Parlamenti zviceran ka nisur diskutimin mbi iniciativën e propozuar nga Partia Socialdemokrate (SP) dhe Të Gjelbrit, e cila synon krijimin e një Fondi për Klimën. Qëllimi i këtij fondi është financimi i qëndrueshëm i masave për dekarbonizimin e transportit, ndërtesave dhe ekonomisë së vendit.

Por iniciativës po i shtohen pengesat. Partitë e qendrës dhe të djathtës (SVP, FDP, Partia e Qendrës dhe Liberalët e Gjelbër) kanë shprehur kundërshtim të fortë ndaj planit, duke e cilësuar atë të kushtueshëm dhe të paqëndrueshëm për financat publike. Këshilli Federal gjithashtu rekomandon refuzimin e saj.

Çfarë parashikon iniciativa?

Fondi për Klimën do të financohej nga shteti me deri në 7.7 miliardë franga zvicerane në vit, për dekada me radhë.

Propozuesit kërkojnë që fondi të mos i nënshtrohet “rregullit të frenës së borxhit”.

Krahasimi me shpenzimet për mbrojtjen kombëtare po përdoret për të justifikuar madhësinë e fondit.-

Propozimi alternativ: Taksa ndaj ndotësve

Liberalët e Gjelbër kanë paraqitur një kundërpropozim indirekt, i cili nuk bazohet në subvencione, por në vendosjen e taksave për ndotësit, duke synuar që ata që ndotin të paguajnë për pasojat, transmeton albinfo.ch.

Çfarë pritet të ndodhë?

Debati në Këshillin Kombëtar do të vazhdojë të premten.

Shumica parlamentare pritet të refuzojë iniciativën.

Ka gjasa që çështja të përfundojë në një referendum popullor, ku qytetarët do të vendosin përfundimisht.

Një peticion i “Aleancës Stop-F35” që i kërkon qeverisë zvicerane të ndalojë menjëherë blerjen e avionëve të rinj luftarakë amerikanë ka mbledhur 42,500 nënshkrime. Aktivistët duan që parlamenti, i cili do të votojë për kërkesa të ngjashme, të ndërmarrë një hap të parë në këtë drejtim.

“Nuk është tepër vonë për të marrë vendimin e duhur,” shkroi aleanca, e cila përfshin Partinë Social Demokrate të krahut të majtë dhe Partinë e Gjelbër, dhe grupe të tilla si Campax dhe Grupi për një Zvicër pa ushtri (GSoA).

Ata denoncojnë “varësinë nga Shtetet e Bashkuara që kemi kontraktuar me blerjen e këtij avioni; është dhe mbetet e pahijshme”.

Pas zgjedhjes së Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, është bërë edhe më e qartë se sa shkatërruese është një varësi ndaj SHBA-së për politikën e sigurisë, sipas Aleancës Stop-F35, e cila pretendon se përfaqëson shumicën e popullsisë, transmeton albinfo.ch.

Në një sondazh përfaqësues të publikuar nga Tages Anzeiger në prill, mbi 80% e të pyeturve thanë se kundërshtonin blerjen e avionëve luftarakë F-35 nga Zvicra, theksoi aleanca, shkruan RTS.

Në vitin 2022, Berna nënshkroi një kontratë me prodhuesin amerikan Lockheed Martin për blerjen e 36 avionëve luftarakë F-35 A, me vlerë pak më shumë se 6 miliardë CHF. Avionët do të dorëzohen nga viti 2027 deri në vitin 2030, duke zëvendësuar flotën e vjetër të avionëve luftarakë të Zvicrës të F/A-18 Hornets dhe F-5 Tigers.

Pas vitesh mosmarrëveshje ligjore, Gjykata e Lartë Federale ka dhënë dritën jeshile për ndërtimin e qendrës federale të azilit në Rümlang.

Në kantonin e Cyrihut, një mosmarrëveshje ligjore shumëvjeçare mbi ndërtimin e një qendre të re federale për azil ka marrë fund: Gjykata e Lartë Federale ka vendosur që objekti mund të ndërtohet në Rümlang, në afërsi të Aeroportit të Cyrihut.

Qeveria federale ka planifikuar akomodimin e ri të azilit në ish-lokalin ushtarak Haselbach që nga viti 2017. Sekretariati Shtetëror për Migracionin planifikon të strehojë 150 refugjatë në një hapësirë ​​në buzë të pyllit  kontejnerët dhe ndërtesat e vjetra do të prishen për këtë qëllim.

Ish-gjyqtari federal me kohë të pjesshme Werner Beeler i kundërshtoi këto plane. Beeler është banor i Rümlang dhe zotëron parcela pyjore ngjitur. Ai argumenton, ndër të tjera, se ndërtesat për qendrën federale të azilit ndodhen jashtë zonës së ndërtesës dhe se distanca me pyllin nuk po ruhet, transmeton albinfo.ch.

Cyrihu ka nevojë urgjente për strehim

Gjykata e Lartë Federale tani ka hedhur poshtë ankesën e Beeler. Në aktvendim thuhet se nuk është problem që ndërtesat ndodhen jashtë zonës së ndërtimit. Në sistemin e azilit mund të zbatohet e njëjta procedurë si në ushtri, kështu që objekti mund të ndërtohet edhe në një zonë bujqësore.

Për më tepër, sipas Gjykatës Supreme Federale, ekziston një interes publik për ndërtimin e një qendre të tretë federale për azil në kantonin e Cyrihut. Konferenca kombëtare e azilit e bëri të qartë se nevojiten 870 vende akomodimi në rajonin e azilit të Cyrihut, por aktualisht ka vetëm 360 në vendet e Cyrihut dhe Embrach.

Për shkak të numrit të lartë të azilkërkuesve, është e rëndësishme që të sigurohen sa më shpejt të jetë e mundur 150 shtretërit shtesë në Rümlang. Vendi i dikurshëm ushtarak është i përshtatshëm për këtë. Për më tepër, ka kuptim ekologjik dhe ekonomik që të vazhdohet përdorimi i disa prej ndërtesave ekzistuese në objekt, shkruan SRF.

Jashtë zonës së ndërtesës

Në përgjigje të një hetimi nga gazeta rajonale e Cyrihut Schaffhausen, Werner Beeler shprehu zhgënjimin për vendimin e gjykatës më të lartë të Zvicrës. “Për mendimin tim, nuk ka asnjë qendër të vetme federale për azil në Zvicër që të mos jetë e vendosur në një zonë ndërtimi.” Ai deklaroi se ishte e çuditshme që Gjykata e Lartë Federale kishte arritur në përfundimin se, në rastin Rümlang, ndërtimi mund të bëhej edhe në një zonë bujqësore.1

Beeler pranon se interesi publik për banesat e reja është i lartë. “Por ka edhe interes publik për kopshtet dhe spitalet dhe këto objekte nuk mund të ndërtohen askund”.

Beeler sqaron se nuk është kundër akomodimit të ri të azilit. “Sistemi i azilit është i rëndësishëm dhe ne duhet t’u ofrojmë azilkërkuesve infrastrukturën e duhur.” Ai ishte i shqetësuar vetëm për pyetjen themelore: A mundet qeveria federale të ndërtojë një qendër azili në Rümlang edhe pse zona nuk ndodhet në një zonë ndërtimi?

Tani ai shpreson që qeveria federale të paktën do të rrisë distancën midis gardhit dhe pyllit për t’u dhënë më shumë hapësirë ​​shëtitësve.

Në një deklaratë fillestare, Sekretariati Shtetëror për Migracionin qëndroi i mbyllur. Ata nuk mund të thoshin ende saktësisht se si do të vazhdonin gjërat d.m.th., kur do të fillonin punimet e ndërtimit ose ku do të vendosej përfundimisht gardhi. Objekti fillimisht ishte planifikuar të hynte në funksion këtë vit.

Shumë rafte në supermarketet Migros në të gjithë Zvicrën janë të zhveshura. Çfarë po ndodh dhe kur do të rimbushen ato?

Nëse jeni duke kërkuar për produkte qumështi në frigorifer në Migros tuaj lokale, mund të mos keni fat pasi shumë rafte në seksionet e kosit dhe djathit mbeten bosh për shkak të problemeve të TI-së që shkaktojnë ndërprerje të shpërndarjes.

Si rezultat i asaj që kompania po e quan “një ngjarje të jashtëzakonshme” në tabelat e ngjitura në raftet bosh, ka vetëm një përzgjedhje të kufizuar produktesh, të tilla si kuarku, gjizë dhe mocarela, raportoi e përditshmja zvicerane Tages-Anzeiger.

Të gjitha kooperativat rajonale të Migros  Denner, Migrolino dhe Migros Online  janë gjithashtu të prekura, transmeton albinfo.ch.

Konsumatorët kanë shkuar në Migipedia, platformën e komunitetit të dyqanit, javët e fundit për të ankuar mungesën e aksioneve dhe raftet bosh.

Pra, çfarë po ndodh? Grupi Elsa, i cili është në pronësi të Migros Group, kohët e fundit migroi në një ofrues tjetër softuerësh dhe gjërat nuk kanë ecur aq mirë sa pritej.

Produktet e qumështit të Migros prodhohen nga Elsa, e cila është përgjegjëse edhe për plakjen dhe përpunimin e djathit.

Defekti erdhi kur Elsa kaloi në softuerin SAP në fillim të qershorit, duke shkaktuar probleme logjistike dhe pengesa në furnizim pasi kompania përdor këtë softuer për të menaxhuar shpërndarjen e produkteve të saj.

“Specialistët tanë të IT-së po punojnë shumë për të zgjidhur problemin sa më shpejt të jetë e mundur,” tha një zëdhënës i Migros për faqen zvicerane të lajmeve në internet 20 Minuten.

“Në të njëjtën kohë, ne kemi zbatuar tashmë masat fillestare të menjëhershme,” tha një zëdhënës i Migros për të përditshmen zvicerane Blick, duke shpjeguar se kjo përfshinte prokurimin alternativ, kontraktimin e aktiviteteve dhe zgjedhjen manuale.

Deri më tani, nuk ka pasur një deklaratë të qartë nga kompania se sa kohë mund të zgjasë ndërprerja dhe kur zgjedhja e plotë e produktit mund të kthehet në rafte.

Por ndërprerja po ndikon vetëm në produktet e dorëzuara nga Elsa Group, me shumë produkte alternative të disponueshme, ka thënë Migros.

Për shembull, produktet me etiketën ‘rajonale’ nuk preken pasi vijnë nga furnitorë të ndryshëm.

Ndërprerja e dërgesave do të thotë gjithashtu se shumë produkte po prishen para se të arrijnë në dyqane. Këto produkte janë dhuruar për bamirësi, ndërsa çdo produkt i papërfunduar që nuk mund të dorëzohej është bërë ushqim për derrat, tha supermarketi për Tages-Anzeiger.

Nëse i thoni ndonjëherë vetes ndërsa jeni ulur në makinën tuaj ‘trafiku po përkeqësohet gjithnjë e më shumë’, keni të drejtë: të dhënat e reja konfirmojnë se numri i bllokimeve të trafikut në Zvicër ka shpërthyer vitet e fundit.

Vetëm në vitin 2024, shoferët udhëtuan gjithsej 29.8 miliardë kilometra në autostradat zvicerane: shumica dërrmuese – 25 miliardë kilometra – u atribuohen makinave të pasagjerëve. Kjo është 0.6 për qind më shumë se një vit më parë.

Kjo është ajo që del nga një raport i ri i publikuar nga Zyra Federale e Rrugëve (ASTRA) më 17 qershor.

Dhe megjithëse ato përfaqësojnë vetëm rreth 3 për qind të të gjithë rrjetit rrugor të Zvicrës, autostradat përbënin më shumë se 40 për qind të bllokimeve të trafikut në vitin 2024.

“Afro 87 për qind e këtyre bllokimeve të trafikut ishin për shkak të bllokimit të trafikut dhe vetëm rreth 4 për qind nga kantieret e ndërtimit,” vuri në dukje ASTRA, duke shtuar se “rajonet me trafik të rënduar për udhëtarët u prekën veçanërisht”.

Këto janë kryesisht zona rreth qendrave kryesore urbane dhe përgjatë rrugëve kryesore të tranzitit.

Në mënyrë tipike, Cyrihu dhe autostrada A1 janë të njohura për trafik të rënduar, siç është rruga e tunelit Gotthard, veçanërisht gjatë fundjavave të gjata dhe festave kombëtare.

Motoristët që lëvizin në autostradën A2, e cila lidh Bazelin me Chiasso, nuk janë gjithashtu të panjohur për pengesat.

Çfarë planesh ka ASTRA për të përmirësuar fluksin e trafikut?

Për të adresuar dhe situatën, ASTRA po planifikon “masa të synuara bazuar në mirëmbajtjen e rrjetit dhe menaxhimin e trafikut duke përdorur sisteme inteligjente”.

Si do të funksionojë saktësisht kjo?

“Sistemet inteligjente, të cilat lejojnë rregullimin e shpejtësisë dhe hapjen e përkohshme të shpatullës së fortë ndaj trafikut, tashmë po zbatohen me sukses në shumë vende, për shembull, midis Bern-Wankdorf dhe Muri që nga gushti 2024,” tha ASTRA, përcjell albinfo.ch.

“Ato kontribuojnë në përdorimin më të mirë të infrastrukturës në dispozicion, përmirësimin e sigurisë rrugore dhe rrjedhën më të qetë të trafikut.”

Ka gjithashtu plane për të lehtësuar bllokimet në zonat ku vëllimet e trafikut po rriten veçanërisht ndjeshëm dhe ku pengesat ndodhin vazhdimisht.

Ky është tashmë rasti që nga hapja e tubit të tretë në tunelin e Gubristit, i cili shtrihet në veriperëndim të qytetit të Cyrihut dhe përbën një pjesë të autostradës A1.

Rruga e tretë “ka reduktuar numrin e orëve të bllokimit të trafikut në drejtim të Bernës nga rreth 1,400 në 2023 në rreth 150 në 2024”, sipas ASTRA.

Për sa i përket planeve të ardhshme, Instituti Federal Zviceran i Teknologjisë (ETH) në Cyrih aktualisht po shqyrton të gjitha projektet e planifikuara të zhvillimit të rrugëve dhe hekurudhave në emër të Zyrës Federale të Transportit.

Rezultatet, të pritura në tremujorin e tretë të 2025, do të shërbejnë si bazë për vendimet e ardhshme të politikave të transportit.

A do të jenë të mjaftueshme të gjitha këto masa për të reduktuar trafikun dhe bllokimin në autostrada?

Vetëm e ardhmja do ta tregojë, por ka të paktën një zhvillim në horizont që ka të ngjarë të rrisë trafikun në Zvicër.

Në mënyrë të konsiderueshme më shumë kamionë që më parë kanë kaluar tranzit nëpër ‘Rolling Autoway’ të Zvicrës pritet të jenë në rrugët zvicerane.

Kjo për shkak se RAlpin, një kompani që operonte shërbimin kamion me tren që nga vitet 1960 dhe pa deri në 80,000 kamionë në vit që kalonin nga rruga në hekurudhë në seksione të caktuara të Alpeve Zvicerane – do të mbyllet në vitin 2026.

Si rezultat i kësaj mase, në rrugët e Zvicrës pritet të jenë dukshëm më shumë kamionë.

Kjo jo vetëm që do të gjenerojë trafik më të rënduar, por gjithashtu do të rezultojë në më shumë ndotje në komunitetet malore, megjithëse shkalla e këtij dëmi nuk mund të përcaktohet në këtë moment.

Pasuria mesatare për frymë në Zvicër u rrit vitin e kaluar në 687,000 dollarë (561,000 CHF), tha të mërkurën Raporti Global i Pasurisë së UBS. Kombi alpin ruan pozicionin e tij si vendi më i pasur në botë, i ndjekur nga Shtetet e Bashkuara, ku pasuria është rritur ndjeshëm.

Sipas Raportit Global të Pasurisë 2025 të publikuar nga UBS të mërkurën, pasuria mesatare e një të rrituri në Zvicër (8.8 milionë banorë) ishte 687,000 dollarë (561,000 CHF) në vitin 2024, një rritje prej 3% krahasuar me vitin e kaluar.

UBS e përkufizon pasurinë si shuma e të gjitha aktiveve financiare dhe aktiveve të prekshme siç janë pasuritë e paluajtshme në pronësi të individëve privatë minus borxhet. Kjo shifër përfshin mjetet e fondeve private të pensioneve, transmeton albinfo.ch.

Rritja e pasurisë është kryesisht për shkak të rritjes së çmimeve të pronave. “Shumë milionerë të rinj janë bërë milionerë thjesht sepse vlera e pronës së tyre është rritur,” u tha gazetarëve Paul Donovan, kryeekonomist i UBS Global Wealth Management.

Dallime të mëdha globale

Sipas raportit të UBS, asetet globale u rritën me 4.6% vitin e kaluar. Evropa Lindore shënoi rritjen më të madhe të aseteve me një rritje prej 12%. Kjo u pasua nga Amerika e Veriut me 11.98%.

“Në të njëjtën kohë, megjithatë, më shumë se gjysma e vendeve të analizuara mbetën të paprekura nga rritja e pasurisë globale vitin e kaluar,” tha Donovan. Në pjesën më të madhe, këto vende madje shënuan një rënie të pasurisë mesatare për të rritur.

Në Evropën Perëndimore, për shembull, pasuria ra me 1.5% krahasuar me një vit më parë. Në Amerikën Latine, rënia ishte 4.3%.

Rritje e lartë e aseteve në SHBA

Sipas UBS, banorët e SHBA u bënë dukshëm më të pasur vitin e kaluar: pasuria u rrit me 11% krahasuar me vitin e kaluar. Vetëm në vitin 2024, pothuajse 380,000 njerëz u bënë milionerë në SHBA.

Pothuajse 24 milionë amerikanë tani mund ta quajnë veten milionerë në dollarë, ose rreth 40% e të gjithë milionerëve në mbarë botën. Rreth 6.3 milionë milionerë u regjistruan në Kinën kontinentale. Së bashku, të dy vendet përbëjnë mbi gjysmën (54%) të të gjithë pasurisë globale.

Në të ardhmen, aplikimet për viza Shengen duhet të bëhen nëpërmjet një platforme online të Bashkimit Evropian. Të martën, Dhoma e Përfaqësuesve e Zvicrës miratoi një rishikim të legjislacionit zviceran për këtë çështje.

Rregullat e reja zbatohen për aplikimet për viza me qëndrim të shkurtër (90 ditë) për të hyrë në zonën Shengen. Aplikantët do të dorëzojnë detajet e tyre në platformën e ardhshme. Platforma do të kryejë një kontroll fillestar dhe më pas do ta dërgojë aplikacionin në shtetin kompetent.

Nëse Zvicra pranon të përpunojë aplikimin, të dhënat e futura do të transferohen në mënyrë elektronike në sistemin kombëtar të informacionit për viza. Në raste të jashtëzakonshme, do të jetë ende e mundur të dorëzohet një aplikim fizik, për shembull në raste humanitare ose kur aksesi në internet është i vështirë, transmeton albinfo.ch.

Më e shpejtë dhe më efikase

Përpunimi i digjitalizuar i aplikimeve për viza synon të harmonizojë proceset, të lehtësojë procedurat për aplikantët për viza dhe të krijojë bashkëpunim efektiv midis autoriteteve të migracionit të shteteve të Shengenit. Ai gjithashtu duhet të garantojë mbrojtje më të mirë kundër abuzimit, pasi vizat do të falsifikohen më pak, tha parlamentari socialdemokrat Jean Tschopp në një komitet të Dhomës së Përfaqësuesve.

Një numër deputetësh, si në të majtë ashtu edhe në të djathtë, nënvizuan efikasitetin dhe efektivitetin e sistemit të ri. “Do të jetë gjithashtu e dobishme për kompanitë që dëshirojnë të sjellin njerëz nga vendet e treta,” tha radikal-liberali Christian Wasserfallen. Partia Popullore Zvicerane e krahut të djathtë ishte i vetmi grup që e kundërshtoi këtë ide, shkruan swissinfo.

Partia Popullore vuri në dyshim kostot e një projekti të tillë në Zvicër dhe ndikimin e tij në fuqinë punëtore. “Në përgjithësi, ne kemi dyshime për efektivitetin e sistemit që do të vendoset,” shpjegoi Jean-Luc Addor, i Partisë Popullore.

Disa anëtarë të Partisë së Gjelbër ishin të shqetësuar për sigurinë e informacionit të aplikantëve për viza. Por Ministri i Drejtësisë Beat Jans vuri në dukje se kantonet do të zbatonin rregullat e mbrojtjes së të dhënave, ndërsa platforma do të funksiononte në përputhje me Rregulloren e Përgjithshme për Mbrojtjen e të Dhënave.

Jo para vitit 2030

Platforma evropiane aktualisht është planifikuar të ngrihet në janar 2028. Shtetet e Shengenit kanë shtatë vjet për t’u lidhur. Zvicra planifikon ta bëjë këtë në fillim të vitit 2030. Gjithashtu, formati i vizave do të ripërcaktohet në mënyrë që ato të mund të lëshohen në formë digjitale.

Votimi për projektligjin kaloi me 126 vota kundër 59 në Dhomën e Përfaqësuesve. Senati duhet ende të vendosë.