Studimi zvicerano-austriak zbulon se qentë tregojnë shenja varësie

Disa qen lënë gjithçka për një lodër. Sjellja e tyre pasqyron llojin e varësisë që shihet tek njerëzit e varur nga bixhozi ose lojërat online, sipas një ekipi kërkimor austro-zviceran që shkruan në Scientific Reports.

Një qen aq i fiksuar pas lodrës së tij sa nuk mund ta lëshojë – tingëllon ëmbël, por mund të jetë një shenjë e diçkaje më serioze. Studiuesit në Universitetin e Mjekësisë Veterinare të Vjenës, të udhëhequr nga Stefanie Riemer, thonë se ky lloj sjelljeje mund të ngjajë me varësinë nga bixhozi tek njerëzit. Disa qen vazhdonin të luanin edhe kur ishin qartësisht të rraskapitur ose të lënduar.

Studiuesit ndoqën se si 105 qen, të moshës midis një dhe dhjetë vjeç, luanin me lodrat e tyre të preferuara dhe gjetën shenja të sjelljes kompulsive. Studimi, i cili përfshinte Alja Mazzini, Katja Senn dhe Federico Monteleone nga Universiteti i Bernës, u përqendrua te qentë e përshkruar nga pronarët e tyre si shumë të prirur ndaj lojës.

Ndër racat më të zakonshme ishin Malinois (18), Border Collie (9) dhe Labrador Retriever (9) – raca tipike pune. Pronarëve iu kërkua gjithashtu se sa shpesh qentë e tyre përdornin lodra në jetën e përditshme.

Ushqimi nuk u regjistrua fare për disa qen

Për 33 prej qenve, sjellja filloi të dukej si varësi. Ata treguan një fiksim të fortë në lodrën e tyre, injoruan ushqimin dhe ndërveprimin me pronarin e tyre, dhe vazhduan të përpiqeshin ta kapnin lodrën edhe kur ishte jashtë mundësive, transmeton swissinfo. Kur lodra u hoq, ata luftuan për t’u qetësuar, edhe pas 15 minutash.

Gjetjet mbështesin raportet individuale të lojës së ngjashme me varësinë tek qentë, thonë studiuesit. Ashtu si varësitë e sjelljes tek njerëzit, dëshira kompulsive për të vazhduar edhe kur shkakton dëm është një tipar kyç. Ekipi thotë se nevojiten më shumë kërkime për të kuptuar pse disa qen janë më të prirur ndaj këtij lloj sjelljeje dhe për të vlerësuar ndikimin fizik, siç është tendosja në nyje dhe ligamente.

Shumë gjitarë dhe zogj luajnë

Loja është e zakonshme tek gjitarët, veçanërisht të vegjlit, dhe madje edhe tek disa zogj. Zakonisht është një shenjë mirëqenieje, por mund të jetë gjithashtu një mënyrë për të përballuar stresin ose për të lehtësuar tensionin shoqëror. Dhe ndonjëherë, ajo që fillon si argëtim i padëmshëm mund të shndërrohet në sjellje kompulsive, duke i ngjasuar një forme varësie.

Varësitë e sjelljes ndajnë të njëjtat mekanizma dhe simptoma të trurit si varësia nga substancat. Tek njerëzit, nuk është vetëm bixhozi ose lojërat – sporti, seksi, blerjet dhe puna gjithashtu mund të bëhen varësi.

Shenjat e sjelljes varësisë tek kafshët laboratorike

Varësitë e sjelljes janë studiuar edhe tek kafshët. Për shembull, minjtë e rritur për të vrapuar tepër tregojnë simptoma të tërheqjes, të ngjashme me ato që shihen tek varësia nga droga, kur detyrohen të ndalen, përcjell albinfo.ch.
“Ashtu si stërvitja e tepërt tek njerëzit, vrapimi kompulsiv tek brejtësit mund të ndërhyjë në rutinat e përditshme dhe të ndikojë në sjellje si ndërtimi i foleve dhe vetëmbrojtja”, shpjegojnë studiuesit.

Qentë mund të tregojnë shenja varësie pa ndonjë stërvitje ose ekspozim të qëllimshëm, thonë studiuesit. Kjo sjellje duket se shfaqet spontanisht dhe vitet e mbarështimit selektiv mund të luajnë një rol, veçanërisht në racat dhe linjat e punës. Qentë e rinj me një dëshirë të fortë për të luajtur shpesh janë më të lehtë për t’u stërvitur, më të përqendruar dhe më pak të shpërqendruar. Kjo është arsyeja pse raca të tilla zgjidhen posaçërisht për motivimin e tyre të lojës si një tregues i performancës.

Si kafshë shtëpiake, qen të tillë shpesh janë të papërshtatshëm për shkak të impulsivitetit të tyre të lartë, diçka që nuk është mjaftueshëm e qartë për të gjithë ata që i gjejnë të adhurueshëm qentë Border Collie, për shembull.

---