A mund të kaloni në Zvicër vetëm me një nga gjuhët e vendit?

Zvicra ka katër gjuhë zyrtare, me rajone gjuhësore të përcaktuara gjeografikisht. Por, a do të thotë kjo se banorët e secilës zonë duhet të dinë edhe gjuhët e rajoneve të tjera?

Nëse mendoni se jeta në Zvicër – duke pasur parasysh të gjitha rregullat, rregulloret dhe ngarkesat e ndryshme administrative – është tashmë mjaft komplekse, mendimi për të shtuar më shumë se një gjuhë në përzierje mund t’ju trembë edhe më shumë. Ju mund të gjeni se mësimi i një gjuhe kombëtare është mjaft i komplikuar (përveç nëse jeni një folës amtare gjermanisht, frëngjisht ose italisht), por zotërimi i të katërve duket si një detyrë e pamundur, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

A flisni gjuhën zvicerane?

Nëse keni jetuar këtu për më shumë se pesë minuta, e dini që nuk ka një gjuhë të tillë. Gjuha mbizotëruese, e folur nga 62.6 për qind e popullsisë në pjesët qendrore dhe lindore të Zvicrës është gjermanishtja zvicerane.

Më pas (gati 23 përqind) janë frëngjishtfolësit, në kantonet perëndimore të Gjenevës, Vaud, Valais, Fribourg, Neuchâtel, Jura, si dhe pjesë të Bernës. Folësit italianë përbëjnë 8.2 për qind të popullsisë, kryesisht në Ticino, por edhe në pjesët jugore të Graubünden që shtrihen pranë kufirit italian, përcjell tutje albinfo.ch.

Sa i përket romanshit, vetëm gjysma e përqindjes së njerëzve në Graubünden flasin këtë gjuhë të lashtë.

Pra, sa nga gjuhët kombëtare duhet të mësoni në Zvicër?

Le të eliminojmë menjëherë Romansh nga ekuacioni.

Ndërsa është, në të vërtetë, një gjuhë zyrtare, askush nuk do të presë që një i huaj (ose një shtetas zviceran, për këtë çështje) ta zotërojë atë – edhe nëse ndodh që jetoni në pjesën e Graubünden ku ajo praktikohet ende – më shumë për ta ruajtur, një traditë kulturore sesa ta përdorësh atë në jetën e përditshme. Kjo është veçanërisht e vërtetë pasi gjermanishtja zvicerane, jo romanishtja, është gjuha zyrtare e Graubünden. Ne do të kthehemi në gjermanishten zvicerane pas një momenti, por së pari le të shohim rajonet frëngjishtfolëse, La Suisse Romande.

Nëse jetoni atje, padyshim që duhet të flisni frëngjisht, pasi të gjitha zyrat publike, bizneset, si dhe njerëzit në rrugë, do ta përdorin këtë gjuhë. Ju mund të jetoni normalisht në këtë rajon duke folur vetëm frëngjisht, megjithëse në varësi të punës tuaj dhe vendit ku jeni në karrierë, mungesa e gjermanishtes zvicerane mund të pengojë jetën tuaj profesionale (më shumë për këtë më poshtë).

E njëjta gjë vlen edhe për Ticino: ju mund të jetoni atje i lumtur duke u mbështetur vetëm në italisht, por nëse jeni një profesionist i ri, ose dikush që punon në industrinë e mikpritjes, mungesa e gjermanishtes zvicerane (dhe deri në një farë mase, frëngjishtes) do t’ju kufizojë, përcjell tutje albinfo.ch.

Më shumë gjermanishten zvicerane

Një deputet nga kantoni francez i Vaud-it, David Raedler, po kërkon që shkollat në kantonet franceze të mësojnë gjermanishten zvicerane si gjuhë të dytë.

Tani për tani, gjermanishtja e lartë mësohet në ato rajone (dhe anasjelltas – studentët në pjesët gjermane zvicerane mësojnë frëngjisht, ndërsa gjuha italiane Ticino i jep përparësi frëngjishtes si gjuhën e parë të huaj). Një profesoreshë e gjuhësisë në Gjenevë, Juliane Schröter, mendon se ideja e Raedler është e vlefshme. Nxënësit “mësojnë gjermanishten [të lartë] për vite në shkollat në Zvicrën frëngjisht-folëse – por kur shkojnë në rajonet gjermane zvicerane, nuk kuptojnë asnjë fjalë atje”, tha ajo.

E njëjta gjë mund të thuhet kur gjermanët zviceranë që nuk e dinë frëngjisht sipërmarrjen në Suisse Romande, megjithëse rëndësia e frëngjishtes në shkallë kombëtare nuk është e njëjtë me atë të gjermanishtes zvicerane.

Arsyeja nuk është vetëm se ka më shumë gjermanisht sesa frëngjisht (ose italisht) në Zvicër, por edhe sepse gjermanishtja zvicerane është gjuha më e përdorur në vendin e punës – të dhënat e qeverisë tregojnë se mbi 60 për qind e njerëzve në Zvicër e përdorin atë në mënyrë profesionale në baza ditore, kundrejt 30 për qind që përdorin frëngjisht dhe 10 për qind italisht.

Sipas Raedler, “63 për qind e të gjitha kontakteve të biznesit në Zvicër janë në gjuhën zvicerane-gjermane”. Prandaj, dhënia e kurseve të studentëve që flasin frëngjisht në dialekt do të rriste shanset e tyre në tregun zviceran të punës, tha ai.

Njohja e gjermanishtes zvicerane është edhe më e rëndësishme për njerëzit që punojnë në banka dhe financa, turizëm dhe, natyrisht, në qeveri, sepse herët a vonë ata do të thirreshin ta përdorin atë gjuhë me shefat, kolegët dhe klientët.

A ka një reciprocitet midis folësve gjermanë dhe francezë?

Ndërsa është më pak e rëndësishme për gjermanët zviceranë të flasin frëngjisht sesa anasjelltas, disa e bëjnë. Megjithatë, duke qenë se ata janë shumica kombëtare, ka shumë më pak presion profesional mbi ta që të flasin frëngjisht gjatë punës së tyre. Ka shumë më pak gjasa që një gjerman zviceran të thirret të flasë frëngjisht sesa anasjelltas.

Po italishtja?

Ju mund të jetoni në Ticino duke folur vetëm italisht, veçanërisht nëse jeni në pension ose keni marrëdhënie profesionale vetëm me italianë. Në praktikë, shumë banorë flasin të paktën një gjuhë tjetër kombëtare, dhe ndonjëherë të dyja. Ky është veçanërisht rasti i njerëzve që punojnë në sektorin e mikpritjes, pasi turizmi nga rajone të tjera të Zvicrës është një shtyllë e ekonomisë së kantonit. Sidoqoftë, do ta keni të vështirë jetën në kantonet gjermane ose franceze nëse vendoseni atje duke folur vetëm italisht.

Schwyzerdütsch vs Hochdeutsch

Po, por a mund të jetoni në Zvicër duke folur vetëm gjermanisht të lartë (Hochdeutsch)?

Përgjigja është po, veçanërisht nëse vendoseni në rajonet gjermane të Zvicrës.

Në fakt, një numër i madh imigrantësh nga Gjermania nuk arrijnë kurrë të zotërojnë Schwyzerdütsch. Ata do të kuptojnë veten, por, në varësi të dialektit që flitet në rajonin e tyre, ata mund të mos i kuptojnë vendasit.

Pra, cilën duhet të zotëroni?

Për qëllime thjesht profesionale pune, gjermanishtja e lartë është e mirë, por Schwyzerdütsch është më mirë për jetën e përditshme dhe ndërveprimet sociale.

Po anglishtja?

Ah po, pyetja e përjetshme nëse të flasësh vetëm anglisht është e mjaftueshme për të kaluar mirë në Zvicër pa mësuar asnjë nga gjuhët kombëtare

The Local e ka eksploruar tashmë këtë temë:

Pra, cila është përgjigjja?

Gati 20 për qind e njerëzve në Zvicër përdorin anglishten në vendin e punës dhe, në fakt, shumë njerëz nga të gjitha rajonet gjuhësore e përdorin këtë gjuhë për të komunikuar me njëri-tjetrin. Megjithatë, nëse nuk e dini të paktën gjuhën e rajonit tuaj, ka të ngjarë të gjeni shumë pengesa në jetën tuaj të përditshme.

---