Zhvilluesi i vaksinave Janssen po shqyrton mundësinë e mbylljes së fabrikës së tij në Bern, në lagjen Bumpliz. Kompania nisi një proces konsultimi me punonjësit të martën për të gjetur alternativa. Deri në 300 punonjës mund të preken nga një eventuale mbyllje e fabrikës.

Janë dy arsyet kryesore që kanë nxitur këtë reflektim për fabrikën në Bernë, tha të martën filialja e gjigantit farmaceutik amerikan Johnson & Johnson. Së pari, një vaksinë e re për parandalimin e infeksioneve të shkaktuara nga bakteret e colibacilit nuk ka dhënë efektivitetin e pritur.

Së dyti, prodhimi i vektorëve lentiviralë do të ndalojë së shpejti në Bernë, ndërsa kompania globale Johnson & Johnson është gati të inaugurojë një fabrikë shumë më të madhe në Holandë, sipas një deklarate zyrtare.

Fabrika ku zhvillohen aktivitetet e Janssen në Bernë ka një histori të gjatë, duke qenë themeluar në vitin 1898 si Instituti Zviceran i Seroterapisë dhe Vaksinave.

Sipas të dhënave të fundit, në kantonin Vaud, rreth 25 për qind e fuqisë punëtore nuk banon në këtë kanton. Në vitin 2023, numri i përgjithshëm i personave që punojnë në Vaud ishte 451 mijë, nga të cilët 435 300 janë në moshën 20-64 vjeç.

Nga këta, afërsisht 73 për qind jetojnë në kantonin Vaud (318 100 persona), 14 për qind janë të vendosur në një kanton tjetër (63 mijë persona), ndërsa 10 për qind janë punonjës kufitarë (44 300 persona). Pjesa tjetër prej 2 për qind përbëhet nga persona me leje qëndrimi të shkurtër, kryesisht punëtorë të dërguar nga jashtë.

Gjatë dhjetë viteve të fundit, fuqia punëtore në Vaud në grupmoshën 20-64 vjeç është rritur me 17 për qind, duke shtuar 63 200 persona. Kjo rritje tejkalon rritjen e përgjithshme të popullsisë së kantonit në këtë moshë, që ishte 13 për qind, dhe burimi kryesor i rritjes është rritja e numrit të punonjësve kufitarë dhe atyre që jetojnë në kantone të tjera.

Punonjësit kufitarë janë rritur me 73 për qind gjatë kësaj periudhe, megjithatë përbëjnë vetëm 10 për qind të fuqisë punëtore të kantonit, një nivel më i ulët në krahasim me kantonet e tjera kufitare si Ticino dhe Gjenevë, ku kjo përqindje kalon 30 për qind.

Ndër punonjësit që jetojnë në kantone të tjera, shumica kanë një arsim të lartë dhe mbajnë pozicione të rëndësishme hierarkike. Shumica e tyre vijnë nga kantonet e Fribourg (40 për qind), Valais (26 për qind) dhe Gjenevë (16 për qind). Për më tepër, rreth 63 500 banorë të Vaud-it punojnë jashtë kantonit.

Sektori më i madh i punësimit në Vaud është ai i shëndetësisë dhe veprimtarisë sociale, që përbën 16 për qind të fuqisë punëtore, ndjekur nga tregtia (11 për qind), industria (10 për qind) dhe aktivitetet shkencore dhe teknike (10 për qind). Arsimi përbën 9 për qind të punësimit.

Ndërsa përqindja e burrave dhe grave në fuqinë punëtore është afërsisht e barabartë (53 për qind burra), gratë dominojnë sektorin e shëndetësisë dhe veprimtarisë sociale (27 për qind), arsimit (13 për qind) dhe tregtisë (12 për qind). Ndërkohë, burrat janë më të përqendruar në industrinë (13 për qind), tregtinë (12 për qind) dhe ndërtimin (11 për qind).

Këshilli Federal ka prezantuar një projekt-propozim kundërshtues për iniciativën e përfshirjes së personave me aftësi të kufizuara, i cili ka ngjallur kritika të forta nga shoqëria civile dhe aktivistët.

Iniciativa e përfshirjes synon të sigurojë barazi ligjore dhe faktike, vetëvendosje dhe mbështetje më të madhe për personat me aftësi të kufizuara në Zvicër. Megjithatë, projekti i qeverisë është cilësuar si i paqartë dhe i pamjaftueshëm, veçanërisht për shkak të mungesës së masave të detyrueshme për kantonet.

Dominique Durrer, presidente e organizatës Eurobesitas, dhe përfaqësues të tjerë të shoqatave të personave me aftësi të kufizuara kanë shprehur zhgënjimin e tyre për mungesën e angazhimit real në këtë propozim ligjor. Ata kërkojnë masa më konkrete që të garantojnë përfshirje të plotë dhe mbrojtje të të drejtave të kësaj kategorie, transmeton albinfo.ch.

Iniciativa e përfshirjes, e dorëzuar zyrtarisht më 5 shtator 2024, synon të ndryshojë mënyrën se si trajtohen personat me aftësi të kufizuara në shoqëri, duke i njohur ata me të njëjtat mundësi dhe duke fuqizuar vetëvendosjen e tyre. Megjithatë, kundërshtimi i Këshillit Federal ka bërë që ky proces të mos shkojë përpara me ritme optimiste.

Qeveria ka theksuar se ligji i propozuar është i balancuar dhe se kantonet do të kenë lirinë për të përshtatur masat sipas situatës lokale. Por kjo qasje ka shkaktuar shqetësime se mungesa e detyrueshmërisë mund të pengojë realizimin e barazisë reale për personat me aftësi të kufizuara.

Debati rreth iniciativës për përfshirjen dhe projekt-ligjit të Këshillit Federal vazhdon të jetë në qendër të vëmendjes në Zvicër, me pritshmëri që vendimmarrësit të gjejnë një zgjidhje që i shërben më mirë komunitetit të personave me aftësi të kufizuara.

Rezultatet kundërshtojnë perceptimin e zakonshëm se të rinjtë përdorin kryesisht rrjetet sociale për t’u paraqitur, thotë Svenja Deda-Bröchin nga Universiteti i Shkencave të Aplikuara në Cyrih (ZHAW). Ajo është bashkëautore e raportit Jamesfocus, i publikuar të mërkurën.

Sipas raportit, 57% e të rinjve të anketuar thonë se përdorin rrjetet sociale kryesisht për argëtim, ndërsa 46% i përdorin ato për të kërkuar informacion. Vetë-përfaqësimi rëndon vetëm për 4% të tyre, transmeton albinfo.ch.

Raporti është bazuar në përgjigjet e mbi një mijë të rinjve nga të gjitha tre rajonet gjuhësore të Zvicrës, në moshën 12 deri 19 vjeç. Në total, 91% e të rinjve përdorin rrjetet sociale çdo ditë ose disa herë në javë.

Studimi James, nga ZHAW për Swisscom, ofron një pasqyrë mbi sjelljet mediatike të të rinjve zviceranë. James është një studim që realizohet çdo dy vjet dhe fokusohet te rinia, aktivitetet dhe mediat.

Zvicra ka përditësuar planin e saj pandemik, i cili datonte para kohës së pandemisë së koronës. Ky plan i ri e përgatit më mirë vendin për një krizë të ardhshme dhe merr parasysh edhe pasojat sociale dhe ekonomike të një pandemie.

Gjatë pandemisë së koronës, spitalet në Zvicër arritën në kufijtë e tyre, por arritën të sigurojnë furnizimin e nevojshëm. Ndërmarrjet morën mbështetje financiare shpejt dhe, megjithëse pati protesta, popullsia në disa raste mbështeti masat e Këshillit Federal.

Megjithatë, sfida nuk munguan. Mungesa fillestare e maskave mbrojtëse, komunikimi i papërputhshëm i federatës dhe mosmarrëveshjet mes qeverisë federale dhe kantoneve, për shembull për transmetimin e të dhënave apo mbylljen e hapësirave të skive.

Pas kësaj, ekspertët kërkuan përgatitje më të mirë për Zvicrën. Plani i ri pandemik është i gjerë dhe synon të përgatisë vendin për kërcënime të ardhshme, përfshirë edhe trajtimin e pasojave sociale dhe ekonomike, thotë Zyra Federale e Shëndetit Publik (BAG), transmeton albinfo.ch.

Një platformë dixhitale e re do të lejojë qasje të shpejtë dhe të thjeshtë për të gjithë aktorët. Federata, kantonet dhe komunat do të kenë në dispozicion kontrolle dhe rekomandime për veprime.

Ndarja e detyrave është më e qartë. Federata është përgjegjëse për objektivat strategjike, ndërsa kantonet janë përgjegjëse për zbatimin. Federata ndihmon kantonet në koordinimin dhe standardizimin e masave.

Plani bazohet në legjislacionin aktual, veçanërisht në ligjin për epidemitë. Strategjitë dhe masat nuk janë të detyrueshme ligjërisht dhe nuk krijojnë të drejta apo detyrime për palët e treta, thekson BAG. Bashkëpunimi mes të gjitha palëve mbetet thelbësor.

Më 30 nëntor 2025, elektorati zviceran do të votojë për tre iniciativa kombëtare, të cilat pritet të ngjallin debat të gjerë publik. Këshilli Federal ka konfirmuar se në këtë datë do të vendoset për një taksë të re mbi trashëgimitë e pasura, shërbimin e detyrueshëm për qytetarët dhe për rritjen e subvencioneve për mediat e shkruara, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Iniciativa më e përfolur është ajo e Socialistëve të Rinj “Për një politikë të klimës sociale – të financuar në mënyrë të drejtë përmes taksimit (Iniciativa për një të Ardhme)”. Ajo parasheh vendosjen e një takse prej 50 për qind mbi pasuritë që tejkalojnë shumën prej 50 milionë frangash zvicerane. Të ardhurat do të shpërndahen mes nivelit federal dhe kantonal dhe do të përdoren për masa të mbrojtjes së klimës.

Iniciativa, që nuk gjeti mbështetje në parlament, ka ngjallur shqetësime serioze, veçanërisht nga sektori i biznesit dhe përfaqësuesit e klasës së mesme të lartë. Kritikët paralajmërojnë se masa do të dëmtojë trashëgiminë në ndërmarrjet familjare dhe mund të nxisë emigrimin e individëve të pasur nga Zvicra, duke ulur të ardhurat nga taksat ekzistuese, transmeton albinfo.ch.

Ndërkohë, qytetarët do të votojnë gjithashtu për iniciativën popullore “Për një Zvicër të Angazhuar (Iniciativa e Shërbimit-Qytetarëve)”, e cila kërkon vendosjen e një shërbimi të detyrueshëm për të gjithë qytetarët zviceranë në dobi të komunitetit ose mjedisit. Këshilli Federal dhe Parlamenti kanë rekomanduar refuzimin e kësaj nisme, ndërsa nuk është parashikuar ndonjë kundërpropozim.

Votimi i tretë mund të konfirmohet zyrtarisht brenda pak ditësh, nëse përmbushen 50 mijë nënshkrimet e nevojshme për referendumin kundër rritjes së subvencioneve indirekte për median e shkruar, të miratuara nga Parlamenti. Kjo nismë kundërshtohet nga një komitet ndërpartiak i udhëhequr nga lëvizja “Liria”, e cila kundërshton ndryshimet në ligjin postal që mbështesin mediat.

Në ndërkohë, votime të tjera si ai për Aktin e E-ID dhe taksimin e pronës së dytë do të mbahen më herët, më 28 shtator, ndërsa disa nisma si “Drejtësia Tatimore për Gratë” dhe iniciativa SRG pritet të shtyhen për në vitin 2026, transmeton albinfo.ch.

Situata e sigurisë në Zvicër po përkeqësohet nga viti në vit, sipas raportit vjetor të Shërbimit Federal të Inteligjencës (FIS), “Siguria në Zvicër 2025”, të publikuar të mërkurën. Tensionet gjeopolitike globale dhe kërcënimet hibride po ushtrojnë gjithnjë e më shumë presion mbi neutralitetin dhe sigurinë kombëtare të vendit, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

FIS shpreh shqetësim të thellë për rritjen e rrezikut nga spiunazhi, sidomos ndaj teknologjisë dhe organizatave ndërkombëtare me seli në Zvicër. Përkeqësimi i marrëdhënieve midis SHBA-së dhe Kinës, si dhe bashkëpunimi në rritje mes Rusisë, Kinës, Iranit dhe Koresë së Veriut për të sfiduar rendin ndërkombëtar, pritet të ndikojë drejtpërdrejt edhe në politikën e sigurisë zvicerane.

Një tjetër kërcënim i madh që përmendet në raport është terrorizmi, me theks të veçantë në radikalizimin online të të rinjve. Sipas FIS, aktivitetet ekstremiste në internet janë bërë një burim i rëndësishëm i indoktrinimit dhe nxitjes së dhunës.

“Radikalizimi digjital dhe rritja e tensioneve ndërkombëtare po krijojnë një sfidë të re të sigurisë për Zvicrën,” theksohet në raport. Lufta në Ukrainë pritet të vazhdojë edhe gjatë vitit 2025, ndërsa konflikti në rritje mes Izraelit dhe Iranit paraqet një tjetër vatër destabiliteti me ndikim të gjerë, transmeton albinfo.ch.

Për shkak të valës së nxehtësisë që ka përfshirë vendin gjatë dy javëve të fundit, temperaturat e ujërave të liqeneve zvicerane janë rritur ndjeshëm, duke thyer rekorde historike. Sipas shërbimit meteorologjik Meteonews, mesatarisht temperaturat e liqeneve janë rritur me 4 deri në 7 gradë krahasuar me mesataren e periudhës 1983-2024, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Në zonën frankofone, Liqeni i Gjenevës ka regjistruar 26 gradë, katër gradë mbi temperaturën mesatare të mesit të qershorit dhe pesë gradë më shumë se mesatarja 41-vjeçare. Liqenet Neuchâtel dhe Biel shënuan rritje prej rreth pesë dhe gjashtë gradësh përkatësisht, ndërsa Liqeni i Luganos arriti temperaturën më të lartë prej 28 gradësh.

Edhe Liqeni Walen në kantonet St. Gallen dhe Glarus tregoi rritje drastike prej 7 gradësh mbi mesataren historike. Ndërkaq, lumenjtë si Aare pranë Bernës, Reuss pranë Lucernës dhe Rajni pranë Laufenburgut regjistruan gjithashtu temperatura të larta të paprecedenta.

Meteorologët theksojnë se niveli i ulët i borës në male në fillim të sezonit ka kontribuar në këtë ngrohje të shpejtë të ujërave. Pasojat e këtyre temperaturave janë shqetësuese. Peshqit përballen me vështirësi në ujërat e ngrohtë, ndërsa rritja e algave blu-jeshile çon në uljen e përmbajtjes së oksigjenit dhe formimin e substancave toksike, duke kërcënuar ekosistemet ujore.

Meteonews paralajmëron se përkundër kësaj vale të nxehtësisë, priten ndryshime në mot gjatë fundjavës dhe në fillim të javës së ardhshme, të cilat mund të ndikojnë në uljen e temperaturave ekstreme të ujërave, transmeton albinfo.ch.

Numri i personave që morën pjesë në masat e rehabilitimit profesional të sigurimit të paaftësisë (DI) u trefishua në vitin 2024 krahasuar me vitin 2008, duke arritur në rreth 57,700 pjesëmarrës. Lajmin e bëri të ditur të mërkurën Zyra Federale e Sigurimeve Shoqërore (FSIO), duke theksuar se masat e ndërmarra kanë pasur një ndikim të rëndësishëm në riintegrimin e personave me probleme shëndetësore në tregun e punës, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Qëllimi kryesor i këtyre masave është parandalimi i përjashtimit të hershëm nga tregu i punës dhe shmangia e dhënies së pensioneve të paaftësisë kur është e mundur. Sipas të dhënave zyrtare, nga 41,000 persona që përfunduan procesin e rehabilitimit profesional deri në vitin 2024, rreth 60% rezultuan të punësueshëm. Më konkretisht, 46% prej tyre janë kthyer në tregun primar të punës, ndërsa pjesa tjetër ka ende potencial për të gjetur punë ose për të përfituar nga pensioni i invaliditetit.

“Rezultatet tregojnë se përpjekjet për riintegrim funksionojnë dhe se shumë persona me vështirësi shëndetësore kanë ende mundësi reale për të qenë aktivë në tregun e punës,” thuhet në njoftimin e FSIO.

Aktualisht, rreth 4% e popullsisë së siguruar në Zvicër përfiton nga sigurimi i paaftësisë (AI), një përqindje që ka mbetur e qëndrueshme që nga viti 2018. Më shumë se gjysma e rasteve të regjistruara kanë të bëjnë me sëmundje mendore, sipas organizatës Inclusion Handicap, transmeton albinfo.ch.

Fondacioni FAR, fondi i pensioneve për industrinë zvicerane të ndërtimit, ka hyrë në një fazë të re shtrëngese financiare, duke detyruar ndryshime të ndjeshme në skemën e pensionimit të parakohshëm për punëtorët e ndërtimit, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Nga 1 korriku 2025, për të përfituar pension të plotë të parakohshëm nga mosha 60 vjeç, punëtorët do të duhet të kenë të paktën 20 vjet kontribute të pandërprera në këtë sektor, një rritje prej 5 vitesh nga kërkesa e mëparshme.

Fondacioni FAR, i themeluar në vitin 2003 si një iniciativë e përbashkët mes sindikatave dhe Federatës Zvicerane të Ndërtuesve Kryesorë, ka qenë një model i pensionimit fleksibil në një sektor të vështirë fizikisht. Deri tani, mbi 30 mijë punëtorë ndërtimi kanë përfituar nga kjo skemë, me pagesa që shkonin deri në 70 për qind të pagës së fundit, duke kushtuar vetëm në vitin 2024 rreth 500 milionë franga zvicerane.

Por presioni financiar është rritur ndjeshëm. Me rritjen e kërkesave për pensione të parakohshme, kryesisht për shkak të daljes në pension të brezit të “baby boomers”, dhe stagnimin e kontributeve, fondi është përballur me mungesë kapitali, transmeton albinfo.ch.

Deri në fund të vitit 2024, kapitali i tij kishte rënë në më pak se 820 milionë franga. Bordi i administratorëve, i përbërë nga përfaqësues të sindikatave dhe ndërtuesve, vendosi të rrisë periudhën e nevojshme të kontributit në përpjekje për të stabilizuar situatën.

Ky vendim po shkakton zemërim dhe pasiguri mes punëtorëve. Reto Baur, një shofer kamioni në një kompani ndërtimi, që priste të përfitonte pension të parakohshëm në fund të korrikut 2025, do të humbasë rreth 1 500 franga në muaj për shkak të mungesës së viteve të nevojshme të kontributit. Ai, si shumë të tjerë, është i shqetësuar nga fakti se nuk është paraparë asnjë marrëveshje kalimtare për raste të tilla, transmeton albinfo.ch.

Sindikatat shprehen të zhgënjyera që nuk arritën të parandalonin zgjatjen e periudhës së kontributit, por theksojnë se të paktën arritën të shmangnin uljen e përgjithshme të pensioneve dhe rritjen e kontributeve. Ndërkohë, Shoqata e Ndërtuesve Kryesorë kishte propozuar shtyrjen e moshës së pensionimit të parakohshëm me disa muaj, një masë që sindikatat e refuzuan.

E ardhmja e FAR-it mbetet e pasigurt. Edhe pse statuti i fondit përmban një dispozitë për trajtimin e rasteve të veçanta në vështirësi, ende nuk dihet nëse ajo do të aplikohet për raste si ai i Reto Baur. Ndërkohë, mijëra punëtorë ndërtimi mund të përballen me pensione më të ulëta në një sistem që dikur u konsiderua simbol i dinjitetit në moshën e tretë për punëtorët e ndërtimit në Zvicër, transmeton albinfo.ch.