Në Zvicër po rriten temperaturat. Të shtunën, rajonet e Liqenit të Gjenevës, Valais dhe Bazelit pritet të shënojnë ditën e parë tropikale të vitit, me temperatura që kalojnë 30°C, sipas MeteoSwiss.

E premtja është gjithashtu shumë me diell, me temperatura të verës ndërmjet 26°C dhe 28°C pasdite. Të shtunën nxehtësia pritet të jetë edhe më intensive, pavarësisht një mbulesë të lehtë të reve në lartësitë më të larta, me merkurin që luhatet ndërmjet 28°C dhe 30°C.

Të dielën temperaturat do të vijojnë të jenë të buta në fillim të ditës, por ajri do të jetë pak më i paqëndrueshëm duke shtuar rrezikun për reshje shiu dhe bubullima. Në orët e pasdites kjo prirje pritet të jetë më e theksuar, me stuhi kryesisht në male, njofton Zyra Federale e Meteorologjisë dhe Klimatologjisë, transmeton albinfo.ch.

Reshjet pritet të vazhdojnë edhe mëngjesin e së hënës. Ndërkohë termometri do të bjerë rreth dhjetë gradë, ndërsa temperaturat do të lëvizin rreth 20°C deri në mesjavë.

Maji i vitit 2025 ishte një muaj veçanërisht vdekjeprurës nga ortekët: 11 njerëz humbën jetën në Zvicër atë muaj. Ekspertët ia atribuojnë këtë shifër veçanërisht të lartë kushteve mbizotëruese në malet e larta.

Ortekët zakonisht shkaktojnë shumë pak viktima në maj: mesatarisht më pak se një vdekje gjatë dy dekadave të fundit. Megjithatë, këtë vit, njëmbëdhjetë njerëz vdiqën, sipas statistikave të Institutit Zviceran për Kërkimin e Borës dhe Ortekut (SLF). Katastrofa të tilla si ato në Eiger në Oberland Bernese ose nën Rimpfischhorn mbi Zermatt tregojnë se maji ishte një muaj i rrezikshëm, transmeton albinfo.ch.

Të gjitha këto ngjarje kanë një gjë të përbashkët: ato u zhvilluan në male të larta, madje shumë të larta, shkruan RTS. “Pothuajse në një lartësi prej 4000 metrash, afër kreshtave dhe majave”, thekson Pierre Huguenin, kreu i degës SLF në Sion. Këto zona tashmë janë përfshirë nga ortekët “jo domosdoshmërisht shumë të mëdha në fillim, por ato më pas derdhen në terrene të rrezikshme, të pjerrëta me shkëmbinj, të cilët përfundojnë fatale për njerëzit”.

Dëborë e madhe, erë dhe nënshtresa të akullta

Gjatë muajit maj, kushtet e dëborës në malet e larta ishin të ngjashme me ato të janarit dhe shkurtit: shumë të mira për tur skish, por të rrezikshme, shpjegon akullnajtari. “Reshje të përsëritura bore, ndonjëherë erë e më pas nënshtresa të pafavorshme”, rendit ai. “Kur në majë bie borë e freskët, e bartur nga era, ndër të tjera, kushtet e ortekëve janë të rrezikshme”.

Kushtet e borës mbeten sfiduese këtë fundjavë të gjatë. Kujdes këshillohet në zonat e ekspozuara të maleve të larta, pranë kreshtave dhe majave.

Një kanton nuk mund të vendosë një moshë maksimale për lëshimin e licencës mjekësore. Ligji i Neuchâtel, i cili përcakton një kufi prej 80 vjetësh, nuk është në përputhje me ligjin federal, sipas Gjykatës Federale.

Kërkuesi, një mjek i lindur në gusht 1944, kishte marrë rinovimin e autorizimit për të praktikuar në prill 2023. Megjithatë, kantoni Neuchâtel, në zbatim të rregulloreve të tij, e kishte kufizuar vlefshmërinë e tij në fund të gushtit 2024, kur personi në fjalë do të kishte mbushur moshën 80 vjeç.

Sipas Gjykatës Federale, ky kufi i përgjithshëm nuk është në përputhje me Aktin e Profesioneve Mjekësore Universitare (LPMéd). Ky tekst rregullon në mënyrë gjithëpërfshirëse kushtet për dhënien e një leje praktike, dhe kantonet kanë vetëm hapësirë ​​shumë të kufizuar për manovrim për të vendosur dispozita të tjera.

Rast unik

Vendosja e një kufiri moshe shkon përtej kësaj gjerësie. Gjykata e Dytë e së Drejtës Publike vëren gjithashtu se Neuchâtel duket të jetë i vetmi kanton që parashikon një kufi moshe absolute. Vendimi i Gjykatës Federale do të krijojë një precedent.

Për avokatin e mjekut tetëvjeçar që çoi çështjen në gjykatë, fitorja ndahet me pacientët. “Po flasim për një mjek të njohur, shumë të vlerësuar dhe shumë kompetent, i cili ka më shumë se 1500 pacientë, disa prej të cilëve janë mobilizuar për t’i dhënë atij deklarata me shkrim për cilësitë dhe aftësitë e tij”, tha Alexandre Zen-Ruffinen për RTS,transmeton albinfo.ch.

Autorizimet e përkohshme të mundshme

Gjyqtarët e Mon Repos specifikuan se lejohet që kantonet të lëshojnë leje të përkohshme për të verifikuar rregullisht nëse kushtet për dhënien e tyre janë ende të përmbushura. Ata gjithashtu mund të kërkojnë që personi në fjalë t’i nënshtrohet një vlerësimi ekspert.

Për Shoqatën e Mjekëve Zvicerane, ekzistojnë masa të mjaftueshme për të siguruar praktikën e duhur të mjekëve të moshuar. “Fjala përhapet se ne përfundojmë duke ditur nëse një mjek mund të shkaktojë probleme potencialisht, dhe ata përgjithësisht kontaktohen nga bashkëmoshatarët e tyre, shoqata e tyre kantonale dhe ndoshta autoritetet. Dhe ka pak situata konflikti,” tha Philippe Eggimann, nënkryetar i Shoqatës.

Në vitin 2024, në Zvicër praktikonin 338 mjekë mbi moshën 80 vjeçare.

Swiss International Air Lines (SWISS) nuk mund të konsiderohet fajtore për trajtimin e klasifikimit të pasagjerëve të nisur për në Cyrih.

Gjykata Administrative Federale ka shfuqizuar gjobat e vendosura nga Sekretariati Shtetëror për Migracionin (SEM) ndaj linjës ajrore zvicerane për transportin e pasagjerëve ndërmjet viteve 2016 dhe 2018, të cilët nuk kishin dokumentet e nevojshme për të hyrë në zonën Shengen.

Në 2017 dhe 2019, SEM vendosi gjoba prej 196,000 CHF (238,000 dollarë) dhe 168,000 CHF respektivisht ndaj SWISS. Linja ajrore u sanksionua pasi pothuajse 150 persona arritën në Cyrih pa dokumente të vlefshme. Pasagjerët erdhën nga aeroporti brazilian i São Paulo dhe aeroportet amerikane të Bostonit, Los Anxhelosit, Majamit dhe San Franciskos, transmeton albinfo.ch.

Këto vendime u rrëzuan në vitin 2020 dhe 2021 nga Gjykata Administrative Federale, e cila e ktheu çështjen në SEM për sqarim. Pas bashkimit të procedurave, SEM vendosi gjoba prej 200,000 CHF dhe 168,000 CHF ndaj SWISS në vitin 2023 për shkeljen e detyrës së kujdesit në kontrollimin e lejeve të hyrjes në imbark. Shpenzimet e rastit, që arrijnë në 60,000 CHF, iu ngarkuan gjithashtu linjës ajrore.

SWISS përmbushi detyrimet

Në një vendim të botuar të premten, Gjykata Administrative Federale përsëri miratoi ankesën e SWISS dhe anuloi vendimin e SEM. Në thelb, gjyqtarët konstatuan se nuk kishte pasur shkelje të detyrës së kujdesit.

Gjyqtarët zbuluan se SWISS, kur ishte përgjegjëse, kishte siguruar që personeli përgjegjës për kontrollin e dokumenteve të ishte trajnuar siç duhet. Në Shtetet e Bashkuara, ku kjo detyrë i është besuar personelit të aeroportit, kompania mund të supozojë se pajisjet teknike të aeroporteve moderne lejojnë organizimin e besueshëm të check-in-it dhe të imbarkimit.

Këto konsiderata treguan se SWISS nuk mund të akuzohet për ndonjë mangësi thelbësore, përfundoi gjykata. Linja ajrore ishte në gjendje të kundërshtonte çdo shkelje të detyrës së saj të kujdesit gjatë periudhës në fjalë dhe në aeroportet në fjalë.

Vendimi nuk është përfundimtar dhe ende mund të apelohet në Gjykatën Federale.

Ekonomia zvicerane pa retë që ishin mbledhur mbi perspektivat e saj të ngriheshin disi në maj. Megjithatë, barometri ekonomik KOF është ende nën mesataren e tij afatgjatë.

Treguesi u rikuperua me 1,4 pikë në 98.5, i nxitur veçanërisht nga sektori dytësor. Në anën tjetër, kërkesa e huaj dhe konsumi privat po tregojnë shenja dobësimi, sipas Institutit Ekonomik Zviceran KOF në Institutin Federal të Teknologjisë ETH Cyrih në publikimin e tij të premten, transmeton albinfo.ch.

Nënkomponentët industrialë të kimikateve dhe farmaceutikëve, drurit, qelqit, gurit, ushqimit, letrës dhe printimit janë rikuperuar të gjithë. Tekstilet dhe metalurgjia, nga ana tjetër, pësuan rënie.

I publikuar që nga viti 1970, barometri ekonomik KOF llogaritet në bazë të shifrave nga Enti Federal i Statistikave dhe Sekretariati Shtetëror për Çështjet Ekonomike (SECO). Ai merr parasysh më shumë se 500 variabla.

Qytetarët e Bashkimit Evropian kanë një qasje të pakufizuar në tregun zviceran të punës. Por çfarë ndodh me shtetasit e vendeve të treta që kanë të drejta pune dhe qëndrimi për një vend të BE-së.

Kjo mund të jetë një situatë e ndërlikuar dhe disi konfuze: nëse jeni, për shembull, një shtetas i Mbretërisë së Bashkuar ose amerikane – ose vini nga një vend tjetër jashtë Bashkimit Evropian dhe EFTA (Norvegji, Islandë ose Lihtenshtajni) – por keni të drejtat e qëndrimit në ato vende, mund të supozoni se mund të lëvizni lirisht edhe në Zvicër.

Sidoqoftë, kjo nuk është kështu (me disa përjashtime – lexoni më shumë rreth tyre më poshtë).

Për të gjitha qëllimet dhe qëllimet që lidhen me punësimin, shtetasit zviceranë dhe të BE/EFTA janë – të paktën në parim – në baza të barabarta.

Por kjo e drejtë nuk shtrihet tek njerëzit që thjesht jetojnë në vendet e BE/EFTA pa qenë në fakt shtetas të atyre vendeve.

Çfarë thotë ligji?

E drejta për të punuar dhe jetuar në Zvicër bazohet në shtetësinë e personit, jo në vendbanimin e tij.

Prandaj, shtetasit e vendeve të treta nuk mund të bëjnë paketimin dhe të lëvizin në Zvicër bazuar thjesht në statusin e tyre të qëndrimit të ligjshëm brenda BE-së ose EFTA-s.

Në fakt, të njëjtat kërkesa strikte vlejnë për të huajt e vendeve të treta me bazë në BE si për ata që janë ende me origjinë në vendet e tyre, transmeton albinfo.ch.

Kjo do të thotë se ata duhet të kalojnë nëpër një proces shpesh kompleks të gjetjes së një punëdhënësi zviceran të gatshëm për t’i punësuar ata, i cili më pas duhet të aplikojë për një leje pune për ta bazuar në një sërë kriteresh strikte, duke përfshirë aftësitë që asnjë shtetas zviceran apo i BE/EFTA nuk i ka për atë punë të veçantë.

Dhe fakti i të jetuarit tashmë në BE ose EFTA nuk do të jetë një faktor në favor të tyre, shkruan thelocal.

Megjithatë, ka disa përjashtime nga këto rregulla

Gjithashtu nuk ka kufizime nëse ndodh që jeni shtetas i dyfishtë i një vendi të tretë DHE i një shteti të BE-së ose EFTA-s.

Gjithashtu, nëse keni një kartë qëndrimi (të mbajtur për të paktën 12 muaj) në një shtet Shengen dhe jeni dërguar nga një kompani në atë vend Shengen për një detyrë në Zvicër, mund të punoni këtu deri në 90 ditë në vit kalendarik pa pasur nevojë të aplikoni për një vizë pune shtesë për Zvicrën.

Rregullat janë gjithashtu më të relaksuara për ata që aplikojnë për një leje ndërkufitare.

Sipas Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM), “shtetasve të vendeve të treta do t’u jepet një leje G, nëse ata kanë një leje qëndrimi të përhershme në një vend fqinj”.

Megjithatë, kjo do të ndodhë vetëm nëse ata kanë jetuar me këtë leje në zonën kufitare të vendit fqinj për të paktën gjashtë muaj dhe plotësojnë kërkesat e tregut të punës – që do të thotë se një punëdhënës në anën zvicerane është i gatshëm t’i punësojë.

Ndërsa parlamenti zviceran fillon sesionin e tij veror më 2 qershor, deputetët do të trajtojnë disa çështje ende të pazgjidhura.

Pagat

Nuk ka legjislacion kombëtar për pagën minimale në Zvicër, dhe deri më tani vetëm pesë kantone – Gjenevë, Jura, Neuchâtel, Ticino dhe Basel-City – kanë futur pagën minimale në territoret e tyre.

Megjithatë, disa deputetë kanë argumentuar se ligjet kantonale të pagave nuk duhet të lejohen më të tejkalojnë pagat e përcaktuara në marrëveshjet kolektive të punës (CLA).

Të negociuara ndërmjet punëdhënësve dhe sindikatave, CLA-të mbulojnë një pagë minimale për çdo lloj pune.

Prandaj, deputetët do të debatojnë nëse CLA-të mund të anulojnë ligjet për pagën minimale në kantonet ku ekziston ky legjislacion.

Taksat

Deputetët do t’i rikthehen çështjes ende të pazgjidhur të taksimit të çifteve të martuara.

Në mars, shumica e ngushtë e deputetëve në Këshillin e Shteteve miratuan një reformë të legjislacionit të kahershëm duke lejuar taksimin e ndarë dhe jo të përbashkët të bashkëshortëve.

Sot, çiftet e martuara tatohen së bashku, që do të thotë se nëse të dy partnerët janë të punësuar, ata shpesh duhet të paguajnë taksa më të larta sesa çiftet e pamartuara që paraqesin kërkesë veç e veç.

Të ardhurat e tyre shtohen (dhe tatohen) së bashku, pavarësisht se kush ka bërë çfarë, transmeton albinfo.ch.

Por sipas projektligjit, i cili do të rregullohet nga Këshilli Kombëtar gjatë seancës verore – të ardhurat dhe pasuritë e çifteve të martuara do të tatohen veçmas.

Leja prindërore

Ka pasur thirrje të shumta për krijimin e një lejeje prindërore uniforme në nivel zviceran (aktualisht, kjo është lënë në dorë të kantoneve).

Prandaj, deputetët do të debatojnë argumentet e mbështetësve nëse futja e lejes kombëtare prindërore mund të kontribuojë vërtet në forcimin e barazisë midis grave dhe burrave dhe përmirësimin e pajtimit të jetës familjare dhe profesionale.

Në të njëjtën kohë, thonë mbështetësit, prindërit e rinj, veçanërisht gratë, do të inkurajoheshin të mbeten në fuqinë punëtore, duke ndihmuar kështu në luftimin e mungesës së fuqisë punëtore.

Përndjekja

Këshilli i Shteteve do të trajtojë mocionin për të përfshirë “ngacmimet obsesive” – ​​konkretisht, ndjekjen – në Kodin Penal.

Kjo për shkak se ndjekja obsesive, sipas deputetëve, ” kufizon lirinë dhe mënyrën e jetesës individuale ” të viktimave të saj. Mund të shkaktojë dëm psikologjik, social dhe ekonomik.

Megjithatë, kuadri aktual ligjor është i pamjaftueshëm për të ndëshkuar ndjekjen obsesive (veçanërisht nëse nuk kryhet asnjë shkelje tjetër), shkruan thelocal.

Prandaj, ” është e nevojshme, nga njëra anë, të plotësohen veprat e kanosjes dhe detyrimit në pjesën e posaçme të Kodit Penal dhe, nga ana tjetër, të gjenden zgjidhje për zbatimin e ligjit në rastet e përndjekjes kibernetike”.

Ndalimi i përdorimit të simboleve ekstremiste

Deputetët do të debatojnë gjithashtu një ndalim të propozuar për përdorimin publik të simboleve ekstremiste, raciste ose që promovojnë dhunën.

Arsyeja është se legjislacioni aktual “nuk merr në konsideratë në mënyrë adekuate efektet e disa simboleve tek palët e treta”, argumentojnë deputetët që parashtruan këtë mocion.

“Tolerimi i këtyre simboleve do të thotë tolerim i ideologjive me të cilat ato lidhen. Prandaj përdorimi i tyre duhet të kriminalizohet.”

Prandaj, kushdo që shkel ndalimin dhe publikisht do të ndëshkohet; deputetët do të vendosin për dënimin.

Tarifa më e ulët për licencën televizive

Kjo është një tarifë e detyrueshme (e njohur edhe si ‘taksë’) e paguar pothuajse të gjitha familjet zvicerane, me të ardhurat e përdorura për financimin e transmetuesve publikë dhe stacioneve të tjera televizive dhe radiofonike në të gjithë Zvicrën.

Tarifa aktuale prej 335 frangash në vit për familje do të bjerë në 312 franga deri në vitin 2027 dhe më pas në 300 franga nga viti 2029.

Megjithatë, një referendum kërkon që tarifa të ulet në 200 franga për të lehtësuar njerëzit me të ardhura të ulëta, si dhe ata që nuk kanë një televizor.

Gjatë seancës pranverore, deputetët do të peshojnë këtë propozim.

Represioni i komuniteteve të huaja

Sipas Këshillit Federal, disa komunitete të shtypura në vendet e tyre dhe që tani jetojnë në Zvicër monitorohen dhe madje frikësohen nga qeveritë e tyre.

“Për këtë arsye, anëtarët e këtyre komuniteteve nuk janë në gjendje të gëzojnë plotësisht liritë individuale të garantuara nga Zvicra, gjë që përbën një ndërhyrje të papranueshme në sovranitetin zviceran,” tha qeveria.

Për këtë arsye, është e nevojshme që menjëherë të forcohen masat për të mbrojtur këto komunitete vulnerabël që jetojnë në Zvicër – një çështje që deputetët do të debatojnë në qershor.