Lajme

Shefi i AMS: Karta e Kuqe-e Bardhë-e Kuqe nuk do të zgjidhë boshllëqet në tregun e punës

Shefi i AMS, Johannes Kopf, paralajmëron se Austria nuk mund ta zgjidhë mungesën e fuqisë punëtore vetëm me imigracionin dhe kërkon një përdorim më të mirë të refugjatëve dhe mjeteve të inteligjencës artificiale.

E hënë, 13 Tetor 2025 - 19:20 albinfo.ch

@Envato

Rritja e ndjeshme e ofertës së punës e parashikuar nga Statistikat e Austrisë për Vjenën – dhe rënia e ndjeshme në pjesën tjetër të shteteve federale – është “një lajm vërtet i keq”, tha kreu i AMS, Johannes Kopf. “Problemet demografike në tregun e punës nuk mund të zgjidhen vetëm nga Karta e Kuqe-e Bardhë-e Kuqe”, tha Kopf për APA në një intervistë. Austria, tha ai, nuk është destinacioni kryesor për punëtorët e kualifikuar ndërkombëtarë.

“Ne duhet të përdorim potencialin e të huajve që janë tashmë këtu, por që nuk i kemi rekrutuar në mënyrë aktive, siç janë të miturit refugjatë të pashoqëruar”, shpjegoi kreu i AMS. “Me mbështetjen e duhur, edhe ata mund të përfundojnë trajnimin profesional dhe të bëhen punëtorët që do të na duhen nesër.” Provinca si Karinthia, paralajmëroi ai, do të vuajnë veçanërisht nga mungesa e fuqisë punëtore në të ardhmen.

Austria është përpjekur prej vitesh të tërheqë më shumë punëtorë të kualifikuar nga jashtë BE-së. Numrat po rriten, por mbeten të ulët. Deri në mesin e vitit, më shumë se 12,400 punëtorë të kualifikuar nga jashtë Zonës Ekonomike Evropiane mbanin një Kartë të Kuqe-Bardhë-Kuqe (RWR), e cila u jep leje qëndrimi të kufizuar dhe akses të kufizuar në tregun austriak të punës. Në krahasim, Austria ka rreth 4 milionë punëtorë të punësuar.

Për tregun e punës dhe ekonominë e Austrisë, vitet 2020 kanë qenë të trazuara – së pari pandemia COVID-19, pastaj inflacioni rekord dhe së fundmi mbi dy vjet rënie ekonomike, shkruan theinternational. Papunësia është rritur që nga prilli 2023 dhe pritet të bjerë përsëri deri në vitin 2026, sipas parashikimeve aktuale. “Aktualisht nuk ka asgjë pozitive për të raportuar nga tregu i punës”, tha Kopf në fillim të këtij muaji, duke komentuar të dhënat e punës së shtatorit. Studiuesit ekonomikë presin njëfarë lehtësimi në vitet e ardhshme për shkak të rritjes ekonomike dhe ndryshimeve demografike. Deri në vitin 2030, Instituti Austriak i Kërkimeve Ekonomike (Wifo) parashikon një rënie të shkallës së papunësisë nga 7.5 përqind aktuale në 5.9 përqind, transmeton albinfo.at.

Dhjetë vjet pas fluksit të madh të refugjatëve, Kopf ofroi një vlerësim të ndërmjetëm pozitiv. “Më shumë se 60,000 njerëz nga Siria, Afganistani, Iraku dhe Irani tani janë të punësuar në Austri. Kemi arritur një sasi të madhe”, theksoi drejtori i AMS. “Por nuk kemi mbaruar, sepse edhe pas vitit 2016, njerëz nga këto rajone kanë vazhduar të mbërrijnë në Austri.” Rreth 75 përqind e refugjatëve aktualisht jetojnë në Vjenë. Kopf ka kërkuar vazhdimisht për kërkesa qëndrimi për të siguruar që refugjatët e njohur të qëndrojnë për një periudhë të zgjatur në shtetin federal ku ata morën azil për herë të parë. Kjo, tha ai, do të parandalonte migrimin e tepërt në Vjenë.

Kopf identifikoi rënien e orëve totale të punës si një problem të madh për ekonominë e Austrisë. Midis vitit 2008 dhe sot, numri i të punësuarve u rrit nga 3.39 në 3.96 milionë, megjithatë numri total i orëve të punuara është ulur pak. “Fakti që, mesatarisht, po punojmë më pak orë është i mirë për shifrat e papunësisë, por i keq për ekonominë, produktivitetin dhe sigurimet shoqërore”, tha ai.

Kopf sheh një levë të madhe për rritjen e orëve të punës në opsionet e kujdesit për fëmijë me ditë të plotë në të gjithë vendin. “Vetëm kur ta kemi këtë, njerëzit do të kenë zgjedhje të vërtetë. Atëherë mund të shohim se çfarë stimujsh ekzistojnë në sistem që i mbajnë njerëzit në punë me kohë të pjesshme”, tha ai.

Austria kohët e fundit regjistroi shkallën e dytë më të lartë të punës me kohë të pjesshme midis 27 vendeve të BE-së, pas Holandës dhe përpara Gjermanisë. Debati mbi punën me kohë të pjesshme është ndezur vazhdimisht vitet e fundit. ÖVP ka kritikuar shkallën e lartë duke pasur parasysh mungesën e fuqisë punëtore të kualifikuar, duke treguar efektet e saj negative makroekonomike dhe humbjet financiare për sigurimet shoqërore. SPÖ, sindikatat dhe të Gjelbrit përmendin përgjegjësitë e kujdesit dhe familjes si arsye kryesore për punën me kohë të pjesshme, ndërsa FPÖ dhe NEOS bëjnë thirrje për më shumë stimuj për punësim me kohë të plotë.

Kopf tha se nuk pret që inteligjenca artificiale (IA) të shkaktojë një rënie të përgjithshme të punësimit në Austri. “Do të ketë fusha me probleme dhe të tjera me mundësi, si me çdo inovacion përçarës që nga motori me avull”, tha ai. AMS planifikon të përdorë gjithnjë e më shumë IA-në në operacionet e saj të përditshme dhe po punon me agjenci të tjera evropiane të punësimit në projekte të IA-së. “Kemi shumë ide se si mund ta përdorim IA-në – shumë më tepër sesa mund të zbatojmë aktualisht”, tha Kopf.

Aktualisht, AMS përdor IA-në për etiketimin e njoftimeve të punës sipas grupeve të aftësive dhe jo vetëm titujve të punës, një proces i njohur si “përputhje kompetencash”. Sipas AMS, më shumë se 45 përqind e pozicioneve tani plotësohen përmes këtij sistemi.

Në fillim të shtatorit, AMS fitoi mosmarrëveshjen e saj të gjatë ligjore me Autoritetin e Mbrojtjes së të Dhënave mbi përdorimin e “Sistemit të Ndihmës për Mundësitë e Tregut të Punës” (AMAS) të bazuar në algoritëm. “Ne sigurisht nuk do ta bëjmë më në atë mënyrë”, komentoi Kopf. Aktualisht “nuk ka plane” për një projekt pasardhës. “Zbatimi do të zgjasë të paktën dy vjet.”

Lidhur me skemën e re të lejes së trajnimit, AMS është ende duke pritur ligjin përfundimtar dhe detajet e zbatimit. Sipas planeve të AMS, modeli pasardhës i programit të lejes së arsimit është planifikuar të fillojë në fillim të majit 2026. “Do të jetë më kompleks administrativisht. Pasi të miratohen ligji dhe udhëzimet, AMS do të ketë nevojë për rreth gjashtë muaj për t’u përgatitur,” tha Kopf. “Jam i kënaqur me reformën. Nëse duhet të bëhen kursime, ato janë bërë me mençuri.” Megjithatë, Kopf bëri thirrje për më shumë fonde për arsimin e vazhdueshëm. Në të kaluarën, leja e arsimit kushtonte rreth 600 milionë euro në vit. Qeveria aktuale ÖVP/SPÖ/NEOS ka buxhetuar 150 milionë euro në vit për modelin e ri më të rreptë. Kopf pret që rreth 5,000 njerëz në vit ta përdorin lejen e re të trajnimit.

FPÖ kritikoi vërejtjet e Kopf. “Kopf dëshiron të legalizojë imigracionin e paligjshëm përmes tregut të punës”, tha partia në një deklaratë të dielën. Zëdhënësja e FPÖ-së për çështjet sociale, Dagmar Belakowitsch, i quajti komentet e tij “kulmin e bindjes ndaj qeverisë” dhe e akuzoi atë për “tradhti ndaj punëtorëve austriakë”. Ajo gjithashtu dënoi thirrjen e tij për kujdesin mbarëkombëtar për fëmijët me orar të plotë si një përpjekje për të shkatërruar “familjen tradicionale si themel të shoqërisë sonë”.