Energjia, qiratë, sigurimet shëndetësore: Si do të goditet Zvicra nga rritja e çmimeve në 2023

Viti i ri është pothuajse pranë nesh, duke sjellë me vete jo vetëm shpresa të reja dhe fillime të reja, por edhe, për fat të keq, kosto më të larta për shumë mallra dhe shërbime të konsumit në Zvicër

Që kur Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt, ne kemi dëgjuar për rritje të ndryshme çmimesh për shkak të pasigurisë së energjisë dhe çështjeve të zinxhirit të furnizimit.

Shtojini atij efektet e inflacionit – 3 për qind në muajt e fundit, nga 0,6 për qind në 2021 – dhe nuk është çudi (megjithëse sigurisht një tronditje) që kostoja e jetesës është rritur dhe pritet të rritet më tej sapo të shënojë ora 24:00 mesnatën e 31 dhjetorit.

Që të mos harroni (sikurse mundeni), këtu është një kujtesë e asaj që mund të prisni, për sa i përket çmimit, në 2023, shkruan The Local, pwrcjell albinfo.ch.

Energjisë

Qeveria ka lënë të kuptohet se Zvicra ka të ngjarë të mos vuajë nga mungesa shumë e frikshme e gazit, e cila përdoret për të prodhuar energji elektrike.

“Për këtë dimër, rreziku i mungesës së gazit mbetet relativisht i ulët,” tha Ministri i Ekonomisë Guy Parmelin në nëntor.

Ky është lajmi i mirë. Lajmi i keq është se çmimi i energjisë elektrike do të rritet ndjeshëm në të gjithë vendin.

Saktësisht sa ashpër?

“Një familje tipike do të paguajë 26,95 cent për kilovat orë, që korrespondon me një rritje prej 27 për qind,” thanë autoritetet.

Sikur kjo nuk është mjaft e keqe, “dallimet mund të jenë shumë më të mëdha në nivel lokal,” shtoi qeveria.

Rritje të konsiderueshme – midis 42 dhe 46 përqind – do të godasin gjithashtu banorët e Bazelit, si dhe ata që jetojnë në Zug (39 përqind).

Në pjesë të tjera të vendit, rritjet do të jenë më në përputhje me njoftimin e qeverisë: rreth 22 për qind në Gjenevë dhe 26 për qind në Cyrih dhe Lozanë.

Në lidhje me çmimet më të larta të energjisë elektrike, banorët e apartamenteve do të shohin që kostot e tyre të ngrohjes të rriten mesatarisht me 100 franga në muaj, veçanërisht në ndërtesat që ngrohen me naftë ose gaz, ose ato që janë të izoluara keq, pwrcjell tutje albinfo.ch.

Strehimi

Si qiratë ashtu edhe çmimet e pronave do të rriten gjithashtu.

“Rritja e normave të interesit, imigrimi i lartë dhe aktiviteti i ulët ndërtimor – shumë faktorë kanë ndikim në tregun vendas të pasurive të paluajtshme”, thuhet në një studim të fundit të Credit Suisse.

Dhe gjërat nuk duken më mirë për vitin 2023: kur bëhet fjalë për blerjen e pronave, normat e interesit parashikohen të rriten.

“Aktualisht, tregu po supozon një rritje të normës së interesit prej 0.5 pikë përqindjeje nga Banka Kombëtare e Zvicrës në dhjetor dhe një nga 0.25 pikë përqindjeje në mars 2023,” tha për The Local, Felix Oeschger, analist në platformën e krahasimit të çmimeve Moneyland.

Megjithatë, evolucioni i saktë është i vështirë për t’u parashikuar, tha Oeschger.

“Nëse hapat e normave të interesit të parashikuara nga tregu nuk janë të mjaftueshëm për të frenuar dhe në fund të fundit uljen e inflacionit, unë pres që normat e hipotekave të rriten më tej në vitin 2023. Një skenar i tillë mund të nxitet, për shembull, nga mungesa e energjisë elektrike, duke rritur më tej çmimet e energjisë. ”

Për sa i përket qirave, qiramarrësit pritet të përjetojnë vështirësi në muajt në vijim, ku normat e vendeve të lira të punës parashikohen të bien nën 1 për qind, sipas një studimi të publikuar të enjten nga Raiffeisen Bank.

Mungesa e akomodimit në dispozicion do të rrisë qiratë, zbuloi studimi.

“Rritja e normave të interesit dhe kostove të ndërtimit po minojnë stimujt për të ndërtuar shtëpi [të reja]”, tha Martin Neff, kryeekonomisti i bankës, pwrcjell tutje albinfo.ch.

Sigurim shëndetësor

Në vitin 2023, primet në sigurimin e detyrueshëm shëndetësor të Zvicrës pritet të rriten mesatarisht me 6.6 për qind – rritja më e madhe në 20 vitet e fundit.

Kjo është mesatarja kombëtare; në varësi të vendit ku jetoni, rritjet do të jenë edhe më thelbësore, pasi primet vendosen individualisht nga secili kanton dhe bazohen në infrastrukturën e tyre shëndetësore, nivelet e financimit të qeverisë, si dhe në popullsinë më të re/më të shëndetshme kundrejt banorëve më të moshuar, të sëmurë kronikë.

Primet më të larta, mbi mesataren kombëtare do të kenë Neuchâtel (+9.5 përqind), Appenzell Innerrhoden (9.3 përqind) dhe Ticino (9.2 përqind).

Banorët e Cyrihut do të shohin që primet e tyre të rriten me 7 për qind.

Në Vaud dhe Valais, normat do të lëvizin pak më poshtë mesatares kombëtare, në 6.1 përqind dhe në Bernë me 6.4 përqind. Gjeneva dhe Bazeli, nga ana tjetër, do të shohin që primet e tyre të rriten me një 4.2 dhe 3.6 përqind relativisht “të ulët” respektivisht.

Mallrat e konsumit

Ndërsa është pothuajse e sigurt që do të shpenzoni më shumë në një dyqan ushqimor, shuma e saktë është e vështirë të parashikohet pasi çmimet luhaten bazuar në një sërë faktorësh, përveç inflacionit dhe ofertës.

Në përgjithësi, deri tani çmimi i makaronave është rritur me 13 për qind, vaji i gatimit me 11 për qind dhe gjalpi dhe kafeja me 10 për qind.

Më pas janë peshqit (9 përqind); shpendë, qumësht dhe kos (5 përqind); bukë dhe vezë (4 përqind); dhe viçi (3 përqind).

Tek produktet joushqimore, çmimi i pastës së dhëmbëve dhe produkteve të tjera të higjienës dentare u rrit me 12 për qind, ndërsa veshjet dhe këpucët me 4 për qind.

Është e pamundur të parashikohet se cilat mallra të tjera të zakonshme të konsumit do të bëhen më të shtrenjta me kalimin e vitit; kjo do të varet nga inflacioni, evolucioni i situatës gjeopolitike dhe faktorë të tjerë.

---