Mungesa e furnizimit me më shumë se 500 ilaçe në Zvicër po e vendos çdo ditë në vështirësi sistemin shëndetësor të vendit. Spitalet, shtëpitë e të moshuarve dhe mjekët po përballen me sfida serioze për shkak të barnave të padisponueshme, ndërsa pacientët dhe stafi mjekësor po përjetojnë pasiguri dhe stres në rritje, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Sipas Fondacionit Zviceran për Sigurinë e Pacientëve, vetëm gjatë një muaji janë raportuar mbi 40 raste problematike të furnizimit nga institucione të ndryshme shëndetësore në rrjetin Cirrnet – një sistem kombëtar për raportimin e gabimeve. Që prej marsit, autoritetet kishin kërkuar regjistrimin sistematik të mungesave për të ndihmuar në identifikimin e shkaktarëve dhe pasojave.

Një analizë e raporteve tregon se në afro një të tretën e rasteve pacientët janë rrezikuar drejtpërdrejt, pasi terapi të rëndësishme janë ndërprerë dhe është dashur të kërkohen zëvendësime që jo gjithmonë kanë qenë të sigurta. “Ilaçet alternative krijojnë rreziqe të shtuara”, thekson zëdhënësja e fondacionit, Britta Gerloff.

Ndryshimi i formës së barnave, si kalimi nga tabletat në pika, ka rezultuar në ngarkesë shtesë për personelin e infermierisë dhe rritje të kostove. Në disa raste, ilaçet kanë mbërritur me ditë vonesë, duke vënë në rrezik pacientët në trajtim intensiv apo kronik, transmeton albinfo.ch.

Zyra Federale e Shëndetit Publik (FOPH) ka pranuar seriozitetin e problemit dhe është duke punuar me dy grupe pune për të identifikuar masa afatshkurtra dhe afatgjata. Megjithatë, zbatimi i disa propozimeve kërkon ndryshime ligjore, çka mund të zgjasë për vite.

FOPH vlerëson se një nga shkaqet kryesore të krizës është tregu i vogël zviceran dhe rregulloret e rrepta, të cilat i dekurajojnë prodhuesit dhe i shtyjnë të zhvendosin prodhimin në vendet me kosto më të ulëta. Kjo situatë i ka bërë zinxhirët e furnizimit veçanërisht të cenueshëm, duke e bërë krizën një sfidë të vërtetë për sistemin shëndetësor të Zvicrës, transmeton albinfo.ch.

Klasa e mesme në Zvicër vazhdon të mbetet një nga më të fuqishmet në Evropë, ndonëse përballet me sfidat e një kostoje të lartë jetese. Të dhënat më të fundit të publikuara nga Zyra Federale e Statistikave (FSO) hedhin dritë mbi gjendjen e këtij segmenti të rëndësishëm të shoqërisë zvicerane, krahasuar me mesataren e Bashkimit Evropian, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Sipas statistikave, rreth 60 për qind e popullsisë në Zvicër i përket klasës së mesme – një përqindje pak më e ulët se ajo e eurozonës, ku klasës së mesme i përkasin 64 për qind e qytetarëve. Kjo diferencë shpjegohet kryesisht me faktin se kriteret e të ardhurave në Zvicër janë dukshëm më të larta, në përputhje me nivelin më të lartë të pagave në vend.

Për shembull, për të hyrë në këtë grup në Zvicër, një individ duhet të ketë të ardhura mujore nga 4,126 deri në 8,842 franga, ndërsa për një familje katëranëtarëshe ky interval shkon nga 8,666 deri në 18,569 franga. Në terma vjetorë, kjo përkthehet në 49,513 deri në 106,104 franga për individë dhe 103,992 deri në 222,828 franga për familje.

Të dhënat e publikuara gjithashtu tregojnë se të ardhurat mesatare vjetore në Zvicër kapin shifrën 85,582 euro (rreth 81,735 franga), shumë më lart se mesatarja evropiane. Por, sipas analizave të OECD-së, klasës së mesme në BE i përkasin familjet me të ardhura nga 35,000 deri në 85,000 euro në vit, një rang dukshëm më i ulët se ai zviceran, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, standardi real i jetesës nuk matet vetëm me të ardhurat. Një analizë nga platforma dixhitale e punësimit Glassdoor thekson rëndësinë e fuqisë blerëse pas taksave – një tregues që përfshin jo vetëm të ardhurat dhe kostot, por edhe normat e taksave dhe inflacionit.

Në bazë të këtij treguesi, Zvicra renditet ndër vendet me standardin më të lartë të jetesës në Evropë, së bashku me Danimarkën dhe Gjermaninë. Sipas raportit, një punonjës mesatar në qytetet zvicerane mund të blejë 60 për qind më shumë mallra dhe shërbime se një punëtor i ngjashëm në Nju Jork.

Ekspertët vënë në dukje se ky përparim lidhet me faktorë si inflacioni i ulët, papunësia minimale dhe një ekonomi stabile, duke e bërë klasën e mesme zvicerane një shembull unik në peizazhin ekonomik evropian, transmeton albinfo.ch.

Ndërsa vera në Zvicër sjell pushime dhe ngadalësim të aktiviteteve politike, një sërë çështjesh që lidhen me të huajt vazhdojnë të jenë në qendër të vëmendjes. Të dhënat e fundit dhe zhvillimet politike tregojnë për pabarazi të qëndrueshme në paga, perceptime të gabuara mbi barrën në sistemin shëndetësor dhe kufizime të reja në hapësirat publike, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Punëtorët e huaj paguhen më pak se zviceranët

Një studim i ri i Zyrës Federale të Statistikave ka zbuluar se punonjësit e huaj në Zvicër vazhdojnë të paguhen dukshëm më pak se homologët zviceranë, edhe kur bëhet fjalë për punë të ngjashme. Dallimi më i madh vërehet te burrat: punonjësit zviceranë fitojnë mesatarisht 18 për qind më shumë se të huajt.

Për më tepër, që nga viti 2022, pagat janë rritur me 5.5 për qind për zviceranët, ndërsa për punonjësit e huaj vetëm me 4.1 për qind. Ky hendek është konstatuar pavarësisht nga kategoria e lejes së qëndrimit, çka nënvizon një pabarazi të qëndrueshme në tregun e punës, transmeton albinfo.ch.

Emigrantët u kushtojnë më pak sigurimeve shëndetësore

Përkundër pretendimeve të partive të djathta, emigrantët në Zvicër përbëjnë më pak barrë për sistemin e kujdesit shëndetësor. Sipas të dhënave të fundit, pacientët e huaj u kushtojnë kompanive të sigurimeve shëndetësore mesatarisht 1,000 franga më pak në vit sesa qytetarët zviceranë.

Kjo diferencë shpjegohet pjesërisht me faktin se shumica e emigrantëve janë në moshë pune, ndërsa popullsia zvicerane ka një përqindje më të lartë të personave në pension, të cilët kërkojnë më shumë trajtim shëndetësor, sidomos në fazat e vona të jetës.

Kufizime për të huajt në pishina publike

Pishinat publike në disa qytete zvicerane kanë vendosur ndalime të përkohshme për vizitorët e huaj pas disa incidenteve me grupe të rinjsh nga Franca. Në qytetin Porrentruy të kantonit Jura, autoritetet vendore kanë ndaluar hyrjen e shtetasve të huaj pa leje qëndrimi të përhershëm apo leje pune deri më 31 gusht.

Ngjashëm, edhe Bazeli dhe Mendrisio kanë paralajmëruar masa të ngjashme për qytetarët nga vendet fqinje, duke përmendur raste të ngacmimeve, agresionit dhe sjelljeve të papërshtatshme në ambientet publike, transmeton albinfo.ch.

Perceptimet për emigrantët ndryshojnë

Një studim i përbashkët nga EPFL dhe Universiteti i Gjenevës tregon se imazhi tradicional për emigrantët në Zvicër, i formuar në vitet ’90 gjatë valës së azilkërkuesve nga Ballkani, nuk përputhet më me realitetin. Sot, shumica e emigrantëve vijnë për studime apo karrierë dhe gjysma e tyre largohen brenda 5 deri në 10 vjetësh.

Reforma të reja për imigracionin nga traktati BE-Zvicër

Traktati i nënshkruar në dhjetor 2024 mes Zvicrës dhe Bashkimit Evropian ka sjellë ndryshime në Marrëveshjen për Lëvizjen e Lirë të Personave. Ndryshimet përfshijnë kushtet e reja për imigrimin e bazuar në punësim, një status të ri për qëndrimin e përhershëm si dhe lehtësime në rregullat për ribashkimin familjar.

Propozim për taksë për shoferët e huaj në tranzit

Në një tjetër zhvillim, 90 deputetë në Parlamentin Zviceran po kërkojnë të vendosin një tarifë për shoferët e huaj që kalojnë tranzit nëpër Zvicër gjatë periudhave të ngarkuara me trafik, si në tunelin Gotthard. Ky propozim është ende në fazën e diskutimit dhe pritet të debatohet në seancat e ardhshme parlamentare, transmeton albinfo.ch.

Lumi Aare, një ndër destinacionet më të preferuara për freskim gjatë verës në Zvicër, është gjithashtu trupi më i rrezikshëm ujor në vend. Midis viteve 2012 dhe 2024, mbi 70 persona kanë humbur jetën në këtë lumë pothuajse 300 kilometra të gjatë, sipas një analize të re të Shoqatës Zvicerane të Shpëtimit të Jetës, të publikuar nga SonntagsZeitung, transmeton albinfo.ch.

Vetëm në Bernë, një nga pikat më të njohura të Aare-s, janë regjistruar disa prej mbytjeve më tragjike. Aty, çdo verë me mot të mirë, dhjetëra mijëra njerëz notojnë ose kalojnë kohë pranë lumit. Por për disa, relaksi përfundon në tragjedi.

Në total, 600 persona kanë vdekur në ujërat zvicerane gjatë 12 viteve të fundit, shumica prej tyre gjatë notit. Statistikat tregojnë një prani disproporcionale të të rinjve në mesin e viktimave – 99 burra të moshës 20–30 vjeç janë mbytur që nga viti 2012, krahasuar me vetëm 13 gra të reja. Rreth 90% e viktimave ishin shtetas zviceranë, transmeton albinfo.ch.

Por rreziku nuk vjen vetëm nga noti. Sipas Qendrës Këshillimore Gjermane për Parandalimin e Aksidenteve (BfU), aksidentet fatale përfshijnë edhe incidente gjatë ecjes apo çiklizmit, kur personat bien aksidentalisht në ujë dhe mbyten.

Për të rritur ndërgjegjësimin për rreziqet në Aare, këtë verë është rilançuar fushata “Are You Safe?” në bashkëpunim me Bern Welcome, komuna të rajonit dhe partnerë të tjerë. Kjo nismë synon të informojë dhe edukojë qytetarët e vizitorët për rregullat bazë të sigurisë para se të hyjnë në ujë, transmeton albinfo.ch.

Rreth 3,600 sulme ndaj stafit të hekurudhës ndodhin çdo vit në Zvicër, duke e kthyer këtë dukuri në një problem të vazhdueshëm për operatorin shtetëror të transportit hekurudhor, SBB. Edhe pse numri i incidenteve ka mbetur pothuajse i pandryshuar gjatë viteve të fundit, natyra e tyre është bërë dukshëm më brutale, transmeton albinfo.ch.

Sipas të përditshmes “SonntagsZeitung”, skenat e dhunës janë bërë të zakonshme në trenat zviceranë. Një rast i fundit tregon se si një pasagjer humbi kontrollin pasi iu refuzua bileta, dhe përpiqej ta detyronte asistenten e trenit të kthehej në vagon pas ndaljes në stacionin tjetër. Ndërhyrja e kolegëve dhe makinistit ishte e nevojshme për ta neutralizuar situatën.

Vetëm në muajin e kaluar, 20 pasagjerë janë dënuar për kërcënime, sulme fizike, fyerje apo ngacmim ndaj inspektorëve të biletave. Një rast ekstrem përfshinte edhe ekspozimin e organeve gjenitale përpara stafit të trenit.

Sipas statistikave të SBB-së, çdo ditë regjistrohen mesatarisht dhjetë raste të agresionit verbal apo fizik ndaj punonjësve të trenit, që përkthehet në rreth 3,600 raste në vit. Por hekurudha thekson se kjo është vetëm “maja e ajsbergut”, pasi shumë incidente nuk raportohen fare, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Zëdhënësi i SBB-së shprehu shqetësimin për këto zhvillime: “Agresioni ndaj punonjësve tanë dhe mes pasagjerëve është bërë dukshëm më i ashpër vitet e fundit. Këto janë zhvillime sociale shqetësuese për ne.”

SBB ka deklaruar se po shqyrton masa shtesë për të mbrojtur stafin dhe për të parandaluar rritjen e mëtejshme të dhunës në rrjetin hekurudhor, transmeton albinfo.ch.

Tregu i Zvicrës për alternativat e mishit me bazë bimore ka një vlerë potenciale prej rreth 242 milionë CHF (302 milionë dollarë) këtë vit, sipas vlerësimeve të fundit nga platforma e të dhënave Statista.

Tregu pritet të vazhdojë të rritet, me parashikimet që sugjerojnë se mund të arrijë në 361 milionë CHF deri në vitin 2030. Kjo do të thotë rritje vjetore prej rreth 10%, shkruan swissinfo, përcjell albinfo.ch.

Megjithatë, salçiçet dhe biftekët vegjetarianë dhe veganë ka të ngjarë të mbeten një treg i specializuar. Për kontekst, shitjet e përgjithshme të ushqimit në Zvicër aktualisht janë gati 39 miliardë CHF. Nga kjo, mishi është kategoria më e madhe, duke përbërë rreth 7.5 miliardë CHF.

Një vështrim në listën e nisjeve në EuroAirport në Bazel të premten i bën shumë pasagjerë të ulen dhe ta vënë re. Pothuajse çdo fluturim vonohet! Mesatarisht, vonesat janë midis 20 dhe 30 minutave, por disa ngritje vonohen për më shumë se një orë. Makthi i çdo udhëtari.

Megjithatë, Euroairport nuk e sheh veten përgjegjës për këtë, siç raporton Basler Zeitung. Shkaku besohet të jetë Autoriteti Francez i Aviacionit Civil, i cili është përgjegjës për kontrollin e trafikut ajror në Euroairport. Autoriteti kohët e fundit riorganizoi zonat. Si rezultat, parametrat e monitorimit në Bazel janë rritur ndjeshëm. “Kjo do të thotë se duhet të monitorohen dukshëm më shumë fluturime – duke përfshirë mbërritjet, nisjet dhe fluturimet – gjë që kërkon më shumë personel”, tha Euroairport për gazetën, shkruan Blick, transmeton albinfo.ch.

Një në pesë pozicione të lira

Autoriteti Francez i Kontrollit të Trafikut Ajror (DSNA) i konfirmoi Basler Zeitung se një në pesë pozicione të kontrollit të trafikut ajror në EuroAirport është aktualisht i lirë. Kjo po çon në vonesa.

Problemi nuk do të zgjidhet së shpejti. Meqenëse trajnimi për t’u bërë kontrollor i trafikut ajror zgjat dy vjet, DSNA nuk mund t’i mbushë vendet e lira menjëherë. Pra, gjatë pushimeve verore, aeroporti i tretë më i madh i Zvicrës ka një problem me personelin – dhe do të mbetet i tillë për të ardhmen e parashikueshme.

DSNA ka marrë masa për ta mbajtur mungesën sa më të vogël të jetë e mundur. Për shembull, kontrollorët e trafikut ajror nga rajone të tjera aktualisht punojnë në Bazel. Në të njëjtën kohë, vëllimi i fluturimeve në EuroAirport po rritet me shpejtësi. Rekordi i pasagjerëve pritet të tejkalohet këtë vit. Aktualisht është 9.1 milion pasagjerë nga viti 2019.

Ushtria po kërkon një zgjidhje “moderne” për bunkerët e saj të mortajave të fortesës së çaktivizuar. Sipas tenderit aktual, qëllimi është t’i shndërrojë ato në qendra të forta mbrojtëse që janë të vështira për t’u sulmuar.

“Duke pasur parasysh peizazhin e kërcënimeve në ndryshim, tani po shqyrtojmë se si ushtria mund t’i përdorë në mënyrë moderne vendet e mëparshme”, thuhet në një njoftim paraprak nga Zyra Federale e Armatimeve (armasuisse) e publikuar në platformën e prokurimit Simap. Tenderi u raportua për herë të parë të shtunën nga gazetat zvicerane Neue Zürcher Zeitung (NZZ) dhe Blick.

Sipas tenderit, zgjidhja e propozuar – e përshtatshme për përdorim nga milicia – duhet të jetë e aftë të godasë si objektiva tokësore të blinduara ashtu edhe të pablinduara, si dhe kërcënime ajrore me fluturim të ulët. Sa herë që është e mundur, infrastruktura ekzistuese e bunkerëve duhet të mbetet e pandryshuar, por e përmirësuar me sisteme moderne armësh. Qëllimi është të kemi një sistem që mund të jetë funksional brenda vetëm pak orësh.

Thirrja për propozime duket se synon startup-et, kompanitë dhe universitetet që punojnë në teknologjitë e lidhura me sigurinë, sipas listës në Simap. Më shumë detaje do të ndahen në një ditë inovacioni të organizuar nga Shoqata Zvicerane për Teknologji dhe Forca të Armatosura (STA) në mesin e shtatorit. “Ne po kërkojmë ide nga të gjithë sektorët, jo vetëm nga mbrojtja”, shkruan STA në ftesën e saj. Qëllimi është të nxisin partneritete dhe projekte të mundshme midis pjesëmarrësve, transmeton albinfo.ch.

Në përgjigje të luftës në Ukrainë, ushtria ndaloi shitjen e bunkerëve të saj në vitin 2023. Në atë kohë, Shefi i Ushtrisë Zvicerane Thomas Süssli i tha kompanisë mediatike Tamedia se ushtria po rishikonte katalogun e saj të objekteve të komandës dhe luftimit. “Ne duhet të përdorim atë që kemi”, tha ai. Tani, sipas një njoftimi paraprak nga armasuisse, qëllimi është të gjendet një zgjidhje efektive për vendet e vjetra të mortajave në fortesën e vjetër – një zgjidhje që është si me kosto efektive ashtu edhe që kërkon personel minimal.

Rreth orës 8 të mëngjesit të së shtunës, trafiku që shkonte në tunelin Gotthard kishte arritur në një radhë prej 11 kilometrash në hyrjen veriore – shoferët përballeshin me një pritje prej një ore e 50 minutash.

Më herët gjatë mëngjesit, një bllokim trafiku prej katër kilometrash ishte formuar gjithashtu në pikën kufitare Chiasso-Brogeda me Italinë, sipas Touring Club Suisse, teksa raportohet se kolonat e gjata kanë zgjatur gjatë tërë ditës, transmeton albinfo.ch.

Të premten pasdite, një bllokim trafiku prej dhjetë kilometrash ishte regjistruar tashmë në hyrjen veriore të Gotthard.

Autostrada A2, e cila shkon nga Bazeli në Chiasso, në kantonin Ticino, nëpërmjet tunelit Gotthard, shpesh është shumë e mbingarkuar gjatë fundjavave, festave zyrtare dhe gjatë udhëtimeve gjatë festave të pikut. Rrugët alternative përfshijnë tunelin San Bernardino dhe Qafën Simplon.

Të shtunën pasdite, moti mbeti me diell dhe veror në shumë rajone të Zvicrës. Temperaturat në shumë vende inkurajuan aktivitetet në natyrë.

Por deri në fillim të pasdites, moti kishte ndryshuar tashmë. Retë gjithnjë e më të dendura u zhvendosën nga jugperëndimi. Pak më pas, u zhvilluan stuhitë e para, ndonjëherë të forta. Fronti i stuhisë u përhap, shkruan 20minuten, ndërsa raportohet se moti pritet të qetësohet më vonë në mbrëmje, transmeton albinfo.ch.

Zvicra Qendrore dhe pjesë të kantonit të Bernës u prekën veçanërisht fillimisht. Qelizat e stuhive aktive atje vazhduan të lëviznin drejt verilindjes. Pak para orës 3 pasdite, pikat e para të shiut ranë edhe në Cyrih. Ndryshimi i motit pritet të ndihet qartë edhe në Zvicrën Lindore së shpejti.

Stuhitë do të shoqërohen nga një erë jugperëndimore që po freskohet. Erëra të forta deri në forcë stuhie janë të mundshme, veçanërisht pranë stuhive, sipas MeteoSwiss. Era do të jetë gjithashtu e fortë herë pas here në male. Fokusi i motit të ashpër do të jetë përgjatë zinxhirit alpin, ku priten stuhi të tjera lokale.

Moti pritet të qetësohet përkohësisht në mbrëmje. Intensiteti i stuhive pritet të ulet, dhe era gjithashtu do të dobësohet gjatë natës.