Shoqata e qiramarrësve dhe ajo e pronarëve të shtëpive janë rikthyer ballë për ballë në një tjetër betejë politike, këtë herë mbi heqjen e vlerës së qirasë së imputuar. Me slogane të kundërta, dy kampet përfaqësojnë interesa që po bëhen gjithnjë e më të ndara në një treg banimi ku çmimet dhe mungesa e hapësirës po e nxisin tensionin publik, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Sipas shkencëtarit politik Lukas Golder nga GFS Bern, ky është një konflikt që po ashpërsohet vit pas viti: “Strehimi është bërë më i shtrenjtë dhe më i rrallë. Të gjithë preken, ndaj edhe debati është bërë më emocional. Frontet po ngurtësohen.”

Gregor Rutz, Këshilltar Kombëtar i SVP-së dhe President i Shoqatës së Pronarëve të Shtëpive, e mbron heqjen e qirasë së imputuar si një masë që favorizon qytetarët e thjeshtë, jo spekulantët. “Bëhet fjalë për njerëz që kanë kursyer gjithë jetën për të pasur një banesë të tyren. Nuk po flasim për pronarë me dhjetëra apartamente,” tha ai.

Nga ana tjetër, Michael Töngi i Partisë së Gjelbër dhe Zëvendëspresident i Shoqatës së Qiramarrësve, e sheh propozimin si të padrejtë. Ai paralajmëron se heqja e kësaj norme tatimore do të shkaktonte mungesa prej gati 2 miliardë frangash në arkat publike: “Ne nuk duam që qiramarrësit të përfundojnë duke paguar më shumë taksa ose që shërbimet publike të shkurtohen për të lehtësuar barrën mbi pronarët.”

Golder thekson se propozimi është teknikisht i ndërlikuar, por që shoqata e qiramarrësve mund ta kthejë në një debat më të gjerë për pabarazitë: “Në kuptimin: Ne duam të forcojmë komunitetin e qiramarrësve dhe të mos u japim të pasurve edhe më shumë para.”

Historikisht, pronarët kanë pasur avantazh në këto referendume, edhe sepse shumë qiramarrës ëndërronin një ditë të bëheshin pronarë shtëpish. Por sot, me rritjen e çmimeve të pasurive të paluajtshme, kjo ëndërr është bërë shumë më e largët. Ky realitet, sipas ekspertëve, mund të forcojë edhe më shumë ndarjen mes dy kampeve dhe ta bëjë votimin e ardhshëm më të paparashikueshëm, transmeton albinfo.ch.

Zvicra vazhdon të qëndrojë mes kampionëve të vullnetarizmit në Evropë. Sipas Monitorit të ri të Vullnetarëve, të publikuar nga Shoqata Zvicerane për Përfitime Publike (SGG), qytetarët kontribuan vitin e kaluar rreth 590 milionë orë punë vullnetare,  që nga angazhimi në klube sportive e këshilla prindërish, deri te kujdesi për fqinjët, dhurimi i gjakut ose ndihma financiare, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Studimi tregon se 86 përqind e popullsisë ka ofruar një formë kontributi vullnetar, me 376 milionë orë punë informale që tejkalojnë dukshëm 213 milionë orë vullnetarizëm formal. Megjithatë, krahasuar me matjen e kaluar, të dy format kanë pësuar një rënie të lehtë, duke u rikthyer në nivelet e vitit 2014.

Grupi më aktiv janë personat midis 65 dhe 74 vjeç, ku 49 përqind angazhohen rregullisht. Ata kryejnë edhe pjesën më të madhe të punës informale, kryesisht kujdes për nipërit dhe mbesat. Pas moshës 75 vjeç, përfshirja bie ndjeshëm.

Dallimet nuk lidhen aq shumë me moshën, gjininë apo vendbanimin, sa me statusin kombëtar dhe nivelin arsimor.

48% e qytetarëve zviceranë angazhohen, krahasuar me vetëm 21% të të huajve, personat me shtetësi të dyfishtë janë në mes (38%), vetëm 17% e atyre me arsim bazë ofrojnë ndihmë, ndërsa shifra ngjitet në 48% te personat me diplomë universitare.

Këto dallime, sipas autorëve të raportit, tregojnë se burimet materiale, aftësitë gjuhësore dhe rrjetet sociale e bëjnë shpesh vullnetarizmin “një privilegj”, transmeton albinfo.ch.

Gratë dominojnë në punën informale (56% kundrejt 46% të burrave), ndërsa burrat janë më të pranishëm në klube dhe parti politike (43% kundrejt 40%). Puna e kujdesit jashtë shtëpisë mbetet e pabarabartë: dyfish më shumë gra mbajnë barrën e kujdesit për fëmijë ose të moshuar.

Banorët e Zvicrës gjermanishtfolëse janë më aktivë në klube sesa ata të rajoneve frankofone dhe të Ticinos. Po ashtu, zonat rurale shënojnë një përfshirje më të lartë (47%) krahasuar me zonat urbane (38%), për shkak të densitetit më të madh të shoqatave dhe lidhjeve komunitare.

Shumica e vullnetarëve veprojnë për motive të shumta: dëshira për të ndihmuar (72%) është më e fortë në punën informale, ndërsa kënaqësia nga aktiviteti (61%) dominohet në klube. Përfitimet personale nuk mungojnë  nga fitimi i aftësive të reja deri te avancimi në karrierë. Kjo shpjegon edhe nivelin e lartë të kënaqësisë, mbi 93%.

Në rastet kur dikush largohet nga një organizatë, arsyet kryesore janë angazhimet e karrierës (41%) ose të familjes (29%), transmeton albinfo.ch.

Ndërsa e hëna pritet të jetë e ngrohtë dhe me diell, fundi i javës sjell ndryshime të dukshme në mot, paralajmëron MeteoSwiss, transmeton albinfo.ch.

Të hënën, temperaturat në ultësira mund të arrijnë deri në 25 gradë Celsius, me Bazelin që pritet të shënojë shifra mbi 30 gradë. Dielli do të vazhdojë edhe të martën, por nga e mërkura moti do të përkeqësohet. Reshjet dhe stuhitë e para mund të fillojnë që në natën e së mërkurës, me periudha të dendura shiu gjatë pasdites dhe mbrëmjes. Temperaturat do të jenë rreth 26 gradë Celsius, por reshjet pritet të jenë të pakëndshme, sidomos pas orës 21:00.

Nga e enjtja, priten reshje të vazhdueshme në të gjithë vendin, veçanërisht në Alpet qendrore dhe lindore, me temperatura maksimale që bien në rreth 21 gradë Celsius. Fundjava do të jetë e ndryshueshme, me alternime dielli dhe shi.

Sipas MeteoSwiss, ndryshimi i motit lidhet me një sistem me presion të ulët nga ish-uragani Erin mbi Gadishullin Iberik, që do të sjellë ajër të ngrohtë, të lagësht dhe të paqëndrueshëm nga Mesdheu drejt Alpeve, transmeton albinfo.ch.

Pas shtatë javësh ndërprerje të plotë, linja hekurudhore e SBB-së midis Freiburgut dhe Bernës është rihapur të hënën në mëngjes. Që nga ora 04:00, trenat kanë nisur përsëri qarkullimin sipas orarit të rregullt, duke rikthyer normalitetin për mijëra udhëtarë të përditshëm, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Ky itinerar, që është pjesë e boshtit kryesor lindje-perëndim midis Gjenevës dhe St. Gallenit, iu nënshtrua punimeve të mëdha infrastrukturore. Gjatë periudhës së mbylljes, mbi 200 punëtorë ishin të angazhuar në projekte të ndryshme, me një investim prej gjithsej 90 milionë frangash zvicerane.

Punimet kryesore përfshinë rindërtimin e plotë të stacionit Schmitten FR, rinovimin e ndërruesve në anën lindore të stacionit të Freiburgut, mirëmbajtjen e binarëve në zonën e Düdingen si dhe rinovimin e binarëve dhe linjave ajrore midis Bernës dhe Flamatt, njoftoi SBB.

Gjatë kësaj periudhe, udhëtarët u desh të përdornin autobusë zëvendësues ose rrugë devijuese, gjë që shpesh shkaktoi kohë më të gjata udhëtimi. Megjithatë, SBB thekson se mbylljet totale janë shpesh zgjidhja më e mirë, pasi mundësojnë përqendrimin e punës brenda disa javësh, duke reduktuar shqetësimet afatgjata.

Sipas kompanisë hekurudhore, nëse punimet do të ishin kryer pa një mbyllje të plotë të linjës, ato do të kishin zgjatur deri në tre vjet, transmeton albinfo.ch.

Më 28 shtator, kantoni i Bazel-Stadt do të vendosë për iniciativën “Zämme in Europa”, e cila kërkon që në kushtetutën kantonale të përfshihet angazhimi për marrëdhënie “të mira dhe të qëndrueshme” me Bashkimin Evropian dhe vendet fqinje, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Iniciativa ka mbështetje të gjerë politike: nga SP te GLP e LDP, shumica e partive janë për, ndërsa vetëm SVP e kundërshton. Parlamenti kantonal e miratoi propozimin me 79 vota për dhe 13 kundër, duke i hapur rrugën referendumit. Qeveria e Bazelit gjithashtu e përkrah nismën.

Përkrahësit theksojnë se Bazeli është i lidhur ngushtë me Evropën: rreth një e treta e punonjësve vijnë nga jashtë, ndërsa çdo ditë 34 mijë persona kalojnë kufirin për të punuar në kanton. “Bazeli është në zemër të Evropës; ne kemi nevojë për Evropën dhe Evropa ka nevojë për ne”, tha Këshilltarja Kombëtare e SP-së, Sarah Wyss, duke theksuar se ndryshimi kushtetues do të shërbente si udhërrëfyes për qeverinë kantonale në çështjet federale dhe ndërkantonale.

Nga ana tjetër, SVP e konsideron nismën të panevojshme dhe të tepruar. “Bashkëpunimi me vendet fqinje është tashmë i rregulluar mirë; një nen shtesë kushtetues nuk sjell asgjë tjetër veç shpenzimeve,” u shpreh Këshilltari i Madh i SVP-së, Pascal Messerli. Ai shtoi se politika e jashtme është kompetencë e qeverisë federale dhe jo e kantoneve.

Iniciatorët, megjithatë, insistojnë se votimi është një mundësi për të riafirmuar rëndësinë e Evropës për rajonin dhe për të forcuar mbështetjen ndaj traktateve dypalëshe. Një iniciativë e ngjashme pritet të hidhet në votim edhe në kantonin fqinj Basel-Landschaft, megjithëse ende nuk është caktuar data, transmeton albinfo.ch.

Bakshishet në restorantet zvicerane janë në qendër të një debati të ri. Avokati i punës Thomas Geiser ka deklaruar se ato duhet të trajtohen ligjërisht si paga dhe rrjedhimisht të tatohen. Sipas tij, ligji parasheh që vetëm bakshishet e papërfillshme mund të kalojnë direkt te punonjësit, ndërsa çdo shumë tjetër duhet të llogaritet dhe të përfshihet në kontributet e sigurimeve shoqërore, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Qeveria federale vlerëson se në Zvicër çdo vit jepen deri në një miliard franga bakshishe, por shuma e saktë mbetet e paqartë. Meqë pagesat me kartë janë gjithnjë e më të zakonshme, këto të ardhura po bëhen të dukshme dhe, sipas Geiser, nuk mund të trajtohen më si “para të zeza”. Ai thekson se tatimi i tyre do të rriste pensionet e punonjësve të shërbimit dhe do t’i siguronte më mirë në rast papunësie.

Megjithatë, propozimi ka shkaktuar reagime të forta në industrinë e restoranteve. Përfaqësues të Gastro Baselland dhe pronarë restorantesh theksojnë se sektori ka çështje më urgjente sesa ndryshimi i praktikave për bakshishet. Punonjës të shërbimit gjithashtu shprehen kundër, duke theksuar se nuk duan të paguajnë taksa për bakshishet që marrin nga klientët.

Nga ana tjetër, disa sipërmarrës, si Manuel Wiesner, kanë përqafuar modelin e ri duke i përfshirë bakshishet në paga dhe duke paguar tatimet përkatëse. Sipas tij, kjo është mënyra më transparente dhe e drejtë për punonjësit, të cilët në disa raste fitojnë deri në 60 për qind të të ardhurave të tyre përmes bakshisheve, transmeton albinfo.ch.

Një telefon i fundosur në liqenin e Cyrihut nuk është më fatkeqësi e pashmangshme. Policia e ujit ofron një shërbim zyrtar zhytjeje për rikthimin e pajisjeve të humbura  me një tarifë prej 130.25 frangash, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Të shtunën pasdite, një adoleshente që i hodhi pa dashje celularin në ujë pranë Bellevue, telefonoi policinë në vend që të zhytej vetë. Vetëm dhjetë minuta më vonë, varka e policisë ujore mbërriti në vend, një oficer veshi kostumin e zhytjes dhe pas pak minutash doli në sipërfaqe me telefonin në dorë.

“Gjithë kohës, dy herë vetëm sot,” tha një oficer, duke theksuar se kërkimet për celularë të fundosur janë kthyer në pjesë të përditshme të punës. Shërbimi, ndonëse i pazakontë për shumëkënd, shpesh rezulton më i lirë se blerja e një pajisjeje të re.

Policia e Cyrihut kujton se, përveç ndërhyrjeve në raste emergjente, shpëtimi i telefonave apo sendeve të tjera personale të humbura është tashmë rutinë për njësinë e saj të ujit, transmeton albinfo.ch.

Turizmi, përveç përfitimeve ekonomike, po shihet gjithnjë e më shumë edhe si një sfidë për rajonet zvicerane, të cilat tashmë po përgatiten për të përballuar fenomenin e mbiturizmit, transmeton albinfo.ch.

Sipas gazetës NZZ am Sonntag, trembëdhjetë rajone turistike të Zvicrës, në bashkëpunim me Turizmin e Zvicrës dhe Universitetin e Shkencave dhe Arteve të Aplikuara të Lucernës, janë duke zhvilluar një “kuti mjetesh për ndërgjegjësimin për turizmin”. Qëllimi është përfshirja e publikut në projektet turistike, përmirësimi i komunikimit dhe menaxhimi më i mirë i kritikave. Katalogu i masave pritet të publikohet në pranverën e vitit 2026.

Sipas ekspertëve, aktualisht Zvicra nuk përballet ende me mbiturizëm, por zona të tilla si Interlaken, Grindelwald, Lucerni, Zermatt dhe mali Titlis mund të përjetojnë mbingarkesa. “Franga e fortë na ka mbrojtur deri tani nga turma të mëdha, por është vetëm çështje kohe para se mbiturizmi të arrijë edhe në Zvicër,” tha presidenti i Turizmit të Graubünden, Jürg Schmid,

Ndër pasojat e mundshme përmenden bllokimet e trafikut, mungesa e strehimit dhe mbipopullimi i hapësirave publike. Sekretariati Shtetëror për Çështjet Ekonomike (SECO) po punon në një strategji të re kombëtare për të balancuar turizmin, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Masat e diskutuara përfshijnë “de-marketing” (mos promovimi i atraksioneve më të ngarkuara), tarifa më të larta turistike, kufizimin e numrit të autobusëve të mëdhenj dhe aplikimin e tarifave hyrëse në pikat më të frekuentuara, të kombinuara me qëndrime në hotele për të reduktuar numrin e vizitorëve ditorë.

Megjithatë, sipas Urs Wagenseil nga Universiteti i Lucernës, çdo masë duhet të merret me kujdes: “Edhe zviceranët janë ndër turistët më të mëdhenj në vendin e tyre dhe çdo kufizim do t’i prekte edhe ata”, transmeton albinfo.ch.