Archives

Zgjedhjet lokale në Kosovë: Më 23 korrik fillon regjistrim i votuesve nga jashtë vendit

Posted on by erezzaademi

Nga 23 korriku deri më 29 gusht, të gjithë shtetasit e Kosovës me të drejtë vote që jetojnë jashtë vendit mund të regjistrohen për të votuar për kryetarë të komunave dhe për kuvende komunale.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, ka thënë se për procesin e regjistrimit të votuesve jashtë Kosovës, KQZ-ja ka caktuar afatin 38-ditor, i cili do të fillojë më 23 korrik dhe do të përfundojë më 29 gusht 2025.

Ai ka njoftuar se aplikimi për regjistrim do të mund të bëhet përmes platformës elektronike të KQZ-së ose përmes postës, duke dërguar aplikimin në kutinë postare të KQZ-së në Kosovë, përcjell albinfo.ch.

Ndryshe nga zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës, në zgjedhjet lokale votimi jashtë vendit realizohet vetëm përmes postës, pasi Ligji për Zgjedhjet e Përgjithshme specifikon se votimi në përfaqësi diplomatike nuk aplikohet në këtë lloj zgjedhjesh.

Gjithashtu, ai ka njoftuar se në këto zgjedhje KQZ-ja do të sigurohet që shtetasve të Kosovës, të cilët regjistrohen me sukses për të votuar nga jashtë Kosovës në votimin me postë, t’ua dërgojë përmes postës pakon me fletëvotime.

“Këtë kosto do ta mbulojë KQZ. Kjo masë, konsiderojmë se do të ndikojë në integritetin e këtij procesi. Ndërkaq, votuesi do të duhet që pakon me fletëvotime ta dërgojë në ndonjërën nga kutitë postare të KQZ-së që hapen në shtete të ndryshme të botës dhe në Kosovë”, ka thënë ai për RTKlive.

KQZ ka marrë vendim që votimi përmes postës të fillojë më 17 shtator dhe të përfundojë një ditë para ditës së zgjedhjeve në Kosovë, më 11 tetor.

Platforma kineze “Temu” dëshiron të shesë ushqim në Zvicër

Posted on by erezzaademi

Platforma kineze e blerjeve “Temu” po planifikon të hyjë në tregun zviceran të ushqimeve, sipas një raporti mediatik. Pas lançimit të saj në Gjermani, kompania tani po përgatit ofertën e saj për Zvicrën, raportoi Tages-Anzeiger.

Një datë specifike lançimi nuk është caktuar ende, por sipas hulumtimit të gazetës, përgatitjet e brendshme janë duke u zhvilluar. Temu tashmë shet produkte të freskëta si mish, pije dhe ëmbëlsira në Gjermani.

Temu është pjesë e gjigantit kinez të tregtisë elektronike Pinduoduo dhe është i njohur për çmimet e tij të ulëta. Kompania mbështetet në të ashtuquajturin model lokal me lokal: produktet blihen direkt nga shitësit me pakicë lokalë dhe u dorëzohen klientëve, transmeton albinfo.ch.

Temu po rritet me shpejtësi ndërkombëtarisht. Platforma është tashmë një nga aplikacionet më të përdorura të blerjeve në disa vende evropiane.

Abortet në rritje në Zvicër

Posted on by BR

295 gra në Ticino kryen një abort në vitin 2024, 26 prej tyre ishin midis 15 dhe 19 vjeç.

Këto shifra janë më të larta krahasuar me 3 ose 4 vitet e fundit, por ende larg numrave shumë më të mëdhenj të regjistruar në të kaluarën.

Kjo del nga të dhënat e përditësuara të bëra publike nga Zyra Federale e Statistikave, e cila, duke trajtuar çështjen në nivel kombëtar, raporton numrin më të lartë të aborteve ndonjëherë në Zvicër, transmeton albinfo.ch.

12.434 aborte u raportuan krahasuar me 12.208 në vitin 2023, një vit kur ishte arritur tashmë një rekord. Ky numër korrespondon me një shkallë prej 7.3 abortesh për 1.000 gra që jetojnë në Zvicër, të moshës midis 15 dhe 44 vjeç.

Ndër më të rejat, të moshës 15 deri në 19 vjeç, në vitin 2024 shkalla ishte 3.5. Zyra Federale e Statistikave thekson megjithatë se shkalla e abortit në Zvicër është e ulët krahasuar me standardet ndërkombëtare. Në përgjithësi, pasi kishte rënë që nga viti 2010, ajo është rritur përsëri duke filluar nga viti 2017. Siç u përmend më lart, shkalla ndryshon nga rajoni në rajon. Në Ticino është më e ulëta në vend, me 5.1 episode për 1.000 gra. Shkalla rritet në 8.5 në Kantonin e Cyrihut dhe 9 në rajonin e Liqenit të Gjenevës.

Sa i përket moshës, në vitin 2024, 54 për qind e grave ishin mbi 30 vjeç në kohën e abortit. Përqindja më e lartë e aborteve, 24 për qind, gjendet në grupin e atyre midis 30 dhe 34 vjeç. Pothuajse të gjitha abortet, 96 për qind, ndodhën në 12 javët e para të shtatzënisë. Ndër dy metodat, shumica dërrmuese u kryen me ilaçe, 83 për qind, ndërsa 17 për qind u kryen me ndërhyrje kirurgjikale.

Së fundmi, të dhënat e Konfederatës specifikojnë gjithashtu arsyen pas vendimit në gjysmën e rasteve. Shpesh këto janë arsye psikosociale, duke përfshirë situata të vështira sociale, familjare ose psikologjike. Po aq shpesh, janë arsye mjekësore ose somatike, veçanërisht diagnoza mjekësore të kryera në fetus. Më rrallë, por ende të pranishme, ka edhe indikacione psikiatrike dhe madje vështirësi financiare.

Në Zvicër kujtojmë se ndërprerja e shtatzënisë deri në muajin e 12-të është lejuar për më shumë se njëzet vjet. Vite në të cilat, megjithatë, aborti ka vazhduar të diskutohet. Për shembull, në vitin 2023 UDC kishte tentuar të niste dy iniciativa popullore, të cilat më pas dështuan, që qytetarët të votonin për një kufizim të mundshëm të abortit në Zvicër. Nga ana tjetër, shoqata zvicerane Shëndeti Seksual ka shpresuar prej kohësh për më pak stigmatizim dhe në vitin 2022 kërkoi që aborti të hiqet nga kodi penal.

Kurti për kërcënimin me bombë ndaj Kuvendit: Sulm hibrid nga Serbia

Posted on by erezzaademi

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, e ka quajtur sulm hibrid nga Serbia kërcënimin me bombë ndaj Kuvendit të Kosovës.

Përmes një postimi në rrjetin social “Facebook”, ai ka thënë se konfirmimi që kërcënimi me bombë e ka origjinën në Serbi, dëshmon edhe njëherë luftën aktive hibride të Serbisë ndaj Kosovës.

“Përgëzoj institucionet shtetërore për reagimin e shpejtë dhe profesional. Konfirmimi se ky kërcënim e ka origjinën në Serbi dëshmon edhe një herë luftën aktive hibride të Serbisë ndaj vendit tonë”, ka shkruar ai, transmeton albinfo.ch.

Siguruesit zviceranë kanë frikë nga një rritje e kostos nga ilaçi për humbje peshe

Posted on by BR

Që nga marsi i vitit 2024, sigurimi shëndetësor bazë i Zvicrës filloi të rimbursojë një pjesë të kostos së Wegovy, një ilaç për humbje peshe i zhvilluar nga gjigandi farmaceutik danez Novo Nordisk.

Vendimi ka çuar në një rritje të përdorimit – dhe shqetësim midis siguruesve, raportoi RTS, transmeton albinfo.ch.

Sipas një shoqate që përfaqëson siguruesit shëndetësorë, afërsisht 40,000 njerëz morën Wegovy sipas sigurimit të detyrueshëm shëndetësor të Zvicrës në vitin 2024. Ilaçi, i cili funksionon kryesisht si një frenues i oreksit, mbulohet sipas kushteve të rrepta.

Megjithatë, edhe me këto kufizime, rimbursimet janë rritur ndjeshëm. Ilaçi u kushtoi siguruesve 43 milionë CHF vitin e kaluar dhe rritja po përshpejtohet.

Zyra Federale e Shëndetit Publik (FOPH) raportoi se rreth 250,000 doza mujore u rimbursuan në vitin 2024.

Vetëm në tre muajt e parë të vitit 2025, siguruesit kishin shpenzuar tashmë gjysmën e totalit të vitit të kaluar për ilaçin.

Adrien Kay, një zëdhënës i shoqatës Prio Swiss, tha se nëse 2% e popullsisë së rritur merrte Wegovy, kostoja vjetore mund të arrinte në 300 milionë CHF. Rimbursimi aktualisht është i autorizuar deri në fund të shkurtit 2027.

Obeziteti klasifikohet si një sëmundje kronike në Zvicër. Rreth 43% e të rriturve zviceranë janë mbipeshë ose obezë, me 12% që bien në kategorinë e dytë, sipas Anketës së Shëndetit Zviceran të vitit 2022. Barra e shëndetit publik po rritet: në vitin 2012, kostot direkte dhe indirekte të lidhura me obezitetin u vlerësuan në 8 miliardë CHF. Një shifër e përditësuar pritet në gjysmën e dytë të vitit 2025.

Nëse rimbursimi i Wegovy është në fund të fundit efektiv nga ana e kostos mbetet e paqartë. Avokatët argumentojnë se mund të zvogëlojë prevalencën e sëmundjeve shoqëruese si diabeti ose sëmundjet kardiovaskulare. Por kritikët vënë në dyshim nëse një trajtim me ilaçe gjatë gjithë jetës është i qëndrueshëm – ose i përballueshëm.

Gjithashtu, kur ilaçi ndërpritet, pesha e tepërt kthehet, duke shtuar shqetësimet në lidhje me efektivitetin e ilaçit dhe koston e vazhdueshme.

Për momentin, siguruesit zviceranë janë të autorizuar të rimbursojnë Wegovy deri në tre vjet. Por pacientët që dëshirojnë të qëndrojnë të dobët pas kësaj mund të detyrohen të paguajnë nga xhepi.

Nga cili vend Kosova importon më së shumti naftë?

Posted on by Alb

Gjatë gjashtë muajve të parë të vitit 2025, Kosova ka importuar gjithsej 338.5 milionë litra karburante, me vlerë të lartë nga Arabia Saudite. Sipas Doganës së Kosovës, 130.6 milionë litra kanë ardhur nga ky shtet, në vlerë prej 84.7 milionë eurosh.

Çmimi mesatar i importit për litër në janar ishte 74.8 centë, ndërsa në qershor është rritur në 80.8 centë.

Vendet kryesore eksportuese drejt Kosovës:

Arabia Saudite: 130.6 milionë litra, 84.7 milionë euro

Greqia: 61.5 milionë litra, 41.6 milionë euro

India: 52.7 milionë litra, 35 milionë euro

Italia: 32.9 milionë litra, 24.4 milionë euro

Kuvajti: 18.8 milionë litra, 11.9 milionë euro

Importet janë realizuar edhe nga Egjipti, Maqedonia e Veriut, Algjeria, SHBA-ja, Bullgaria dhe dhjetëra vende të tjera në sasi më të vogla.

Si u krijua 100 vjet më parë pasaporta, dokumenti më i domosdoshëm i udhëtimit?

Posted on by Alb

Fotografi biometrike, barkode, hologramë, mikroçipa: pasaporta e sotme është pa dyshim një pjesë e teknologjisë moderne. Për disa ajo hap portën e botës, e cila për të tjerët pa pasaportën e duhur mbetet e mbyllur.

Por si kanë qenë fillimet, si lindi ky dokument kryesisht katror?

Fillimet e pasaportës

Që në shekullin e 14-të ka pasur diçka të ngjashme me një dokument udhëtimi. Në atë kohë murtaja bënte kërdinë në Evropë dhe qytete si Venecia kërkonin zgjidhje për të frenuar sëmundjen. Kështu lindi letra e murtajës, një vërtetim që duhej ta tregonte secili që hynte në vend. Nëse vinte nga një rajon i murtajës, nuk lejohej të hynte në qytet në Lido. Në atë kohë dokumenti i udhëtimit nuk lidhej me shtetësinë, por me vendbanimin. Lidhja midis kombësisë dhe pasaportës erdhi më vonë, në shekullin e 20-të.

Futja e pasaportave standarde

Menjëherë pas Luftës së Parë Botërore lindi ideja e një standardi global për pasaportat. Kjo detyrë iu besua Lidhjes së Kombeve të sapothemeluar, organizatës paraardhëse të Kombeve të Bashkuara.

Sipas Hermine Diebolt, e cila punon në bibliotekën dhe arkivat e Kombeve të Bashkuara në Gjenevë, Zvicër, pasaportat siç i njohim ne sot ekzistojnë prej gati 100 vjetësh.

Lidhja e Kombeve, e themeluar në vitin 1920, duhej të siguronte paqen pas Luftës së Parë Botërore. Gjatë kësaj kohe ranë perandoritë e vjetra koloniale dhe lindën shtete të reja kombëtare. Gjatë luftës shumë njerëz u dëbuan dhe shpesh kishin vetëm dokumente lokale për të vërtetuar identitetin e tyre. Vende si Gjermania, Franca, Mbretëria e Bashkuar dhe Italia kërkonin gjatë luftës që njerëzit nga vendet armike të paraqisnin dokumente zyrtare identifikimi për t’u lejuar të hynin në vend.

Pas vitit 1918, kur shumë njerëz ishin në arrati, policët në kufij kishin vështirësi të kontrollonin dokumentet e shumta të ndryshme të udhëtimit. Ishte e vështirë të kuptohej nëse një pasaportë ishte e vërtetë apo jo. Prandaj duhej gjetur një zgjidhje.

Në vitin 1920 Lidhja e Kombeve mblodhi liderët botërorë në Paris për të negociuar rregullore standarde për dokumentet e udhëtimit. U vendos që pasaportat të duken kudo njëlloj dhe të përmbajnë të njëjtin informacion. Që tani e tutje, pasaportat duhet të kishin përmasat 15.5 me 10.5 centimetra, të përmbanin 32 faqe dhe në pjesën e përparme të kishin emrin e vendit dhe stemën. Ky format përdoret edhe sot.

Liri për disa, pengesë për të tjerë

Që në atë kohë kishte kritikë të pasaportës. Argumenti i tyre ishte se dokumenti i shërben më pak lirisë së udhëtarëve dhe më shumë kontrollit të tyre. “Disa krerë shtetesh dhe qeverish preferuan më mirë që gjithçka të mbetej si më parë, kur mund të lëvizje lirshëm pa pasur dokumente me vete. Edhe në opinionin publik dhe në shtyp, pasaporta ishte e padëshirueshme. Njerëzit mendonin se pasaportat kufizojnë lirinë e tyre dhe shkelin privatësinë. Përveç kësaj, pasaporta lidhej me shumë burokraci dhe investim”, thotë Hermine Diebolt.

Një artikull i New York Times në vitin 1926 i referohej pasaportës si “The passport nuisance”. Gazeta shkruante: “A duhet të mbahen pasaportat si një element i përhershëm i udhëtimit? Sistemi, që është në modë që nga lufta, është i komplikuar, i bezdisshëm dhe pengon qarkullimin e lirë midis kombeve.”

Por ishte tepër vonë për të ndaluar zhvillimin. Anëtarët e Lidhjes së Kombeve nuk mundën të binin dakord se si duhet të duket një botë pa kontrolle kufitare dhe pasaporta. Kështu që pasaporta mbeti.

Pasaporta moderne dhe pabarazia globale

Deri më sot, një pasaportë udhëtimi, një copë letër e thjeshtë, mund të ketë një ndikim të madh në jetën e një njeriu. Shtetësia përcakton se ku ai mund të udhëtojë dhe të qëndrojë. Në varësi të vendit të origjinës, një pasaportë mund t’i japë bartësit të saj privilegje ekstreme ose të shkaktojë dëshpërim.

Klasifikimet e pasaportave tregojnë se sa vende mund të vizitohen pa vizë me një pasaportë të caktuar. Sipas “Global Passport Power Rank 2024” shteti i pasur me naftë Emiratet e Bashkuara Arabe është në vendin e parë. Qytetarët e tyre mund të udhëtojnë në shumë vende, ndërsa njerëzit me pasaportë siriane kanë përvojën e kundërt. Një tjetër klasifikim, Indeksi i Pasaportave Henley, i jep vendin e parë Singaporit, i ndjekur nga Franca dhe Gjermania.

Po njerëzit që nuk kanë as shtetësi e as pasaportë? Rreth dhjetë milionë njerëz në botë janë pa shtetësi. Një arsye mund të jetë diskriminimi ndaj grupeve etnike. Sipas Institutit Amerikan për Diplomaci dhe të Drejtat e Njeriut, rreth 70 për qind e romëve dhe sinti në Gjermani janë pa shtetësi.

Një disavantazh i pasaportave del në pah vazhdimisht. Pasaportat janë ndër artikujt më të kërkuar të tregtimit, jo vetëm në tregun e zi. Disa vende kanë hapur kufijtë e tyre edhe vullnetarisht për ofertuesit më të lartë, siç është ishulli mesdhetar i Qipros. Vendi filloi të lëshojë pasaporta dhe viza “të arta” pas krizës ekonomike në vitin 2013. Shitja e pasaportave të tij ishte një biznes fitimprurës për Qipron, derisa raportet kritike televizive zbuluan se politikanë të rangut të lartë ishin të përfshirë në këto makinacione. Praktika e “pasaportave të arta” u ndërpre zyrtarisht.

 

SBB: Myku në kabinën e makinistëve të Léman Express rrezikon shëndetin e stafit

Posted on by Alb

SBB po përballet me një problem serioz në trenat Léman Express që lidhin Zvicrën me Francën. Myku është zbuluar në kabinat e makinistëve të pesë trenave Flirt, duke shkaktuar frikë për shëndetin e stafit. Ky problem është i njohur prej vitesh dhe lidhet me lagështinë në kanalet e ventilimit dhe çatitë që rridhnin.

Çfarë rrezikojnë punonjësit?

Myku mund të shkaktojë alergji, astmë, infeksione dhe probleme të frymëmarrjes.

A janë udhëtarët të rrezikuar?

Jo, pasi myku ndodhet vetëm në kabinat e makinistëve dhe jo në ambientet e pasagjerëve.

Aktualisht, SBB po punon me një laborator të jashtëm për të analizuar problemin dhe pritet të japë rezultatet brenda këtij muaji.

 

 

Gjermani: Mijëra punëtorë nuk përballojnë jetesën vetëm me pagë

Posted on by Alb

Në Gjermani, gjithnjë e më shumë persona që punojnë me kohë të plotë po detyrohen të kërkojnë ndihmë shtetërore për të përballuar jetesën. Vetëm në vitin 2024, mbi 826 mijë punëtorë morën përfitime sociale, një rritje prej 30 mijë krahasuar me vitin 2023. Këto ndihma i kushtuan shtetit rreth 7 miliardë euro.

Kancelari Friedrich Merz theksoi së fundmi se “puna duhet të shpërblehet” dhe prezantoi planet për reformën e përfitimeve sociale, por statistikat tregojnë një realitet të vështirë. Paga minimale aktuale prej 12.82 euro nuk mjafton për një jetesë dinjitoze, ndërsa parashikohet të rritet gradualisht në 14.60 euro deri më 2027, më pak se premtimet e partive të majta për 15 euro.

Ekspertët dhe aktivistët kritikojnë se rritja e kostove të jetesës, sidomos qiratë, po i lë shumë punëtorë në varfëri edhe kur punojnë me orar të plotë. Vetëm 81 mijë nga këta përfitues punojnë realisht me kohë të plotë, ndërsa shumica punojnë me orar të shkurtuar ose janë në trajnim, përcjell albinfo.ch.

Një problem tjetër është mungesa e vendeve në çerdhe dhe kopshte, që e detyron një pjesë të madhe të prindërve të punojnë më pak orë. Ndërkohë, disa ekonomistë paralajmërojnë se rritja e shpejtë e pagës minimale mund të çojë në kufizime punësimi, por organizatat sociale këmbëngulin se kjo është e domosdoshme për të garantuar dinjitetin minimal të jetesës.

Zhduket Aurora Rodari, vajza 13-vjeçare nga Locarno, policia kërkon ndihmë për gjetjen e saj

Posted on by Alb

Aurora Rodari, 13 vjeçe, është zhdukur që prej të shtunës në Locarno, kantoni i Ticinës, Zvicër. Policia kantonale e Ticinës po kërkon ndihmën e popullatës për ta gjetur sa më shpejt vajzën, transmeton albinfo.ch.

Sipas autoriteteve, Aurora është rreth 170 cm e gjatë, me trup të hollë, ka sy ngjyrë kafe dhe flokë të gjatë, të drejtë dhe ngjyrë kafe të errët. Edhe pse është vetëm 13 vjeçe, ajo duket si 18 vjeç.

Në momentin e zhdukjes, Aurora kishte veshur pantallona të shkurtra të zeza, një bluzë të zezë, atlete të bardha Nike, si dhe mbante varëse dhe byzylykë. Ajo ka gjithashtu një piercing në hundë dhe vathë.

Policia u bën thirrje të gjithë personave që kanë informacion mbi vendndodhjen e saj të kontaktojnë menjëherë në numrin 084 825 55 55.

 

Maqedonia nuk ndjek vendet evropiane në rritjen e moshës së daljes në pension

Posted on by Alb

Ka pak gjasa që Maqedonia e Veriut të ndjekë shembullin e vendeve evropiane për rritjen e moshës së daljes në pension. Oda Ekonomike vlerëson se qytetarëve që plotësojnë kushtet për pensionim duhet t’u ofrohet mundësia për ta zgjatur periudhën e punës, në rast se ekziston marrëveshje mes punëdhënësit dhe punëtorit, si dhe aftësi për të vazhduar punën.

Nga Lidhja e Pensionistëve theksohet se, nëse synohet ndjekja e trendeve evropiane për rritjen e kufirit të moshës, duhet të merren parasysh edhe kushtet e jetesës dhe të punës në Maqedoni, të cilat janë të ndryshme nga ato në vendet e BE-së.

“Kur rritet mosha e pensionimit, duhet të shqyrtohet edhe situata e punëtorëve që punojnë pranë furrave në temperatura të larta apo në tekstile, pasi aktualisht gratë dalin në pension në moshën 62-vjeçare dhe burrat në 64, me të paktën 15 vjet stazh pune. Mënyra e jetesës, orari i punës dhe kushtet nuk janë të njëjta me ato të vendeve të zhvilluara evropiane, ndaj edhe mosha e daljes në pension përcaktohet nga shteti sipas realitetit vendor”, thuhet në deklaratën e Lidhjes së Pensionistëve.

Ndërkohë, përfaqësues të Odës Ekonomike të Maqedonisë Veriperëndimore nënvizojnë se ekonomia po përballet me rënie të produktivitetit dhe propozojnë që pensionistëve t’u mundësohet të vazhdojnë punën, nëse gjendja psikofizike dhe marrëveshja me punëdhënësin e lejon këtë.

“Për ata që duan të punojnë, duhet të sigurohen vende dhe segmente të përshtatshme të ekonomisë ku nuk ka vështirësi fizike apo ambientale, që të mos punojnë në kushte të rënda, sidomos në temperatura të larta”, deklaroi Durim Zeqiri nga Oda Ekonomike e Maqedonisë Veriperëndimore.

Nga ana tjetër, qytetarët shprehen kundër mundësisë së rritjes së moshës së pensionimit, duke e konsideruar atë si barrë të rëndë.

“Pensioni në moshën 70-vjeçare është shumë. Askush nuk do të arrijë deri atëherë, do të vdesin para kohe. Edhe 64 është shumë, e jo më 70”, u shpreh një qytetar.

“Për gratë duhet të jetë deri në 60. Për burrat, ndoshta, por jo për punëtorët”, tha një tjetër.

“Nëse dikush mundet, është mirë, por jo të gjithë e përballojnë”, theksoi një qytetar tjetër.

Një vit më parë, Këshilli Fiskal kishte propozuar rritjen e moshës së pensionit në 67 vjeç, por propozimi nuk gjeti mbështetje. Ndërkohë, Danimarka ka vendosur ta rrisë moshën e pensionimit në 70 vjet deri në vitin 2040, duke u renditur së bashku me Norvegjinë dhe Islandën si vendet me kufirin më të lartë të daljes në pension për të dy gjinitë.

Revolucion në Zvicër: Biçikletat e rënda elektrike po zëvendësojnë kamionët në qytet

Posted on by Alb

Nga kjo javë, biçikletat e mëdha elektrike të ngarkesave lejohen të qarkullojnë në rrugët zvicerane, duke hapur rrugën për zëvendësimin e automjeteve të rënda në qendrat urbane. Këto biçikleta mund të transportojnë deri në katër fëmijë ose 450 kg mallra, duke e bërë dërgimin më të shpejtë dhe më ekologjik.

Ekspertët e mobilitetit e cilësojnë si hap kyç drejt një të ardhmeje pa makina në qytete. Sidoqoftë, organizatat e transportit paralajmërojnë se infrastruktura aktuale nuk është ende e përshtatshme për këtë lloj trafiku, duke rritur shqetësimet për sigurinë.

Çfarë pritet?

Këto biçikleta synojnë të reduktojnë ndjeshëm trafikun dhe ndotjen, ndërsa kantonet duhet të krijojnë rrjete të sigurta korsish biçikletash deri në vitin 2042, për të mbështetur këtë tranzicion të madh

Nis referendumi kundër reformës tatimore zvicerane

Posted on by BR

Dy javë më parë, Parlamenti i Zvicrës votoi për t’i dhënë fund taksimit të përbashkët për çiftet e martuara, duke zgjedhur në vend të kësaj vlerësimet individuale të taksave.

Reforma është hartuar për të eliminuar të ashtuquajturin dënim martesor.

Këtë javë, kundërshtarët u kundërpërgjigjën. Një aleancë ndërpartiake , e përbërë nga Partia e Qendrës, Partia Popullore Zvicerane (UDC/SVP), Partia Popullore Ungjillore (EPP) dhe EDU kristiano-konservatore – njoftuan planet për të nisur një referendum, raportoi RTS.

Aktualisht, shumë çifte të martuara në Zvicër paguajnë më shumë taksa sesa do të paguanin nëse do të ishin të pamartuar.

Dy javë më parë, një shumicë e ngushtë parlamentare (101 vota kundër 95) votoi në favor të kalimit në një sistem të taksimit individual.

Megjithatë, organizatorët e referendumit thonë se ndryshimi do të penalizojë çiftet ku ka një ndryshim të madh në të ardhura dhe do të krijojë një sasi të madhe pune shtesë për administratorët e taksave kantonale, të cilët do të duhet të përpunojnë 1.7 milion deklarata shtesë tatimore në vit. Në një deklaratë të përbashkët, ata e përshkruan reformën si një përbindësh burokratik. Shumica e kantoneve, pretendojnë ata, e kundërshtojnë ndryshimin.

Organizatorët e referendumit tani kanë 100 ditë për të mbledhur 50,000 nënshkrime për t’u kualifikuar për votim.

Tirana, ndër qytetet më të nxehta të Europës: Mbi katër muaj me temperatura ekstreme çdo vit

Posted on by Alb

Një raport i ri nga organizata Climate Resilience for All tregon se qytetet europiane po përballen me periudha të gjata nxehtësie, të cilat tashmë zgjasin shumë më tepër se stinët tradicionale të verës, duke vënë në rrezik shëndetin e miliona banorëve.

Sipas studimit, Tirana renditet e dyta në Europë me 143 ditë në vit me temperatura mbi 32°C, menjëherë pas Athinës që kryeson me 145 ditë të tilla. Pas Tiranës, radhiten Lisbona me 136 ditë dhe Madridi me 119 ditë nxehtësi ekstreme.

Shkencëtarët paralajmërojnë se këto periudha të gjata nxehtësie, të cilat në disa qytete zgjasin deri në pesë muaj, rrisin ndjeshëm rrezikun për sëmundje të lidhura me temperaturat e larta dhe rëndojnë sistemet shëndetësore. Ata theksojnë edhe efektin e “ishullit të nxehtësisë urbane”, ku betoni dhe mungesa e hapësirave të gjelbra e bëjnë klimën më të nxehtë se në zonat rurale.

“Sezoni i verës që njihnim ka ndryshuar,” tha Kathy Baughman McLeod, drejtuese e Climate Resilience for All, duke kërkuar masa urgjente për të mbrojtur qytetarët nga valët gjithnjë e më të gjata të të nxehtit.

Maqedonia e Veriut planifikon taksa për të pamartuarit për të frenuar krizën demografike

Posted on by Alb

Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, ka paralajmëruar vendosjen e taksave shtesë për personat e pamartuar si pjesë e masave për të nxitur rritjen e natalitetit.

Gjatë një aktiviteti qeveritar, ai theksoi se vendi po përballet me një krizë të thellë demografike, duke treguar se në vitin 2024 janë regjistruar vetëm 16,061 lindje krahasuar me 20,201 vdekje, çka ka sjellë një rënie natyrore të popullsisë prej mbi 4,000 personash brenda një viti, përcjell albinfo.ch.

“Në katër vitet e fundit kemi humbur mbi 33 mijë banorë, sa një qytet si Kavadari apo Kërçova,” deklaroi Mickoski. Ai shtoi se norma e lindshmërisë ka rënë nga 12,5 për mijë banorë në vitin 2010, në 8,8 për mijë në vitin 2024, ndërsa në shumë komuna rurale nuk ka më nxënës të klasës së parë dhe numri i personave që jetojnë vetëm vazhdon të rritet.

 

Aksidente rrugore në Zvicër: “Në vitet e fundit, janë marrë disa vendime mjaft kundërproduktive”

Posted on by BR

Mario Cavegn, anëtar i bordit të drejtorëve të Zyrës Federale Zvicerane për Parandalimin e Aksidenteve (UPI), beson se qëllimi i Konfederatës për të zvogëluar aksidentet është në rrezik. Varet nga politikanët të ndërhyjnë, thotë ai në një intervistë të botuar nga “Südostschweiz”, transmeton albinfo.ch.

“Në vitet e fundit janë marrë disa vendime mjaft kundërproduktive që na shqetësojnë,” thotë kreu i divizionit të trafikut rrugor të UPI-t. Cavegn citon, për shembull, shitjen e alkoolit në stacionet e shërbimit të autostradës dhe uljen e kufirit të moshës për motoçiklistët. Në një takim me komisionet federale të trafikut, ai ndau pikëpamjen e UPI-t.

Zyra Federale e Rrugëve (FEDRO) ka vendosur një objektiv prej maksimumi 100 vdekjesh dhe 2,500 lëndimesh të rënda në vit deri në vitin 2030. Vitin e kaluar, 250 persona vdiqën në aksidente rrugore, shifra më e lartë që nga viti 2015, raportoi FEDRO në mars. Megjithatë, numri i lëndimeve të rënda ka rënë ndjeshëm. Në vitin 2024 pati pothuajse 3,800, rreth 300 më pak se një vit më parë. Sipas FEDRO-s, kjo është shifra më e ulët në pesë vjet. Ulja e moshës minimale për të drejtuar një motoçikletë 125 cc ka pasur një ndikim të qartë. Midis viteve 2021 dhe 2023, numri i aksidenteve në grupmoshën 16-17 vjeç është më shumë se dyfishuar krahasuar me vitet 2018-2020, siç tregon analiza e FEDRO-s.

Sipas Cavegn, “stresi i dendësisë” së trafikut rrugor është rritur kohët e fundit dhe do të vazhdojë të rritet në të ardhmen. Megjithatë, është e mundur të zvogëlohet vazhdimisht numri i aksidenteve. Në intervistë ai përmend masa që nxisin optimizmin e tij, siç janë sistemet e frenimit emergjent. “Jemi në një fazë tranzicioni drejt drejtimit plotësisht të automatizuar,” thotë kreu i divizionit të trafikut rrugor të UPI-t. Cavegn thekson, megjithatë, se sistemet e asistencës aktualisht janë vetëm bashkëpilotë. FEDRO po punon për të integruar njohuritë e këtyre sistemeve të reja në trajnimin e shoferëve. “Të gjithë duhet të dinë se çfarë mund të bëjë automjeti i tyre dhe veçanërisht çfarë nuk mund të bëjë.”

Trafiku drejt jugut në tunelin Gotthard: Vonesa rreth 1 ore e 10 minuta 

Posted on by Alb

Sot, trafiku drejt jugut në tunelin Gotthard para portalit verior po përballet me vonesa prej rreth 1 ore e 10 minuta. Kolonat janë të gjata dhe hyrjet në zonat lokale të Göschenen dhe Airolo janë të ndaluara për të shmangur mbingarkesën në rrugët përreth, transmeton albinfo.ch.

Në anën tjetër, trafiku drejt veriut po ecën normalisht, pa kolona apo vonesa.

Për udhëtarët që synojnë të kalojnë në Itali, rekomandohet që të marrin parasysh rrugën alternative përmes autostradës A13 dhe tunelit të San Bernardino për të shmangur pritjet.

Njohësit ligjor: Ndalimi në pishinën e Porrentruy është antikushtetues

Posted on by Alb

Komuna e Porrentruy, e shtyrë nga sjelljet e pahijshme të përsëritura, ka vendosur të kufizojë hyrjen në pishinën e saj vetëm për personat që banojnë në Zvicër. Kjo masë ka shkaktuar reagime të forta në planin politik dhe juridik.

Komisioni Federal kundër Racizmit dhe kantoni Jura e kanë kritikuar vendimin. Sipas gazetës SonntagsBlick, do të mbahet një takim mes qeverisë kantonale të Jurës dhe autoriteteve komunale për të diskutuar mbi këtë kufizim, transmeton albinfo.ch.

Sipas Stéphane Grodecki, ligjërues i së drejtës publike në Universitetin e Gjenevës, personat që prishin rendin publik mund të përjashtohen, por vetëm rast pas rasti. Ai thekson se një kufizim i përgjithshëm i tillë mund të jetë problematik në raport me ndalimin e diskriminimit të garantuar nga Kushtetuta, nëse kriteret e përdorura nuk janë objektive.

Megjithëse vendimi i komunës ngre pikëpyetje ligjore, ende nuk konsiderohet si një akt administrativ formal që mund të ankimohet. Por çdo qytetar mund të kërkojë lëshimin e një akti të tillë dhe ta çojë çështjen në gjykatë. Sidoqoftë, Grodecki e konsideron këtë rrugë pak realiste, për shkak të procedurave të komplikuara dhe rëndësisë së kufizuar të çështjes.

 

Jashari nuk luan në miqësore, më afër largimit nga Brugge

Posted on by BR

Ardon Jashari nuk do të jetë pjesë e skuadrës së Club Brugge për ndeshjet miqësore, pasi po shtyn me forcë që klubi të pranojë ofertën e Milanit prej 35 milionë euro.

Sipas La Gazzetta dello Sport, mesfushori nuk ka qenë në fluturimin që e çoi ekipin belg në Glasgow, ku të dielën do të përballet me Rangers, transmeton albinfo.ch.

Klubi po përgatitet gjithashtu për një fazë stërvitore në Angli, por edhe atje Jashari nuk do të udhëtojë, duke u lënë të stërvitet i vetëm në qendrën stërvitore në Bruges.

Jashari është një nga tre lojtarët e lënë jashtë ekipit për këtë turne. Të tjerët, Maxim De Cuyper dhe Chemsdine Talbi, janë në prag të transferimeve te Brighton dhe Sunderland, përkatësisht.

Milani ka qenë në negociata për futbollistin e Zvicrës prej disa javësh dhe është i bindur se oferta e fundit prej 35 milionë euro është e mjaftueshme.

Ata ende janë në pritje të një përgjigjeje nga Club Brugge, gjë që po e mërzit gjithnjë e më shumë lojtarin, i cili është i vendosur të realizojë ëndrrën e fëmijërisë për të veshur fanellën e ‘Rossonerëve’.

La Gazzetta dello Sport paralajmëron se, edhe pse Club Brugge kërkon 40 milionë euro me bonuse të përfshira, Milani vazhdon të qëndrojë në qëndrimin e tij se oferta aktuale është më se e drejtë.

Aksident tragjik në Gjermani, humb jetën një mërgimtar nga Peja

Posted on by Alb

Një aksident fatal ka ndodhur në Gjermani, ku ka humbur jetën N. Lushi nga Peja.

Lajmi është bërë i ditur nga familjarët e tij, transmeton albinfo.ch.

“Pas një aksidenti trafiku në Gjermani ka ndërruar jetë N. LUSHI nga Qyshku i Pejës.”

Për këtë humbje të madhe ka reaguar edhe bashkëshortja e të ndjerit, e cila ka shprehur dhimbjen e thellë në rrjete sociale.

14 nga 18 prodhues të ujit mineral në Zvicër ‘manipulojnë’ ujin përmes filtrave të ndaluar

Posted on by Alb

Sipas Zyrës Federale për Sigurinë Ushqimore dhe Veterinare (FSVO), 14 nga 18 prodhues të ujit mineral në Zvicër përdorin filtra aq të imët sa që uji i tyre nuk mund të quhet më “ujë mineral natyral”. Ky proces mund të ndryshojë profilin bakteriologjik dhe mikrobiologjik të ujit.

Përpjekjet e prodhuesve për të përmirësuar cilësinë e ujit duke shmangur ligjin nuk janë të reja në Zvicër. Vetëm javën e kaluar, gjykatat në Vaud dënuan Nestlé dhe ujin mineral Henniez për përdorimin e filtrave me karbon aktiv për të hequr mbetjet e pesticideve. Tani edhe filtrimi mekanik me filtra tepër të imët është në qendër të kritikave, transmeton albinfo.ch.

Çfarë thotë ligji për “ujin mineral natyral”?

Për të ruajtur etiketën “ujë mineral natyral”, prodhuesit duhet ta ofrojnë ujin ashtu siç del nga toka, me ndërhyrje minimale të lejuara si ajrosja, dekantimi ose filtrimi i rërës përmes mikrofiltrimit. Por ky mikrofiltrim nuk duhet të jetë aq i imët sa të ndryshojë mikrobiomën e ujit.

Në pranverën e vitit 2024, FSVO njoftoi kimistët kantonalë se përdorimi i filtrave 0.2 mikronë, që eliminojnë deri në 99% të baktereve, është i papranueshëm. Në vitin 2025, FSVO vendosi kufirin në 0.8 mikronë, çka kap papastërtitë e mëdha pa dëmtuar mikrobiomën natyrale të ujit. Ky standard u publikua në një buletin më 7 prill.

Reagimi i industrisë së ujit mineral

Shoqata Zvicerane e Ujit Mineral e quajti këtë vendim “befasues” dhe shtoi se “kufiri i vendosur prej 0.8 mikronësh ngre pikëpyetje, pasi disa shtete të BE-së lejojnë edhe filtra prej 0.4 mikronësh”.

Radioja zvicerane kontaktoi prodhuesit individualisht. Disa nuk dhanë përgjigje, ndërsa të tjerë thanë se janë në përputhje me ligjin. Migros, që prodhon ujin Aproz, deklaroi:

“Për arsye konkurrence nuk mund të japim detaje mbi metodat tona të prodhimit.”

Nestlé, nga ana tjetër, pranoi se do të duhet të bëjë ndryshime për ujin Henniez:

“Do të përshtatemi me standardet e reja brenda afateve të caktuara,” deklaroi kompania, pa dhënë më shumë hollësi.

Një treg miliardash

Në restorante, klientët preferojnë të paguajnë 5-6 franga për një shishe të vogël me etiketë “ujë mineral natyral” sesa të kërkojnë ujë të rubinetit. Nuk është thjesht ujë, por një ideal pastërtie dhe simbol i maleve zvicerane. Megjithatë, teknikisht është e mundur të filtrohet edhe uji i ndotur i tualetit ose kanalizimeve përmes filtrave mekanikë, karbonit aktiv dhe rrezeve UV, për ta bërë po aq të pastër sa uji mineral natyral. Madje mund t’i shtohen edhe minerale.

Të etiketosh një ujë si “ujë mineral natyral” kur në fakt është ujë i trajtuar si ai i rubinetit, me filtra shumë të imët, është praktikisht mashtrim. Por kur në lojë janë miliarda franga dhe korporata të mëdha ndërkombëtare, marrja e përgjigjeve të qarta bëhet thuajse e pamundur.

Ndryshim i madh i motit në Evropë dhe Ballkan: Fundi i valës së nxehtësisë

Posted on by Alb

Vala e nxehtësisë që ka përfshirë Evropën dhe Ballkanin po i afrohet fundit, pasi pritet një ndryshim i madh i kushteve të motit. Masa të ftohta ajrore po zbresin nga veriu drejt jugut, duke krijuar kushte për stuhi të forta me shi, vetëtima, bubullimë dhe breshër, sidomos në Evropën Qendrore dhe Ballkanin Veriperëndimor.

Në rajonin tonë, nxehtësia do të zgjasë deri të martën. Pas kësaj, ajri i freskët do të mbërrijë duke sjellë rënie temperaturash dhe rrebeshe lokale shiu, të cilat nuk do ta zbusin ndjeshëm thatësinë ekstreme.

Reshjet më të mëdha priten në veri të Italisë, Slloveni, Kroaci, Austri, Gjermani, Zvicër dhe më pas në Evropën Verilindore. Cikloni që po formohet nuk do të lëvizë drejt rajonit të Ballkanit, prandaj edhe reshjet do të jenë më të pakta.

Nga sot në veri të Italisë priten stuhi të forta, ndërsa Franca, Gjermania dhe Austria do të përjetojnë reshje intensive. Ka mundësi për stuhi të fuqishme me potencial dëmtimesh në veri të Italisë, si dhe në disa pjesë të Sllovenisë dhe Kroacisë, raporton meteo Ballkan, transmeton albinfo.ch.

Kjo do të thotë se vapa e fortë verore do të vazhdojë edhe dy ditë. Të martën, vala e nxehtësisë do të marrë fund edhe tek ne, me reshje më të dukshme në Mal të Zi dhe veri të Shqipërisë, ndërsa në Kosovë priten rrebeshe kalimtare dhe më të pakta.

Të mërkurën, ajri i freskët do të mbulojë gjithë rajonin, duke sjellë temperatura më të ulëta dhe reshje të herëpashershme, por pa shira të mëdha.

Pra, vala e nxehtësisë po përfundon fillimisht në Evropë dhe më pas edhe në Ballkan. Masa të ftohta nga Skandinavia do të sjellin net dhe mëngjese të freskëta për disa ditë, por në gjysmën e dytë të korrikut priten përsëri valë të reja nxehtësie të shoqëruara me rrebeshe verore, vetëtima dhe bubullima.