkiak i Cyrihut -
Würenlos: Dy të rinj shqiptarë aksidentohen duke ikur nga policia -
Agon Sejdiu – piloti shqiptar që i dha krahë ëndrrës së fëmijërisë
Jeta në Austri
-
A do të punonit në Austri për 2200 euro? Austria kërkon punëtorë sezonalë në prag të sezonit dimëror... -
Vjena ul emetimet e CO₂ me gati 6% brenda një viti -
Vjenë
Hapen tregjet e Krishtlindjeve në Vjenë -
Rita Ora gati ta ndezë atmosferën në hapjen e sezonit dimëror në Austri -
Nëntë në dhjetë familje austriake përballen me vështirësi në kostot e energjisë










