Lajme
Rriten rastet e diabetit te fëmijët zviceranë
                            Gjithnjë e më shumë fëmijë po diagnostikohen me diabet të tipit 1. Ekspertët shohin disa shkaqe të mundshme për rritjen masive, dhe pandemia gjithashtu mund të jetë pjesërisht përgjegjëse.
Dhjetëvjeçari Ferdinand ngre bluzën e tij dhe tregon pompën e tij të insulinës, e cila e shoqëron gjatë gjithë orës. Tre vjet më parë ai u diagnostikua me sëmundjen autoimune diabetin e tipit 1, në të cilën pankreasi nuk prodhon më insulinë. Nëna e tij Natacha thotë se edhe motra e vogël e Ferdinandit mori të njëjtën diagnozë. “E gjithë familja pësoi një goditje të dyfishtë”, tha Natacha.
Rastet e diabetit të tipit 1 janë rritur ndjeshëm tek fëmijët vitet e fundit; Ekspertët flasin për një “rritje të ndjeshme”. Por ekspertët janë në mëdyshje rreth shkaqeve të sakta: “Që nga viti 2019, 30 për qind më shumë fëmijë janë prekur, ndërkohë që rritja mesatare është normalisht tre për qind në vit”, thotë profesoresha Valérie Schwitzgebel, drejtuese e departamentit të endokrinologjisë pediatrike dhe diabetit në Vaud.
Trendi në rritje është gjithashtu i dukshëm në Groupe Romand de Parents d’Enfants Diabétiques (GRPED). Sipas Presidentes Sophie Zbinden, grupi, i cili ekziston që nga viti 1997, kishte 49 familje pesë vjet më parë, por sot janë tashmë 136. “Rritja është masive midis fëmijëve midis moshës dy dhe dhjetë vjeç”, tha Zbinden për 24 heures.
Meqenëse pati një kulm të rasteve të raportuara rishtazi me diabetin e tipit 1 gjatë krizës Covid, studiuesit kanë hetuar që atëherë një lidhje të mundshme me virusin. Studiuesit dyshojnë se një sistem imunitar i stresuar ndryshe dhe rritja e mprehtë e faktorëve të stresit mund të kenë një ndikim. Vëmendje e veçantë i kushtohet obezitetit dhe stresit, të cilat mund të nxisin përparimin dhe manifestimin e sëmundjes.
“Por është shumë e vështirë të theksohen parametrat, sepse vetë diabeti mbetet një mister”, thotë Schwitzgebel. Megjithatë, sipas Dr. Michael Hauschild, mjeku i lartë për diabetin dhe metabolizmin në Spitalin Universitar Vaud, nuk është gjetur asnjë lidhje e drejtpërdrejtë midis pandemisë dhe rritjes së numrit të rasteve të diabetit./20minuten
E-Diaspora
- 
                        USA                        
                            
                            Kur ëndrrat nuk njohin kufij, rrugëtimi akademik i Albulena Ukës Albulena Uka ka bërë një rrugëtim të jashtëzakonshëm nga Mitrovica në qendrat më prestigjioze të dijes... - 
                                                
                            
                            Në Stokholm, Lea Ypi sjell rrëfimin e ri mbi lirinë dhe identitetin shqiptar - 
                                                
                            
                            Në Berlin u prezantua romani “ë” i autores Jehona Kicaj - 
                                                
                            
                            Marigona nis postdoktoraturën si Fulbright Visiting Scholar në Los Angeles - 
                                                
                            
                            Eksodi i bardhë: Mjekët po i kthejnë shpinën Kosovës 
Jeta në Austri
- 
                                                
                            
                            Nëntë në dhjetë familje austriake përballen me vështirësi në kostot e energjisë Studimi i EY: 90% e familjeve austriake përpiqen të kursejnë energji, 17% nuk mund t'i paguajnë... - 
                                                
                            
                            Austri: Debatohet zgjatja e limitit prej 200 eurosh për orët shtesë pa taksa - 
                                                
                            
                            Çmimet e shtëpive familjare në Austri rriten me 2.2% në fillim të vitit 2025 - 
                                                
                            
                            Kërkesat për azil në Austri bien me 32% në vitin 2025 - 
                                                
                            
                            Vjenë: 200 ankesa të paraqitura kundër supermarketeve për zbritje mashtruese 


                        






