Megjithëse Zvicra njihet për pagat e larta në krahasim me shumë vende të tjera evropiane, një analizë e re tregon se shumë punëtorë në disa zona paguhen në mënyrë të padrejtë dhe jo të mjaftueshme.

Federata e Sindikatave Zvicerane (SGB) ka publikuar një raport bazuar në inspektimet e kryera mbi gati 140,000 paga gjatë vitit 2024, ku është vërejtur se në shumë kantone pagat nuk janë adekuate dhe shpesh shkeljet ligjore në pagesa janë të pranishme, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Sipas SGB-së, çdo herë që kryhen kontrolle në kantone të ndryshme, zbulohen shkelje të pagave, duke treguar një problem sistematik dhe një pabarazi që prek punëtorët në pjesë të ndryshme të Zvicrës.

Një raport i fundit nga Sekretariati Shtetëror i Ekonomisë (SECO) ka zbuluar se një në pesë inspektime të kryera në Zvicër ka nxjerrë në pah shkelje të kushteve të punës dhe pagave. Ky raport, i publikuar në qershor 2024, analizon praktikat e punës në 36,587 kompani dhe 158,848 punonjës.

Në sektorët pa marrëveshje kolektive pune (CLA), 21% e inspektimeve kanë zbuluar shkelje të kushteve të punës, ndërsa në sektorët me marrëveshje të përgjithshme, ky përqindje rritet në 23%. Për më tepër, 11% e inspektimeve në kompani që punësojnë punëtorë të huaj kanë zbuluar raste të “dumpingut të pagave”, dhe 6% e inspektimeve të vetëpunësuarve të huaj kanë ngritur dyshime për “vetëpunësim të rremë”.

Për të adresuar këto çështje, autoritetet zvicerane kanë iniciuar 1,628 procedura të pajtimit me kompanitë që kanë shkelur rregullat. Nga këto, 81% janë përfunduar me sukses, ndërsa për kompanitë zvicerane, ky përqindje është 54%, transmeton albinfo.ch.

Zvicra ka hyrë zyrtarisht në valën e parë të të nxehtit veror, me pjesë të mëdha të vendit që përjetuan një natë tropikale nga e shtuna në të dielën, ku temperaturat nuk ranë nën 20 gradë Celsius. Në St. Chrischona të Bazelit, termometri shënonte 23 gradë edhe në orën 6 të mëngjesit, ndërsa në Uetliberg të Cyrihut temperaturat mbetën mbi 21 gradë gjatë gjithë natës, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Sipas MeteoSwiss, të dielën në mëngjes vendi u përfshi nga një rrymë ajri jugperëndimore, e cila solli më shumë lagështi, sidomos përgjatë Maleve Jura. Megjithatë, periudha të gjata me diell u ruajtën në pjesën më të madhe të territorit.

Nga pasditja, priten stuhi të forta nga perëndimi, të shoqëruara me reshje intensive shiu, erëra të fuqishme dhe mundësi për breshër, veçanërisht në zonat kodrinore të Alpeve qendrore dhe lindore. Temperaturat mbeten të larta, me vlera rreth 27 gradë Celsius.

Të hënën, parashikohet një rënie e përkohshme e temperaturave  mëngjesi do të jetë më i freskët me rreth 15 gradë, ndërsa pasdita do të sjellë rritje deri në 23 gradë, e shoqëruar me një fllad të lehtë.

Rikthimi i vapës do të ndodhë që të martën, me diell të bollshëm dhe temperatura që do të ngjiten deri në 26 gradë në zonat e ulëta dhe deri në 29 gradë në Valais dhe Ticino.

Sipas SRF Meteo, kulmi i valës së të nxehtit pritet të mërkurën, kur temperaturat do të arrijnë deri në 30 gradë Celsius, duke shënuar një kthim të plotë të verës në Zvicër, transmeton albinfo.ch.

Saunat janë të njohura në Zvicër, veçanërisht në pjesë të caktuara të vendit, dhe ka disa gjëra për saunat zvicerane që duhet t’i dini.

Zvicra mund të mos jetë aq sinonim i kulturës së saunës sa fqinji i saj Austria, por shumë njerëz në vend duan të kenë një Schweiss (djersë) të mirë.

Zviceranët janë më të pjesshëm ndaj spa-ve gjithëpërfshirëse, të cilat janë të shumta në Alpe dhe zakonisht janë mjaft luksoze.

Ato zakonisht përfshijnë pajisje të tilla si banja termale, vaskë të nxehtë, masazhe dhe po, gjithashtu sauna dhe dhoma me avull.

Megjithatë, ka shumë zviceranë që kënaqen me ‘djersitjen’ në saunat publike, qoftë për përfitime të supozuara shëndetësore, relaksim apo ndonjë arsye tjetër.

Nëse dëshironi të merrni pjesë në një përvojë në saunën zvicerane, përgatituni të respektoni rregullat – ato që janë të postuara qartë dhe ato që nuk thuhen, por megjithatë duhen ndjekur nga mirësjellja ndaj njerëzve të tjerë të zhveshur dhe me avull që ndajnë hapësirën tuaj.

Nëse jeni të matur për të qenë nudo dhe jeni mësuar të vishni rroba banje në një sauna, mund të jeni në një tronditje, transmeton albinfo.ch.

Ndërsa disa sauna, veçanërisht në hotele, spa ose palestra, lejojnë kostumet e banjës, shumë prej tyre nuk lejojnë veshje për arsye higjienike dhe sigurie – megjithëse mund të mbuloheni me një peshqir.

Për të kursyer sikletin për të ndrojturit, disa objekte publike më të mëdha mund të kenë zona të veçanta për burrat dhe gratë (të zhveshur); shumica, megjithatë, janë të përziera me gjini.

Ky konfigurim nuk është i qetë për askënd pasi lakuriqësia nuk është gjë e madhe në Zvicër.

Në mënyrë tipike, ju do të keni sauna “vetëm me rroba banje” ose “vetëm pa rroba”, por jo të dyja së bashku, shkruan thelocal.

Çfarë rregullash të tjera duhet të ndiqni?

Le të shohim fillimisht ato ‘të shkruara’.

Ndërsa ato mund të ndryshojnë pak nga një sauna publike në tjetrën, shumica do t’ju kërkojnë të shpëlani para se të hyni; mos sillni asnjë ushqim me vete – megjithëse uji për të qëndruar i hidratuar është në rregull – ose ndonjë gjë tjetër nga jashtë për këtë çështje, duke përfshirë celularin dhe çdo pajisje tjetër elektronike.

Sidoqoftë, duhet të sillni një peshqir për ta vendosur në një stol përpara se të uleni (lakuriq).

Në disa banjë ka gjithashtu një kufi kohor për sa kohë mund të qëndroni brenda – si për arsye shëndetësore / sigurie, ashtu edhe për të lejuar njerëzit e tjerë të përdorin objektin, veçanërisht nëse është i mbushur me njerëz.

Rregullat e mirësjelljes

Pavarësisht nëse kjo është e shkruar apo jo, mbani mend se sauna është një vend për të relaksuar trupin dhe mendjen tuaj.

Për këtë arsye, do të ishte e pavëmendshme të flisnit me zë të lartë, veçanërisht nëse të gjithë të tjerët janë të qetë.

Megjithatë, shumë përdorues të rregullt do t’ju thonë se i pëlqejnë ndërveprimet sociale në dhomat e saunës – qoftë me miqtë apo të huajt, qoftë të veshur apo lakuriq (megjithëse një grup njerëzish të zhveshur që bëjnë një bisedë të gjallë mund të mos jetë ideja e të gjithëve për një përvojë komode).

Dhe duke iu rikthyer temës së lakuriqësisë… pavarësisht nëse sauna juaj është një lloj i qetë apo llafazan, nëse të gjithë janë të zhveshur, jini të matur, që do të thotë se nuk duhet të shikoni, të mos hapni gojën dhe patjetër të mos komentoni mbi anatominë e njerëzve të tjerë (kjo është arsyeja pse saunat ‘të qeta’ janë shumë më të mira).

Në të njëjtën mënyrë, përpiquni të qëndroni në hapësirën tuaj në mënyrë që të mos bini aksidentalisht (dhe sigurisht jo me qëllim) në kontakt me pjesët e trupit të një personi tjetër.

Dëshironi të përjetoni disa sauna të pazakonta zvicerane?

Ju mund të dëshironi të vizitoni saunën shkëmbore në Zuoz (Graubünden), saunën e zjarrit në Rheinfelden ose saunën bimore në liqenin Hallwil (të dyja në Aargau), ndër të tjera.

Na tregoni për përvojat tuaja në një sauna zvicerane në seksionin e komenteve më poshtë? A ka ndonjë gjë tjetër për të cilën lexuesit duhet të dinë?

Gratë po dalin në rrugë në 25 qytete dhe qytete të Zvicrës të shtunën për të shënuar “grevën feministe”.

Organizatorët e ngjarjes vjetore thonë se barazia midis burrave dhe grave në Zvicër është ende shumë larg. Gratë fitojnë mesatarisht 1,364 CHF më pak se burrat, pavarësisht nga e drejta ligjore për pagë të barabartë, sipas Federatës së Sindikatave Zvicerane, e cila shton se më shumë se gjysma e firmave zvicerane nuk respektojnë detyrimin ligjor për të kryer analiza të pagave të barabarta.

Sindikatat thonë se këto politika kanë dështuar dhe për këtë arsye po kërkojnë kontrolle të detyrueshme dhe gjoba për kompanitë që refuzojnë të kontrollojnë praktikat e tyre të pagave ose që diskriminojnë.

“Ne nuk jemi të kënaqur me njoftimin e qeverisë se do të presë deri në fund të vitit 2027 për të përfunduar analizën e saj të Aktit të Barazisë. Ne planifikojmë të kërkojmë masa më të menjëhershme,” i tha Keystone-ATS Cyrielle Huguenot, sekretarja qendrore e federatës së sindikatave, transmeton albinfo.ch.

Profesionet me përqindje të lartë femrash vazhdojnë të paguhen gjithashtu më pak. Më shumë se gjysma e të gjitha grave fitojnë më pak se 4200 CHF në muaj, ndërsa një e katërta fitojnë 2500 CHF ose më pak.

Këto paga të ulëta nuk janë vetëm për faktin se shumë gra punojnë me kohë të pjesshme; ato janë gjithashtu të lidhura me diskriminimin strukturor, thonë sindikatat. Profesionet e femrave janë përgjithësisht më pak të paguara, ndërkohë që përvoja dhe vjetërsia çojnë në rritje më të ulëta të pagave për femrat sesa për meshkujt.

Prandaj, në profesionet e dominuara nga femrat, një rritje e përgjithshme e pagave është prioritet, thonë ata. Ata kërkojnë që njerëzit që kanë kryer një stazh duhet të fitojnë të paktën 5000 franga CHF në muaj.

Gjysma e grave ndërkohë thonë se kanë qenë viktima të ngacmimeve seksuale apo seksiste në vendin e punës. Sindikatat po bëjnë thirrje për një politikë të detyrueshme të tolerancës zero.

Demonstratat dhe ngjarjet do të zhvillohen të shtunën në Bazel, Bernë, Gjenevë, Lozanë, Lucern, Lugano, St Gallen dhe Cyrih, ndër të tjera.

Huguenot thotë se është e vështirë të parashikohet se cila do të jetë pjesëmarrja. “Por 14 qershori është vendosur mirë në ditarët e aktivisteve feministe. Dhe duke pasur parasysh se demonstratat zhvillohen të shtunën, dhe duke pasur parasysh reagimin ndërkombëtar, ne mund të presim një pjesëmarrje të mirë,” tha ajo për Keystone-SDA.

Shitjet e pijeve joalkoolike më të njohura në Amerikë, Coca-Cola, po përjetojnë një pengesë në Zvicër: një numër i shitësve të mëdhenj me pakicë, si dhe kompania kombëtare e trenave SBB, e kanë tërhequr prizën – edhe pse për arsye të ndryshme.

Megjithatë, kjo lëvizje nuk ka të bëjë me politikën tarifore të Donald Trump, por me koston e këtyre pijeve të prodhuara në Zvicër.

Cila është çështja?

Ndërsa pija është kryesisht amerikane, ajo prodhohet me licencë në vende të ndryshme – përfshirë Zvicrën.

Por, siç ndodh shpesh me produktet e prodhuara në Zvicër, ato janë më të shtrenjta se të njëjtat ose të krahasueshme të prodhuara jashtë vendit (kryesisht sepse pagat e paguara për punëtorët zviceranë janë mjaft më të larta se në vendet e tjera, gjë që reflektohet në çmime).

Ky është rasti edhe me Coca-Cola – shitësit me pakicë duhet të paguajnë më shumë për kanaçe dhe shishe të prodhuara në periferi industriale të Cyrihut sesa për të njëjtin produkt të prodhuar në vendet e huaja.

“Importet paralele”

Shitësit me pakicë zvicerane thuhet se janë përpjekur të negociojnë çmime më të ulëta me furnizuesin e Coca-Cola në Zvicër, por pa rezultat.

Zinxhiri i parë i supermarketeve zvicerane që hoqi dorë nga furnizuesi është Denner.

Shitësi me pakicë, në pronësi të Migros, nuk ishte në gjendje të siguronte një marrëveshje më të mirë nga prodhuesi në Cyrih dhe tani “preferon të importojë shishet e tij nga Gjermania për të shmangur çmimet tepër të larta të produkteve “të prodhuara në Zvicër”, siç raportohet nga transmetuesi publik RTS.

Kjo nuk është një lëvizje e re për Denner.

Dhjetë vjet më parë, ajo vendosi të ulë kostot dhe të importojë koks nga Republika Çeke.

Taktika funksionoi mirë, pasi Coca-Cola Zvicra më në fund ra dakord të shiste shishet e saj të prodhuara në Cyrih me çmime çeke – domethënë shumë më të lira.

Por kjo marrëveshje, me sa duket nuk zgjati, dhe Denner tani po kthehet përsëri te një furnizues i huaj, transmeton albinfo.ch.

Po shitësit e tjerë zviceranë me pakicë?

Ndërsa është duke negociuar me kompaninë zvicerane, kompania mëmë e Denner Migros ka zëvendësuar Coca-Cola me Fanta dhe Sprite të prodhuara në Turqi.

Një shenjë e bashkangjitur në raftet e pijeve informon klientët në përputhje me rrethanat.

Sa i përket Coop, ajo është duke importuar Coca-Cola nga Polonia, ndërsa po negocion edhe me kompaninë.

Lidl dhe Aldi thuhet se janë gjithashtu në negociata.

Cili është problemi i SBB me Coke?

Kompania kombëtare e trenave vendosi gjithashtu të mos e servirte më këtë pije në makinat e saj të restoranteve ose ta shesë atë në dyqanet e komoditetit në stacionet e saj.

Megjithatë, kjo lëvizje nuk ka të bëjë me çmimin.

Në vend të kësaj, kompania mori një vendim të ndërgjegjshëm për të zëvendësuar produktet e Coca-s me pije zvicerane.

“Ne vendosëm qëllimisht të tregojmë zviceranin tonë”, tha zëdhënësja e SBB, Carmen Hefti.

Prandaj, klientët do të jenë në gjendje të shijojnë Vivi Kola, një pije e ngjashme me koksin, e prodhuar në Eglisau, një komunë në kantonin e Cyrihut.

Ashtu si Coca-Cola më parë, një shishe Vivi kushton 5.40 franga.

Nuk janë vetëm temperaturat e larta ato që shkaktojnë shqetësim për këtë fundjavë në “pjesën italiane” të Zvicrës. Në fakt, edhe trafiku po ndihet sërish dhe me probleme që evidentohen në pika të ndryshme të rrjetit rrugor.

Në A2, në portalin verior të tunelit St. Gotthard, ka radhë 9 kilometra midis Erstfeld dhe Göschenen në drejtim të Ticinos, me një pritje pasuese prej rreth një ore e gjysmë. Në portalin jugor, nga ana tjetër, midis Quinto dhe Airolo, kolonat në drejtim të Lucernit janë aktualisht 5 kilometra të gjata dhe me pritje rreth 50 minuta. Ju kujtojmë se hyrjet e autostradës Göschenen dhe Airolo janë tashmë të mbyllura në drejtim të tunelit. Pas kryqëzimit të Quintos, korsia e shpejtë CUPRA është e kalueshme, transmeton albinfo.ch.

Por probleme trafiku regjistrohen edhe në Graubünden. Në A13 ka në fakt kolona midis Churit të Jugut dhe Bonaduz, në një drejtim jugor, shkruan RSI.

Rruga midis San Vittore dhe Roveredo, pas mbylljes, pasi ishte rregulluar për disa orë pas një aksidenti, u rivendos më pas në të dy drejtimet. Radhët ishin krijuar duke filluar nga Arbedo-Castione në drejtim të veriut dhe duke filluar nga Grono në drejtim të jugut.