Sa të alarmuar duhet të jemi për shtrëngimin e rregullave të shtetësisë në Evropë?

Në të gjithë Evropën, qeveritë po ashpërsojnë rregullat dhe retorikën rreth aftësisë së banorëve të huaj për të marrë nënshtetësinë. Claudia Delpero bisedon me një ekspert për të zbuluar se sa të shqetësuar duhet të jenë njerëzit nga trendi.

Në muajt e fundit, disa vende në Evropë kanë njoftuar planet, ose kanë thënë se të paktën po shqyrtojnë, rregulla të reja për marrjen e shtetësisë.

Në Suedi, një hetim propozoi kohët e fundit zgjatjen e kërkesës së qëndrimit në tetë vjet nga pesë aktuale dhe që nga 1 prilli, Agjencia e Migracionit ka ashpërsuar kontrollet e sigurisë për aplikantët, gjë që çoi në një ngrirje të përkohshme të përpunimit të aplikacioneve. Suedia ka folur gjithashtu për futjen e testeve gjuhësore dhe qytetare për aplikantët e shtetësisë.

Vitin e kaluar, Finlanda zgjati periudhën e nevojshme të qëndrimit për natyralizim nga pesë në tetë vjet dhe shkurtoi afatet kohore për mungesën e lejuar.

Në Gjermani, qeveria e re ka miratuar një projekt-ligj për të hequr rrugën e shpejtë të shtetësisë, e cila kërkon vetëm tre vjet qëndrim për njerëzit që konsiderohen “shumë të integruar”. Projektligji, i cili ende ka nevojë për miratimin e Bundestagut, anulon një pjesë të reformës së shtetësisë të miratuar në vitin 2024.

Në Itali, një referendum që synonte të reduktonte kërkesën e rezidencës për të marrë nënshtetësinë nuk mori pjesëmarrje të mjaftueshme për të qenë i vlefshëm. Më vete, parlamenti kohët e fundit miratoi rregulla të reja që kufizojnë në dy breza mundësinë për të marrë nënshtetësinë nga prejardhja.

Autoritetet në Danimarkë rritën tarifën e nënshtetësisë me 50 për qind më 1 maj. Muaj më parë, Ministria e Emigracionit e vendit caktoi gjithashtu një panel ekspertësh për të shqyrtuar mundësinë e shqyrtimit të aplikantëve për pikëpamjet e konsideruara “antidemokratike”.

Diku tjetër në nordikët, Norvegjia do të mbajë zgjedhje të përgjithshme në shtator dhe si Partia Konservatore ashtu edhe Partia e Përparimit, të cilat mund të formojnë një koalicion të krahut të djathtë, thanë se duan të shtrëngojnë kërkesat e shtetësisë, transmeton albinfo.ch.

Në Francë, ku e djathta ekstreme kundër imigracionit është rritur në popullaritet vitet e fundit, ministri i Brendshëm i vendit Bruno Retailleau foli për planet e tij për të ‘ngurtësuar’ regjimin e shtetësisë, duke përfshirë shtimin e mundshëm të një testi historik dhe qytetar.

Reformat e kombësisë ishin gjithashtu në qendër të axhendës politike në Holandë, ku qeveria e ekstremit të djathtë, e cila së fundmi është shembur, donte të rriste kërkesat e qëndrimit nga pesë në dhjetë vjet, raporton thelocal. Një plan i ngjashëm për të zgjatur periudhën e kualifikimit të qëndrimit është marrë nga qeveria laburiste në MB, si pjesë e propozimeve për të shtrënguar më tej rregullat e imigracionit.

Pse kaq shumë ndryshime?

Profesor Maarten Vink, Kryetar i Studimeve të Shtetësisë në Qendrën Robert Schuman, Instituti Universitar Evropian në Firence, sugjeroi që qytetarët në mbarë Evropën nuk duhet të jenë shumë të alarmuar nga shtrëngimi dhe ndryshimi i rregullave.

“Është mjaft e zakonshme që vendet të ndryshojnë rregullat e shtetësisë çdo dy vjet,” tha Vink.

“Ne jemi në një demokraci, kështu që nëse në zgjedhje ndryshon balanca politike, është normale që kjo të reflektohet në legjislacion. Kur migrimi është një temë shumë e rëndësishme në politikë, çështjet që lidhen me migracionin, si shtetësia, janë gjithashtu pjesë e kësaj dinamike”, tha ai.

Profesor Vink tha se ligjet e shtetësisë në Evropë kohët e fundit kanë qenë “më dinamike se në pjesët e tjera të botës”, megjithëse “ndryshimet shkojnë në drejtime të ndryshme”.

Shtetësia e dyfishtë

Trendi më domethënës që është shfaqur dhe është “njëdrejtimësh”, argumentoi ai, është pranimi i shtetësisë së dyfishtë.

“Në vitet 1960, shumica e vendeve anembanë botës kufizuan shtetësinë e dyfishtë, sepse kjo shihej si një problem besnikërie dhe besnikërie, veçanërisht në kohët e më shumë luftërave dhe rekrutimit ushtarak”, tha Vink.

Megjithëse përjashtime mbeten në Austri, Holandë, vendet baltike dhe disa shtete të Evropës Lindore, kjo është një zonë që ka parë “një prirje shumë të qartë liberalizimi globalisht dhe në Evropë”.

Vink tha se kjo ishte pjesërisht e nxitur nga migrimi pasi më shumë njerëz u shpërngulën dhe ndërtuan një jetë në një vend tjetër dhe mbanin lidhje familjare me vendin nga vinin ose nga erdhën prindërit dhe gjyshërit e tyre.

Një faktor tjetër ishte barazia gjinore.

“Në të kaluarën, një grua që martohej me një burrë nga një vend tjetër do të bëhej automatikisht shtetase e atij vendi, ose do të humbiste të sajin, dhe fëmijët do të ishin vetëm shtetas të vendit të babait. Njohja e një gruaje dhe një burri si të pavarur në ligjin e shtetësisë, siç ndodhi në të gjitha vendet evropiane, lejoi krijimin e familjeve me shtetësi të përzier,” shpjegoi ai.

Vink thekson se edhe qeveria e re gjermane, e cila ka propozuar një hap prapa në “modernizimin” e ligjeve të shtetësisë duke hequr një procedurë të shpejtë, ka rënë dakord të ruajë elementët kryesorë të reformës historike të 2024 – pranimin e shtetësisë së dyfishtë dhe reduktimin e kërkesës për qëndrim nga tetë në pesë vjet.

Zhvillimet në të drejtën familjare ndikojnë gjithashtu në shtetësinë, për shembull me të drejtën për të transmetuar shtetësinë nga prindi jobiologjik tek një fëmijë në një familje të të njëjtit seks.

“Vendet skandinave kanë qenë shumë proaktive në përfshirjen e këtyre elementeve të së drejtës familjare në ligjin e shtetësisë, ndërsa në vende si Italia ka ende kufizime,” tha Vink.

Në mënyrë thelbësore, shumica e qeverive në Evropë nuk mund të bëjnë gjithçka që duan kur bëhet fjalë për ligjet e shtetësisë.

Në shumicën e vendeve evropiane kjo zonë rregullohet gjithashtu nëpërmjet Konventës Evropiane për Shtetësinë, nënshkruar në 1997 nën Këshillin e Evropës (jo një institucion i BE-së). Rreth 29 vende evropiane e nënshkruan Konventën, por 8 (Kroacia, Franca, Greqia, Italia, Letonia, Malta, Polonia dhe Rusia) nuk e kanë ratifikuar atë.

Për shembull, sipas rregullave të përcaktuara nga konventa, kërkesa e qëndrimit për shtetësi nuk mund të kalojë 10 vjet, një kufi i sipërm që plotësohet nga të gjitha vendet evropiane, me kushtin më të zakonshëm të vendosur në 5 vjet.

---