Vetëm këtë vit, Zvicra ka regjistruar 22 raste femicidi,  vrasje ku burrat eliminojnë gratë sepse janë gra. Një nga rastet më tragjike ndodhi në Corcelles NE, ku një burrë dyshohet se vrau ish-gruan dhe dy vajzat e tij. Policia e kishte njohur autorin, por nuk kishte tregues për një akt të tillë dhune.

Zvicra ka nënshkruar Konventën e Stambollit dhe ka një plan kombëtar për mbrojtjen e grave, por zbatimi ngec: nga 44 masat e parashikuara, 23 nuk janë zbatuar ende. Vetëm tetë kantone kanë ligje specifike për mbrojtjen e grave, dhe shumë strehimore janë të mbingarkuara ose mungojnë krejtësisht. Kjo do të thotë se siguria e një gruaje varet shumë nga vendi ku jeton.

Disa kantone urbane, si Cyrihu, po eksperimentojnë me “Infermiere Forensike” dhe gjurmë elektronike për monitorimin e autorëve, por shumica e kantoneve nuk kanë masa të tilla. Ngadalësia e administratës dhe mungesa e koordinimit kombëtar e përkeqësojnë situatën.

Megjithatë, ka shenja për përparim: fushata kombëtare për parandalimin e dhunës, reforma e ligjit për ndihmën ndaj viktimave dhe përdorimi i termit “femicid” në komunikimet zyrtare tregojnë se çështja ka arritur nivelin më të lartë politik. Por për viktimat e Corcelles dhe shumë gra të tjera, ndryshimet vijnë tepër vonë.

Për herë të parë, Tajlanda po përgjigjet ndaj propozimit të Zvicrës për të ndaluar adoptimet ndërkombëtare. Ky vendim mund të ketë pasoja të mëdha për fëmijët tajlandezë.

Stacioni radio-televiziv frankofon zviceran RTS ndoqi një çift nga rajoni i Jura-s, që mund të jenë ndër të fundit që kanë mundësi të adoptojnë jashtë vendit. Në raport, Chantip Vatanasusakun, drejtoreshë e Qendrës së Adoptimit pranë Departamentit për Fëmijët dhe Adoleshentët të Tajlandës, e vë në dyshim legjitimitetin e projektligjit zviceran.

“Para se të ndalohen adoptimet ndërkombëtare, unë i kërkoj Zvicrës të marrë parasysh: Cili është interesi kryesor i këtyre fëmijëve?” pyet Vatanasusakun. “A po shkelim të drejtat e njeriut? Jo, ne po i mbrojmë ato. Ne po sigurojmë që çdo fëmijë të ketë mundësinë të zbulojë identitetin e tij, të rritet me dinjitet dhe të ketë një qëllim në jetë.”

Propozimi i Këshillit Federal për të ndaluar adoptimet ndërkombëtare vjen pas disa skandaleve që lidhen me adoptimet e paligjshme dhe trafikimin e fëmijëve.

“Për pyetjen që duhet të bëjmë është: me çfarë çmimi duam të vazhdojmë adoptimet ndërkombëtare,” shpjegon Joëlle Schickel-Küng, bashkëdrejtore e Divizionit të Drejtësisë Ndërkombëtare Private pranë Departamentit Federal të Drejtësisë. “Ka shumë të panjohura, shumë rreziqe të trashëguara nga sistemi, të lidhura me faktorë të ndryshëm në vendet e origjinës. Ne mund të kontrollojmë çfarë ndodh në Zvicër, por jo jashtë vendit. Ka pasur përparim të madh, por me dobësitë e sistemit, ekziston rreziku që nuk mund të eliminohet,” tha ajo për RTS.

Procedura strikte në Tajlandë
Në kryeqytetin tajlandez, Bangkok, autoritetet theksojnë procedurat strikte për të parandaluar trafikimin e fëmijëve: testime gjenetike, kontrollime të sfondit nga Policia Mbretërore Tajlandeze dhe rishikim i hollësishëm i të gjitha dokumenteve dhe familjeve adoptuese të mundshme.

“Nëse dikush sjell një fëmijë dhe pretendon se është prindi pa asnjë dokument që e provon, ne përdorim metoda shkencore, kryejmë testin e ADN-së,” shpjegon Vatanasusakun. “Kontrollojmë nëse fëmija ka qenë i humbur ose i braktisur dhe aplikojmë të gjitha procedurat ligjore dhe forenzike të mundshme.”

Duke pasur parasysh këto garanci, drejtoresha tajlandeze shpreh moskuptimin e saj ndaj projektligjit zviceran. “Pse doni të ndaloni fëmijët tajlandezë? Sinqerisht, kjo është e paqartë për ne dhe do të donim një shpjegim.”

Adoptimi si opsioni më i mirë
Autoritetet tajlandeze argumentojnë se për shumë fëmijë, adoptimi ndërkombëtar është shansi më i mirë për një jetë familjare. Pa këtë mundësi, fëmijët që rrinë në shtëpi fëmijësh deri në moshën e rritur do të kenë perspektiva të kufizuara.

“Fëmijët që braktisen në lindje mbajnë mend këtë ndarje, këtë dhimbje,” shpjegon Dr. Martine Bideau, pediatre e specializuar në adoptim në Gjenevë. “Të gjithë fëmijët kanë nevojë për një familje dashamirëse që i udhëheq. Një jetë në një shtëpi fëmijësh do të thotë se ata nuk zhvillohen siç duhet, as në aspektin e inteligjencës, as në atë social dhe emocional.”

Propozimi i Këshillit Federal për të ndaluar adoptimet ndërkombëtare do të diskutohet së shpejti në Parlament. Në prill, Komisioni i Drejtësisë i Dhomës Kombëtare votoi 19 me 6 kundër ndalimit.

Ndryshimet klimatike po sjellin zhvillime të reja në bujqësinë zvicerane. Sipas Pierluigi Calanca, ekspert në Agroscope, korrja e kulturave bujqësore po fillon dukshëm më herët se disa dekada më parë, pasi temperaturat më të larta përshpejtojnë ciklin e zhvillimit të bimëve.

Në Zvicrën frankofone tashmë po testohen plantacione ulliri, të cilat po përshtaten mirë me klimën gjithnjë e më të ngrohtë dhe të thatë. Madje, edhe eksperimente me banane kanë dhënë rezultate pozitive në disa rajone, duke hapur mundësinë që fruta ekzotike të prodhohen në vend, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, sfidat mbeten të mëdha: thatësira, nxehtësia ekstreme, reshjet e dendura dhe breshëri po shkaktojnë dëme të konsiderueshme. Vetëm në vitin 2021, dëmet nga breshëri në bujqësinë zvicerane arritën në 100 milionë franga.

Shkencëtarët po punojnë për zgjidhje të reja, përfshirë kultivimin e varieteteve më rezistente, përdorimin e ujitjes më efikase dhe reduktimin e pesticideve. Krahas kulturave tradicionale, kultura si quinoa dhe hikërrori po shihen gjithnjë e më shumë si alternativa të ardhshme.

Nike Bahlmann u rrit në Gjermani, vajza e një babai gjerman dhe një nëne zvicerane. Sot ajo jeton në Këln. Por për biokimisten e re, një gjë është e qartë: “Jam shumë krenare për Zvicrën. Jam gjithashtu krenare që jam zvicerane. Dhe e shoh veten kështu.”

Zvicra është shtëpia e zemrës së saj. Ajo i do historitë e aventurave të gjyshit të saj dhe atje takoi të dashurin e saj të parë. Dhe Nike Bahlmann është entuziaste për kapacitetin inovativ të Zvicrës: “Ne kemi universitete të shkëlqyera, jemi tepër të larmishëm. Jemi një nga vendet e pakta me kaq shumë gjuhë kombëtare. Zvicra lulëzon në diversitet.”

Presioni financiar po rritet

Por dashuria e zviceranëve jashtë vendit për atdheun e tyre nuk është gjithmonë reciproke. Qoftë në shkollat ​​zvicerane jashtë vendit apo në swissinfo.ch, platforma e informacionit për zviceranët jashtë vendit, qeveria federale po përpiqet të kursejë para kudo.

Kjo është për keqardhjen e madhe të Filippo Lombardi, President i Organizatës së Zvicrës Jashtë Vendit (OSA). “Ne ndiejmë se është ngritur një presion i caktuar financiar.” Papritmas, qytetarët dhe politikanët po i kushtojnë më shumë vëmendje portofoleve të tyre sesa solidaritetit, vlerave, pranisë së Zvicrës në botë.

Dhe kjo është për të ardhur keq, thekson ish-anëtari i Këshillit të Shteteve të Ticinos. Sepse për të, një gjë është e qartë: “Zakonisht themi se 850,000 zviceranë jashtë vendit janë kaq shumë ambasadorë të vegjël për Zvicrën jashtë vendit dhe sjellin më shumë mirëkuptim për vendin tonë në shumë vende të tjera.” Gjë që është veçanërisht e vlefshme në këto kohë të vështira ndërkombëtare.

Fitim apo lehtësim?

Organizata e Zvicrës Jashtë Vendit synon të rrisë ndërgjegjësimin për lidhje të tilla në politikën zvicerane. Megjithatë, kjo nuk do të jetë e lehtë, pasi klima politike është bërë më armiqësore. Në qarqet e klasës së mesme, për shembull, po ngrihet pyetja nëse është ende e justifikuar që njerëzit të përfitojnë nga programe sociale si Sigurimi i Pleqërisë dhe i të Mbijetuarve (AHV) ose përfitimet për fëmijë, edhe pse nuk jetojnë më në Zvicër, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Josef Schnyder, një zviceran që jeton jashtë vendit në kryeqytetin tajlandez Bangkok, kundërshton këtë. Dikush merr përfitime AHV vetëm nëse ka paguar më parë në AHV. Ai argumenton më tej: “Nuk do të kishte kuptim të thuash tani, ‘Nëse shkon në Tajlandë, do të marrësh më pak AHV.'”

Dikush mund të argumentojë se kostoja e jetesës në Tajlandë është më e ulët. Por çfarë do të bënte dikush me emigrantët zviceranë në Nju Jork, një qytet ku kostoja e jetesës është më e lartë? A do të paguante dikush pensione më të larta AHV? “Kjo nuk ka kuptim,” thotë Schnyder.

Përveç kësaj, pensionistët zviceranë që kalojnë pensionin e tyre në Tajlandë gjithashtu e lehtësojnë Zvicrën nga barra sepse nuk do të përdornin kurrë një azil zviceran për pensionistë ose pleq.

Nevojitet shumë bindje.

Perspektivat e ndryshme ilustrojnë sfidat që u diskutuan gjithashtu nga delegatët e Këshillit të Zviceranëve Jashtë Vendit në takimin e tyre vjetor në Bernë.

Edhe pse dashuria e zviceranëve jashtë vendit për atdheun e tyre të largët mbetet e fortë, aktualisht kërkon shumë bindje.

Nëse e keni blerë ndonjëherë biletën tuaj në aplikacionin tuaj të hekurudhës zvicerane pikërisht kur treni po nisej nga stacioni, mund të keni kryer (pa dashje) një shkelje.

Kur hipni në tren, duhet ta keni biletën në dorë  ose në aplikacionin tuaj të hekurudhave kombëtare zvicerane (SBB).

Kjo mund ta çojë konceptin e saktësisë në nivele të reja, por një nga rregulloret e SBB-së thotë se një biletë nuk është e vlefshme nëse blihet pas nisjes së trenit, edhe nëse për një sekondë të ndarë.

Kushdo që e bën këtë, për çfarëdo arsye, konsiderohet si shmangës i biletës.

Kjo do të thotë që nëse po përpiqeni të blini një biletë ndërsa qëndroni në një platformë para se të mbërrijë treni juaj, por aplikacioni juaj nuk bashkëpunon dhe merrni konfirmimin e blerjes disa sekonda pas nisjes së trenit, jeni në telashe, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Dhe nëse kontrollori e vëren shkeljen, do të gjobiteni (megjithëse, për fat të mirë, jo fjalë për fjalë) me një gjobë prej 90 frangash, e cila, varësisht nga distanca që po udhëtoni, mund të jetë shumë më tepër sesa keni paguar në të vërtetë për biletën tuaj.

Kjo është shuma për shkelësit e herës së parë.

Për shkeljen e dytë dhe të mëvonshme, gjoba rritet në 130 dhe 160 franga, përkatësisht.

Ankesa nga udhëtarët e pakënaqur

Nëse mendoni se kjo praktikë është e rrallë, gaboheni.

Avokati i popullit i transportit publik, Hans Höhener, konfirmoi se ky problem “rregullisht shkakton ankesa”, sipas Tribune de Genève, veçanërisht pasi shumë udhëtarë e bëjnë këtë gabim pa dashje.

Për shembull, për shkak të lidhjes së dobët wifi në një stacion, një pasagjer pati vështirësi në blerjen e biletës së tij përmes aplikacionit celular SBB.

Më në fund e bëri, por konfirmimi i blerjes mbërriti në telefonin e tij inteligjent pikërisht kur treni po largohej nga stacioni.

Kontrollori tha se bileta nuk ishte e vlefshme.

Rezultati: një gjobë prej 90 frangash.

Një rast tjetër përfshinte një pensionist i cili bleu biletën një minutë e gjysmë me vonesë, që, sipas standardeve të SBB, është një përjetësi.

Edhe pse burri shpjegoi se kishte probleme me aksesin në aplikacionin SBB në telefonin e tij ndërsa qëndronte në platformë dhe mund ta përfundonte blerjen vetëm ndërsa ishte tashmë në tren, edhe ai u gjobit.

Me sa duket, kur bëhet fjalë për dhënien e gjobave, SBB nuk bën dallim midis gabimeve aksidentale dhe shmangies së qëllimshme të tarifës. Gjithashtu nuk është më tolerante ndaj klientëve të vjetër; burri në fjalë kishte qenë mbajtës i biletës sezonale për 57 vjet.

“Sigurisht që është një zhgënjim për ne që duhet të gjobisim një klient kaq besnik, por rregulloret duhet të zbatohen,” tha zëdhënësi i SBB në atë kohë.

Sa i përket pensionistit, ai e mori incidentin me qetësi. Ai tha se të konsiderohesh si një “shmangës i tarifës” në moshën e tij “më argëton, por vetëm në mënyrë të moderuar”.

Por kjo nuk është shkalla e plotë e dënimit.

Personat që kanë blerë biletat e tyre ndërsa treni është duke lëvizur tashmë regjistrohen gjithashtu në regjistrin kombëtar të atyre që shmangin pagesën e biletës, ku qëndrojnë për dy vjet.

Duke vepruar mbi ankesat e vazhdueshme nga pasagjerët në lidhje me padrejtësinë e këtij sistemi, Aleanca SwissPass dhe Zyra Federale e Transportit e rishikuan rregullin përsëri në maj 2024.

Të dyja rikonfirmuan ruajtjen e praktikës aktuale, domethënë detyrimin për të blerë biletën para nisjes aktuale – pavarësisht nëse personi po udhëton me tren apo me një mënyrë tjetër të transportit publik.

Mbështetje e tepërt në aplikacion

Sara Stalder, një zëdhënëse e federatës së konsumatorëve Zvicerano-Gjerman, theksoi se këto gabime kryesisht të paqëllimshme në kohë ndodhin sepse udhëtarët nuk kanë më mundësinë të blejnë biletat e tyre në një stacion treni ose në vetë trenin, dhe duhet të mbështeten në aplikacion.

SBB ka mbyllur sportelet e biletave në shumë stacione dhe gjithashtu ka eliminuar mundësinë e blerjes së biletave direkt nga konduktorët e trenave.

“Për të ulur kostot, ne digjitalizojmë sa më shumë që të jetë e mundur dhe e gjitha kjo zbatohet në një mënyrë jo miqësore për klientin”, tha Stalder.

Disa kompani zvicerane përqafojnë praktikat anti-barazi të Donald Trump dhe çështjet e rëndësishme në axhendën politike të Zvicrës. Këto janë disa prej çështjeve që morën më shumë vëmendje këtë javë.

Kompanitë e mëdha zvicerane i përulen kërkesave të SHBA-së për më pak barazi

Disa muaj para se presidenti i SHBA-së të vendoste tarifat prej 39 përqind për importet zvicerane, ai kishte kërkuar që kompanitë e huaja që bëjnë biznes në Shtetet e Bashkuara të braktisin praktikat e tyre të përfshirjes, barazisë dhe diversitetit (DEI).

UBS Bank, si dhe gjigantët farmaceutikë Roche dhe Novartis janë ndër kompanitë që i kanë kushtuar vëmendje kësaj thirrjeje, duke hequr objektiva specifike për avancimin e grave dhe pakicave dhe duke hequr çdo përmendje të objektivave të DEI nga faqet e tyre të internetit.

Cilat çështje do të jenë lajm në Zvicër këtë vjeshtë?

Ka një numër çështjesh të rëndësishme në axhendën politike për muajt e ardhshëm.

Midis tyre: çështja e tarifave tregtare prej 39 përqind të vendosura ndaj Zvicrës nga Shtetet e Bashkuara – ose, më saktë, si të negociohet një marrëveshje më e mirë, transmeton albinfo.ch.

Tema të tjera të nxehta përfshijnë blerjen e avionëve të rinj luftarakë nga SHBA-ja, si dhe çështjet që do të votohen në një referendum në shtator, përfshirë kartën e identitetit elektronik kontrovers.

Fëmijët francezë nuk janë më të mirëpritur në shkollat ​​e Gjenevës.

Autoritetet e Gjenevës njoftuan se duke filluar nga viti shkollor 2026, fëmijët nga zonat fqinje të Francës nuk do të lejohen më të ndjekin shkollat ​​e Gjenevës, shkruan thelocal.

Nga njëra anë, ky veprim synon të kursejë 28 milionë franga që shpenzohen çdo vit për studentët ndërkufitarë, dhe nga ana tjetër, është në përputhje me ligjin që kërkon që fëmijët të ndjekin shkollat ​​në komunitetet ku jetojnë.

Megjithatë, vendimi po shkakton kundërshtim të fortë në anën franceze të kufirit, duke mobilizuar politikanët dhe prindërit kundër këtij veprimi.

Futen rregulla më të rrepta për duhanpirësit në stacionet e trenave

Kompania kombëtare hekurudhore, SBB, po teston rregulla më të rrepta për duhanpirësit në pesë stacione hekurudhore, ku bëhen ankesa të shumta në lidhje me pirjen e duhanit dhe bishtat e cigareve.

Tani, SBB ka vendosur postera të rinj me shkronja të mëdha për t’u kujtuar pasagjerëve ndalimin e pirjes së duhanit.

Në të njëjtën kohë, tavolinat e hirit janë hequr ose janë mbyllur nga kazanët e mbeturinave.

Pas një periudhe prove gjashtëmujore, këto masa do të zbatohen edhe në stacione të tjera.

Lëvizje drejt koncesioneve të qirasë dhe punës gjatë motit të nxehtë

Valët e të nxehtit kanë qenë gjithnjë e më të shpeshta vitet e fundit, kështu që Partia e Gjelbër dëshiron që qeveria të zbatojë masa të posaçme për të mbrojtur popullsinë gjatë periudhave të ardhshme të nxehta.

Ajo ka përpunuar një ‘Plan të Valës së Nxehtit’ me 26 pika posaçërisht për këtë qëllim.

Plani shkon përtej masave aktuale statutore, të cilat partia dëshiron që qeveria t’i zbatojë gjatë periudhave të ardhshme të motit ekstrem.

Disa punonjës në Zvicër do të fitojnë më shumë në vitin 2026

Punëtorët në sektorë të caktuar mund të presin të marrin një rritje mesatare të pagave reale (domethënë, të rregulluar për inflacionin) prej 0.8 përqind.

Të tjerët ka të ngjarë të marrin edhe më shumë, si ata në industrinë e ndërtimit – me rreth 1.7 përqind.

Kjo për shkak të mungesës së punonjësve të kualifikuar në këtë sektor, si dhe një sindikate të fortë që përfaqëson këta punëtorë.

Punonjësit në sektorët e mikpritjes, farmaceutikës dhe financave gjithashtu mund të presin rritje të pagave mbi mesataren.

Duke filluar nga 1 nëntori, Feldschlösschen planifikon të rrisë çmimet e birrës së shishezuar dhe të fuçisë. Birraria po zbaton “rritje të lehta çmimesh”, konfirmoi për Blick zëdhënësja e Feldschlösschen, Gaby Gerber. Dega e Grupit danez Carlsberg është liderja e qartë në tregun e birrës, me një pjesëmarrje prej rreth 40 përqind.

Gerber citon “rritjen masive të kostove të prokurimit dhe prodhimit gjatë viteve” si arsyen për rritjen e çmimit të birrës së fuçisë dhe enëve të ripërdorshme. Kjo ndikon në të gjithë zinxhirin e furnizimit. Gerber nuk pranoi të specifikonte se sa do të ishte rritja e çmimit. Megjithatë, ajo theksoi se Feldschlösschen gjithmonë ka bërë shumë për të zbutur presionin e kostove.

Industria e restoranteve është veçanërisht e prekur nga rritja e çmimeve. Restorantet, baret dhe klubet blejnë kryesisht birrë të shishezuar dhe të fuçisë. Ata duhet të peshojnë nëse do t’ua kalojnë rritjet e çmimeve klientëve të tyre apo do të pranojnë një diferencë më të vogël. Shoqata e restoranteve Gastrosuisse thotë se diferencat e fitimit janë tashmë të ngushta për shkak të disa faktorëve. Tani gjërat do të bëhen edhe më të ngushta. Nga ana tjetër, konsumatorët reagojnë me ndjeshmëri kur birra bëhet më e shtrenjtë. Shoqata gjithashtu deklaron se Feldschlösschen është një partner i rëndësishëm për industrinë e restoranteve, me të cilin ata punojnë miqësisht. Gastrosuisse ende nuk i di arsyet për rritjet e planifikuara të çmimeve, transmeton albinfo.ch.

Meqenëse konsumi është në rënie dhe tregu është shumë konkurrues, njoftimi për një rritje çmimesh vjen në një kohë të papërshtatshme. Zëdhënësja e Feldschlösschen, Gerber, nuk pranoi të jepte detaje. Kjo është veçanërisht e vërtetë duke pasur parasysh se nuk dihet nëse edhe fabrikat e tjera të birrës po planifikojnë rritje çmimesh. Megjithatë, Gerber vëren se disa produkte të Feldschlösschen do të bëhen gjithashtu më të lira. Megjithatë, ajo nuk specifikon se cilat.

Vazhdimisht më të shtrenjta

Çmimi i birrës për disa produkte ishte rritur tashmë në fillim të vitit 2024. Edhe atëherë, Feldschlösschen vuri në dukje “kostot e përpunimit të rritura ndjeshëm”. Për arsye strategjike, prodhuesit nuk i rrisin çmimet për të gjitha produktet në të njëjtën kohë, në mënyrë që klientët t’i perceptojnë rritjet sa më butë të jetë e mundur dhe fabrikat e birrës të veprojnë pak a shumë në hap me njëri-tjetrin, shkruan Blick.

CEO i Feldschlösschen, Thomas Amstutz, tha se shitjet e birrës kishin qenë zhgënjyese këtë verë. Ai gjithashtu deklaroi se kompania synon të zgjerojë gamën e produkteve të saj. Pijet joalkoolike pritet të përbëjnë 25 përqind të shitjeve.

Një vend prodhuesish birre

Shumëllojshmëria e birrës në Zvicër është unike, me më shumë se 1,000 fabrika birre të shpërndara në të gjithë vendin. Prandaj është për t’u habitur që konsumi për frymë, me rreth 50 litra në vit, është nën mesataren sipas standardeve ndërkombëtare. Dhe gjatë 35 viteve të fundit, ai ka rënë me një të tretën – pjesërisht për shkak të kërkesës më të lartë për birrë joalkoolike. Përveç kësaj, së bashku me korporatat ndërkombëtare si Carlsberg dhe Heineken, mikrobirraritë rajonale dhe lokale po luftojnë për pjesën e tregut.

Në të ardhmen, do të duhet të arrihet trajtim i barabartë sa i përket këtij tatimi, ka deklaruar Thomas Rücker, drejtor i Auto-Suisse, shoqatës së importuesve të veturave. Por jo menjëherë, në mënyrë që të mos pengohet një treg ende i brishtë.

Këshilltari Federal Albert Rösti, i cili është përgjegjës për transportin, energjinë dhe infrastrukturën, po shqyrton një taksë të re mbi makinat elektrike, e cila, sipas shtypit gjermanfolës, do të arrinte në rreth 6 franga për 100 km. Qëllimi: të arrihet një taksë ekuivalente me të ardhurat e gjeneruara për automjet nga taksat e karburantit.

Detajet e projektit nuk dihen ende. Masa pritet të dalë për konsultim në muajt në vijim. Mund të jetë një taksë e bazuar në distancën e përshkuar ose në kilovat-orë. Sidoqoftë, Thomas Rücker pret që kostoja e energjisë për makinat elektrike të dyfishohet, transmeton albinfo.ch.

“Jemi të bindur se kjo do të ngadalësojë përsëri lëvizshmërinë elektrike në Zvicër,” tha ai të shtunën në Forum. Drejtori i Auto-Suisse thekson se ky treg kishte pësuar një pengesë në vitin 2024. Këtë rënie ai ia atribuon në veçanti disponueshmërisë së stacioneve të karikimit dhe përfundimit të përjashtimit nga taksat për këtë lloj automjeti, shkruan RTS.

Forcimi i pozicionit të automjeteve elektrike

Thomas Rücker pranon se një ditë automjetet elektrike do të duhet të tatohen në të njëjtin nivel me homologët e tyre me lëndë djegëse fosile. Aktualisht, financimi për infrastrukturën rrugore varet kryesisht nga taksat mbi vajrat minerale, përkatësisht benzinën dhe naftën.

Lëshohet pyetja e kohës. Thomas Rücker rekomandon të presim derisa lëvizshmëria elektrike të jetë vendosur në rrugët zvicerane. “Ne mund të synojmë për vitet 2032-2033,” thotë ai. “Le të presim derisa të arrijë, të themi, 30% të flotës së automjeteve,” shton ai.

Jemi ende shumë larg kësaj… Vitin e kaluar, rreth 200,000 makina pasagjerësh tërësisht elektrike u regjistruan në Zvicër, nga një total prej 4.8 milionë, ose pak më shumë se 4%.

Qiratë në tregun zviceran do të rriten me 3 deri në 5% në vit në vitet e ardhshme, paralajmëroi të dielën Martin Tschirren, drejtor i Zyrës Federale të Strehimit (FOL). “Kërkesa për strehim mbetet më e lartë se oferta.”

Pa një rënie të aktivitetit ekonomik, qiratë pritet të rriten, tha Martin Tschirren në një intervistë me NZZ am Sonntag. Qiramarrësit e prekur janë ata që po hyjnë në tregun e strehimit ose që duhet të zhvendosen, vuri në dukje ai, transmeton albinfo.ch.

Ai e shpjegon këtë rritje me faktin se tregu i strehimit po shërben gjithnjë e më shumë si një investim për kapital. Shtohet kësaj fakti se toka për ndërtim është bërë e pakët në Zvicër, vazhdon ai. “Në të kaluarën, problemi i kërkesës në rritje mund të zgjidhej duke rizonuar [për ndërtim]. Sot, kjo nuk është më e mundur.”

Më pak leje ndërtimi

Drejtori i OFL vëren gjithashtu se numri i lejeve të ndërtimit ka rënë me pothuajse një të tretën që nga viti 2016 në Zvicër. “Aktiviteti i ndërtimit nuk është ulur ende me të njëjtën proporcion, por do të vazhdojë të bjerë.” Ai citon një studim që tregon kundërshtimin dhe apelet si shkakun kryesor të pengesave në projektet e ndërtimit të banesave.

Studimi rekomandon kufizimin e të drejtës për të kundërshtuar për ata që preken drejtpërdrejt, thotë Martin Tschirren. “Në parim, e drejta për t’u konsultuar do të ruhej”, por do të ishte më e synuar për të parandaluar vonesat ose parandalimin e panevojshëm të projekteve për arsye oportuniste, shton ai.

Futja e një detyrimi për të paguar kostot ose dëmet në rast të kundërshtimit të dukshëm abuziv mund të jetë gjithashtu një mjet efektiv, thekson zyrtari.

Kufiri i qirasë: një ide e rreme e mirë?

Sa i përket një kufiri të qirasë si ai në Bazel, Martin Tschirren ka ndjenja të përziera: “Efekti duket i paqartë.” Nga perspektiva e shoqatës së qiramarrësve, vëren ai, modeli ka qenë një sukses, pasi ndërprerjet e padrejta janë ulur, por në të njëjtën kohë, ndërtimi dhe rinovimi kanë vuajtur. “Prandaj, kantoni i Basel-Stadt është dashur të përshtatë rregulloret për t’i bërë rinovimet më tërheqëse.”

Shtylla e parë dhe e dytë në Zvicër supozohet të garantojnë një të ardhur të barabartë me 60% të pagës së fundit. Megjithatë, shumica e pensionistëve të rinj janë larg arritjes së këtij qëllimi. Sipas një studimi nga qendra e menaxhimit të pasurisë VZ, e ashtuquajtura normë zëvendësimi është afërsisht 51% për një të ardhur prej 100,000 frangash dhe afërsisht 42% për 150,000 frangash. Vetëm për të ardhura rreth 50,000 frangash ajo arrin ende në 63%.

Në vitin 2002, një person me të ardhura prej 100,000 frangash mund të presë ende të marrë një pension prej më shumë se 62%. Në pak më shumë se 20 vjet, pensioni i pritur është ulur ndjeshëm. Kjo për shkak të pensioneve të fondit të pensioneve, të cilat janë 40% më të ulëta se në vitin 2002, ndërsa pensionet AHV janë rritur në përputhje me zhvillimet e çmimeve.

Rënia ishte më e theksuar për të ardhurat më të larta, që norma e zëvendësimit është ulur më dramatikisht, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Për personat me të ardhura mesatare, AHV është bërë më e rëndësishme dhe tani përbën pothuajse gjysmën e pensionit.

Për personat me të ardhura të ulëta, shkalla e zëvendësimit ka rënë vetëm pak, pasi AHV përbën një pjesë më të madhe dhe pensionet e fondit të pensioneve kanë rënë më pak.

Për njerëzit me të ardhura të larta, evolucioni i pensioneve të fondit të pensioneve ka një efekt më të theksuar, pasi sa më të larta të jenë të ardhurat, aq më e rëndësishme është sigurimi i pensioneve përmes fondit të pensioneve dhe aq më e ulët është pjesa e pensionit AHV.

Shumica e shikon pensionin me besim

Megjithatë, shumica e të anketuarve janë optimistë: sipas studimit, 53% e pjesëmarrësve në anketë besojnë se mund ta financojnë lehtësisht pensionin e tyre me të ardhurat dhe asetet e tyre. Sa më të larta të jenë të ardhurat, aq më i madh është besimi i tyre.

Ata që presin të marrin pasuri të konsiderueshme, siç është një trashëgimi, kanë më pak shqetësime për të ardhmen e tyre. Vlerësimet tregojnë se pensionistët zotërojnë, mesatarisht, të paktën katër herë më shumë pasuri sesa popullsia në moshë pune. Megjithatë, shumë të moshuar gjithashtu kanë shumë pak ose aspak pasuri. Pabarazia në pasuri është edhe më e madhe midis pensionistëve sesa midis popullsisë në moshë pune.

Shqetësim në lidhje me të ardhurat nga fondet e pensioneve

Sipas studimit, besimi në AHV dhe fondet e pensioneve ka rënë: 70% e të anketuarve nuk presin që pensionet AHV të jenë aq të larta në të ardhmen, ndërsa për fondet e pensioneve kjo përqindje është 73%.

Edhe pse pensionet AHV janë rritur vitet e fundit dhe do të rriten me 8.3% të tjera në vitin 2026 me muajin e 13-të, shumë njerëz janë të shqetësuar për financimin. Megjithatë, sipas VZ, shoqëria në plakje tani është marrë në konsideratë, kështu që më e keqja duhet të ketë kaluar.