Pensionistët e varfër: Ku ka më shumë në Evropë

Pagesa të ulëta të pensioneve janë faktori kryesor që kontribuon në varfërinë tek pensionistët

Në shumicën e vendeve evropiane, të ardhurat mesatare të personave mbi 65 vjeç janë më të ulëta se ato të popullsisë së përgjithshme, sipas OECD-së. Në disa raste, të ardhurat e të moshuarve bien nën 80% të mesatares kombëtare, duke kontribuar në norma të larta varfërie midis pensionistëve.

Pra, si ndryshojnë këto nivele të pasigurisë financiare në të gjithë Europën? Në cilat vende pensionistët përballen me nivelet më të larta të varfërisë? Dhe si krahasohen të ardhurat e të moshuarve me mesataren kombëtare?

Normat e varfërisë në të ardhura matin përqindjen e njerëzve në fundin e poshtëm të shkallës së shpërndarjes së të ardhurave.

Në mënyrë specifike, shkalla e varfërisë i referohet pjesës së popullsisë, të ardhurat e së cilës bien nën vijën e varfërisë. Sipas OECD-së, kjo përcaktohet si 50% e të ardhurave mesatare të familjes së popullsisë së përgjithshme, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Për shembull, në vitin 2022, të ardhurat mesatare të disponueshme të familjes në Francë, të rregulluara për madhësinë e familjes, ishin 26,410 €.

Kjo do të thotë se vija e varfërisë ishte 13,205 €. Në vitin 2022, shkalla e varfërisë së pensionistëve në 30 vende evropiane varionte nga 3.1% në Islandë në 37.4% në Estoni, duke matur pjesën e njerëzve mbi 65 vjeç me të ardhura nën gjysmën e të ardhurave mesatare të disponueshme të familjes.

Pensionistët kanë tendencë të jenë më të prekshëm financiarisht në Evropën Lindore, veçanërisht në shtetet baltike dhe disa vende post-komuniste. Pas Estonisë, shkallët më të larta të varfërisë së pensionistëve u regjistruan në Letoni (33%), Kroaci (28.5%) dhe Lituani (24.6%). Shkallët e varfërisë së pensionistëve kanë tendencë të jenë më të ulëta në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Islanda (3.1%), Norvegjia (4.1%), Danimarka (4.3%) dhe Finlanda (5.5%) kanë disa nga shkallët më të ulëta. Këto vende përfitojnë nga sisteme të forta të mirëqenies dhe skema universale të pensioneve.

Megjithatë, Zvicra (19.8%) dhe Mbretëria e Bashkuar (14.9%) dallohen me shkallë relativisht të larta të varfërisë së pensionistëve. Midis pesë ekonomive më të mëdha të Evropës, Mbretëria e Bashkuar ka shkallën më të lartë, e ndjekur nga Gjermania (14.1%) dhe Spanja (13.1%). Italia performon pak më mirë me 12%, ndërsa Franca dallohet me shkallën më të ulët deri tani me vetëm 6%. Në përgjithësi, shkallët e varfërisë tek pensionistet femra janë shumë më të larta se ato tek burrat, pjesërisht për shkak të jetëgjatësisë më të lartë.

Faktorët kryesorë që qëndrojnë pas varfërisë tek pensionistët

“Pagesa të ulëta të pensioneve janë faktori kryesor që kontribuon në varfërinë tek pensionistët”, tha Andrew Reilly, analist i pensioneve në OECD. “Edhe me karriera relativisht të gjata pune, pensionet janë të ulëta në Estoni, Japoni, Kore, Letoni dhe Lituani.”

Reilly vuri në dukje se këto vende kanë disa nga shkallët më të larta të varfërisë tek pensionistët. “Në shtetet baltike, shkallët e larta të varfërisë janë rezultat i pensioneve të ulëta të lidhura me të ardhurat dhe përfitimeve relativisht të ulëta të rrjetit të sigurisë”, shtoi ai. Fuqia e pensioneve të nivelit të parë, të njohura edhe si pensione shtetërore, mund të ulë shkallët e varfërisë tek qytetarët e moshuar duke ofruar një të ardhur minimale të garantuar.

“Ato vende që kanë përfitime të mëdha të rrjetit të sigurisë për pensionistët, qofshin ato të synuara vetëm për më të varfrit apo të paguara universalisht për të gjithë, kanë tendencë të kenë nivele më të ulëta varfërie midis grupmoshave më të vjetra krahasuar me shifrat e përgjithshme të popullsisë, p.sh. Danimarka, Islanda dhe Norvegjia”, tha Reilly. Ai shtoi se Letonia dhe Lituania kanë nivele të ulëta të përfitimeve të rrjetit të sigurisë.

Të ardhurat e të moshuarve krahasuar me mesataren kombëtare

Të ardhurat mesatare për njerëzit mbi 65 vjeç, kur konsiderohen si përqindje e të ardhurave mesatare të popullsisë totale, ndryshojnë ndjeshëm në të gjithë Evropën. Në vitin 2022, ato varionin nga 66.3% në Estoni në 107% në Luksemburg. Kjo do të thotë se në Estoni, të rriturit e moshuar merrnin vetëm dy të tretat e të ardhurave mesatare kombëtare.

Midis 29 vendeve, raporti i të ardhurave për njerëzit mbi 65 vjeç bie nën 80% në disa raste. Këto përfshijnë Lituaninë (66.5%), Letoninë (71.4%), Kroacinë (73.4%), Belgjikën (76.2%), Çekinë (76.7%), Bullgarinë (77.2%) dhe Zvicrën (79.4%). Në krye të listës, Luksemburgu kryeson me 107%, i ndjekur nga Italia (98.8%), Portugalia (97.1%) dhe Spanja (96.7%).

Midis ekonomive më të mëdha të Evropës, Italia dhe Spanja kanë raportet më të larta të të ardhurave për të moshuarit, të ndjekura nga afër nga Franca me 94.3%. Mbretëria e Bashkuar qëndron më poshtë me 82.1%. Pavarësisht shkallës së lartë të varfërisë së pensionistëve në Gjermani, raporti i të ardhurave për të moshuarit atje ende arrin 90%.

Për shembull, në vitin 2022, të ardhurat mesatare të disponueshme familjare në Francë të përshtatura për madhësinë e familjes ishin 30,500 €. Personat mbi 65 vjeç merrnin mesatarisht 28,750 €. Ky raport mund të luhatet ndjeshëm nga viti në vit në disa vende. Për shembull, në Turqi, ishte 97.3% në vitin 2019. Më pas u rrit në 103% në vitin 2020 dhe ra në 84.5% deri në vitin 2022.

Fuqia blerëse

Nga ana tjetër, raporti i OECD-së “Pensionet me një vështrim të shpejtë 2023” vëren se “këto shifra bazohen në të dhënat e të ardhurave dhe ndryshimet e konsiderueshme të vendit në pasuri (strehim ose ndryshe) që zotërojnë të moshuarit mund të mos pasqyrohen në normat e varfërisë në të ardhura”. Me fjalë të tjera, si shuma e të ardhurave nga pensioni ashtu edhe fuqia blerëse e tij duhet të merren në konsideratë kur vlerësohen vendet që ofrojnë kushtet më të mira për daljen në pension.

---