Archives

Çfarë ndryshon në Gjermani gjatë gushtit 2025

Posted on by Alb

Nga mbyllja e linjës hekurudhore Berlin-Hamburg për rikonstruksion, te rregullat e reja për fotot dixhitale të ID-së dhe riciklimin e baterive – këto janë zhvillimet më të rëndësishme që duhen ditur këtë gusht në Gjermani.

 Linja hekurudhore Berlin-Hamburg mbyllet për përmirësime të mëdha

Nga 1 gushti, lidhja kryesore hekurudhore mes Berlinit dhe Hamburgut do të mbyllet për rikonstruksione të gjera, të cilat do të zgjasin deri në fund të prillit 2026.

Trenat e shpejtësisë së lartë do të devijohen, duke shtuar rreth 45 minuta në udhëtimet e zakonshme.

Disa lidhje rajonale do të pezullohen, ndërsa të tjera do të zëvendësohen nga autobusë me internet, porta USB dhe tualete për udhëtime të gjata.

Foto dixhitale të detyrueshme për pasaporta dhe karta identiteti

Nga 1 gushti, fotot në letër nuk do të pranohen më për ID dhe pasaporta në zyrat e shtetasve dhe të emigracionit (Bürgeramt/Ausländerbehörde).

Fotot duhet të jenë dixhitale, të marra në terminale ‘PointID’ brenda zyrave ose në studio të certifikuara dhe dyqane si DM, të dorëzuara me QR kod.

Çmimi i tyre varion nga 10-15 euro.

 Ulen tarifat për shitjen e energjisë diellore

Nga 1 gushti, ata që instalojnë panele diellore të reja do të marrin më pak për energjinë që japin në rrjet:

Deri 10 kW: 7.87 cent/kWh (nga 7.94 më parë)

Deri 40 kW: 6.81 cent/kWh

Deri 100 kW: 5.56 cent/kWh

Ky ndryshim nuk prek kontratat ekzistuese të nënshkruara para 1 gushtit.

Rregulla të reja sigurie për pajisjet smart

Nga 1 gushti, të gjitha pajisjet smart me lidhje wireless (Wi-Fi, Bluetooth, etj.) mund të shiten me shenjën CE vetëm nëse:

Janë të mbrojtura kundër abuzimit me të dhënat dhe aksesit të paautorizuar.

Kanë fjalëkalime të sigurta, lidhje të enkriptuara dhe mekanizma të besueshëm për përditësime.

Kjo prek telefonat, laptopët, orët smart, fshesat robot, zile dere, kufjet dhe printerët.

Transparencë e detyrueshme për modelet e mëdha të AI

Nga 2 gushti, modelet e mëdha të inteligjencës artificiale si ChatGPT dhe Gemini do të duhet të:

Publikojnë dokumentacion mbi mënyrën si funksionojnë dhe mbi të dhënat mbi të cilat janë trajnuar.

Etiketimi i përmbajtjeve të krijuara nga AI dhe deepfake do të bëhet gjithashtu i detyrueshëm.

Ligji zbatohet për modelet e reja nga viti 2026 dhe për ato ekzistuese nga 2027.

Riciklim dhe etiketime të reja për bateritë

Nga 18 gushti, të gjitha bateritë – nga ato të vogla deri tek bateritë e biçikletave elektrike – mund të dorëzohen falas në qendrat komunale të riciklimit.

Bateritë e reja do të kenë një vulë cilësie dhe më pas QR kod me informacion mjedisor dhe riciklueshmërie.

Rregulla më të rrepta do të zbatohen për importuesit dhe prodhuesit.

Pensionet kthehen në normalitet pas rregullimit të korrikut

Në korrik, pensionet u ulën përkohësisht për shkak të ndryshimeve në kontributet për sigurimin e kujdesit afatgjatë. Nga gushti, rritja e plotë prej 3.74% do të reflektohet normalisht.

Ky muaj shënon edhe barazimin përfundimtar të rregullave të pensioneve midis Gjermanisë Lindore dhe Perëndimore.

Fillon viti i ri shkollor për klasat e para

1 gushti shënon fillimin zyrtar të vitit të ri shkollor në shumicën e landeve gjermane. Fëmijët që mbushin 6 vjeç para kësaj date do të fillojnë klasën e parë në gusht ose fillim shtatori.

Arena e Këlnit Lanxess kalon pa para cash

Nga 1 gushti, Arena Lanxess në Këln (më e vizituara në Evropë) do të pranojë kryesisht pagesa me kartë ose elektronike, për të ulur kohën e pritjes dhe për të thjeshtuar proceset logjistike.

 

Shkurtime masive të vendeve të punës në OKB në Gjenevë

Posted on by Alb

Qindra punonjës të Kombeve të Bashkuara dhe organizatave të tjera ndërkombëtare në Gjenevë kanë humbur tashmë vendet e punës, dhe priten shkurtime të tjera edhe më të mëdha.

Që nga janari 2025, kur Donald Trump mori detyrën si President i SHBA, ai e tërhoqi vendin nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe pezulloi financimet për shumë agjenci e OJQ të tjera të bazuara në Gjenevë, si Organizata Ndërkombëtare për Migracionin (IOM), transmeton albinfo.ch.

Deri tani:

Punësimet në OKB janë ulur me 43% krahasuar me vitin e kaluar.

Shumë programe humanitare janë ndërprerë, ndërsa mijëra punonjës janë larguar globalisht.

Shkurtime të mëdha të paralajmëruara:

UN AIDS: Nga 127 punonjës do të mbesin vetëm 19.

Gavi – Aleanca e Vaksinave: 155 vende pune do të shkurtohen.

IOM: 200 vende pune do të eliminohen në selinë qendrore.

ILO – Organizata Ndërkombëtare e Punës: 190 punonjës do të largohen, ndërsa 92 do të transferohen në terren.

OBSH: Pritet të largojë 40% të stafit të saj në Gjenevë, që përbën mbi 1,000 vende pune.

UNCTAD – Agjencia për Tregti dhe Zhvillim: 70 vende pune, ose 20% e stafit, do të shkurtohen.

Reagimi në Zvicër

Për të mbrojtur prezencën e OKB-së dhe OJQ-ve në Gjenevë:

Parlamenti i kantonit ka miratuar 10 milionë franga ndihmë urgjente për OJQ-të.

Qeveria federale ka caktuar 269 milionë franga për të ndihmuar Gjenevën të përballojë krizën.

Këshilli Federal deklaroi se shkurtimet e kontributeve financiare nga disa vende anëtare, pa përmendur drejtpërdrejt SHBA-në, kanë sjellë sfida serioze për organizatat ndërkombëtare.

Vjedhje armësh në Zvicrën Lindore: Katër raste brenda pesë ditëve

Posted on by Alb

Në kantonin St. Gallen dhe rajonet përreth, në ditët e fundit janë regjistruar disa vjedhje dhe plaçkitje armësh. Ende nuk është e qartë nëse këto krime janë të lidhura me njëra-tjetrën.

Raste të ngjashme janë raportuar edhe në kantonet Cyrih dhe Wallis, ndërsa deri tani autorët nuk janë kapur.

Mëngjesin e hershëm të së enjtes së kaluar, në Altstätten të St. Gallenit, grabitës të panjohur vodhën dhjetë pistoleta nga një dyqan armësh. Ata përdorën një nga dy veturat e vjedhura më parë për të përplasur derën e dyqanit dhe për të hyrë brenda. Të shtunën vonë në mbrëmje, në Buchs të St. Gallenit, u vjedhën armë nga një apartament.

Gjatë natës midis së shtunës dhe të dielës u plaçkit edhe një poligon qitjeje në Wittenbach të St. Gallenit, ku u vodhën disa armë antike nga një ekspozitë. Ndërsa gjatë natës së pasuar nga e hëna në të martën, grabitës të panjohur hynë me forcë në një dyqan armësh në Gossau, St. Gallen, dhe vodhën 14 pistoleta.

Zëdhënësi i policisë kantonale të St. Gallenit tha për SRF se nuk mund të konfirmojë në këtë moment lidhjet konkrete midis këtyre vjedhjeve, por hetimet janë në vazhdim.

Ndjekje e madhe në kantonin Wallis

Në qershor, një vjedhje e madhe në një dyqan armësh në Pfungen, kantoni Cyrih, ku u vodhën rreth 50 pistoleta, ka shkaktuar shumë zhurmë. Hetimet vazhdojnë.

Po ashtu, në kantonin Wallis, policia raportoi një tjetër plaçkitje në një dyqan armësh. Autorët u përplasën me makinë gjatë ikjes dhe u detyruan të largohen në këmbë, duke lënë pas një pjesë të armëve të vjedhura. Të paktën tre persona mbeten ende në kërkim, ndërsa po zhvillohet një ndjekje e gjerë.

Mbështetje nga autoritetet federale

Policia kantonale merr mbështetje nga Zyra Federale e Policisë (Fedpol), e cila ndihmon në koordinimin ndërkombëtar dhe njoftimin për armët e vjedhura. Fedpol nuk dha detaje për numrin e përgjithshëm apo tendencat e vjedhjeve të armëve.

Rajoni perëndimor më i prekur

Fedpol thekson se zona e Zvicrës frankofone mbetet më e goditura nga krimi i organizuar i grupeve që vijnë nga Franca, sidomos nga rrethet e Lyonit, Annemasse, Grenoble, Montbéliard dhe Saint-Étienne. Këto grupe janë të përfshira në vjedhje, trafik armësh, mashtrime, pastrim parash dhe plaçkitje.

Disa nga grabitjet më të njohura, si plaçkitja e makinave të blinduara në 2018 dhe 2019, apo plaçkitjet në dyqanet e armëve në 2020 dhe 2021, i atribuohen këtyre rrjeteve.

Një nga dy shkollat Steiner në Ticino shpall falimentin, simbol i një modeli në rënie

Posted on by Alb

Një nga dy shkollat Rudolf Steiner në Ticino ka shpallur falimentin për shkak të mungesës së fondeve.

Shkolla në Origlio, afër Luganos, nuk arriti të mbulonte një boshllëk financiar prej rreth 800,000 frangash zvicerane dhe si pasojë 126 nxënës dhe 40 mësues nuk do të rikthehen në bankat e shkollës në fillim të vitit të ri.

Në Zvicër, numri i shkollave Steiner ka rënë nga 39 në 28 dhe numri i nxënësve është zvogëluar me 20%, duke reflektuar krizën që po përjeton ky model edukimi i bazuar në antroposofi.

 

25 vende, përfshirë Zvicrën, bëjnë thirrje për përfundimin e menjëhershëm të luftës në Gaza

Posted on by Alb

Rreth 25 vende, përfshirë Zvicrën, kanë bërë thirrje për një përfundim “të menjëhershëm” të luftës në Rripin e Gazës, i cili është nën rrethimin izraelit, në një deklaratë të përbashkët të publikuar të hënën.

“Ne (…) bashkohemi rreth një mesazhi të thjeshtë dhe urgjent: lufta në Gaza duhet të përfundojë menjëherë,” shkruajnë ministrat e jashtëm të këtyre 25 vendeve, duke theksuar se “vuajtjet e civilëve në Gaza kanë arritur nivele të reja.” transmeton albinfo.ch.

Rreth dy milionë palestinezë të rrethuar nga Izraeli në Gaza janë në prag të urisë pas më shumë se 21 muajsh konflikt, i cili u shkaktua nga një sulm i paprecedentë i lëvizjes islamiste palestineze Hamas në tokën izraelite më 7 tetor 2023.

Model i rrezikshëm i shpërndarjes së ndihmave

“Modeli i shpërndarjes së ndihmave i qeverisë izraelite është i rrezikshëm, nxit destabilitet dhe ua mohon gazanëve dinjitetin njerëzor,” vazhdojnë nënshkruesit, duke iu referuar Fondacionit Humanitar të Gazës (GHF), i mbështetur nga SHBA dhe Izraeli.

GHF filloi operimin në fund të majit, pas një bllokade të plotë humanitare të vendosur nga Izraeli për më shumë se dy muaj. “Është tronditëse që më shumë se 800 palestinezë janë vrarë ndërkohë që po përpiqeshin të merrnin ndihma,” shkruajnë ministrat.

Javën e kaluar, OKB raportoi se kishte regjistruar 875 persona të vrarë gjatë përpjekjes për të siguruar ushqim që nga fundi i majit, përfshirë 674 pranë pikave të GHF.

“Refuzimi i qeverisë izraelite për të ofruar ndihmë thelbësore humanitare për popullsinë civile është i papranueshëm,” theksojnë ata.

Thirrje për lirimin e pengjeve izraelite

Nënshkruesit gjithashtu bëjnë thirrje për lirimin e pengjeve që mbahen “mizorisht” nga Hamas.

Ata deklaruan gjithashtu se “kundërshtojnë fuqishëm çdo iniciativë që synon ndryshimin e territorit ose demografisë në territoret palestineze të pushtuara,” duke kërkuar ndërprerjen e aktivitetit të vendbanimeve në këto territore.

Vendet nënshkruese

Australia, Austria, Belgjika, Kanadaja, Danimarka, Estonia, Finlanda, Franca, Islanda, Irlanda, Italia, Japonia, Letonia, Lituania, Luksemburgu, Holanda, Zelanda e Re, Norvegjia, Polonia, Portugalia, Sllovenia, Spanja, Suedia, Zvicra dhe Mbretëria e Bashkuar.

Deklarata është nënshkruar gjithashtu nga Komisionerja Evropiane për Barazi, Hadja Lahbib.

 

Shumë skuadra pas Brojës

Posted on by BR

Armando Broja mund të jetë përpara një kapitulli të ri në karrierën e tij, teksa katër klube jashtë Anglisë kanë shfaqur interes konkret për të.

Pas një periudhe të vështirë të mbushur me dëmtime dhe pak minuta loje, sulmuesi shqiptar i Chelsea-t është në kërkim të një transferimi që mund ta ndihmojë të rikthehet në formën më të mirë të tij.

Sipas mediave britanike, Chelsea ka hyrë në fazën e largimeve këtë verë, dhe ndonëse vëmendja është përqendruar te emra si Nicolas Jackson apo Axel Disasi, edhe e ardhmja e Brojës është një çështje e hapur. Pas një huazimi zhgënjyes te Everton sezonin e kaluar – ku luajti në 13 ndeshje pa shënuar apo asistuar – duket se ka ardhur momenti që ai të zbresë një nivel për të grumbulluar minuta dhe të fokusohet në zhvillimin personal, raporton TCH, transmeton albinfo.ch.

Në këtë panoramë, emri i PSV Eindhoven është shtuar së fundmi në listën e klubeve që e duan. Fituesit e Tripletës dhe kampionët në fuqi të Holandës e kujton mirë periudhën e Brojës te Vitesse, ku u shfaq si një talent premtues dhe tani po konsideron seriozisht të bëjë një ofertë, sipas asaj që shkruajnë mediat e huaja.

Përveç PSV-së, edhe tre klube të tjera kanë hyrë në garë për sulmuesin 23-vjeçar:

Parma në Serie A, që kërkon të zëvendësojë Ange-Yoan Bonny pas kalimit të tij te Interi;

Stuttgart në Bundesliga, në rast se humb Nick Woltemade që kërkohet nga Bayern Munich;

RB Leipzig, që po ndjek zhvillimet dhe mbetet në pritje.

Broja mbetet një lojtar me potencial të madh, por dëmtimet e përsëritura e kanë penguar që ta tregojë plotësisht. Aktualisht, prioriteti kryesor për të është të gjejë një ekip ku të luajë rregullisht dhe të rikthejë vetëbesimin.

Nëse arrin të qëndrojë i shëndetshëm dhe të gjejë një ambient të qëndrueshëm, sulmuesi kuqezi ka ende kohë për ta kthyer karrierën në drejtimin e duhur. Të gjitha ekipet që e duan ofrojnë një mundësi reale për ringritje – tani gjithçka varet nga zgjedhja e duhur dhe rikthimi në formë.

Rënia e vaksinimit në SHBA po ndikon negativisht në pjesën tjetër të botës

Posted on by Alb

Administrata Trump është aktive në sektorin e shëndetësisë: me skeptikun e njohur të vaksinave Robert F. Kennedy Jr. në krye të Departamentit të Shëndetit dhe Shërbimeve Njerëzore, kriza e besimit është e thellë dhe ka pasoja globale.

Të gjithë ekspertët e pavarur që këshillonin qeverinë amerikane për politikat e vaksinave janë larguar nga detyra me vendimin e Kennedy Jr. dhe janë zëvendësuar nga persona të lidhur me qarqe kundër vaksinimit, ose pa ndonjë ekspertizë të veçantë në këtë fushë.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka shprehur shqetësimin për përhapjen e dezinformatave rreth vaksinave, ndërkohë që forume të profesionistëve të shëndetit në Francë kanë paralajmëruar se rënia e mbulimit të vaksinimit në SHBA do të ketë pasoja globale. Për më tepër, SHBA ka tërhequr kontributin e saj financiar ndaj Aleancës Globale të Vaksinave, transmeton albinfo.ch.

Paralajmërime nga ekspertët

Dr. Michel Kazatchkine, ish-drejtor i Fondit Global për Luftën kundër HIV/AIDS, Tuberkulozit dhe Malaries, thekson: “Ai ka shtyrë shumë takime të komiteteve këshilluese dhe ka ndërprerë fondet federale për studimet mbi hezitimin ndaj vaksinave. Gjithashtu, ka propozuar rregullore të reja për vaksinat kundër Covid dhe ka sugjeruar një kalendar të ri vaksinimi”.

Ai paralajmëron se ky kontekst i pasigurt përbën kërcënim për shëndetin publik, sidomos ndërkohë që fruthi po përhapet sërish në SHBA. Fruthi, një sëmundje infektive tepër ngjitëse, mund të ketë komplikime serioze, por parandalimi bëhet lehtësisht përmes vaksinës MMR (fruth, shytë, rubeolë) e cila administrohet në fëmijëri. Sipas OBSH-së, shkalla e vaksinimit ndaj fruthit duhet të arrijë 95% për të siguruar imunitet në komunitet.

Fruthi si barometër i mbrojtjes

Rikthimi i fruthit në SHBA ka nisur para presidencës së Trump, por situata po përkeqësohet. Madje ka frikë për rikthimin e poliomielitit, sëmundje që mund të shkaktojë paralizë të përhershme dhe që konsiderohej pothuajse e zhdukur – një fitore historike e mjekësisë moderne.

Në vitin 2000, fruthi u shpall i eliminuar nga SHBA, por sot vendi raporton rreth 1500 raste, shifër rekord që tregon krizën në politikat aktuale të shëndetit publik. Senatori demokrat Chuck Schumer i ka bërë thirrje RFK Jr. që të shpallë emergjencë shëndetësore për këtë situatë, kompetencë që i takon vetëm Sekretarit të Shëndetësisë.

Rënia globale e vaksinimit

Rënia e mbulimit vaksinor nuk kufizohet vetëm në SHBA, por është shfaqur edhe në shumë vende të Europës, veçanërisht në Ukrainë për shkak të luftës dhe vështirësive në programet e shëndetit publik.

Sipas Dr. Kazatchkine, kemi hyrë në një periudhë “përtacie dhe indiference”: njerëzit e konsiderojnë fruthin si një sëmundje të lehtë dhe harrojnë rrezikun real, duke hezituar ose duke mos vaksinuar fëmijët.

Ai thekson se konsensusi shkencor është i qartë dhe i padiskutueshëm: vaksinat janë efektive, të sigurta dhe kanë shpëtuar miliona jetë në të gjithë botën. Një studim i fundit danez mbi një milion fëmijë gjatë dhjetë viteve konfirmoi se vaksinat nuk shkaktojnë autizëm, sëmundje autoimune apo hepatit.

Si të rikthehet besimi?

Rikthimi i besimit mes skeptikëve ndaj vaksinave kërkon një strategji të re komunikimi dhe lidhje më të fortë mes shkencëtarëve dhe mjekëve të familjes, të cilët kanë kontaktin më të drejtpërdrejtë me qytetarët. “Mjekët e familjes janë mjeti më i mirë i komunikimit për këtë çështje”, thotë Kazatchkine.

Marrëveshja Mercosur: Mishi i viçit dhe pulës nga Amerika e Jugut drejt tregut zviceran

Posted on by Alb

Dy javë më parë, Zvicra bëri nënshkrimin paraprak të një marrëveshjeje të tregtisë së lirë me vendet e Mercosur-it (Brazili, Argjentina, Paraguai dhe Uruguai), duke sjellë përfitime për bizneset zvicerane, sidomos në sektorin farmaceutik. Por çfarë do të thotë kjo për konsumatorët?

Mishi i viçit

Aktualisht, 20% e mishit të viçit të freskët të importuar vjen nga Mercosur, kryesisht nga Paraguai. Për të mbrojtur prodhuesit vendas, Zvicra aplikon kuota doganore të OBT-së, ku një sasi e caktuar tatohet më pak dhe sasia mbi këtë kuotë tatohet më shumë.

Sipas marrëveshjes së re, Mercosur mund të eksportojë edhe 3000 ton mish viçi pa taksa shtesë, duke kursyer rreth 5 milionë franga për importuesit zviceranë. Megjithatë, autoritetet zvicerane sigurojnë se kjo nuk do të ndikojë ndjeshëm në tregun vendas, i cili furnizohet 80% nga prodhuesit lokalë, transmeton albinfo.ch.

Një shqetësim tjetër është përdorimi i hormoneve të rritjes, të lejuara në import por të ndaluara në prodhimin zviceran. Ministri Guy Parmelin theksoi se prania e hormoneve do të duhet të etiketohet qartë.

Mishi i shpendëve

Çdo zviceran konsumon rreth 15 kg mish pule në vit. Një e treta e këtij vëllimi vjen nga Brazili. Vetëm në 2024, u importuan 19,500 ton, ku 1000 ton jashtë kontingjentit doganor u taksuan me 19,45 franga/kg (kundrejt 1,5 franga/kg brenda kontingjentit).

Marrëveshja e re i shton këto 1000 ton pa taksa, një lehtësim prej rreth 20 milionë franga për Brazilin. Aktivistët mjedisorë paralajmërojnë se kjo rritje lidhet me shpyllëzimin masiv të Amazonës për prodhimin e sojës, e cila përdoret si ushqim për shpendët.

 

Dogana e Kosovës më shumë se 1 miliard euro të hyra deri në korrik 2025

Posted on by BR

Dogana e Kosovës ka përmbyllur javën e tretë të korrikut me një arritje të rëndësishme fiskale: mbi 1 miliard euro të hyra të mbledhura, që përfaqëson një rritje prej 9.7% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, kur ishin mbledhur 912 milionë euro.

Dogana thotë se ky rezultat jo vetëm që tejkalon shifrat e vitit të kaluar, por edhe kapërcen ndjeshëm planifikimin vjetor, duke dëshmuar një performancë të qëndrueshme dhe efikase në mbledhjen e të hyrave doganore.

“Përkundër uljes së normave tatimore pas pandemisë, Dogana ka arritur të ruajë dhe përshpejtojë ritmin e mbledhjes së të hyrave, duke tejkaluar për më shumë se dyfish rritjen ekonomike të përgjithshme të vendit. Kjo tregon për ndërhyrje të qëllimshme dhe efektive kundër ekonomisë informale, që ka qenë një nga sfidat kryesore ndër vite”, thuhet në njoftim.

Përparimi në luftimin e ekonomisë joformale, sidomos në periudhën pas pandemisë, është i dukshëm. Një ndër arritjet e theksuara është forcimi i sundimit të ligjit në Mitrovicën Veriore, përfshirë pezullimin e veprimtarive të dyshuara në sektorin e derivateve.

Dogana e Kosovës  ka falënderuar në veçanti Qeverinë e Kosovës dhe institucionet e zbatimit të ligjit për mbështetjen e vazhdueshme në realizimin e misionit të saj. Po ashtu, shpreh mirënjohje për partnerët ndërkombëtarë që kontribuojnë në operacionet dhe ngritjen e kapaciteteve profesionale,  një shtyllë kyçe e suksesit të arritur, transmeton albinfo.ch.

“Ky sukses nuk do të ishte i mundur pa përkushtimin e palëkundur të stafit të Doganës. Ata mbeten baza mbi të cilën ndërtohet performanca dhe besimi i publikut ndaj institucionit. Mirënjohje të veçantë u shkon edhe familjeve të punonjësve për mbështetjen e tyre të përditshme”, thuhet në njoftim.

Bazuar në trendin aktual dhe angazhimin e vazhdueshëm, Dogana e Kosovës parashikon një performancë të qëndrueshme deri në fund të vitit 2025.

Sipas Doganës, kjo do të sigurojë jo vetëm mbledhjen e qëndrueshme të të hyrave, por edhe shërbime më efikase për qytetarët dhe ekonominë e vendit.

Transport falas për të rinjtë në Gjenevë, por kostoja po dyfishohet

Posted on by Alb

Kantoni i Gjenevës kishte parashikuar një buxhet prej 32 milionë frangash për të mbuluar abonimet falas të të rinjve nën 25 vjeç dhe të moshuarve. Por, kërkesa ka qenë shumë më e lartë se sa pritej në gjysmën e parë të vitit, ndaj fondi nuk do të mjaftojë, transmeton albinfo.ch.

Sipas RTS, fatura totale mund të dyfishohet deri në fund të vitit dhe të arrijë rreth 60 milionë franga, megjithëse rritja e përdorimit të transportit publik mbetet modeste.

Nga 1 janari, të rinjtë nën 25 vjeç udhëtojnë falas, ndërsa përfituesit e AVS/AI paguajnë më pak, si pjesë e masave të miratuara nga Grand Conseil.

 

Kurti apel qytetarëve: Mos udhëtoni përmes Serbisë, paralajmërim për ndalime arbitrare dhe provokime

Posted on by Alb

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u ka bërë thirrje të gjithë qytetarëve që të shmangin udhëtimet drejt territorit të Serbisë, duke paralajmëruar rrezik për provokime dhe ndalime arbitrare nga autoritetet serbe.

“Ka indikacione për rrezikim nga provokime dhe ndalime arbitrare nga autoritetet serbe të qytetarëve tanë,” tha Kurti në konferencën për media të mbajtur sot në Prishtinë, transmeton albinfo.ch.

Në këtë konferencë, Kurti reagoi ashpër ndaj deklaratave kërcënuese të presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, të cilat i quajti “kërcënuese, destabilizuese dhe të papranueshme”, duke theksuar se ato nuk janë thjesht qëndrime individuale, por “politikë shtetërore e Serbisë për nxitjen e tensioneve e destabilizimit të rajonit.”

Ai përmendi rastin e fundit të arrestimit të Igor Popoviqit, i dyshuar për nxitje të përçarjes dhe mosdurimit etnik, si dhe rikujtoi sulmet e ndodhura më parë ndaj Policisë së Kosovës, KFOR-it dhe sulmin terrorist në Banjskë në shtator 2023, duke akuzuar Serbinë për “instrumentalizimin e grupeve kriminale dhe terroriste për qëllime shtetërore.”

Kurti tha se Serbia nuk ka ndryshuar mendësi, duke e cilësuar regjimin e Vuçiqit si pro-rus, autoritar dhe destabilizues, dhe paralajmëroi se Kosova nuk do të lejojë kurrë rikthimin e kohëve të Millosheviqit, kur Vuçiq ishte ministër i Informimit.

Ai nënvizoi gjithashtu se Kosova ka arrestuar gjashtë persona për spiunazh në shërbim të Serbisë gjatë një viti.

Në fund, Kurti i bëri thirrje BE-së, NATO-s dhe bashkësisë ndërkombëtare që të reagojnë qartë ndaj këtyre kërcënimeve, duke theksuar se Kosova do të mbrojë sovranitetin, integritetin territorial, rendin kushtetues dhe paqen.

Temperatura të larta në Kosovë, bëhet thirrje për kujdes

Posted on by BR

Kosova këtë javë do të përfshihet nga një valë e fuqishme e të nxehtit afrikan, me temperatura që pritet të arrijnë deri në 39°C.

Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës paralajmëron për ndikime të mëdha në shëndet, mungesë reshjesh dhe rrezik të shtuar për zjarre në zonat pyjore dhe bujqësore. Autoritetet e emergjencës u bëjnë thirrje qytetarëve për kujdes maksimal, ndërsa janë ndaluar të gjitha zjarret në natyrë.

Ndërsa nga Ujësjellësi kërkojnë që uji të shpenzohet në mënyrë më racionale.

Sipas meteorologut Besim Aliu nga Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës, vendi po ndikohet nga masa ajrore të thata dhe të nxehta që vijnë nga Afrika Veriore. Ai i tha Radio Kosovës se këto masa, shpeshherë gjatë verës shkaktojnë valë të të nxehtit në rajon, transmeton albinfo.ch.

“Këto masa sjellin temperatura të larta, përmbajtje të ulët të lagështisë dhe rritje të rrezikut për thatësira dhe zjarre. Dita më e nxehtë pritet të jetë e premtja, me temperatura që mund të arrijnë nga 35 deri në 39°C.”

Ai shtoi se indeksi UV do të jetë shumë i lartë nga ora 9 deri në 17, dhe u bëri thirrje qytetarëve,   të respektojnë rekomandimet e IKSHPK-së për mbrojtje nga rrezet e dëmshme. Pavarësisht motit të nxehtë gjatë javës, Aliu tha se IHK parashikon një lehtësim të vogël gjatë fundjavës.

“Një masë më e freskët nga veriu i Evropës do të ndikojë në uljen e temperaturave. Nuk përjashtohet mundësia për ndonjë stuhi lokale.”

Ndërkaq, zëdhënësja e Kompanisë Rajonale të Ujësjellësit “Prishtina”, Arjeta Mjeku, u bëri thirrje qytetarëve për shpenzim sa më racional të ujit.

“Nëse ne e keqpërdorim ujin, atëherë më të vërtetë do të ketë shqetësime për ujë, sidomos në pikat e larta furnizuese.”

Nga ana tjetër, Genc Metaj nga Agjencia për Menaxhimin e Emergjencave i tha Radio Kosovës se janë ndërmarrë të gjitha masat që në fillim të sezonës verore, por theksoi se situata mund të përshkallëzohet për shkak të zjarreve të shumta.

“Kemi mbi 40 zjarre të mëdha të regjistruara. Fatkeqësisht, kemi pasur humbje jete ,një person në Klinë dhe një zjarrfikës javën e kaluar. Situata po bëhet e rrezikshme edhe për kapacitetet  tona operacionale.”

Ai bëri thirrje për ndërgjegjësim qytetar, duke theksuar se janë ndaluar të gjitha zjarret në ambient të hapur, përfshirë piknikët, ndezjen e fishekzjarrëve dhe çdo aktivitet tjetër që mund të shkaktojë zjarr.

Në Portalin Verior të Gotthard, kolona deri në shtatë kilometra

Posted on by erezzaademi

Udhëtimi për pushime drejt Ticino-s dhe Italisë ka çuar përsëri në një bllokim trafiku përpara Portalit Verior të Gotthard në Göschenen UR.

Rreth orës 3 pasdite, automjetet ishin ende të bllokuara për shtatë kilometra, sipas Klubit Turistik të Zvicrës (TCS) në X. Deri në drekë, numri kishte arritur pak më pak se dhjetë kilometra.

Në orën 12, automjetet u bllokuan përsëri për pesë kilometra përpara portalit jugor midis Quinto dhe Airolo, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Që në fundjavë, një bllokim prej mbi dhjetë kilometrash ishte krijuar përpara Portalit Verior të Gotthard. Udhëtarëve iu deshën pothuajse dy orë më shumë për të përfunduar pjesën e prekur të autostradës A2 sesa në kushte normale të trafikut.

Rregullohet kufiri kantonal: Aargau dhe Cyrihu shkëmbejnë tokë

Posted on by erezzaademi

Departamenti i Çështjeve Ekonomike dhe Punëve të Brendshme (DVI), ka njoftuar se rregulloret siguruan një shkëmbim të barabartë të tokës.

Ndryshimet kishin të bënin me ndryshimet kufitare midis Oberwil-Lieli AG dhe Birmensdorf ZH, midis Würenlos AG dhe Oetwil an der Limmat ZH, dhe midis Schneisingen dhe Niederweningen ZH. Këshillat qeveritare të të dy kantoneve, dhe më parë këshillat bashkiake të bashkive përkatëse, miratuan ndryshimet, transmeton albinfo.ch.

Në rastin e Oberwil-Lieli, rruga anësore luajti një rol, siç mund të shihet nga procesverbali i këshillit qeveritar të Cyrihut nga maji 2024. Për shkak të rrugës anësore, situata në kufirin kantonal dhe komunal midis Oberwil-Lieli dhe Birmensdorf ndryshoi disa vite më parë, shkruan Blick.

Kufijtë e pronës janë rregulluar. “Meqenëse kufijtë kantonalë dhe komunalë midis bashkive Birmensdorf dhe Oberwil-Lieli kalojnë pjesërisht përgjatë kufijve të vjetër, ky kufi territorial duhet të rregullohet edhe me situatën e ndryshuar”, thuhet në procesverbal.

Tërmeti godet Alpet Zvicerane pranë Mürren

Posted on by erezzaademi

Një tërmet ka goditur zonën pranë Mürren në Bernese Oberland të hënën pasdite me një magnitudë prej rreth 4.2 ballë sipas shkallës Richter.

Ky tërmet ka të ngjarë të jetë ndjerë në të gjithë Zvicrën, sipas Shërbimit Sizmologjik Zviceran të ETH Zurich (SED).

Tërmeti ndodhi në orën 12:52 të mesditës pranë Mürren, shkroi SED në një mesazh automatik. Dëme të vogla janë të mundshme herë pas here në rast të një tërmeti të kësaj magnitude pranë epiqendrës, tha ajo, shkruan swissinfo, transmeton albinfo.ch.

SED regjistron mesatarisht tre deri në katër tërmete në ditë në Zvicër dhe vendet fqinje, ose 1,000 deri në 1,500 tërmete në vit. Rreth dhjetë deri në njëzet dridhje toke me magnitudë rreth 2.5 e lart ndihen në të vërtetë nga popullsia çdo vit.

Vdekja e dy personave në Gjakovë, dy persona dërgohen në paraburgim

Posted on by BR

Dy persona janë ndaluar nga Prokuroria Themelore në Gjakovë, pasi dy punëtorë dyshohet se nga një objekt ndërtimi kanë humbur jetën.

Përmes një komunikate për mediat nga Prokuroria Themelore e Gjakovës thuhet se ata janë ndaluar për 48 orë, teksa thuhet se pas marrjes së informacionit, në vendin e ngjarjes kanë dalë kryeprokurori, prokurori kujdestar, njësitet përkatëse të Policisë së Kosovës, si dhe Inspektorati i Punës, transmeton albinfo.ch.

“Me vendim të Prokurorit të Shtetit, trupat e pajetë janë dërguar për obduksion në Institutin e Mjekësisë Ligjore (IML). Po ashtu, me vendim të Prokurorit të Shtetit, janë ndaluar dy (2) persona, në kohëzgjatje prej 48 orësh lidhur me këtë rast, për shkak të veprës penale “Asgjësimi, dëmtimi ose heqja e pajisjeve mbrojtëse dhe rrezikimi i sigurisë në vendin e punës”. Brenda afatit të paraparë ligjor, ndaj të njëjtëve do të paraqitet kërkesa për caktimin e masës së paraburgimit. Prokurori i Shtetit, në koordinim të ngushtë me Policinë e Kosovës, po ndërmerr të gjitha veprimet e nevojshme për zbardhjen e këtij rasti”, thuhet në komunikatë.

Gjithçka që ndryshon në Zvicër nga muaji gusht

Posted on by erezzaademi

Nga festimet e Ditës Kombëtare të Zvicrës deri te trafiku i rënduar — ja çfarë mund të prisni në Zvicër në gusht 2025.

1 Gusht: Dita Kombëtare e Zvicrës

Si çdo vit, zviceranët do të festojnë Ditën e tyre Kombëtare më 1 Gusht, duke shënuar 734 vjet që nga krijimi i Zvicrës siç e njohim ne.

Data shënon një moment të rëndësishëm dhe përcaktues në historinë e Zvicrës: 1 Gusht 1291, kur kantonet e Urit, Schwyz dhe Nidwalden premtuan autonomi nga fuqitë e huaja — premtimi që ka qenë i vërtetë dhe i festuar që atëherë.

Gjatë ceremonisë zyrtare, presidentja aktuale zvicerane (këtë vit është Karin Keller-Sutter), si dhe të gjithë Këshilltarët e tjerë Federalë, i drejtohen kombit.

Diku tjetër në vend, përfshirë komunitetin tuaj lokal, ka zjarre dhe fishekzjarre. Në disa vende, fëmijët parakalojnë nëpër rrugë me fenerë që mbajnë kryqin zviceran dhe flamurin e kantonit të tyre. Ka parada me njerëz me kostume tradicionale dhe me kore që këndojnë jodel, alphornë dhe hedhës flamujsh.

Shfaqjet e fishekzjarrëve gjatë natës janë gjithashtu pjesë e festimeve, por kini kujdes se çfarë blini.

Zyra Federale e Policisë (Fedpol) ka publikuar një kujtesë për rregullat që lidhen me porositjen ose sjelljen e fishekzjarrëve nga jashtë vendit, transmeton albinfo.ch.

Zakonisht kërkohen autorizime, por është ende e mundur të importohen pajisje piroteknike pa leje të veçantë, për sa kohë që pesha e tyre totale bruto nuk tejkalon 2.5 kg për person, dhe “me kusht që këto pajisje të mos jenë tashmë të ndaluara në Zvicër”, sipas Fedpol.

Ajo kujton se Zyra Federale e Doganave dhe Sigurisë Kufitare konfiskon artikujt e paligjshëm që nuk kanë autorizim importi.

1 gusht: Ligj i ri për të luftuar krimin

Këshilli Federal ka caktuar datat për hyrjen në fuqi të të ashtuquajturit Traktat i Prümit.

Ky bashkëpunim do t’i mundësojë Zvicrës të shkëmbejë në mënyrë efikase profilet e ADN-së, gjurmët e gishtërinjve dhe të dhënat që lidhen me automjetet dhe pronarët e tyre me shtete të ndryshme evropiane me qëllim luftimin e terrorizmit dhe krimit ndërkufitar.

Ky legjislacion do të zbatohet në dy pjesë.

E para do të zbatohet nga 1 gushti dhe e dyta që nga janari 2027.

1 gusht: Forcimi i ekonomisë rrethore

Nga kjo ditë, qeveria do të miratojë një urdhëresë që synon forcimin e ekonomisë rrethore – domethënë, duke i dhënë përparësi ripërdorimit të sendeve të vjetra në vend të hedhjes së tyre.

1 gusht: Shpëtimi i zogjve

Kjo urdhëresë, e cila synon të riparojë shtyllat e energjisë elektrike që paraqesin rrezik për goditje elektrike për zogjtë, do të hyjë në fuqi më 1 gusht.

Linjat ajrore të energjisë mund të jenë fatale për zogjtë e mëdhenj, tha Këshilli Federal.

Për më tepër, një qark i shkurtër i shkaktuar nga një zog ndonjëherë mund të çojë në ndërprerje të gjata të energjisë. Amendamenti kështu kontribuon si në mbrojtjen e zogjve ashtu edhe në sigurinë e furnizimit me energji elektrike, shkruan thelocal.

Pushimet verore kanë mbaruar, është koha e “kthimit në shkollë”

Në varësi të kantonit të banimit dhe distriktit shkollor, shkollat publike po rifillojnë midis javës së dytë dhe fundit të gushtit.

Ndërsa pushuesit kthehen në shtëpi, trafiku do të jetë më kaotik, duke shkaktuar ndoshta vonesa dhe ndërprerje të tjera.

Nëse jeni duke drejtuar makinën, jini të përgatitur për radhë të gjata në hyrje të pikave dhe tuneleve të përdorura shpesh, siç është Gotthard, ku linjat mund të kalojnë 10 km.

Zyra Federale e Rrugëve, si dhe organizata e automobilave TCS, këshillojnë shoferët të shmangin autostrada të caktuara gjatë periudhave me udhëtime të dendura.

Këto janë zakonisht rrugët më të ngarkuara në Zvicër:

Aksi A3/A1 Bazel-Zyrih

Aksi A3/A13 Zurich-Chur-San Bernardino-Bellinzona-Chiasso, veçanërisht pranë Churit dhe tunelit San Bernardino

Aksi A9 Lausanne-Montreux-Martigny-Brigue kryesisht pranë Lausanne dhe Montreux

Aksi i tunelit Martigny – Grand-St-Bernard

Bernë dhe rrethinat (ndërlidhja A1/A12/A6)

Gjithashtu: ndërprerje të trenave

Kompania kombëtare hekurudhore SBB po kryen punime të mëdha mirëmbajtjeje në linjën Fribourg-Bern – një nga rrugët më të rëndësishme në Zvicër, pasi lidh pjesët gjermanishtfolëse dhe frëngjishtfolëse të vendit. Kjo linjë hekurudhore do të jetë e mbyllur nga 27 qershori deri më 25 gusht 2025. Një shërbim zëvendësues do të vihet në dispozicion për pasagjerët, duke përfshirë autobusë çdo 10 minuta për të zëvendësuar trafikun në distanca të gjata.

Gjatë ndërprerjes totale nga 27 qershori në orën 22:30 deri më 25 gusht 2025 në orën 4:00 të mëngjesit, ndryshimet e orarit janë si më poshtë:

  • IC1 (Aeroporti i Gjenevës–St. Gallen) dhe IR15 (Aeroporti i Gjenevës–Luzern) anulohen midis Fribourg/Freiburg dhe Bernës;
  • RE2 anulohet midis Fribourg/Freiburg dhe Bernës;
  • RE3 anulohet midis Fribourg/Freiburg dhe Düdingen;
  • S1 anulohet midis Fribourg/Freiburg dhe Bernës. Nga Berna, ajo operon për në Belp me të njëjtën politikë ndalesash si S31;
  • S2 anulohet midis Laupen dhe Bern Europaplatz.

Vazhdon rritja e fluturimeve në Shqipëri, rekord edhe në Evropë

Posted on by BR

Shqipëria po tërheq gjithnjë e më shumë vëmendjen e pushuesve të huaj, veçanërisht pas periudhës së pandemisë.

Turizmi duket se është një ndër sektorët me rritjen më të shpejtë në vend.

Një ndër faktorët kryesorë që ka ndikuar në këtë zhvillim është vendosja e linjave ajrore “low-cost”, ashtu si në shumë vende të tjera të Evropës, çka ka sjellë një rritje të ndjeshme të numrit të fluturimeve komerciale, transmeton albinfo.ch.

Sipas të dhënave të Agjencisë Evropiane të Statistikave, për muajin qershor të vitit 2025 Shqipëria ka arritur një rezultat shumë pozitiv.

Krahasuar me të njëjtin muaj para fillimit të pandemisë, numri i fluturimeve është rritur me plot 166.4% duke kryesuar Evropën dhe rajonin. Kjo rritje e ndjeshme e trafikut ajror tregon jo vetëm rritjen e interesit për Shqipërinë si destinacion turistik, por edhe përmirësimin e infrastrukturës dhe ofertës turistike të vendit. Vetëm gjatë muajit qershor, Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës ka mirëpritur rreth 1.15 milionë pasagjerë. Gjatë këtij muaji janë kryer 6,830 fluturime, që kanë lidhur Tiranën me 103 destinacione në 31 shtete, përmes 27 linjave ajrore që operojnë në këtë aeroport.

Po si paraqitet situata në rajon? Pas Shqipërisë, vendi me rritjen më të lartë të fluturimeve komerciale është Bosnja dhe Hercegovina, me një rritje prej 64.7%. Edhe Serbia ka shënuar një trend pozitiv, me një rritje prej 41.4%. Maqedonia e Veriut ka shënuar një rritje më të moderuar prej 21.8%, ndërsa Mali i Zi është i vetmi vend i rajonit që ka regjistruar një rënie në këtë drejtim, me -3.3%.

Çfarë ndodh në pjesën tjetër të Evropës? Në rang evropian, Shqipëria është vendi me rritjen më të madhe të numrit të fluturimeve, e ndjekur nga Islanda, me një rritje prej 106.9%. Më pas renditen Bosnja dhe Hercegovina, Serbia dhe Polonia.

Megjithatë, jo të gjitha shtetet kanë ruajtur një bilanc pozitiv. Sipas të dhënave, Letonia ka shënuar rënien më të madhe të fluturimeve komerciale, me -30.7%. Situata paraqitet gjithashtu negative për Suedinë (-23.6%), Finlandën (-22.3%) dhe Slloveninë (-21.7%).

Ekspozita: Barbara & Destan Gashi “Një Jetë me Art”

Posted on by albinfo.ch

Pas studimeve për pikturë dhe skulpturë në “Académie Royale des Beaux Arts” (Akademinë Mbretërore të Arteve të Bukura) në Bruksel në vitet 1980, çifti artistik Barbara & Destan Gashi po kthehen në Bruksel me një ekspozitë të përbashkët.

Që nga viti 1987, ata kanë jetuar dhe punuar në Vjenë dhe në Kosovë (vendi i origjinës së Destanit), me ekspozita që i kanë çuar në Shqipëri, Hungari, Itali, Lihtenshtajn dhe Kosovë, transmeton albinfo.ch. Shkëmbimi kulturor në dhe me Evropën ka qenë gjithmonë i rëndësishëm për ta, duke ndjekur moton “Arti lidh, arti flet një gjuhë të përbashkët”, shkruan bmeia.gv.at.

Ekspozita në Bruksel është një prerje tërthore e punës së tyre të përbashkët. Uji është motivi artistik i piktores së lindur në Vjenë, Barbara Gashi, dhe guri është ai i skulptorit kosovar, Destan Gashi. Ndërsa Barbara Gashi përshkruan ujin në pikturat e saj shumëngjyrëshe mbi li dhe letër, Destan Gashi krijon skulpturat e tij nga guri dhe mermeri, përcjell albinfo.ch.

Valë, re ose pellgje larjeje – aludimet për ujin janë të pafundme, fluide në lëvizje, lundruese si figurat në skulpturat e Destan Gashit. Format fluturuese dhe lundruese i ftojnë shikuesit të prekin veprat, të admirojnë ujin dhe gurin që janë të kudondodhur në artin e të dy artistëve.
Hapja e ekspozitës: 29 gusht 2025, ora 19:00

Ku mund të presin ndërprerje sot pasagjerët e transportit në Berlin

Posted on by erezzaademi

Kryeqyteti i Gjermanisë pati kaos udhëtimi në fundjavë me shumë linja S-Bahn të ndërprera për shkak të mungesës së stafit. Ja ku mund të presin pasagjerët ndërprerje në fillim të javës.

S-Bahn i Berlinit ishte nën presion të hënën në mëngjes me ndërprerje të shërbimit të raportuara në shumë linja.

Për shkak të riparimit të një sinjali në Charlottenburg, ka vonesa dhe anulime në linjat qendrore S3, S5, S7, S75 dhe S9, njoftoi S-Bahn.

Sipas faqes së internetit të S-Bahn, që nga mëngjesi i së hënës rreth orës 8 të mëngjesit, S3 kalon midis Erkner dhe Ostbahnhof çdo 10 minuta, transmeton albinfo.ch.

S5 përfundon në Ostbahnhof në drejtimin perëndimor, duke ardhur nga Strausberg ose Hoppegarten në intervale dhjetë minutëshe.

S75 përfundon në Warschauer Straße në drejtimin perëndimor, duke ardhur nga Warternberg.

Në fundjavë, mungesa e stafit shkaktoi ndërprerje masive të S-Bahn në Ringbahn dhe linjat që kalojnë midis Treptower Park dhe Schöneweide, shkruan thelocal.

Me sa duket, shkaku ishte mungesa e stafit për të menaxhuar kutinë e sinjalistikës në Schöneweide. Kjo shkaktoi dështime të linjave S45, S46, S47, S8, S85 dhe S9 me kufizime në fuqi deri të dielën në mbrëmje rreth orës 6 pasdite.

Arrestime të kryera në Vaud pas vjedhjeve të makinave luksoze

Posted on by BR

Prej disa javësh, policia në Zvicër është përballur me një rritje të vjedhjeve të automjeteve luksoze nga koncesionarët në të gjithë vendin, kryesisht në kantonet gjermanishtfolëse.

Por kohët e fundit në Kantonin e Vaud janë bërë disa arrestime, përfshirë autorët e një vjedhje automjeti në Romanel-sur-Morges, të cilët u ndaluan pas një ndjekjeje në autostradën A1.

Një automjet tjetër i vjedhur në Cyrih u ndalua në daljen e Cossonay A1 pasi u përplas me një kamion.

Nuk u raportuan të lënduar dhe dy autorë u arrestuan. Hajdutët ishin shtetas francezë dhe përfshinin të mitur.

Policia thotë se po përdor burime të konsiderueshme për të ndaluar këtë valë vjedhjesh të automjeteve luksoze dhe po i këshillon pronarët e automjeteve që të kujdesen më shumë për automjetet e tyre ndërkohë dhe t’i pajisin makinat e tyre luksoze me imobilizues elektronikë dhe/ose gjurmues GPS.

Fermerët e Austrisë raportojnë korrje të mira, por të kushtueshme

Posted on by erezzaademi

Fermerët e frutave dhe perimeve në Austri janë “kryesisht të kënaqur” me sezonin e këtij viti. Korrja deri më tani mund të përshkruhet si “e mirë dhe me cilësi të lartë”, sipas Dhomës së Bujqësisë (LKÖ) dhe Shoqatës Austriake të Frutave dhe Perimeve (ÖBOG). Fermerët duhej të merrnin masa të rëndësishme për ta arritur këtë, duke përfshirë mbrojtje të hollësishme nga ngricat në disa zona të kultivimit të frutave dhe ujitje intensive gjatë muajit të nxehtë dhe të thatë të qershorit, transmeton albinfo.at.

Moti i qershorit çoi në një rritje të dëmtuesve si afidet, ndërsa shiu solli një rritje të sëmundjeve të bimëve si fitoftora. “Mbrojtja e bimëve mbetet një shqetësim i madh për fermerët e perimeve, së bashku me kostot e larta të lidhura me punën dhe mungesën e konkurrencës që rezulton”, thanë Presidenti i LKÖ Josef Moosbrugger dhe Kryetari i ÖBOG Manfred Kohlfürst. Të dy organizatat po bëjnë thirrje për përmirësime në nivel kombëtar dhe të BE-së, shkruan theinternational.

Qershori i nxehtë i ndjekur nga korriku me shi

Në përgjithësi, kushtet e motit ishin kryesisht të favorshme për kultivimin e perimeve, sipas përfaqësuesve të fermerëve. Ndërsa qershori i nxehtë dhe i thatë ndikoi në rritje, ujitja u lejoi fermerëve të arrinin ende cilësi të mirë. Megjithatë, disa rajone në Austri pësuan dëme të konsiderueshme nga breshëri në të korra.

Kultivuesit e frutave u kursyen kryesisht nga dëmtimet nga ngricat këtë vit, me vetëm disa përjashtime në rajonet e frutave me bërthamë, ku kërkohej mbrojtje e shtrenjtë nga ngricat. Stuhitë e breshërit të lokalizuara shkaktuan dëme serioze pavarësisht përdorimit të rrjetave kundër breshërit. Në përgjithësi, kultivuesit e frutave e vlerësojnë sezonin 2024 si “të mirë”. Kultivuesit e mollëve dhe dardhave presin një korrje “mesatare por të fortë”, ndërsa sezoni i manave ka qenë “përgjithësisht pozitiv”.

Vjelja e qershive ka përfunduar tashmë, ndërsa frutat e tjera me bërthamë janë ende duke u mbledhur. Dëmtuesit e insekteve – duke përfshirë insektet e erës dhe drosofilën pushtuese me krahë të njolla – kanë dëmtuar disa të korra. Edhe pse vetëm frutat më të mira arrijnë te konsumatorët, shumë qershi duhet të hidhen për shkak të drosofilës, e cila mbërriti për herë të parë në Austri në vitin 2011.

Përfaqësuesit e industrisë po kërkojnë më shumë fleksibilitet në kontrollin e dëmtuesve dhe barërave të këqija. “Një kuti mjetesh e mjaftueshme për mbrojtjen e bimëve mbetet përparësia kryesore politike në bujqësinë e frutave”, tha Presidenti i LKÖ Moosbrugger. “Me shumë kultura, ne tashmë po arrijmë kufijtë e asaj që është e realizueshme”, shtoi kreu i ÖBOG, Kohlfürst, duke vënë në dukje se disa sëmundje dhe dëmtues po bëhen pothuajse të pamundur për t’u menaxhuar me mjetet në dispozicion.