Zvicra u lejon qytetarëve të saj të kenë shtetësi të dyfishtë, por një numër vendesh në botë nuk e bëjnë këtë, që do të thotë se ata që bëhen zviceranë duhet të heqin dorë nga shtetësia e tyre origjinale.

Qytetarëve zviceranë u lejohet të fitojnë një shtetësi tjetër – ose në fakt shtetësi të shumëfishta dhe të huajt që natyralizohen në Zvicër mund ta mbajnë atë origjinale, me kusht që legjislacioni në shtetin tjetër të mos kërkojë që ata të heqin dorë nga shtetësia e tyre e origjinës.

Aktualisht, pak më shumë se 1 milion njerëz në Zvicër (rreth 19 përqind e popullsisë) janë shtetas të dyfishtë – kjo do të përfshinte të huajt që kanë fituar shtetësinë zvicerane dhe njerëzit e lindur në Zvicër që kanë gjithashtu një pasaportë për një vend tjetër.

Përfitimi më i dukshëm i shtetësisë së dyfishtë është mundësia për të jetuar ose për të kaluar kohë të pakufizuar në të dy vendet, pa pasur nevojë të heqin dorë nga ndonjë e drejtë në asnjërin. Mund të përfshijë edhe mundësinë për të votuar, megjithëse disa vende kufizojnë të drejtat e votimit të qytetarëve të tyre jo-rezidentë.

Kur bëhet fjalë për amerikanët, një numër prej tyre zgjedhin të heqin dorë nga shtetësia e tyre amerikane për të shmangur rregullat e ndërlikuara të taksimit të bazuara në shtetësi për amerikanët.

Kush nuk mund të ketë më shumë se një shtetësi në Zvicër?

Ekzistojnë një sërë vendesh që ndalojnë shtetësinë e dyfishtë,  kjo nuk është specifike për Zvicrën, njerëzit nga një prej këtyre vendeve do të duhet të heqin dorë nga shtetësia e tyre e çdo vendi tjetër.

Ka shumë arsye për këto kufizime.

Sipas konsulencës Henley & Partners, e specializuar në vendbanim dhe shtetësi, “vendet që ndalojnë shtetësinë e dyfishtë e bëjnë këtë për një sërë arsyesh të rrënjosura në shqetësimet mbi identitetin kombëtar, qeverisjen dhe qartësinë ligjore. Ndërsa arsyetimi ndryshon në rajone dhe sisteme politike, fija e përbashkët është dëshira për të ruajtur një besnikëri të vetme midis individit dhe shtetit.”

Megjithatë, disa vende që në përgjithësi ndalojnë shtetësinë e dyfishtë do të bëjnë përjashtime në raste specifike, kështu që ia vlen të kontrolloni me ambasadën tuaj në lidhje me rregullat më të fundit dhe përjashtimet e mundshme, transmeton albinfo.ch.

Vendet që lejojnë shtetësinë e dyfishtë tregohen me të gjelbër në këtë hartë, ndërsa ato që e kufizojnë atë janë me të kuqe.

Vendet e mëposhtme nuk e njohin shtetësinë e dyfishtë:

Andorra, Azerbajxhani, Bahamasi, Bahreini, Bjellorusia, Botsvana, Butani, Kina, Kuba, Kongo, Xhibuti, Etiopia, Haiti, India, Indonezia, Irani, Japonia, Kazakistani, Kuvajti, Kirgistani, Laosi, Makao, Malajzia, Ishujt Marshall, Mikronezi, Monako, Mongolia, Mozambiku, Myanmari, Nepali, Koreja e Veriut, Omani, Papua Guinea e Re, Katari, San Marino, Arabia Saudite, Singapori, Sllovakia, Ishujt Solomon, Svazilandi, Taxhikistani, Tajlanda, Tonga, Turkmenistani, Uzbekistani, Emiratet e Bashkuara Arabe, Venezuela, Vietnami, Jemeni, Zimbabveja.

Kjo do të thotë që nëse jeni shtetas i njërit prej këtyre vendeve dhe bëheni zviceran, do të duhet të hiqni dorë nga pasaporta juaj tjetër, shkruan thelocal.

Heqja e vlerës së qirasë së imputuar për qëllime tatimore federale synon të zvogëlojë stimujt për borxhin e lartë privat dhe të thjeshtojë sistemin tatimor. Të premten, Ministrja Zvicerane e Financave, Karin Keller-Sutter foli në emër të qeverisë në favor të propozimit të parlamentit.

Ata që janë në favor të ndryshimit të sistemit kritikojnë vlerën aktuale të qirasë së imputuar të tatueshme si një taksë të padrejtë mbi të ardhurat që nuk ekziston. Megjithatë, përpjekje të shumta për të hequr vlerën e qirasë së imputuar kanë dështuar në të kaluarën.

Sipas qeverisë, përpjekja e fundit për reformë është e balancuar. Në ndryshim nga qasjet e mëparshme, të cilat donin të vazhdonin të lejonin një numër të madh zbritjesh tatimore, propozimi që tani po hidhet në votim kufizon zbritjet për taksën e drejtpërdrejtë federale në minimum, duke kufizuar kështu edhe mungesën e përgjithshme të të ardhurave të qeverisë, transmeton albinfo.ch.

Pasojat e ndryshimit të sistemit do të varen nga niveli i normës së interesit. Në situatën aktuale, qeveria parashikon një ulje të të ardhurave për qeverinë federale, kantonet dhe komunat prej rreth 1.8 miliardë CHF, shkruan swissinfo. Megjithatë, nga një nivel i normës së interesit të hipotekës prej rreth 3%, vlerësimet sugjerojnë se kjo do të rezultonte në të ardhura shtesë për sektorin publik.

Departamenti i Shëndetësisë i Cyrihut ka nxjerrë rregulla më të rrepta për organizatat e kujdesit në shtëpi që punësojnë kujdestarë familjarë.

Me rregulloret e reja, autoritetet shëndetësore synojnë të krijojnë një “kornizë të qartë”, thanë ata të enjten.

Ky është rezultat i gjetjeve që tregojnë se disa kompani thuhet se “fitojnë tepër”, për sa i përket çmimeve, nga përdorimi i kujdestarëve familjarë, që do të thotë se komunat duhet të kontribuojnë në këto kosto të fryra, transmeton albinfo.ch.

Për më tepër, për të siguruar kujdes cilësor, kujdestarët familjarë tani do të duhet të përfundojnë, brenda një viti, një kurs për asistencë kujdesi, shkruan thelocal.

Për më tepër, stafi i kualifikuar i infermierisë duhet të mbështesë rregullisht kujdestarët familjarë,  të paktën çdo dy javë me telefon dhe një herë në muaj personalisht.

Pas një fillimi të fortë të vitit, ekonomia zvicerane është ngadalësuar ndjeshëm. Në tremujorin e dytë, produkti i brendshëm bruto (PBB) u rrit me vetëm 0.1% në një bazë të rregulluar krahasuar me tremujorin e mëparshëm.

Një trend negativ në industri u kompensua nga rritja në sektorin e shërbimeve në tremujorin e dytë të vitit. Kjo u raportua nga Sekretariati Shtetëror për Çështjet Ekonomike (SECO) në vlerësimin e tij fillestar të publikuar të premten, transmeton albinfo.ch.

Në tremujorin e parë, PBB-ja zvicerane ishte rritur me 0.8%. Në atë kohë, më shumë mallra u eksportuan nga Zvicra në SHBA për shkak të pasigurisë që rrethonte politikën doganore të SHBA-së në prag të “Ditës së Çlirimit” në fillim të prillit, shkruan swissinfo. Eksportet farmaceutike në veçanti u rritën ndjeshëm në mars për shkak të shqetësimeve në lidhje me tarifat e larta të SHBA-së.

Ekonomia zvicerane u zhvillua kështu në përputhje me pritjet, megjithëse kishte pak konsensus midis ekonomistëve në prag të ngjarjes. Parashikimet e ekspertëve të anketuar nga agjencia e lajmeve AWP varionin nga një rënie prej 0.3% e PBB-së në rritje prej 0.3%.

Të dhënat aktuale bazohen në një vlerësim të shpejtë nga SECO. Të dhënat bazë që janë ende të paplota plotësohen me vlera të parashikuara. Të dhënat e plota dhe të përditësuara të disponueshme në një datë të mëvonshme mund ta ndryshojnë ende rezultatin. SECO do të publikojë vlerësimin zyrtar për tremujorin e dytë më 28 gusht.

Zvicra është i vetmi vend në Evropë që ka katër gjuhë zyrtare. Të dhëna të reja hedhin dritë mbi atë se kush flet çfarë.

Në Zvicër, shumica e popullsisë flet gjermanisht (zvicerane),  gati 62 përqind   e ndjekur nga 22.8 përqind e folësve të frëngjishtes dhe 7.8 përqind që flasin italisht.

Grupi më i vogël, 0.5 përqind, ende flet romansh, por, megjithëse për të gjitha qëllimet dhe synimet është një gjuhë zyrtare (që do të thotë se të gjitha dokumentet zyrtare duhet të përfshijnë versionin romansh), këta njerëz jetojnë në kantonin Graubünden, ku gjermanishtja është gjuha mbizotëruese.

Kush flet çfarë në Zvicër?

Edhe pse çdo grup gjuhësor mbështetet në gjuhën e vet (dhe shpesh edhe në dialekte të ndryshme të saj, siç tregon grafiku më sipër), shumica dërrmuese e njerëzve (86 përqind) besojnë se njohja e disa gjuhëve kombëtare është e rëndësishme për kohezionin e vendit.

Kjo është ajo që del nga Sondazhi i Zyrës Federale të Statistikave (FSO) mbi Gjuhën, Fenë dhe Kulturën, i publikuar – në të katër gjuhët, sigurisht më 14 gusht.

Prandaj, pothuajse dy të tretat e popullsisë përdorin rregullisht disa gjuhë në jetën e përditshme, transmeton albinfo.ch.

Numri më i lartë i personave shumëgjuhësh (66 përqind) gjendet në rajonin frëngjishtfolës.

Studimi zbuloi gjithashtu se përdorimi i rregullt i disa gjuhëve zvogëlohet gradualisht me moshën, duke rënë nga 81 përqind e personave shumëgjuhësh të moshës 15 deri në 24 vjeç, në 38 përqind të atyre të moshës 65 vjeç e lart.

Për një pjesë të popullsisë, kjo shumëgjuhësi fillon herët: 38 përqind e të rinjve nën 15 vjeç dëgjojnë të paktën dy gjuhë të folura në shtëpi, dhe 21 përqind flasin disa gjuhë me prindërit e tyre.

Roli i imigracionit

Ndërsa gjermanishtja, frëngjishtja, italishtja dhe romanshja janë gjuhë ‘historike’ zvicerane, njerëzit që kanë emigruar në Zvicër sollën të tyret në përzierje, shkruan thelocal.

Në fakt, 23.4 përqind e popullsisë ka një gjuhë jo-kombëtare si gjuhë kryesore, që përkon me një pjesë prej 26 përqind të të huajve që jetojnë në vend (duke pasur parasysh se ata që vijnë nga vendet fqinje Gjermania, Franca, Italia dhe Austria) tashmë flasin një nga gjuhët kombëtare.

Po anglishtja?

E konsideruar gjerësisht si një gjuhë ‘ndërkombëtare’ në ditët e sotme, është gjuha jo-kombëtare më e përdorur në Zvicër, e folur rregullisht nga 44 përqind e popullsisë  si folës amtare ashtu edhe jo.

Sipas FSO-së, “përdoret rregullisht nga më shumë njerëz në rajonet gjermanishtfolëse sesa frëngjishtja (45 përqind kundrejt 15 përqind)”.

Është edhe më e përhapur se gjermanishtja në rajonet frëngjishtfolëse (41 përqind kundrejt 16 përqind).

Pak më shumë se gjysma (52 përqind) e njerëzve të moshës 15 deri në 64 vjeç besojnë se kanë njohuri të mira deri në shumë të mira aktive të anglishtes kur ajo nuk është gjuha e tyre amtare.

Të rinjtë e konsiderojnë veten më shpesh se kanë njohuri të mira deri shumë të mira të anglishtes sesa të moshuarit: 65 përqind e të rinjve të moshës 15 deri në 24 vjeç krahasuar me 56 përqind të të rinjve të moshës 25 deri në 44 vjeç.

Një pjesë më e madhe e popullsisë në moshë pune (për të cilën nuk është gjuha e tyre amtare) ka gjithashtu njohuri të mira të anglishtes.