Gratë shqiptare që ndriçojnë botën në “Tetorin Rozë”

Fuqia dhe zëri i grave shqiptare në Diasporë

Tetori është simbol i ndërgjegjësimit për kancerin e gjirit, një kohë për reflektim, solidaritet dhe mbështetje për gratë që përballen me këtë sfidë.

Në fakt “Tetori Rozë” nuk është vetëm një ngjarje shëndetësore, është edhe një mundësi për të theksuar fuqinë, talentin dhe ndikimin e grave shqiptare në arenën ndërkombëtare.

Nga letërsia, filozofia dhe arti, te aktivizmi dhe përvoja personale, gratë shqiptare po tregojnë se aftësitë dhe zëri i tyre mund të ndriçojnë jo vetëm brezat e tyre, por edhe komunitetet ndërkombëtare.

Revista Albinfo.ch sjell përpara lexuesve disa nga mendjet dhe zërat më ndritës të grave shqiptare, të cilat jo vetëm krijojnë vepra me ndikim global, por edhe frymëzojnë për ndërgjegjësim, fuqizim dhe ndryshim.

“Tetori Rozë” bart në vetvete brishtësi, delikatesë, fuqi dhe qëndresë. Ky muaj përçon një ndjesi lufte të qetë, një betejë të ndërthurur me forcë dhe bukuri, ku çdo veprim, çdo zë dhe çdo sukses i grave shqiptare duket si një hijeshmëri që sfidon sfidat.

Në të vertetë ky muaj na kujton se fuqia nuk ka nevojë të jetë e zhurmshme për të qenë e jashtëzakonshme, shpesh ajo shfaqet me elegancë dhe vendosmëri.

Një zë i fortë i grave shqiptare është Shqipe Sylejmani, shkrimtare që rikthehet sërish para lexuesve me librin e saj më të ri, “Stolz und Widerstand”. Ky roman është një homazh për gratë shqiptare, që përmes rrëfimeve të gjysheve, nënave, motrave dhe bijave, tregon se fuqia dhe qëndresa mund të ruhen dhe transmetohen brez pas brezi. Në pak fjalë, Sylejmani vendos gruan shqiptare në qendër, duke shprehur me delikatesë dhe vendosmëri hijeshinë e brishtë të asaj që shpesh mbetet e padukshme, por ka ndikim të jashtëzakonshëm në jetët tona.

 

Shembull tjetër i fuqisë dhe ndikimit të grave shqiptare në arenën ndërkombëtare është Jehona Kicaj, autore e romanit “ë”, i cili ka bërë jehonë të madhe duke u futur në “short list” të Çmimit Gjerman të Librit 2025. Romani i saj eksploron tema të identitetit, traumës dhe përvojave të heshtura, duke reflektuar mbi sfidat dhe fuqinë e grave në mënyrë delikate dhe të ndjeshme. Ky sukses ndërkombëtar tregon se zëri i grave shqiptare nuk është vetëm i dëgjuar, por edhe i respektuar në skenën globale letrare, duke i dhënë artikullit tonë dimensionin e fuqisë që sfidon dhe frymëzon njëkohësisht.

 

Një tjetër mendje e ndritshme shqiptare që ka bërë jehonë ndërkombëtarisht është Lea Ypi, filozofe dhe autore e librave “Të lirë dhe Të poshtëruar”, “Të mbijetosh në epokën e ekstremeve”. Vepra e saj ndërthur reflektimin filozofik me histori personale dhe familjare, duke shqyrtuar lirinë, identitetin dhe mbijetesën në shoqëri. Përmes shkrimeve të saj, Ypi frymëzon lexuesit dhe veçanërisht gratë shqiptare që të reflektojnë mbi rolin dhe fuqinë e tyre, duke i dhënë “Tetorit Rozë” edhe një dimension intelektual dhe kulturor që ndriçon mendjet dhe zemrat.

 

Në arenën ndërkombëtare të letërsisë, një zë i ri dhe premtues shqiptar është Ledia Xhoga, e cila debutoi me romanin “Misinterpretation” në vitin 2024. Ky libër e ka futur atë në mesin e pretendentëve për Çmimin prestigjioz “Booker Prize 2025”, duke u bërë vetëm autorja e dytë shqiptare që arrin një nominim të tillë, pas Ismail Kadaresë. Përmes veprës së saj, Xhoga gërsheh realitetin shqiptar me tematika universale, duke i dhënë fuqinë dhe zërin e grave shqiptare një hapësirë ndërkombëtare, që frymëzon dhe sfidon lexuesit të reflektojnë mbi përvojat njerëzore dhe barazinë gjinore.

 

Hiq më pak, Irma Kurti është një tjetër zë i fuqishëm ndërkombëtar i grave shqiptare. Ajo është poete e njohur dhe e vlerësuar me shumë çmime letrare. Deri tani, ajo ka botuar 29 libra në shqip, 25 në italisht, 15 në anglisht dhe 2 në frëngjisht, dhe veprat e saj janë përkthyer në 16 vende të botës. Përmes poezisë së saj, Kurti frymëzon gratë shqiptare dhe lexuesit globalë, duke treguar se zëri i grave mund të ndriçojë dhe preku zemrat pavarësisht gjuhës apo kufijve.

 

Në përputhje me temën “Tetorit Rozë”, një zë i veçantë që sjell përvojën personale dhe ndërgjegjësimin për kancerin e gjirit është Mira Kazhani, gazetare dhe autore e librit “Një ditë tjetër…”. Ky rrëfim emocional ka thyer rekordet e lexueshmërisë në Shqipëri, Kosovë dhe diasporë brenda pak ditësh. Përmes historisë së saj, Kazhani tregon me sinqeritet frikën, shpresën dhe forcën që gratë nxjerrin gjatë përballjes me sëmundjen, duke e bërë librin një instrument sensibilizues dhe inspirues për të gjithë lexuesit, dhe një shembull konkret të fuqisë dhe qëndresës së grave.

Përmes rrëfimeve, veprave filozofike, poezisë dhe përvojave personale, grave shqiptare si Shqipe Sylejmani, Jehona Kicaj, Lea Ypi, Ledia Xhoga, Irma Kurti, Mira Kazhani, po tregojnë se zëri dhe talenti i tyre mund të prekin botën.

Që nga romanet ndërkombëtare që trajtojnë traumën dhe identitetin, te eseistikat kritike mbi barazinë gjinore, deri te rrëfimet personale mbi sfidat shëndetësore, këto gra janë drita që frymëzon dhe udhëheq. Ato na kujtojnë se fuqia e një gruaje nuk matet vetëm me suksesin profesional, por edhe me aftësinë për të sfiduar kufizimet, për të frymëzuar të tjerët dhe për të ndryshuar shoqërinë.

Në këtë “Tetor Rozë”, ndërgjegjësimi mbi kancerin e gjirit bashkohet me nderimin dhe festimin e mendjeve të ndritura shqiptare, duke treguar se forca dhe hijeshia mund të ecin dorë për dorë, dhe se çdo histori, çdo libër dhe çdo zë ka vlerë për të ndërtuar një botë më të barabartë dhe më të ndritur. /Albinfo.ch

---