Gjashtë lajme të rëndësishme nga Zvicra që duhet t’i lexoni këtë javë

Rregullat e reja të udhëtimit/kufitarit do të hyjnë në fuqi më 12 tetor, dhe zviceranët e natyralizuar përballen me diskriminim nga autoritetet e imigracionit, janë ndër lajmet që morën më shumë vëmendje këtë javë.

Rregulla të reja udhëtimi do të hyjnë në fuqi më 12 tetor

Zvicra, në përputhje me Bashkimin Evropian, do të prezantojë Sistemin e ri të Hyrjes/Daljes (EES) për shtetasit e vendeve të treta.

Sipas qeverisë, “aeroportet zvicerane në Bazel [EuroAirport] dhe Gjenevë do të zbatojnë Sistemin e Hyrjes/Daljes (EES) të mbledhjes së të dhënave biometrike duke filluar nga 12.10.2025. Aeroporti i Cyrihut do të fillojë më 17.11.2025 dhe gjithashtu do të mbledhë të dhëna biometrike që nga fillimi”.

Ajo shtoi gjithashtu se “aeroportet më të vogla me një kufi të jashtëm Shengen do të pasojnë midis ditës së 90-të dhe 170-të pas datës së fillimit (domethënë 12.10.2025)”. Kjo do të thotë më 10 janar 2026 dhe 31 mars 2026, përkatësisht.

Zviceranët e natyralizuar përballen me diskriminim nga autoritetet e imigracionit

Ndër dokumentet që normalisht kërkohen për procesin e aplikimit për natyralizim janë referencat e karakterit nga njerëz që e njohin mirë kandidatin – miq, fqinjë dhe kolegë – të cilët mund të dëshmojnë për integrimin e suksesshëm të aplikantit në Zvicër.

Kërkesa e vetme është që ata të jenë vetë shtetas zviceranë, por autoritetet e imigracionit duan që vetëm zviceranët e pafajshëm t’i japin këto referenca dhe jo ata që janë vetë natyralizuar.

Megjithatë, “kjo qasje është e papajtueshme me vlerat e Kushtetutës Federale, pasi nënkupton se jo të gjithë zviceranët janë të barabartë para ligjit”, tha deputetja Céline Widmer.

Studentët e universitetit mund të mos jenë në gjendje të gjejnë punë pas diplomimit

Tregu i punës në Zvicër ka vuajtur nga mungesa në sektorë të caktuar për një kohë të gjatë.

E megjithatë, sipas një analize të kryer nga Adecco Group Zvicër dhe Monitori i Tregut të Punës Zviceran i Universitetit të Cyrihut, aktualisht ka 3 përqind më pak vende të lira pune sesa në të njëjtën kohë në vitin 2024, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Ky trend në rënie prek edhe ata me diploma të arsimit të lartë: të dhënat nga Zyra Federale e Statistikave (FSO) tregojnë se shkalla e papunësisë midis të diplomuarve në universitet u rrit nga 2.7 në 3.2 përqind midis viteve 2021 dhe 2023.

Zvicra zgjat përfitimet e pjesshme të papunësisë për të kufizuar pushimet nga puna për shkak të tarifave të SHBA-së.

Këshilli Federal njoftoi se po e zgjaste kohëzgjatjen maksimale të kompensimit të pjesshëm të papunësisë në 24 muaj, krahasuar me 18 muaj më parë.

Zgjatja duhet t’u lejojë atyre “të përshtaten me një situatë ekonomike ende të vështirë” përballë “pasigurisë së lidhur me detyrimet doganore” dhe “të shmangin pushimet nga puna”, tha qeveria.

Papunësia e pjesshme në Zvicër i referohet punëtorëve të detyruar të zvogëlojnë orët e tyre ose të mos punojnë fare, ndërsa ende mbeten zyrtarisht në staf – me qeverinë që paguan një pjesë të pagës së tyre.

Anglishtja është bërë edhe më popullore në Zvicër

Përqindja e njerëzve që deklarojnë anglishten si një nga gjuhët e tyre kryesore është rritur ndjeshëm në të gjitha qytetet zvicerane.

Ky trend thuhet se është më i përhapur në Cyrih, ku përqindja e njerëzve që e kanë anglishten si gjuhë kryesore u rrit në 12.9 përqind – nga 10.8 përqind në vitin 2022.

(Për sa i përket kantoneve sesa qyteteve, Zug ka popullsinë më të madhe anglishtfolëse në Zvicër: 14.1 përqind e atyre mbi moshën 15 vjeç e kanë anglishten si gjuhë kryesore.)

Më pas është Basel-City, ku 12.5 përqind e popullsisë flet anglisht, e ndjekur nga Gjeneva (11.8 përqind) dhe Vaud (9.1 përqind).

A do t’i ndalojë Zvicra mediat sociale të miturve?

Më parë këtë vit, deputetët në Zvicër hetuan nëse një ndalim i aksesit në Tiktok, Instagram dhe platforma të tjera të mediave sociale nga fëmijët në moshë shkollore mund të ishte i dobishëm.

Deri më tani nuk ka dalë asgjë nga kjo përpjekje, por çështja është ende duke u debatuar – dhe duke nxitur polemika – midis politikanëve, edukatorëve dhe psikologëve.

Edukatori Thomas Minder, së bashku me disa deputetë, beson se ekspozimi ndaj mediave sociale ka një efekt të dëmshëm tek fëmijët, ndërsa psikologë si Daniel Süss argumentojnë se një ndalim nuk është një zgjidhje.

---