Cili është dallimi midis shtetësisë gjermane dhe lejes së qëndrimit?

Si i huaj në Gjermani, të drejtat që ju ofrohen dhe pengesat që duhet të kapërceni përcaktohen nga statusi juaj i rezidencës ose shtetësisë. Një pyetje e zakonshme që lind është ndryshimi midis tyre.

Vizitori jo-rezident

Kjo kategori mbulon gjithçka, nga njerëzit që kalojnë një fundjavë të gjatë në Berlin deri te ata që eksplorojnë vendin deri në 90 ditë, e deri te pronarët e pronave jo-rezidente.

Qytetarët e një numri vendesh jo anëtare të BE-së, duke përfshirë SHBA-në, Kanadanë, Mbretërinë e Bashkuar, Australinë dhe Zelandën e Re, përfitojnë nga udhëtimi pa viza në zonën Shengen, që do të thotë se nuk kanë nevojë për vizë afatshkurtër për të vizituar Gjermaninë.

Megjithatë, qëndrimi i tyre është i kufizuar sipas të ashtuquajturit “rregull 90-ditor”. Ky rregull thotë se mund të qëndroni në Gjermani ose në zonën Shengen deri në 90 ditë brenda çdo 180 ditësh. Mbani mend se periudha 90-ditore mund të jetë në formën e një qëndrimi të gjatë ose disa qëndrimeve të shkurtra.

Nëse dëshironi të qëndroni më gjatë se kaq, do t’ju duhet të aplikoni për një leje qëndrimi afatgjatë.

Shtetasit jo-BE që nuk gëzojnë udhëtim pa viza në zonën Shengen, për shembull qytetarët e Indisë, Kinës dhe Rusisë, duhet të aplikojnë për vizë për çdo vizitë në Gjermani, madje edhe për pushime të shkurtra.

Nëse jeni shtetas i një vendi të BE-së apo zonës Shengen, nuk jeni të kufizuar nga limiti 90-ditor, por do t’ju duhet të kryeni disa hapa burokratikë nëse vendosni të zhvendoseni përgjithmonë në Gjermani.

Pavarësisht statusit tuaj si anëtar i BE-së apo jo, si vizitor jo-rezident në Gjermani nuk keni asnjë status ligjor ose të drejtë për të qëndruar në vend për një kohë të gjatë.

Vizitorët nga Evropa që kanë një Kartë Evropiane të Sigurimit Shëndetësor (KESSH) kanë të drejtë për trajtim mjekësor që nuk mund të presë derisa të kthehen në vendin e tyre të origjinës. KESSH u ofron të njëjtat të drejta për kujdes shëndetësor si personat e regjistruar në sistemin publik të kujdesit shëndetësor të Gjermanisë, duke përfshirë akses falas në kujdes urgjent ose emergjent, si dhe akses me zbritje në konsulta specialistike dhe ekzaminime diagnostikuese.

Vizitorët jo-BE gjithashtu kanë qasje në trajtim shëndetësor urgjent ose emergjent në Gjermani, por çdo shërbim që përdorni do të ketë një kosto.

Rezidenca

Të kesh leje rezidence do të thotë që zyrtarisht lejohesh të jetosh në Gjermani. Kërkesat për t’u bërë banor i ligjshëm ndryshojnë në varësi të vendit nga vini dhe rrethanave tuaja personale.

Për shtetasit e BE-së

Shtetasit e BE-së përfitojnë nga liria e lëvizjes në të gjithë BE-në, që do të thotë se mund të zhvendosen në Gjermani për të jetuar dhe punuar pa leje qëndrimi ose vizë. E tëra që ju nevojitet për të hyrë në Gjermani është një dokument identifikimi i vlefshëm, pasaportë ose kartë identiteti. Në këtë rast, hyrja dhe qëndrimi në Gjermani deri në tre muaj nuk i nënshtrohet kushteve ose kërkesave të mëtejshme.

Shtetasit e BE-së që zhvendosin vendbanimin e tyre në Gjermani duhet të regjistrojnë adresën e re në zyrën e regjistrimit. Ky proces, i njohur si marrja e Anmeldung, është i njëjtë për shtetasit gjermanë dhe banorët jo-BE dhe duhet të përfundohet brenda dy javësh nga zhvendosja në një adresë të re. Autoritetet mund të supozojnë se janë përmbushur kërkesat për lirinë e lëvizjes dhe qëndrimit për qytetarët e BE-së, por gjithashtu mund të kërkojnë dokumente mbështetëse. Këto mund të përfshijnë dokumente që vërtetojnë statusin tuaj të punësimit ose që provoni se keni mjete të mjaftueshme financiare për të mbështetur veten dhe familjen tuaj, përfshirë mbulimin e sigurimit shëndetësor. Nëse jeni duke kërkuar punë, mund t’ju duhet të paraqisni prova se jeni aktivisht në kërkim.

Për shtetasit jo-BE

Shtetasit jo-BE kanë më shumë pengesa për të kapërcyer para se të bëhen banorë në Gjermani, më i madhi është sigurimi i një leje qëndrimi (Aufenthaltstitel). Lloji specifik i lejes së qëndrimit që do t’ju duhet varet nga situata juaj personale, për shembull nëse po vini për të punuar, studiuar, dalë në pension ose për t’u ribashkuar me familjen.

Nëse vini nga një vend që ka marrëveshje udhëtimi pa viza me zonën Shengen, atëherë mund të aplikoni për lejen e qëndrimit pasi të hyni në Gjermani. Por duhet të veproni shpejt, sepse duhet të aplikoni brenda 90 ditëve dhe mbledhja e të gjitha dokumenteve mund të kërkojë kohë.

Nëse vini nga një vend pa një marrëveshje të tillë, do t’ju duhet të aplikoni për lejen e qëndrimit në konsullatën gjermane në vendin tuaj përpara se të niseni.

Kërkesat specifike ndryshojnë sipas llojit të lejes, por zakonisht do t’ju duhet një pasaportë e vlefshme deri në datën e skadimit të lejes suaj, një formular aplikimi i plotësuar, dokumente që provojnë punësimin ose regjistrimin në një universitet gjerman, si dhe prova të sigurisë financiare, zakonisht përmes deklaratave bankare. Në shumicën e rasteve do t’ju duhet edhe dokumenti i regjistrimit të adresës, prova e sigurimit shëndetësor në Gjermani, fotografi për identitet dhe pagesa e tarifës.

Në varësi të lejes që merrni, mund t’ju jepet qëndrim ligjor nga disa muaj deri në katër vjet. Nëse leja skadon, do t’ju duhet të aplikoni për një të re ose të rinovoni të njëjtën leje. Pas pesë vitesh qëndrimi të ligjshëm, mund të aplikoni për qëndrim të përhershëm. Avantazhi i madh këtu është se ky nuk ka datë skadimi, por do t’ju duhet të përmbushni disa kushte, që zakonisht përfshijnë vetëmjaftueshmëri financiare, 60 muaj kontribute për pension dhe njohuri të gjuhës gjermane në nivelin B1.

Ndërsa qytetarët e BE-së në Gjermani mund të votojnë në zgjedhjet komunale dhe evropiane, banorët jo-BE nuk kanë të drejtë vote.

Shtetësia

Natyralizimi si gjerman është garancia më e fortë e të drejtave tuaja në Gjermani. Si shtetas gjerman do të keni të njëjtat të drejta si personat që kanë pasur gjithmonë këtë shtetësi dhe do të gëzoni siguri më të madhe se mbajtësit e lejes së qëndrimit. Ngjashëm me qëndrimin e përhershëm, shtetësia nuk skadon dhe është shumë e vështirë për t’u humbur, por ju jep të drejta që jo-shtetasit nuk i kanë. Që nga 27 qershori 2024, Gjermania lejon shtetësinë e dyfishtë, që do të thotë se nuk keni pse të hiqni dorë nga shtetësia e vendit tuaj të origjinës. Përjashtim bëjnë rastet kur vendi juaj ka rregulla të veta kundër dy shtetësive.

Kjo do t’ju japë të drejta të plota vote në zgjedhjet komunale, kombëtare dhe të BE-së, si dhe liri të plotë për të lëvizur dhe punuar në të gjithë BE-në. Për banorët jo-BE që ndryshe mund të qëndronin vetëm 90 ditë nga çdo 180 në një vend tjetër të BE-së, ky është një përfitim i madh.

Edhe pse ka shumë avantazhe për t’u bërë shtetas gjerman sesa për të mbetur banor i huaj për një kohë të pacaktuar, marrja e shtetësisë mund të kërkojë durim dhe kohë. Zakonisht ekzistojnë tre rrugë kryesore për ta fituar: prejardhja, rezidenca dhe martesa. Për shumicën, për të marrë shtetësinë gjermane përmes rezidencës, duhet të keni jetuar ligjërisht në Gjermani për të paktën pesë vjet, të keni aftësi gjuhësore në nivelin B1, të jeni të sigurt financiarisht dhe të kaloni testin e shtetësisë. Për këtë proces duhet edhe durim për t’u përballur me burokracinë dhe kohën e gjatë të pritjes.

 

---