Një raport i RTS zbulon se rreth 58 për qind e komunave në Zvicër nuk kanë zbatuar rekomandimet e mbikëqyrësit federal të çmimeve për tarifat e shpërndarjes së ujit gjatë tre viteve të fundit. Situata nuk është më e mirë as me tarifat për ujërat e zeza, ku vetëm gjysma e këshillave janë zbatuar, shpesh vetëm pjesërisht, transmeton albinfo.ch.

Në Zvicrën frëngjishtfolëse, 29 komuna, kryesisht në Fribourg dhe Jura, nuk i kanë ndjekur këshillat e Z. Price midis viteve 2022 dhe 2024. Komunat nuk janë të detyruara t’i zbatojnë rekomandimet dhe nëse nuk japin shpjegime për devijimet, vendimet e tyre mund të anulohen nga gjykatat, gjë që ndodh rreth një herë në vit.

Mbikëqyrësi Price paralajmëron se rritjet e mëdha të tarifave, mbi 30 për qind, mund të krijojnë vështirësi për familjet dhe bizneset. Ai rekomandon rritje të vogla të shpërndara në kohë, por kjo shpesh nuk respektohet. Për shembull, në Troistorrents, tarifat u rritën deri në 236 për qind.

Një problem tjetër janë tarifat e larta për lidhjet e reja në rrjet, që ndonjëherë arrijnë disa mijëra franga dhe krijojnë pabarazi ndërmjet konsumatorëve të rinj dhe atyre ekzistues.

Qytetarët që përballen me faturat e larta mund të kërkojnë ndryshime vetëm pasi tarifat miratohen nga legjislatura lokale, çka e bën të vështirë korrigjimin në kohë. Peticionet dhe ankesat rrallë sjellin rezultate të menjëhershme, transmeton albinfo.ch.

Hetuesit italianë kanë zbuluar dhe çmontuar një rrjet të madh kontrabande ndërkombëtare, i cili dyshohet se ka trafikuar rreth 600 kilogramë ar dhe argjend drejt Zvicrës. Sipas autoriteteve, vlera totale e këtij operacioni kriminal kap shumën mbi 26 milionë euro, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Në lidhje me këtë rast, 17 persona janë dërguar në gjyq, të akuzuar për konspiracion kriminal transnacional, tregti të paligjshme të metaleve të çmuara dhe pastrim parash. Hetimet, të kryera nga Guardia di Finanza, kanë zgjatur mbi dy vjet dhe kanë zbuluar një rrjet të mirëorganizuar me lidhje të fuqishme mes Italisë dhe Zvicrës.

Sipas agjencisë italiane të lajmeve ANSA, i dyshuari kryesor është një biznesmen nga Ferrara, i cili, bashkë me bashkëpunëtorët e tij, akuzohet për blerjen e metaleve të çmuara, kryesisht në Itali, me origjinë të dyshimtë dhe kontrabandimin e tyre në Zvicër për t’u shkrirë dhe përfshirë në tregun ligjor.

Hetimi ka zbuluar se në total janë kontrabanduar 560 kilogramë ar dhe 65 kilogramë argjend. Autoritetet kanë sekuestruar gjithashtu bizhuteri me vlerë mbi 220 mijë euro, të cilat ishin fshehur në një kazan të varrosur në kopshtin e shtëpisë së njërit prej të dyshuarve, transmeton albinfo.ch.

Gjatë operacionit është zbuluar dhe sekuestruar edhe një shumë prej 100 mijë eurosh në para të gatshme, të cilat ishin fshehur në një automjet pranë një pike kufitare me Zvicrën. Sipas hetuesve, këto para vinin nga aktiviteti i paligjshëm dhe ishin në proces të transferimit për qëllime pastrimi.

Tetë persona të tjerë të përfshirë në këtë skemë tashmë kanë pranuar fajësinë dhe janë pajtuar të paguajnë kompensim të pjesshëm, i cili do të dhurohet për bamirësi, sipas autoriteteve gjyqësore italiane.

Rasti konsiderohet një ndër operacionet më të mëdha të viteve të fundit kundër kontrabandës dhe pastrimit të parave dhe ka vënë në dukje rolet kyçe të Zvicrës si pikë destinacioni dhe Italisë si pikë nisjeje në këtë rrjet të ndërlikuar kriminal, transmeton albinfo.ch.

Kërkesa për një kredi shtesë prej një miliard frangash zvicerane për blerjen e municioneve kundërajrore mbetet ende pezull, ndërsa debati në Parlament po rifillon pas refuzimit të saj në Këshillin Kombëtar muajin e kaluar, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Të premten, Komisioni i Politikave të Sigurisë i Këshillit të Shteteve (SiK-S) votoi sërish për këtë kërkesë, me pesë vota pro dhe pesë kundër, ku vota vendimtare e presidentes së komisionit, Andrea Gmür-Schönenberger (Qendra/Lucern), e shtyu vendimin në favor të propozimit.

Sipas njoftimit të shërbimeve parlamentare, fondet synojnë të përdoren për blerjen e municioneve për mbrojtje ajrore me rreze të mesme dhe të gjatë, si dhe për sistemet e mbështetjes indirekte të zjarrit.

Megjithëse nevoja për përforcimin e rezervave të municioneve pranohet nga të gjitha palët, situata e tensionuar financiare e qeverisë federale ka penguar përparimin e shpejtë të kësaj kërkese. Kjo ishte edhe arsyeja pse vetë Këshilli Federal nuk e paraqiti kërkesën, siç u shpreh ministri i mbrojtjes Martin Pfister, transmeton albinfo.ch.

Ndërsa një pjesë e komisionit kërkon nënshkrimin e kontratave urgjente për të përballuar vonesat në tregun e armëve dhe rreziqet e sigurisë, një pakicë e komisionit përkrah një qasje më të kujdesshme me rritje graduale të rezervave.

Në një tjetër zhvillim të rëndësishëm, flota e avionëve F-5 Tiger, e përdorur aktualisht nga skuadra akrobatike Patrouille Suisse, ka të ngjarë të çmontohet së shpejti. Me gjashtë vota pro dhe tre kundër, SiK-S mbështeti propozimin për t’i dhënë fund operimit të avionëve deri në vitin 2027.

Sipas shumicës në komision, mirëmbajtja e avionëve të vjetër është shumë e kushtueshme dhe e pajustifikueshme, veçanërisht duke pasur parasysh që ata nuk kontribuojnë më në mbrojtjen aktive të hapësirës ajrore zvicerane, transmeton albinfo.ch.

Komisioni rekomandon gjithashtu mosvazhdimin e peticionit “Ruajtja e Patrouille Suisse”, duke i hapur rrugë zyrtare fundit të një epoke në aviacionin ushtarak zviceran.

Megjithatë, një pakicë anëtarësh argumentojnë se avionët F-5 mund të përdoren ende për qëllime stërvitore ose për lehtësimin e presionit ndaj flotës aktive F/A-18, sidomos nëse avionët e rinj F-35 nuk mbërrijnë në kohë.

Çështja e kredisë për municione pritet të diskutohet sërish në seancën e vjeshtës në Këshillin Kombëtar, ndërsa vendimi përfundimtar për Patrouille Suisse mund të vijë po atëherë. Debati rreth sigurisë kombëtare, investimeve ushtarake dhe prioriteteve financiare duket se do të mbetet në qendër të skenës politike edhe në muajt në vijim, transmeton albinfo.ch.

Një javë para afatit të caktuar, administrata amerikane po përgatitet të shpallë zyrtarisht tarifat ndëshkuese të reja ndaj një sërë mallrash të importuara, që pritet të hyjnë në fuqi më 1 gusht. Presidenti Donald Trump paralajmëroi se disa prej këtyre tarifave do të jenë edhe më të larta se sa ishte parashikuar fillimisht, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Sipas agjencisë Bloomberg, Trump ka bërë të ditur se letrat zyrtare për vendosjen e këtyre tarifave do të nisin të dërgohen që këtë të premte. Në total, dhjetë deri në dymbëdhjetë vende do të njoftohen fillimisht, ndërsa masat ndaj vendeve të tjera do të shpallen në ditët në vijim. Tarifat e paralajmëruara do të variojnë nga 10 për qind deri në 70 për qind, një nivel shumë më i lartë se tarifat e vendosura më parë gjatë të ashtuquajturës Ditë e Çlirimit në prill.

Mosmarrëveshjet tregtare me partnerët ndërkombëtarë, përfshirë Bashkimin Evropian dhe Zvicrën, kanë hyrë në një fazë kritike. Afati i vendosur nga Trump për të arritur marrëveshje tregtare përfundon më 9 korrik, ndërsa vendet e prekura janë duke u përpjekur të shmangin përshkallëzimin e mëtejshëm përmes negociatave.

Qeveria zvicerane, e cila pas valës së parë të tarifave në prill kërkoi negociata me Uashingtonin, ka raportuar përparim. Në fund të qershorit, drejtuesja e Sekretariatit Shtetëror për Çështje Ekonomike (Seco), Helene Budliger Artieda, deklaroi se një marrëveshje doganore me SHBA-në është në prag të arritjes. Aktualisht, një tarifë shtesë prej 10 për qind aplikohet për shumë mallra zvicerane që eksportohen në SHBA, por në mungesë të një marrëveshjeje kjo mund të arrijë deri në 31 për qind.

Ndërkohë, Bashkimi Evropian mbetet gjithashtu nën presion. Trump ka kërcënuar me rritje të tarifave deri në 50 për qind nëse nuk arrihet një marrëveshje me BE-në deri më 9 korrik, ndonëse ka lënë të hapur mundësinë e një zgjatjeje afati.

Tarifat ndëshkuese të Trumpit janë kthyer në një armë të fortë të politikës së tij tregtare, por gjithashtu kanë gjeneruar tensione në marrëdhëniet me aleatët dhe partnerët ekonomikë. Politika tarifore amerikane ka pasur ndikim të ndjeshëm në tregtinë globale, veçanërisht për sektorët e çelikut, aluminit dhe automobilave, që përballen aktualisht me tarifa deri në 50 për qind, transmeton albinfo.ch.

Pas dekadash ndalimesh dhe debatimesh, Zvicra po afrohet me një ndryshim historik në politikën e saj ndaj kanabisit. Komiteti i Shëndetit i Këshillit Kombëtar (SGK-N) ka dhënë dritën jeshile për një projektligj që synon legalizimin e kontrolluar të kanabisit për qëllime jo mjekësore, duke hapur kështu rrugën për një rishikim të thellë të qasjes ndaj kësaj substance, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Aktualisht, konsumimi i kanabisit është i ndaluar për qëllime rekreative, megjithëse posedimi i sasive të vogla nuk ndëshkohet penalisht. Pavarësisht kësaj, kanabisi mbetet droga e paligjshme më e përdorur në vend, një fakt që ka nxitur debate për një riorientim të politikës kombëtare.

Projektligji i ri parashikon një qasje të rregulluar në mënyrë strikte për të rriturit, pa e promovuar konsumin. Produktet do të shiten nga dyqane të licencuara ose në mënyrë të kontrolluar online, por jo për qëllime fitimi. Një taksë e posaçme do të vendoset mbi blerjet, e cila do të përdoret për financimin e sistemit shëndetësor dhe programeve të parandalimit dhe trajtimit të varësisë.

Përdoruesve të rritur gjithashtu do t’u lejohet të kultivojnë deri në tre bimë femra të kanabisit në shtëpi, një hap që synon të zvogëlojë varësinë nga tregu i zi.

Qëllimi i projektligjit është mbrojtja e shëndetit publik dhe e të rinjve. Dyqanet e licencuara do të jenë të detyruara të ofrojnë informacione dhe forma më pak të dëmshme të konsumit, si avulluesit në vend të cigareve. Reklamimi i produkteve të kanabisit do të ndalohet rreptësisht, ndërsa drejtimi i automjeteve nën ndikimin e substancës do të vazhdojë të ndëshkohet me politikën zero tolerancë, transmeton albinfo.ch.

Nga ana tjetër, dënimet për shitjen dhe kultivimin e paligjshëm do të ashpërsohen, me qëllim që të goditet tregu ilegal.

Me miratimin e projektligjit nga SGK-N, procesi i konsultimit publik do të nisë nga fundi i gushtit dhe do të zgjasë tre muaj. Pas shqyrtimit të komenteve, drafti i rishikuar do t’i paraqitet Këshillit Federal, përpara se të kalojë në debatet e radhës në Këshillin Kombëtar dhe Këshillin e Shteteve.

Megjithatë, rruga drejt legalizimit përfundimtar mbetet e gjatë dhe me pengesa politike. Një referendum popullor duket i pashmangshëm, pasi partitë konservatore kanë sinjalizuar se do ta sfidojnë ligjin në kutitë e votimit, transmeton albinfo.ch.

Përballë rritjes alarmante të sulmeve kibernetike dhe mashtrimeve dixhitale, Zvicra ka themeluar Zyrën Federale të Sigurisë Kibernetike (OFCS), një ent të ri që tashmë është në vijën e parë të mbrojtjes digjitale të vendit. Vetëm gjatë vitit 2024, OFCS ka regjistruar 63,000 sulme dhe mashtrime online, një rritje prej 28 për qind krahasuar me një vit më parë, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Zyra ndodhet në zemër të Bernës dhe punon në mënyrë diskrete, por intensive, me 67 punonjës që monitorojnë, analizojnë dhe reagojnë ndaj kërcënimeve kibernetike. Ajo ofron ndihmë emergjente për qytetarët, institucionet dhe kompanitë, duke mbledhur çdo ditë 300 deri në 400 raportime, kryesisht për mashtrime online.

“Rreth 60 për qind e rasteve kanë të bëjnë me faqe mashtruese që nuk dorëzojnë mallrat e paguara,” tha Bibien Limido, anëtare e ekipit të kundërsulmeve. Mashtrimet ndryshojnë sipas sezonit: në fundvit lidhen me ofertat e Black Friday, ndërsa në verë me rezervimet përmes Airbnb dhe platformave të tjera të pushimeve.

Ashtu si vendet e tjera të zhvilluara, Zvicra mbikëqyr me përparësi infrastrukturat kritike si spitalet, termocentralet dhe institucionet financiare. Që nga 1 prilli, këto ente janë të detyruara të raportojnë çdo sulm, për të përmirësuar reagimin dhe kuptimin ndaj kërcënimeve, transmeton albinfo.ch.

Olivier Müller, analist teknik në OFCS, shpjegon se shpesh udhëzon kompanitë të ndërmarrin masa të menjëhershme. “Në rastet e ransomware, rekomandoj shkëputjen e rezervimeve të të dhënave për të parandaluar përhapjen,” thotë ai. Në situata kritike, ekipi i OFCS-it shkon edhe në vendngjarje.

Megjithatë, Zyra kufizohet vetëm në ndihmë emergjente dhe nuk konkurron me sektorin privat të sigurisë kibernetike.

Përveç reagimit, OFCS synon të parandalojë sulmet, duke përdorur sisteme të monitorimit dhe një platformë të dedikuar për identifikimin e dobësive digjitale në administratën publike dhe më gjerë, transmeton albinfo.ch.

Në këtë përpjekje, ajo mbështetet edhe te hakerët etikë, individë që në mënyrë të ligjshme ndihmojnë në zbulimin e cenueshmërive të sistemeve. “Aktualisht kemi 34 pjesëmarrës aktivë, shumica studiues të jashtëm të sigurisë,” konfirmon Lorenzo Pirondini, përgjegjës për menaxhimin e dobësive, i cili edhe vetë ka qenë më parë haker etik.

Në krahasim me vendet fqinje, OFCS është modest në madhësi. Homologu gjerman ka rreth 1,700 punonjës, por kompenson me efikasitet, koordinim dhe teknologji moderne.

Drejtori i OFCS, Florian Schutz, e pranon se kapacitetet aktuale nuk janë të mjaftueshme për sfidat e ardhshme. “Ne mund të bënim më shumë, por është politika ajo që vendos për burimet. Detyra ime është të jap maksimumin me atë që kemi,” transmeton albinfo.ch.

Një valë kundërshtimesh nga kantonet është duke u ngritur kundër reformës së re tatimore që synon të zëvendësojë sistemin aktual të përbashkët me taksimin individual për çiftet e martuara, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Vendimi i Parlamentit Federal dy javë më parë për të hequr të ashtuquajturin “dënim martesor” ka nxitur jo vetëm një referendum kombëtar të nisur nga katër parti politike, por edhe një iniciativë të rrallë për referendum kantonal, që do të ndodhte për herë të dytë në historinë e politikës zvicerane.

Pas ftesës së Konferencës së Drejtorëve të Financave Kantonale (FDK), disa kantone kanë ndërmarrë hapat e parë drejt organizimit të një referendumi kantonal. Të premten, qeveritë e kantoneve Appenzell Innerrhoden, Appenzell Ausserrhoden, Thurgau dhe Nidwalden njoftuan se do ta propozojnë këtë nismë në parlamentet e tyre kantonale.

Mbështetje për referendumin kanë shprehur edhe kantonet Glarus dhe Zug, ndërsa në kantonet St. Gallen, Graubünden, Aargau, Uri dhe Lucern vendimi ende nuk është marrë. Ndërkohë, kantonet Berna dhe Solothurn janë deklaruar kundër, transmeton albinfo.ch.

Drejtorët e financave kantonalë paralajmërojnë për një barrë të rëndë administrative që do të sillte ndarja e deklaratave tatimore për çiftet e martuara. Në Thurgau, reforma do të nënkuptonte 65,000 deklarata tatimore shtesë, me një kosto të llogaritur prej 5 milionë frangash zvicerane.

“Ky është një përbindësh burokratik”, deklaroi drejtori i financave të Thurgaut, Urs Martin, duke shtuar se përveç vlerësimit, administrata tatimore do të përballej me sfida praktike si ndarja e pronësisë mbi shtëpitë apo makinat.

Drejtoresha e financave të Appenzell Ausserrhoden, Hansueli Reutegger, tha se sistemi i ri krijon pabarazi, sidomos në zonat rurale, ku çiftet shpesh nuk kanë të ardhura të barabarta. Megjithatë, ajo pranoi se në rastet kur të dy bashkëshortët fitojnë njësoj, taksimi individual mund të jetë i përshtatshëm.

Për të zhvilluar një referendum kantonal, është e nevojshme që të paktën tetë parlamente kantonale ta miratojnë këtë iniciativë brenda 100 ditëve nga publikimi zyrtar i ligjit federal. Seancat e shtatorit të parlamenteve kantonale mbesin vendimtare, pasi ato ndodhen brenda këtij afati.

Ndërkohë, edhe referendumi federal i nisur nga SVP, EVP, EDU dhe Partia e Qendrës është në proces. Nëse grumbullohen 50,000 nënshkrime, atëherë qytetarët zviceranë do të votojnë në vitin 2026 për ligjin mbi taksimin individual, transmeton albinfo.ch.

Një kamion u dogj brenda tunelit Gotthard.

Mjeti u përfshi nga flakët disa kilometra nga hyrja veriore, në territorin e kantonit Uri.

Stafi i qendrës së ndërhyrjes Airolo ndërhyri për operacionet e shpëtimit dhe mbylljes, transmeton albinfo.ch.

Situata është nën kontroll, por tuneli është i mbyllur në të dyja drejtimet dhe do të mbetet i tillë për të paktën disa orë.

Sipas indikacioneve të para, shoferi nuk është lënduar, shkruan RSI.

Një pishinë e hapur në Zvicër thuhet se ka ndaluar shumicën e shtetasve të huaj dhe shumë turistë për periudhën e verës, duke i fajësuar ata për shpërthime të sjelljes antisociale.

Këshilli bashkiak ka kufizuar aksesin në pishinën në Porrentruy, në kantonin Jura, që është afër kufirit me Francën, midis 4 korrikut dhe 31 gushtit, raportoi Aargauer Zeitung.

Vetëm qytetarët zviceranë, ata që kanë qëndrim të përhershëm dhe personat me një leje pune të vlefshme zvicerane do të lejohen të përdorin pishinën gjatë kësaj periudhe.

Turistët e huaj që qëndrojnë në një hotel ose kamping në Porrentruy gjithashtu mund të blejnë një kartë pushimesh, e cila do t’u lejojë atyre të përdorin pishinën.

Herën e fundit që të huajve iu ndalua përdorimi i pishinës ishte në vitin 2020, kur u mor vendimi për të lejuar aksesin vetëm për qytetarët zviceranë si rezultat i pandemisë Covid-19, transmeton albinfo.ch.

Po çfarë çoi në këtë ndalim? Sipas Lionel Maitre, kreut të kohës së lirë në Shoqatën Bashkiake të Distriktit Porrentruy dhe kryetar bashkie i Boncourt, kjo ndodhi për shkak të sjelljes së keqe të një numri të rinjsh francezë nga përtej kufirit, tha gazeta.

Mbyllja e përkohshme e një pishine të hapur përtej kufirit në Delle e ka përkeqësuar situatën, por autoritetet presin që problemet të përsëriten edhe atje pas rihapjes së saj më 8 korrik, tha Maitre.

Ai raportoi se kishin parë raste të shumta sjelljeje të pahijshme në pishinën e Porrentruy nga të rinj, kryesisht nga departamentet franceze të Territoire de Belfort dhe Doubs, dy rajone fqinje të Francës.

Incidentet përfshijnë “ngacmim të grave të reja, gjuhë të papërshtatshme, not me të brendshme dhe madje sjellje të dhunshme pasi janë qortuar”, tha ai, sipas gazetës.

Më shumë se 20 persona janë përjashtuar nga pishina dhe u është mohuar hyrja, sipas një deklarate të autoriteteve.

Në një përpjekje për të menaxhuar situatën, pishina punësoi roje sigurie, por u pa se kjo nuk ishte e mjaftueshme.

“Nga të gjithë njerëzit që u ndalohet hyrja, jo të gjithë vijnë nga Franca fqinje, por ata nga Zvicra janë një pakicë e qartë”, shpjegoi Maitre për gazetën, duke shtuar se kufizimi i aksesit ndihmoi gjithashtu në mbajtjen e numrit të vizitorëve në një nivel të menaxhueshëm.

Sugjerimet automatike për bakshishe po shfaqen gjithnjë e më shumë në terminalet e kartave në restorante dhe kafene në të gjithë Zvicrën. Por ato nuk janë të pëlqyera nga të gjithë.

Edhe në Zvicër, ku paratë e gatshme janë ende mbret për bizneset dhe pranohen gjerësisht, shumica e njerëzve tani zgjedhin të paguajnë me kartë.

Si rezultat, sugjerimet automatike për bakshishe po bëhen një tipar i zakonshëm në pajisjet e kartave, madje edhe në restorantet me vetëshërbim dhe në stendat e ushqimit për të marrë me vete.

Kur platforma e lajmeve online 20 Minuten i pyeti lexuesit e saj se çfarë mendonin për këtë, shumica e vlerësuan kërkesat për bakshishe si të pajustifikuara në vendet me vetëshërbim.

Një lexues me emrin Postillon tha se, ndonëse herë pas here kishte lënë bakshish në restorante, kurrë nuk do të linte një në banak, transmeton albinfo.ch.

Një tjetër, C-3PO, ishte edhe më i ashpër: “Kushdo që aktivizon këtë funksion nuk do të më shohë më kurrë,” tha ai.

Disa lexues menduan se praktika e kërkimit të bakshisheve “kufizohej me shtrëngimin”, duke besuar se vendimi për të dhënë bakshish duhet të vinte vetëm nga klienti. Të tjerë e morën më pak seriozisht, me një që tha: “Nuk është një kërkesë, mund ta injoroni.”

TheCrazyB i quajti sugjerimet për bakshish “pasojë logjike e kohëve të vjetra kur nuk mund të lije bakshish me kartë”.

Disa komentues menduan se, nëse do të linin bakshish, do të preferonin ta bënin me para në dorë për t’u siguruar që paratë të shkonin te kamerierët dhe jo te pronari.

Të tjerë kujtuan se, meqë bakshishi u hoq në industrinë e mikpritjes në vitin 1974, kur tarifat e shërbimit u përfshinë në faturë, bakshishi në fakt nuk ishte më i nevojshëm.

Siç pritej, komentuesit që punonin në mikpritje ishin në favor të këtyre kërkesave.

Një përdorues me emrin i.m.88 tha: “Në ditët e sotme, pagesat bëhen pothuajse ekskluzivisht me kartë dhe bakshishet shpesh harrohen fare. Me këtë zgjidhje, çdo mysafir mund të vendosë vetë nëse dëshiron të lërë bakshish dhe, nëse dëshiron, ka një mënyrë të lehtë për ta bërë këtë.”

Fluturimi zviceran LX2816 nga Cyrihu për në Gjenevë u detyrua të kthehej papritur të premten në mbrëmje. Pak para mesnatës, aeroplani u ul përsëri në Cyrih.

Pak para se të arrinte në destinacionin e tij, aeroplani u kthye përmes Nyonit në Liqenin e Gjenevës dhe fluturoi përsëri drejt Cyrihut, ku u ul pak para mesnatës.

Stuhi në Aeroportin e Gjenevës

Zëdhënësi i medias Michael Pelzer i tha Blick: “Për shkak të një stuhie në Aeroportin e Gjenevës, aeroplani nuk mundi të ulej siç ishte planifikuar dhe, për shkak të mungesës së opsioneve të tjera, për fat të keq iu desh të kthehej në Aeroportin e Cyrihut vonë në mbrëmje me 121 pasagjerë.” Edhe nisja nuk shkoi mirë, pasi fluturimi ishte vonuar ndjeshëm për shkak të grevës së kontrollorëve të trafikut ajror në Francë, transmeton albinfo.ch.

Swiss kontaktoi menjëherë të gjithë pasagjerët e prekur dhe i rirezervoi automatikisht në lidhje alternative që do të arrinin më shpejt në destinacionin e tyre përfundimtar. Ai u pendua për shqetësimin, i cili ishte veçanërisht i pakëndshëm gjatë sezonit të pushimeve verore, shtoi zëdhënësi.

Po sikur rirezervimi të mos jetë i përshtatshëm për mua? “Në rast anulimi, klientët tanë janë gjithmonë të lirë të zgjedhin një lidhje alternative, të rirezervojnë fluturimin e tyre falas në një datë të mëvonshme ose ta anulojnë plotësisht fluturimin,” shpjegon Pelzer. Në rast anulimesh, çmimi i plotë i biletës rimbursohet. Swiss gjithashtu mbulon akomodimin e nevojshëm në hotel, udhëtimet me taksi, vaktet dhe telefonatat deri në nisjen tjetër të mundshme.

Greva e kontrollorëve të trafikut ajror në Francë ndikon në fluturimet e Swiss

Zëdhënësi theksoi më tej se greva aktuale e kontrollorëve të trafikut ajror në Francë ka qenë një shqetësim i madh për linjën ajrore dhe veçanërisht për pasagjerët e saj që nga e enjtja. Swiss tashmë është dashur të anulojë gjithsej 40 fluturime për shkak të grevës. Destinacionet e prekura janë Nica, Marseja, Parisi dhe Montpellier. Disa fluturime pritet të vazhdojnë të operojnë sipas planit.

Por kjo nuk ndikon vetëm në fluturimet drejt Francës. Greva ndikon gjithashtu në fluturimet për në dhe nga Spanja. “Për shkak të mungesës së vendeve të lira dhe intervaleve të ngushta kohore në të cilat një fluturim mund të përpunohet edhe nga kontrolli i trafikut ajror, kjo çon shpejt në vonesa deri në një orë.” Për shkak të këtij problemi dhe kufizimeve të orarit të operimit në Aeroportin e Cyrihut, fluturimet e kthimit nga Porto dhe Barcelona në Cyrih nuk ishin më të realizueshme dje.

Aeroporti i Bazelit preket gjithashtu

Pasoja e grevës: deri më tani Swiss është dashur të rirezervojë më shumë se 4,500 pasagjerë individualisht. Zëdhënësi i medias thekson: “Si një linjë ajrore zvicerane, kufizimet në hapësirën ajrore evropiane na prekin veçanërisht për shkak të vendndodhjes gjeografike të Zvicrës, pasi shumë nga këto probleme ndodhin në hapësirat ajrore fqinje të Francës, Gjermanisë dhe Italisë.”

Efektet e grevës po ndihen edhe në EuroAirport Basel-Mulhouse-Freiburg. Zëdhënësja Manuela Witzig i tha agjencisë së lajmeve Keystone-SDA se, bazuar në informacionin aktual, njëmbëdhjetë nisje dhe njëmbëdhjetë mbërritje pritet të anulohen të premten. Njëzet e një fluturime u anuluan të enjten dhe tetë të mërkurën.

Arsyeja e grevës janë kërkesat e dy sindikatave të kontrollorëve të trafikut ajror për kushte më të mira pune. Ata po protestojnë kundër mungesës së personelit, menaxhimit toksik dhe kontrollit më të rreptë mbi orarin e punës së kontrollorëve të trafikut ajror.

Franga e fortë zvicerane kundrejt valutave kryesore të huaja rrit fuqinë blerëse të zviceranëve jashtë vendit. Në disa raste, ajo madje tejkalon nivelet para pandemisë, duke përfaqësuar një avantazh të rëndësishëm për ata që përgatiten të nisen për pushime.

Sipas një analize nga Raiffeisen Bank, të publikuar të mërkurën, destinacionet zakonisht të shtrenjta si Norvegjia ose Islanda tani janë më tërheqëse. Në Itali, Spanjë ose Francë, franga e fortë u lejon udhëtarëve zviceranë të ruajnë ose edhe të përmirësojnë fuqinë e tyre blerëse krahasuar me vitin 2019, transmeton albinfo.ch.

E njëjta gjë vlen edhe për Shtetet e Bashkuara, ku disa ekonomistë parashikojnë një rënie të mëtejshme të dollarit këtë vit. Erik Fruytier, kreu i investimeve në Gonet Bank, u shpjegon kolegëve në RTS se “në një afat shumë të shkurtër, ndoshta do të jenë tensionet gjeopolitike në Lindjen e Mesme dhe negociatat tarifore në Shtetet e Bashkuara që do të ndikojnë në dollar dhe, rrjedhimisht, në frangën zvicerane”, shkruan RSI.

Megjithatë, franga e fortë nuk i kompenson të gjitha rritjet. Në Kroaci, kalimi nga kuna në euro në vitin 2023 u shoqërua me një rritje të çmimeve, duke e bërë vendin më të shtrenjtë për turistët zviceranë. Në Turqi, pavarësisht lirës turke në rënie të lirë, inflacioni galopant me çmimet turistike që janë rritur më shumë se 700 për qind që nga viti 2019 po e zvogëlon ndjeshëm avantazhin e kursit të këmbimit. Megjithatë, sipas Raiffeisen, Turqia mbetet destinacioni më i përballueshëm evropian.

Ndikimi i frangës së fortë te turistët e huaj në Zvicër

Nga ana tjetër, turistët e huaj në Zvicër po vuajnë koston e lartë të jetesës, të theksuar nga franga e fortë. Ky realitet raportohet gjerësisht në mediat sociale. Influencuesi z. McTikTok, ylli i këtij rrjeti social, kohët e fundit shkaktoi reagime jo me peizazhet zvicerane, por me një video që tregon gruan e tij duke blerë dy sallata dhe pak bukë në një supermarket. Kur shkojnë në arkë, habia është e dukshme. “Tridhjetë dollarë për dy sallata dhe pak bukë, çmimet në Zvicër janë të çmendura”, shkruan amerikani në përshkrimin e postimit të tij.

Pavarësisht shpeshtësisë së dëshmive të tilla në internet, François Germanier, zëdhënës i Turizmit të Zvicrës, shpjegon për RTS se ndikimi i tyre mbetet i kufizuar. “Një turist amerikan ose anglez tenton të shpenzojë më shumë se një evropian”, vëren ai. Me frangun e fortë, Zvicra po bëhet një destinacion edhe më i shtrenjtë për turistët e huaj, por ajo vazhdon të tërheqë vizitorë nga e gjithë bota falë bukurisë së saj natyrore dhe cilësisë së shërbimeve të ofruara.

Midis Arth-Goldau dhe Biberbrugg (SZ), trenat tani qarkullojnë pa shofer në kontroll të drejtpërdrejtë. Megjithatë, menaxheri i projektit thekson se një person në kabinë është ende i nevojshëm.

Trenat autonomë të Südostbahn (SOB) janë të pajisur me një sistem ndihmës për shoferin. Pasi shoferi aktivizon sistemin, teknologjia merr kontrollin e trenit. Sistemi i ndihmës nis dhe rregullon shpejtësinë. Në ndalesa, ai i përgjigjet sinjaleve dhe frenon automatikisht.

Pse është ende i nevojshëm stafi i shoferëve?

Roger Dällenbach, menaxher i përgjithshëm i projektit në SOB, thekson se autopiloti është vetëm një sistem ndihmës. Shoferi duhet të monitorojë gjithmonë shinat dhe të jetë në gjendje të ndërhyjë në rast të një ndërprerjeje. Para nisjes, shoferi kontrollon pozicionin e sinjaleve në stacion, të cilat tregojnë nëse treni mund të niset. Ai ose ajo gjithashtu sigurohet që dyert të jenë të kyçura siç duhet. Vetëm atëherë sistemi i ndihmës merr përsipër. Shoferi mbetet në kabinë gjatë gjithë udhëtimit dhe monitoron sistemin. Në rast të një problemi teknik, njeriu merr përsipër, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Si reagojnë pasagjerët?

Pasagjerët ishin të qetë gjatë udhëtimit të parë të trenit autonom në fillim të korrikut. “Nëse SOB nuk do të komunikonte se treni po udhëtonte me një sistem ndihmës, gjithçka do të më dukej normale”, thotë një pasagjere. Në fakt, ajo nuk vëren ndonjë ndryshim. “Për mua, nuk është problem”, thotë një pasagjere tjetër. “Unë vetë vij nga një sfond teknik dhe kam besim të verbër.” Një tjetër shton: “SOB po vepron me shumë kujdes. Mendoj se funksionon.”

Pse Südostbahn mbështetet në këtë sistem?

“Shpresojmë që ky sistem të na kursejë energji”, shpjegon menaxheri i projektit Roger Dällenbach. Drejtimi automatik është më efikas. Sistemi i di shpejtësitë optimale për seksionet e ndryshme. Përveç kësaj, drejtimi automatik kërkon më pak kohë rezervë në orar. Operacionet bëhen më të qëndrueshme. Megjithatë, stafi i shoferëve ende luan një rol të rëndësishëm, vazhdon Roger Dällenbach. Reduktimi i stafit ose eliminimi i shoferëve nuk janë në axhendë.

A do të udhëtojë së shpejti treni autonom në linja të tjera?

Aktualisht, SOB operon vetëm trenat në linjën midis Arth-Goldau dhe Biberbrugg në kantonin e Schwyz. Përdorimi i sistemit të ndihmës në shërbimin e rregullt u parapri nga një proces miratimi gjashtëvjeçar. Vetëm pas ekzaminimeve të gjera dhe provave të sigurisë, Zyra Federale e Transportit dha dritën jeshile. Projekti pilot tani po funksionon si pjesë e orarit të rregullt në një seksion prej 20 kilometrash për një vit. Trenat e pilotuar automatikisht udhëtojnë në të gjitha kushtet e motit për të fituar përvojë. Në plan afatgjatë, SOB synon ta prezantojë këtë sistem përgjithmonë.