Si të marrësh pensionin edhe nëse jeton jashtë Zvicrës?

Zvicra ka lidhur një numër të lartë të marrëveshjeve me vendet jashtë Bashkimit Evropian dhe Shoqatën Evropiane të Tregtisë së Lirë (EFTA) është në rritje, së fundmi edhe me Tunizinë. Zvicra deri më tani ka lidhur marrëveshje për sigurimet shoqërore me 21 shtete dhe synimi i tyre është të sigurojnë trajtim të barabartë të qytetarëve si nga Zvicra ashtu edhe nga shteti pajtues, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

A mund të bëni akoma kontribute vullnetare në pensionin tuaj shtetëror nga jashtë?

Shtetasit zviceranë që jetojnë në një nga këto 21 vende jashtë BE-së dhe EFTA-s lejohen ende të bashkohen me skemën vullnetare të sigurimit të pleqërisë dhe të mbijetuarve dhe të marrin një pension zviceran kur dalin në pension. Por, jo të gjithë emigrantët zviceranë mund të përfitojnë nga ky sistem, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Vendet e BE-së në vitin 2001 dhe për vendet e EFTA-s të Norvegjisë, Islandës dhe Lihtenshtajnit në 2006, morën një vendim se shtetasit zviceranë që banojnë në këto vende nuk mund të japin më kontribute vullnetare në pensionin shtetëror. Pasi të dalin në pension, ata do të marrin pagesa të pjesshme pensionesh nga vendet ku kanë paguar në skemën e pensioneve për të paktën një vit, raporton Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Ata që duan t’i bashkohen skemës vullnetare OASI, e cila është e mundur vetëm jashtë BE-së dhe EFTA-s, duhet të plotësojnë një kërkesë kryesore: deri në momentin që të largohen nga skema e tyre e sigurimit të detyrueshëm, duhet të kenë qenë të siguruar pranë OASI për të paktën pesë vjet rresht. Informacione të mëtejshme praktike për të gjitha gjërat OASI janë në dispozicion në faqen e internetit të Organizatës së Lidhjes së Jashtme të Zvicrës, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Çfarë ndryshimesh janë bërë në skemën e OASI viteve të fundit?

Deri në vitin 2001, mbajtësit e pasaportave zvicerane që jetojnë jashtë mund t’i bashkohen skemës vullnetare të OASI në moshë më të madhe edhe nëse nuk kanë dhënë kurrë asnjë kontribut në skemë ose janë larguar nga Zvicra në moshë shumë të re. Por ligji u ndryshua se kjo çoi në deficite të mëdha në sistemin shtetëror të pensioneve.

Një tjetër arsye për deficitin e madh është se skema vullnetare OASI tërheq kryesisht personat me të ardhura të ulëta që përfitojnë nga pagesat e ulëta të primeve. Përpara vitit 2000, kostoja totale e OASI-së vullnetare arrinte në 208 milionë CHF, ku vetëm 59 milionë CHF mbuloheshin nga kontributet e përfituesve. Kështu, deficiti arriti në 149 milionë CHF, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Sa persona përfitojnë nga skema vullnetare OASI?

OASI humbi rëndësinë e saj për shumë zviceranë jashtë vendit, sepse sistemet e sigurimeve shoqërore në vendet e tyre të banimit kanë zgjeruar gjithashtu mbulimin e tyre. Në fund të vitit 2000, 57,000 persona kishin marrë pjesë në skemën vullnetare të OASI. Ky numër ra në 19,000 në 2012 dhe në 11,000 në 2021.

A duhet të jesh zviceran për të marrë pension shtetëror?

Jo. Shumë njerëz nuk e dinë se qytetarët e BE-së gjithashtu mund t’i bashkohen vullnetarisht skemës shtetërore të pensioneve të Zvicrës për sa kohë që ata përmbushin të njëjtat kërkesa si shtetasit zviceranë. Kjo është përcaktuar në Marrëveshjen për Lëvizjen e Lirë të Personave ndërmjet BE-së dhe Zvicrës si dhe në Marrëveshjen EFTA, raporton Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Për shembull, një shtetas gjerman ka punuar në Zvicër për më shumë se pesë vjet dhe ka qenë i siguruar në skemën e detyrueshme OASI gjatë asaj kohe. Nëse ky person zhvendoset në një vend jashtë BE-së ose jashtë EFTA-s, ai mund të vazhdojë të jetë i siguruar sipas skemës vullnetare OASI në Gjenevë, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Kur mund të kërkoni pensionin tuaj sipas sistemit vullnetar?

Ai funksionon saktësisht njësoj si sistemi i detyrueshëm. Gratë kanë të drejtën e pensionit të plotë pas 43 vitesh pagese e kontributeve, ndërsa burrat duhet të paguajnë në skemë për 44 vjet. Zviceranët jashtë vendit nuk kanë gjasa të kontribuojnë mjaftueshëm për të fituar një pension të plotë, raporton Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Si llogaritet pensioni?

Shumica e zviceranëve jashtë vendit kanë të drejtë vetëm për një pension të pjesshëm pasi shpesh kanë boshllëqe në periudhën e kontributeve. Për çdo vit që nuk kanë paguar premium, mund të presin një ulje pensioni prej të paktën 1/44. Është e rëndësishme të theksohet se një pension i plotë nuk është i barabartë me një pension maksimal. Për të marrë pensionin maksimal shtetëror, i cili aktualisht është 2,450 CHF në muaj, duhet të keni fituar një të ardhur mesatare vjetore prej 88,200 CHF gjatë gjithë atyre viteve. Megjithatë, të ardhurat mesatare nuk përcaktohen thjesht duke mbledhur pagesat individuale të pagave: të ardhurat nga vitet e mëparshme rivlerësohen sipas trendeve të pagave dhe çmimeve. Shtohen edhe shtesat për arsim dhe përkujdesje, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

A duhet të regjistrohem në mënyrë aktive?

Po, por sipas Zyrës Qendrore të Kompensimit (CCO) me bazë në Gjenevë, shumë përfitues besojnë se zyra do t’i kontaktojë pasi të arrijnë moshën e daljes në pension – 64 vjeç për gratë dhe 65 për burrat. Kjo nuk është çështja. “I takon përfituesit të aplikojë për pensionin e tij rreth gjashtë muaj përpara se të mbushë moshën e pensionit,” thotë një zëdhënëse e ZKK-së, raporton Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

Pensionimi i parakohshëm ose i vonuar – çfarë vlen?

Ashtu si të gjithë ata që banojnë në Zvicër, edhe zviceranët jashtë vendit mund të zgjedhin të dalin në pension dy vjet përpara moshës së tyre të plotë të pensionit ose të vonojnë daljen në pension me pesë vjet. Megjithatë, rregullat për pensionin e vonuar nuk janë mjaft të qarta. Duke qenë se duhet të aplikohet për pensionin shtetëror, disa njerëz besojnë se kërkesa e tyre për shtyrjen e daljes në pension dhe rritjen e pagesave të pensioneve do të fillojë automatikisht nëse nuk kontaktojnë, shkruan Swissinfo.ch, përcjellë albinfo.ch.

 

---