A do ta marrin gjysmë milioni të huaj lejen zvicerane ‘C’ pa kushte?

Falë një zgjatjeje të marrëveshjes së lëvizjes së lirë të personave midis Bernës dhe Brukselit, qytetarët e BE-së do të kenë të drejtën e qëndrimit të përhershëm në Zvicër pas vetëm pesë vitesh - edhe nëse nuk kanë një punë

Aktualisht, imigracioni nga Bashkimi Evropian dhe shtetet e EFTA-s (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni) varet nga punësimi i këtyre shtetasve të huaj në Zvicër.

Shtetasit e këtyre vendeve kanë akses të pakufizuar në tregun e punës të Zvicrës – zakonisht, ata marrin një leje qëndrimi B kur mbërrijnë dhe fillojnë të punojnë, e cila më pas mund të konvertohet në lejen e ‘vendosjes’ C, pas pesë vitesh punësimi të vazhdueshëm, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Qytetarët e BE-së/EFTA-s që nuk punojnë mund të jetojnë në Zvicër sipas lejes B; megjithatë, ata duhet të provojnë se kanë mjete të mjaftueshme financiare për të mbështetur veten pa iu drejtuar ndihmës publike.

Ky sistem ka qenë i tillë që kur marrëveshja e lëvizjes së lirë hyri në fuqi më 1 qershor 2002.

Por kjo mund të ndryshojë.

Pse ndodh kjo?

Në serinë e re të traktateve që Zvicra përfundoi me Bashkimin Evropian në dhjetor 2024, Berna u zotua të zgjerojë marrëveshjen për lëvizjen e lirë të njerëzve.

Kjo do t’u lejonte qytetarëve të BE/EFTA-s të lëviznin lirisht brenda të gjitha shteteve nënshkruese dhe t’u jepnin statusin e qëndrimit të përhershëm (leja C, e cila është një trampolinë për shtetësinë zvicerane) pas pesë vitesh qëndrimi.

Megjithatë, ajo që do të ishte ndryshe nga tani është se nuk do të vendoseshin kushte – me fjalë të tjera, të kesh një punë në Zvicër nuk do të ishte më një parakusht për një mbajtës të pasaportës së BE-së ose EFTA-s që dëshiron të vendoset.

Nuk është çudi që ky skenar zemëron Partinë Popullore Zvicerane (SVP) të krahut të djathtë, e cila thotë se rregulli i ri do të hapë portat për më shumë emigrantë – dhe jo vetëm nga BE-ja. “Në terma konkretë, kjo do të thotë që një sirian që u bë shtetas i BE-së në Gjermani mund të emigrojë në Zvicër dhe pastaj të sjellë familjen e tij të zgjeruar direkt nga Siria me vete”, tha deputeti i SVP-së Pascal Schmidt për mediat zvicerane.

Dhe të gjithë këta njerëz, qofshin të punësuar apo me ndihmë sociale, “do të marrin qëndrim të përhershëm pas pesë vjetësh”, shtoi ai.

Çfarë do të thotë kjo në terma numrash?

Pak më shumë se 1.5 milion qytetarë të BE-së/EFTA-s jetojnë aktualisht në Zvicër. Por në një analizë të porositur nga qeveria federale, firma kërkimore dhe konsulente Ecoplan arriti në përfundimin se pesë vjet pasi traktati i ri të hyjë në fuqi, 570,000 njerëz do të marrin papritmas të drejtën e qëndrimit të përhershëm në Zvicër.

Një numër shtesë prej 50,000 deri në 70,000 do të shtohet çdo vit. Hulumtuesit në Ecoplan supozojnë se njerëzit që do të aplikojnë për qëndrim të përhershëm janë kryesisht ata që tashmë marrin ndihmë sociale dhe janë të papunë. Dhe, ndryshe nga rasti aktual, kriteret e integrimit nuk do të duhet të përmbushen.

Kur do të hyjë në fuqi direktiva e re?

Kjo është ajo për të cilën Berna dhe Brukseli janë zotuar në letër. Por ky rregull nuk do të bëhet realitet së shpejti.

Kjo sepse të gjitha marrëveshjet e reja të lidhura në dhjetor midis Zvicrës dhe BE-së do të vihen në një referendum, ose ndoshta në disa referendume; Ndërkohë që data nuk është caktuar ende, votuesit zviceranë do të kenë fjalën e fundit në këtë çështje.

Gjithashtu, SVP do të sjellë në kutitë e votimit iniciativën e vet, të quajtur “Jo Zvicrës së 10 milionë njerëzve”, diku në vitin 2026. Ajo synon të kufizojë ndjeshëm numrin e emigrantëve që vijnë në Zvicër sapo popullsia e vendit të arrijë shifrën 9.5 milionë (tani është pak mbi 9 milionë).

Arsyeja, sipas SVP-së, është të lehtësojë presionin që emigrantët ushtrojnë mbi infrastrukturën e vendit të vogël në aspektin e strehimit, transportit publik, sistemit shëndetësor dhe shkollave.

---