Sipas të dhënave të reja nga Zyra Federale e Statistikave për vitin 2024, gratë në Zvicër vazhdojnë të kryejnë ndjeshëm më shumë punë të papaguar se burrat. Në një javë mesatare, gratë punojnë 34.9 orë punë të papaguar, ndërsa burrat 22.8 orë. Përkundrazi, burrat kryejnë më shumë punë të paguar (31.5 orë) sesa gratë (22.2 orë), transmeton albinfo.ch.

Në total, gratë punojnë më shumë se burrat  57.1 orë në javë krahasuar me 54.3 orë  dhe 61% e kësaj kohe është e papaguar, krahasuar me 42% për burrat.

Gjatë 14 viteve të fundit, puna e papaguar është rritur për të dy gjinitë, veçanërisht pas vitit 2020. Gratë mbajnë barrën kryesore të punëve shtëpiake si gatimi, pastrimi dhe kujdesi për fëmijët, ndërsa burrat angazhohen më shumë në punë manuale dhe detyra administrative.

Këto të dhëna ngrenë pyetjen se si mund të arrihet një ndarje më e drejtë e punës së papaguar në shoqëri, përmes mbështetjes më të madhe për kujdesin ndaj fëmijëve, orareve fleksibël të punës apo njohjes më të mirë të punës shtëpiake.

Curabilis, institucioni i vetëm penitenciar me funksion psikiatrik në Zvicrën frankofone, ndodhet në krizë për shkak të mungesës së vazhdueshme të stafit. Ky burg, që pret të dënuar me probleme të rënda të shëndetit mendor nga të gjitha kantonet latine, ka për mision ofrimin e trajtimit psikiatrik për të burgosurit e rrezikshëm, por ky funksion është vënë seriozisht në rrezik.

Situatë e përkeqësuar

Sipas një investigimi të publikuar nga e përditshmja Le Temps, mungesa kronike e rojeve ka arritur përmasa shqetësuese. Gjatë vitit 2024, mungesat mujore të stafit luhateshin mes 12% dhe 17%, me raste të veçanta që kapnin deri në 50% mungesë në disa orare, transmeton albinfo.ch.

Anulimi i trajtimeve dhe tensione mes të burgosurve

Drejtori i Përgjithshëm i Spitaleve Universitare të Gjenevës (HUG), Robert Mardini, deklaroi për Le Temps se mungesat e stafit kanë çuar në anulimin e mbi 80 takimeve terapeutike midis janarit dhe majit, për shkak të mungesës së shoferëve që shoqërojnë të burgosurit. Kjo situatë, sipas tij, po përkeqëson gjendjen psikike të pacientëve dhe rrit rrezikun e sjelljeve të dhunshme.

Intervenime të rrezikshme që përkeqësojnë mungesat

Drejtori i Curabilis, Emmanuel Foray, i ftuar në emisionin “Forum” të RTS-së, theksoi se ambienti është jashtëzakonisht i vështirë për punonjësit, që përballen me dhunë dhe situata të rënda çdo ditë. Ai shtoi se mungesat janë të larta edhe për shkak të lëndimeve gjatë ndërhyrjeve me forcë dhe natyrës së rënduar të trajtimeve psikiatrike që ofrohen.

“Forcat tona përballen me njerëz me çrregullime të thella mendore çdo ditë. Kjo lodhje e përditshme është e jashtëzakonshme,” u shpreh ai.

Asnjë zëvendësim i mundshëm për rojet

Ndryshe nga institucionet e tjera, Curabilis nuk mund të mbulojë mungesat përmes agjencive të punësimit, pasi bëhet fjalë për një detyrë shtetërore. “Vetëm shteti mund të ofrojë këtë personel”, thekson Foray.

Autoritetet shtetërore e pranojnë problemin, por presin auditimin

Këshilli i Shtetit i Gjenevës e pranon problematikën, por po pret përfundimin e një auditimi të brendshëm në Zyrën Kantonale të Burgjeve përpara se të ndërmarrë veprime. Ndërkohë, drejtori i burgut konfirmon se është duke u bërë një rishikim i numrit të nevojshëm të stafit, pasi kapaciteti i plotë i Curabilis u vu në funksion vetëm në vitin 2019 dhe pandemia nuk lejoi funksionimin normal.

“Ndoshta kemi nënvlerësuar nevojat në fillim. Nëse duhet më shumë personel, atëherë do të ndjekim procedurat zyrtare për të kërkuar miratim nga Parlamenti”, shtoi Foray.

Megjithatë, trajnimet për roje të rinj kërkojnë gjashtë muaj shkollim në Gjenevë dhe dy vite formim praktik në bashkëpunim me qendrën në Fribourg, çka e bën procesin të gjatë dhe të ngadaltë.