Na ndiqni:
Mesfushori shqiptar, Ardon Jashari, debutoi me fitore për Milanin të dielën mbrëma.
Futbollisti shqiptar hyri në minutën e 66-të, në ndeshjen që Milani e fitoi kundër Barit me rezultat 2:0.
Ndeshja e luajtur në ” San Siro ” i takoi Kupës së Italisë, përcjell albinfo.ch.
Për Jasharin, i cili javë më parë iu bashkua Milanit për 37 milionë euro nga Clube Brugge, kjo është paraqitja e parë zyrtare.
Ndeshjen e dytë për Kupën e Italisë, Milani e luan ndaj Lecces.
Ekonomia e Zvicrës ndjen ndikimin e tarifave amerikane dhe votuesit e Cyrihut mund të vendosin për përparësinë në strehim
Tarifat amerikane tashmë po japin efekt në ekonominë zvicerane. Rritja ekonomike e vendit u ngadalësua ndjeshëm në tremujorin e dytë (prill–qershor), pasi eksportet ranë për shkak se kompanitë nxituan të grumbullonin mallra përpara hyrjes në fuqi të tarifave të reja prej 39 për qind të SHBA-së.
Konkretisht, ekonomia e Zvicrës, e varur fort nga eksportet, u rrit vetëm me 0.1 për qind gjatë periudhës prill–qershor, krahasuar me një zgjerim prej 0.8 për qind në tremujorin e parë. Qeveria zvicerane ende shpreson të negociojë një tarifë më të ulët, megjithëse bisedimet e fundit në Uashington nuk sollën ndryshim në qëndrimin e qeverisë amerikane.
Iniciativë për t’u dhënë vendasve përparësi në strehim në Cyrih
Partia Popullore Zvicerane (SVP) ka nisur një referendum për të detyruar ndarjen e apartamenteve me përparësi për zviceranët dhe banorët afatgjatë të Cyrihut, raporton albinfo.ch. Iniciativa, e nxitur nga seksioni i SVP-së në Cyrih, synon që popullsia vendase të ketë përparësi ndaj të huajve të sapoardhur.
Partia ka gjashtë muaj kohë për të mbledhur 6,000 nënshkrime të nevojshme për ta çuar këtë çështje në votim kantonal.
Ndalim i përkohshëm i makinave ndotëse në Gjenevë
Pas disa ditësh me vapë dhe diell të fortë, përqendrimet e ozonit në ajër mbi Gjenevë tejkaluan pragjet rregullatore, duke e çuar nivelin e alarmit në shkallën 2 nga 3. Për të parandaluar përkeqësimin e cilësisë së ajrit, autoritetet e qytetit aktivizuan për herë të parë që nga viti 2020 sistemin e afisheve kundër ndotjes së makinave, StickAIR, i cili ngjitet në xhamin e përparmë të automjeteve për të treguar performancën e tyre mjedisore.
Masat janë të përkohshme, por autoritetet nuk kanë përcaktuar ende se kur do të hiqen.
Dhjetëra viktima në Alpet Zvicerane këtë verë
Moti i mirë dhe pushimet shkollore e kanë bërë këtë verë Alpet Zvicerane një destinacion tërheqës për vizitorë të të gjitha moshave, por njëkohësisht kanë sjellë edhe më shumë aksidente fatale. Dhjetëra njerëz kanë humbur jetën, shkruan The Local.
Ekspertët theksojnë se gjithnjë e më shumë alpinistë po ngjiten në male pa pajisjet e nevojshme sigurie, si litarë ose krampone, duke nënvlerësuar rreziqet, përfshirë rënien e shkëmbinjve ose humbjen e ekuilibrit në çarje.
Rekord i ri për avionin me energji diellore
Piloti zviceran Raphael Domjan ka thyer rekordin e lartësisë për një aeroplan elektrik me energji diellore, duke arritur në 9,521 metra. Avioni SolarStratos bëri fluturimin historik nga aeroporti i Sionit në kantonin Valais, duke përfituar nga temperaturat e ngrohta për të thyer rekordin 15-vjeçar.
Fluturimi zgjati pesë orë e nëntë minuta dhe shënon një hap të ri të rëndësishëm në zhvillimin e aviacionit të qëndrueshëm.
Votuesit e rajonit të Engadinit të Sipërm kanë dhënë dritën jeshile në kutinë e votimit për ndërtimin e zëvendësuesit shumëmilionësh dhe të diskutueshëm të aeroportit rajonal Samedan.
Ata miratuan një kredi angazhimi prej 38 milionë frangash dhe marrjen përsipër të detyrimeve prej 20 milionë frangash.
Sipas rajonit Maloja, 2,443 banorë të Engadinit të Sipërm votuan në favor të zgjerimit, ndërsa 2,051 votuan kundër. Kjo korrespondon me një përqindje prej 54.36 për qind vota pro. Pjesëmarrja në votime ishte relativisht e lartë, 45.64 për qind.
Kjo do të thotë se projekti i madh, i cili ka qenë i kontestuar për shumë vite, tani mund të realizohet. Edhe pse gjashtë nga njëmbëdhjetë komunat në Engadinin e Sipërm votuan kundër, vetëm rezultati i përgjithshëm rajonal është vendimtar, prandaj kjo nuk pati peshë, transmeton albinfo.ch.
Refuzimi erdhi nga komunat Bever, La Punt Chamues-ch, Pontresina, S-chanf, Zuoz dhe nga vetë komuna pritëse e Samedan. Miratimi erdhi nga Celerina, Madulain, Sils, Silvaplana dhe St. Moritz, shkruan SRF.
Aeroporti më i lartë në Evropë
Aeroporti më i lartë i Evropës duhet të rinovohet, dhe kjo ka qenë e qartë prej vitesh. Projekti i miratuar tani përfshin zëvendësimin e ndërtesave kryesore të aeroportit, si dhe rinovimin e infrastrukturës operative deri në vitin 2031. Planet përfshijnë dy qendra të reja operacionesh me hangare avionësh, zgjerimin e zonave të platformës, një kullë moderne kontrolli dhe një gardh sigurie një kilometër të gjatë.
Projekti rajonal i shekullit do të kushtojë gjithsej 68.5 milionë franga. Nga kjo shumë, 38 milionë do të mbulohen nga 11 komunat e Engadinit të Sipërm, ndërsa pjesa tjetër nga qeveria federale, kantonale dhe kreditë bankare. Rega do të ndërtojë gjithashtu një bazë të re me shpenzimet e veta si pjesë e zgjerimit.
Votimi i mëparshëm i anuluar
Në një votim të dytë, votuesit vendosën me 74 për qind pro të përmbysin një vendim të ngjashëm nga viti 2017. Në atë kohë, u miratua një zgjerim për shumë dukshëm më të pakta. Kur kostoja filloi të tejkalohej, u ngrit kundërshtim i fortë për shkak të perceptimit të mungesës së transparencës. Kjo çoi në projektin e rishikuar që tani është miratuar.
Banorët e Engadinit të Sipërm kanë dhënë kështu një sinjal të rëndësishëm, si për ekonominë e rajonit ashtu edhe për shërbimet e sigurisë të ofruara nga Rega, tha Christian Brantschen, kryetar i Konferencës së Bashkive të Aeroportit, në njoftimin për shtyp. “Tani më në fund mund të fillojmë modernizimin e vonuar prej kohësh”, u shpreh ai. Aeroporti Rajonal Samedan do të mbetet një nxitës i rëndësishëm ekonomik dhe një pikë unike e Engadinit të Sipërm në të ardhmen.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka deklaruar se vendi është i gatshëm të flasë për ndryshime territoriale si pjesë e një marrëveshjeje paqeje për t’i dhënë fund pushtimit rus, por Kievi nuk do të heqë dorë nga toka që forcat e Moskës nuk e kontrollojnë.
” Ne kemi nevojë për negociata të vërteta, që do të thotë se ato mund të fillojnë aty ku është vija e frontit tani. Vija e kontaktit është vija më e mirë për të biseduar “, deklaroi ai.
Sipas Zelenskyt, Rusia nuk ka arritur të pushtojë rajonin e Donetskut në Ukrainën Lindore, të cilin Moska është përpjekur ta kontrollojë që nga viti 2014.
” Putin nuk ka qenë në gjendje ta marrë atë për 12 vjet, dhe kushtetuta e Ukrainës e bën të pamundur të hiqet dorë nga territori ose të bëhet tregti me tokën “, tha ai, transmeton albinfo.ch.
Nëse jeni duke pritur një fëmijë, punëdhënësi juaj zviceran është i detyruar të ndjekë rregulla të caktuara për të siguruar që ju të keni të drejta të veçanta në vendin e punës.
Para së gjithash, nuk jeni të detyruar ligjërisht ta informoni punëdhënësin tuaj për shtatzëninë tuaj (megjithëse kjo do të bëhet e qartë me kalimin e kohës).
Megjithatë, është në interesin tuaj më të mirë ta bëni këtë, pasi kompania është e detyruar të ofrojë një mjedis pune të shëndetshëm dhe të sigurt për ju dhe fëmijën tuaj.
Kjo sepse edhe pse leja prindërore e Zvicrës nuk është aq bujare sa ajo e ofruar në shumë vende të tjera punëdhënësit janë të detyruar me ligj të ofrojnë përfitime të veçanta për nënat në pritje.
Pa orë shtesë
Nëse punoni me kohë të plotë, dita juaj nuk mund të kalojë 9 orë, edhe nëse kontrata juaj e punës e lejon këtë.
Mosrrezikoni shëndetin tuaj ose të fëmijës suaj
Mund të kryeni vetëm aktivitete që nuk ju vënë ju ose fëmijën tuaj në rrezik. Punëdhënësi juaj duhet të sigurojë që nuk ka kërcënim në vendin e punës për ju dhe fëmijën tuaj të palindur.
Në rast rreziku për shëndetin ose sigurinë tuaj, punëdhënësi juaj duhet t’ju ofrojë punë ekuivalente që është e sigurt dhe jo shumë e kërkuar, transmeton albinfo.ch.
Puna gjatë ditës
Nëse normalisht punoni natën, mund të kërkoni të punoni gjatë ditës në të njëjtën punë ose ekuivalente gjatë gjashtë muajve të parë të shtatzënisë, shkruan thelocal. Për më tepër, është rreptësisht e ndaluar që gratë shtatzëna të punojnë midis orës 8 të mbrëmjes dhe 6 të mëngjesit gjatë tetë javëve para lindjes.
Nëse zakonisht punoni natën dhe punëdhënësi juaj nuk mund t’ju ofrojë një pozicion ekuivalent gjatë ditës, ju liroheni nga puna dhe keni të drejtë për 80 përqind të pagës suaj.
E njëjta gjë vlen edhe në rast pune të lodhshme ose të rrezikshme.
Koha e pushimit
Ju duhet të keni mundësinë të shtriheni dhe të pushoni gjatë ditës, në një dhomë të veçantë.
A mund të pushoheni nga puna gjatë shtatzënisë?
Jo, nuk mundeni.
Punëdhënësi juaj nuk mund t’ju pushojë nga puna ndërsa jeni shtatzënë, ose gjatë 16 javëve të lejes së lindjes pas lindjes.
Megjithatë, kompania mund t’ju pushojë nga puna nëse jeni shtatzënë gjatë periudhës së provës.
I vetmi përjashtim është një sjellje e keqe serioze nga ana juaj e njëjta lloj sjelljeje që do t’ju pushonte nga puna nëse nuk do të ishit shtatzënë, si vjedhja, për shembull.
Ku mund të drejtoheni për ndihmë nëse punëdhënësi juaj nuk po e zbaton ligjin?
Nëse kompania juaj ka një marrëveshje kolektive pune (CLA), është shumë e pamundur që punëdhënësi të rrezikojë sanksione duke shkelur rregullat e përcaktuara në të qoftë në lidhje me shtatzëninë apo ndonjë çështje tjetër.
Ju mund të raportoni çdo shkelje në sindikatë (nëse keni një të tillë) ose në shoqatën tuaj profesionale.
Shpresojmë që nuk do të keni nevojë të shkoni më tej, por nëse e bëni, zgjidhja juaj e fundit do të jetë veprimi ligjor, i cili do të fillojë me gjykatën tuaj lokale të rrethit dhe do të shkojë në gjykata më të larta prej andej, nëse është e nevojshme.
Autoritetet e Bosnje-Hercegovinës kanë konfirmuar për REL-in se rreth 50 turistë nga Izraeli, që po qëndronin në Sarajevë, kanë raportuar se u kanë humbur pasaportat.
Zharko Laketa, drejtor i Shërbimit për Çështje të Jashtme të Bosnjës, ka thënë se po punohet për zgjidhjen e problemit dhe se turistëve izraelitë do t’u lëshohen dokumente udhëtimi. Ai ka shtuar se ka informacion se “pasaportat janë hedhur si pasojë e një aksidenti”, transmeton albinfo.ch.
Mediat izraelite kanë raportuar se 47 turistë izraelitë kanë mbetur të “bllokuar” në Bosnje-Hercegovinë dhe se, sipas tyre, pasaportat u janë hedhur “aksidentalisht në koshin e mbeturinave të një hoteli”.
Në pamjet që kanë qarkulluar në rrjetet sociale shihet momenti kur çanta me pasaportat e turistëve izraelitë përfundon në koshin e plehrave të hotelit.
Sipas informacionit nga Shërbimi për Çështjet e të Huajve, qytetarët izraelitë mund të largohen nga Sarajeva nesër dhe të kthehen në vendin e tyre.
Ndërtimi i banesave nuk po fillon. “Jemi ende shumë larg rimëkëmbjes ose rritjes, për të tretin vit radhazi”, tha për APA-n kreu i prodhuesit të materialeve të ndërtimit Baumit në Austri, Georg Bursik. Ekonomia e ndërtimit është “ende e mjerë”, e përshkroi ai drejtpërdrejt. Përveç kësaj, subvencioni shtetëror për izolimin termik dhe zëvendësimin e bojlerëve një stimul i rëndësishëm për sektorin e rinovimit u ndërpre fillimisht në dhjetor.
Rënia e ndërtimit ndikon “Austrinë dhe Gjermaninë edhe më keq”, raportoi Bursik, i cili është përgjegjës në Baumit për të dy vendet. “Austria ka problemin se nuk po ndërtohet asgjë, edhe pse kemi imigracion”, e përshkroi ai situatën qartë.
“Ndërtimet e reja janë në stanjacion nuk ka pasur kaq pak apartamente të përfunduara në 15 vjet si tani”, shtoi Bursik. Që në fillim të vitit ai kishte bërë thirrje që të ndërtoheshin më shumë të paktën gjysmë të përballueshme. Për të përmbushur kërkesën në rritje, sipas tij, duhet të ndërtohen midis 40,000 dhe 60,000 njësi banimi çdo vit. Në atë kohë, objektivi ishte ende rreth 40 për qind larg.
Biznesi me çimento, beton dhe materiale ndërtimi është i ngadaltë. Dhe rritja e vogël në sektorin e rinovimit nuk po kompenson rënien e ndërtimeve të reja, tha kreu i kompanisë. Në Austri, sipas tij, ka mbi dy milionë ndërtesa që “kanë nevojë për rinovim, nuk plotësojnë standardin termik dhe konsumojnë shumë energji ngrohjeje e ftohjeje”. Përmirësimet që lidhen me klimën, sipas Bursikut, nuk po ecin me ritmin e duhur.
“Nëse vazhdojmë kështu, do të na duhen 100 vjet për të rinovuar dy milionë shtëpitë”, theksoi ai.
Qeveria aktualisht po rishikon të gjitha subvencionet klimatike dhe mjedisore. Duke pasur parasysh deficitin e madh buxhetor, subvencioni për rinovimin termik do të vazhdojë, por do të ulet ndjeshëm. Kur fondet do të rifillojnë, mbetet e paqartë. Sipas Ministrisë së Mjedisit, norma e re e subvencionit do të jetë 30 për qind, ndërsa deri në fund të vitit 2024 subvencionohej deri në 75 për qind e kostove për zëvendësimin e sistemeve të ngrohjes me naftë e gaz, transmeton albinfo.at.
“Subvencioni u ndërpre papritur në dhjetor”, kritikoi Bursik. Megjithatë, sipas tij, ai kontribuon në produktin e brendshëm bruto dhe mban ose krijon vende pune. Përveç kësaj, rritja e rinovimit do të shmangte gjobat ndaj Brukselit, të cilat do të aplikoheshin nëse Austria nuk arrin objektivat e BE-së për CO2. “Është më mirë të investohet në ekonominë e Austrisë”, tha ai.
“Sektori i ndërtimit është emetuesi i dytë më i madh i CO2 pas transportit”, theksoi ekonomisti i Linzit, Friedrich Schneider. Ai kujtoi se ofensiva e rinovimit për familjet private në vitin 2023 dhe 2024 me bonusin për rinovimin e fasadave dhe programin “Jashtë naftës dhe gazit”, përmes të cilit subvencionohej zëvendësimi i bojlerëve u prit shumë mirë.
Aktualisht, konsumatorët po presin të shohin se si do të vazhdojnë subvencionet, dhe tregu është pothuajse në ngërç, shkruan theinternational.
Schneider nënvizoi se subvencionet kanë efekte të dukshme ekonomike. Totali prej rreth 1.5 miliardë eurosh në subvencione ka nxitur investime prej 5 miliardë eurosh: 801 milionë euro për fasada e dritare sollën investime prej 3.5 miliardë, ndërsa 739 milionë euro për zëvendësimin e bojlerëve sollën 1.5 miliardë euro. “Programi ia doli mbanë”, deklaroi ai.
Megjithatë, ekonomisti theksoi se duhet kursyer. “Buxheti është i paqëndrueshëm, pyetja është ku e sheh dividendin më të lartë ekologjik dhe/ose ekonomik.” Subvencionet, sipas tij, kanë kuptim vetëm kur reduktojnë ndikimet negative, si emetimet e CO2 ose varësinë nga energjia fosile. Problemi, shtoi ai, është efekti i “free rider”-it, pasi rreth 30 për qind e përfituesve do t’i kishin kryer rinovimet edhe pa ndihmën e shtetit.
Kur subvencionet të vazhdojnë, Schneider rekomandon kriteret më të qarta: p.sh. të përfitojnë më parë ndërtesat me fasada të dobëta ose me sisteme të vjetra ngrohjeje. Edhe Bursik sugjeron ndarjen e fondeve, rinovimi termik dhe zëvendësimi i bojlerëve të financohen nga burime të ndryshme, për të shmangur konkurrencën mes tyre.
Ai thekson gjithashtu parimin: “Izoloni së pari, pastaj zëvendësoni ngrohjen.” Sipas tij, deri më tani ky proces është bërë mbrapsht. Subvencioni për zëvendësimin e bojlerëve u prit mirë nga popullsia. Schneider shtoi se puna lobuese për pompat e nxehtësisë ka qenë mjaft e suksesshme.
Deri në mesin e gushtit, që është fillimi i vitit shkollor zviceran, kanë mbetur rreth 6,400 vende të lira pune për praktikantë, kryesisht në industrinë e ndërtimit, ushqimit dhe makinerive. Kjo është një e katërta më pak se 12 muaj më parë (8,500).
Këto shifra, të publikuara të premten nga platforma e praktikantëve Yousty, tregojnë se kompanitë po e kanë më pak të vështirë të rekrutojnë këtë vit. Numri i të rinjve që aplikojnë për praktikantë është rritur gjithashtu, tha zëdhënësi i Yousty, Lale Scirocco, për agjencinë e lajmeve Keystone-SDA, transmeton albinfo.ch.
Përveç kësaj, kompanitë kanë zhvilluar fushata aktive, veçanërisht në rrjetet sociale. Nga 6,400 vendet e lira të punës, pothuajse 1,800 janë në sektorin e ndërtimit, 600 në industrinë e ushqimit dhe po aq në sektorët e makinerive dhe shëndetësisë.
Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës ka njoftuar se sot është arrestuar një person i dyshuar për krime lufte ndaj popullsisë civile.
Sipas komunikatës së përbashkët të Prokurorisë Speciale dhe Policisë së Kosovës, i dyshuari me inicialet S.S. është ndaluar për 48 orë në pikën kufitare të Merdarës, gjatë tentativës për të hyrë në Kosovë nga Serbia. Arrestimi është kryer nga hetuesit policorë të Drejtorisë për Hetimin e Krimeve të Luftës, në koordinim të plotë me Prokurorinë Speciale, ndërsa ndaj tij po ndërmerren veprimet e nevojshme hetimore në përputhje me Kodin e Procedurës Penale, transmeton albinfo.ch.
Bëhet e ditur se i njëjti dyshohet se gjatë luftës së fundit në Kosovë ka kryer veprën penale “Krime lufte kundër popullsisë civile” në Komunën e Vushtrrisë.
Prokuroria ka paralajmëruar se brenda afateve ligjore do të parashtrojë në Gjykatën Themelore të Prishtinës kërkesën për caktimin e masës së paraburgimit ndaj të dyshuarit.
Një shtetas zviceran u vra së bashku me një shtetas gjerman në një aksident ajror që përfshiu dy avionë të lehtë argëtimi të shtunën pasdite në Saint-Pons, në Francën juglindore, bëri të ditur agjencia e lajmeve AFP duke cituar autoritetet lokale.
Një aeroplan rimorkues dhe një planor u ngritën pak pas orës 13:00 nga Barcelonnette. Aksidenti ndodhi pak më vonë në luginën Ubaye, sipas të njëjtit burim, transmeton albinfo.ch.
Një zjarr u përhap në bimësi, por u vu shpejt nën kontroll, sipas brigadës së zjarrfikësve të departamentit.
Rrethanat e aksidentit mbeten ende për t’u përcaktuar, tha policia.
Qendra Kombëtare për Menaxhim Kufitar në Kosovë, ka përditësuar të dhënat e pikave kufitare, përmes të cilave njoftohet se edhe këtë mbrëmje po vazhdojnë pritjet e gjata për të dalë nga Kosova.
Pritjet më të gjata janë në dalje të Kosovës përmes pikës kufitare në Merdarë deri në dy orë, transmeton albinfo.ch.
Nga 30 deri në 40 minuta janë pritjet për të dalë përmes pikës kufitare te Dheu i Bardhë ndërsa në pikat e tjera janë pritjet rutinë, nga 5 deri në 10 minuta.
Në hyrje të Kosovës pritjet më të gjata janë përmes pikës te Hani i Elezit, teksa në pikat e tjera nuk janë regjistruar pritje të gjata.
Në veriperëndim të Spanjës, sidomos në Galicia, Castile-Leon dhe Extremadura, zjarret po shkatërrojnë sipërfaqe të mëdha pyjore, duke përfshirë mbi 115 mijë hektarë deri tani. Flakët vazhdojnë të përhapen me intensitet dhe aktualisht janë regjistruar 39 vatra aktive, kryesisht në Ourense, Zamora, Leon dhe Cáceres.
Bilanci është i rëndë: tre persona kanë humbur jetën, mbi 3 mijë banorë janë evakuuar, ndërsa shumë të tjerë janë detyruar të qëndrojnë të mbyllur në shtëpi për shkak të tymit. Dhjetëra rrugë janë bllokuar dhe linja hekurudhore me shpejtësi të lartë Madrid-Galicia është pezulluar.
Përballë situatës, qeveria spanjolle ka angazhuar rreth 3 500 trupa të Njësisë së Emergjencave të Ushtrisë, mbi 5 000 pjesëtarë të Gardës Civile dhe 350 policë kombëtarë. Ndërkohë, përmes Mekanizmit Evropian të Mbrojtjes Civile, janë dërguar avionë të specializuar për shuarjen e flakëve.
Kryeministri Pedro Sánchez ka ndërprerë pushimet për të vizituar zonat më të prekura, ndërsa mbreti Felipe VI pritet të vizitojë bazën e UME-së në Madrid. Pavarësisht përpjekjeve, situata mbetet kritike për shkak të temperaturave ekstreme mbi 40°C, që po ushqejnë përhapjen e zjarreve.
Policia e Kosovës ka njoftuar se ka konfiskuar 9,500 paund britanik (rreth 11,033 euro) nga një pasagjer në linjën Londër-Prishtinë, pasi shuma tejkalonte kufirin e lejuar. Sipas procedurave, 25% e shumës u sekuestrua.
Kontrollet janë pjesë e planit operativ të Policisë Kufitare për të parandaluar kontrabandën dhe shkeljet ligjore në Aeroportin Ndërkombëtar të Prishtinës
Shtetet evropiane shpenzuan më shumë se rajonet e tjera për ilaçet thelbësore në vitin 2022, rreth 167 € për frymë.
Shtetet e pasura mund të paguajnë çmime të larta për ilaçet, por kur merret parasysh fuqia e tyre blerëse, ato në fakt përfitojnë nga disa nga kostot më të ulëta në botë, tregon një studim i ri.
Analiza e 549 ilaçeve thelbësore në 72 tregje globale zbulon dallime të mëdha në përballueshmëri midis vendeve të pasura dhe atyre të varfra edhe pse vendet e pasura shpesh paguajnë çmime më të larta listash.
Ndërsa vendet më të varfra shpesh kanë çmime më të ulëta listash, njerëzit në këto vende zakonisht mbajnë një barrë financiare shumë më të madhe, sipas studimit të publikuar në revistën JAMA Health Forum, transmeton albinfo.ch.
Në pjesë të Afrikës dhe Azisë Juglindore, ilaçet kritike mund të kushtojnë disa javë paga për personat me të ardhura më të ulëta, nëse duhet t’i paguajnë vetë.
Ilaçet e përfshira në studim janë marrë nga lista e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për ilaçet thelbësore, e cila përfshin më të rëndësishmet për funksionimin e sistemeve shëndetësore. Kjo përfshin gjithçka, nga analgjezikët pa recetë deri te antibiotikët, anestetikët dhe ilaçet për shëndetin mendor.
Asnjë vend nuk kishte në dispozicion të gjitha ilaçet, me një gamë që shtrihej nga 438 ilaçe në Gjermani deri në 225 në Kuvajt. Në 33 vendet evropiane të përfshira në studim, mesatarja ishte 367 ilaçe.
Studimi tregoi se trajtimet për çrregullime mendore dhe sjelljeje, si dhe për sëmundjet kardiovaskulare, ishin zakonisht më të shtrenjtat, ndërsa ilaçet për hepatitin B dhe C ishin më të lirat.
Shtetet evropiane shpenzuan më shumë për ilaçet thelbësore, 2 miliardë dollarë (1.74 miliardë €) gjithsej dhe 192 $ (167 €) për frymë. Në anën tjetër, Amerika shpenzoi 1 miliard $ (868 milion €) gjithsej dhe Azia Juglindore 7 $ (6 €) për frymë në vitin 2022.
Megjithatë, çmimi i listës së një ilaçi , çmimi zyrtar i vendosur nga prodhuesi para çdo zbritjeje, subvencionimi ose sigurimi mund të jetë mashtrues. Kostoja e jetesës dhe roli i qeverisë në vendosjen e çmimeve ndryshojnë në mbarë botën.
Për të pasqyruar më mirë përballueshmërinë, studiuesit përdorën Gjermaninë si pikë referimi dhe rregulluan çmimet sipas fuqisë blerëse lokale.
Ata gjetën se çmimet e ilaçeve në Liban ishin rreth një e pesta e çmimeve gjermane, ndërsa në Argjentinë, çmimet ishin gati gjashtë herë më të larta se në Gjermani.
Në Pakistan, për shembull, çmimet mund të jenë më të ulëta në letër, por kur merret parasysh fuqia blerëse, ato janë rreth të njëjtave si në Gjermani. Ndërsa në Shtetet e Bashkuara, çmimet arrijnë trefishin e nivelit gjerman.
Ndërkohë, në Indi, punëtorët me pagë minimale do të kishin nevojë për rreth 10 ditë pune për të përballuar një dozë mujore të tenofovir disoproxil, që trajton hepatitin B kronik dhe ndihmon në parandalimin dhe trajtimin e HIV/AIDS.
Për ilaçin e kimioterapisë paclitaxel, punëtorët me pagë minimale në vendet me të ardhura të ulëta do të duhet të punonin për gati gjashtë javë për të paguar një trajtim mujor.
“Disa vende më të varfra përballen me një barrë më të madhe të kostove të ilaçeve, edhe nëse çmimi për të njëjtin ilaç është më i ulët krahasuar me vendet e pasura,” thanë studiuesit.
Skena e klubeve të natës, dikur zemra e jetës urbane, po përjeton një rënie të ndjeshme në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë. Brenda një dekade, mijëra lokale kanë mbyllur dyert, duke reflektuar ndryshimet e thella në shprehitë e brezave të rinj. Sot, të rinjtë preferojnë alternativa më të lira dhe më intime, si qëndrimi në shtëpi, rrjetet sociale, lojërat online ose festivalet.
Faktorë të shumtë kanë përshpejtuar këtë zhdukje: kriza ekonomike, kostot dhe tatimet e larta, pasojat e pandemisë COVID-19 dhe rregulloret urbanistike gjithnjë e më të ashpra. Të gjitha këto kanë bërë që menaxhimi i një klubi nate të bëhet gjithnjë e më pak i qëndrueshëm financiarisht.
Fenomeni është i dukshëm nga New Yorku në Londër e deri në Paris. Vetëm në Francë, numri i klubeve ka rënë nga 6,000 në fillim të viteve ’80 në rreth 1,400, sot një tkurrje prej afërsisht 70%.
Ndërsa format e reja të socializimit dhe argëtimit po zënë vendin e tyre, duket se “epoka e klubeve të natës” po mbyllet ngadalë, duke lënë pas një kapitull të rëndësishëm të kulturës urbane moderne.
Juventusi ka shfaqur interesim për mesfushorin kosovar Edon Zhegrova, i cili aktualisht luan për Lille në Francë. Sipas gazetarit të njohur Fabrizio Romano, klubi italian ka kërkuar së fundmi informacione mbi gjendjen e lojtarit dhe mundësinë e një transferimi gjatë ditëve të fundit të merkatos.
Megjithatë, Olympique Marseille duket të jetë një hap përpara në këtë garë, pasi tashmë ka nisur bisedime të avancuara dhe e sheh Zhegrovën si një objektiv kryesor. Vendimtare do të jenë ditët e ardhshme, kur priten zhvillime konkrete për të ardhmen e lojtarit.
Zhegrova, 24 vjeç, ka spikatur me shpejtësinë, aftësinë në driblim dhe vizionin e tij në lojë, duke tërhequr vëmendjen e klubeve të mëdha evropiane. Një transferim i mundshëm këtë verë mund të përfaqësojë një hap të madh për karrierën e tij.
Megjithëse temperaturat mbeten shumë verore, alarmi i valës së nxehtësisë u hoq në të gjithë Zvicrën të shtunën, pas disa ditësh të nxehtësisë intensive. Kjo ofron një lehtësim për nxënësit dhe mësuesit me fillimin e vitit të ri shkollor në shumicën e kantoneve frankofone.
“Rënia e temperaturave që filloi ditët e fundit vazhdon. Kthimi në shkollë për shumicën e nxënësve frankofonë do të jetë në një atmosferë verore, me diell dhe të ngrohtë, por jo tej mase,” shkruan MétéoSuisse në një postim të publikuar në blogun e saj.
Pas një vale nxehtësie dhjetëditore, niveli 3 i alarmit për nxehtësi u hoq vonë të shtunën në rajonet e fundit të vendit të prekur, Bassin i Liqenit të Gjenevës dhe Valais-i qendror, sipas Zyrës Federale të Meteorologjisë. Megjithatë, temperaturat u rritën përsëri mbi 30 gradë Celsius në shumë zona, transmeton albinfo.ch.
Megjithatë, me ardhjen e një mase ajri të thatë dhe më të freskët nga veriu, temperaturat do të ulen pak të dielën dhe të hënën. Nxënësit në kantonet Bernë, Gjenevë, Jura, Neuchâtel dhe Vaud do të kthehen në shkollë në një nxehtësi më të përballueshme se në ditët e fundit.
Kthimi i shiut (dhe i temperaturave normale) në mes të javës
Një ulje e ndjeshme e nxehtësisë pritet të mërkurën, shoqëruar me reshje të dendura lokalisht. Megjithatë, MeteoSwiss thekson se, pavarësisht kësaj rënieje, temperaturat do të rikthehen vetëm në vlerat normale për gjysmën e dytë të gushtit.
Në mot të nxehtë, ekzistojnë vende të freskëta për të qetësuar trupin
Në mot të nxehtë, ekzistojnë vende të freskëta për të qetësuar trupin dhe për t’u mbrojtur nga nxehtësia.
Dy antibiotikë të rinj janë krijuar me ndihmën e inteligjencës artificiale dhe mund të jenë efektivë kundër gonorresë dhe bakterit MRSA, të cilët deri tani kanë qenë rezistentë ndaj trajtimeve ekzistuese.
Këto ilaçe janë ndërtuar në nivel atomik dhe kanë treguar sukses në shkatërrimin e superbaktereve në testet laboratorike dhe tek minjtë. Megjithatë, para se të përdoren tek njerëzit, nevojiten hulumtime dhe prova të gjera klinike.
Ky zbulim është arritur nga studiuesit e Institutit prestigjioz të Teknologjisë në Masaçusets (MIT), të cilët besojnë se inteligjenca artificiale mund të hapë një “epokë të artë” të re në zhvillimin e antibiotikëve. Sot, infeksionet rezistente ndaj antibiotikëve shkaktojnë mbi një milion viktima çdo vit në mbarë botën.
Shkencëtarët prej vitesh përballen me mungesë të antibiotikëve të rinj, ndërsa përdorimi i tepruar i atyre ekzistues ka ndihmuar bakteret të përshtaten dhe të bëhen më të forta. Për këtë arsye, ekipi i MIT analizoi miliona komponime kimike me ndihmën e AI-së, për të zbuluar substanca me potencial antibakterial.
Në kërkimet e tyre, ata testuan rreth 36 milionë përbërje, përfshirë edhe disa që ende nuk ekzistojnë natyrshëm. Inteligjenca artificiale u trajnuar me struktura kimike të njohura dhe të dhëna mbi efektin e tyre ndaj baktereve. Kështu, ajo mësoi të dallonte se si molekulat të përbëra nga elemente si karboni, oksigjeni, hidrogjeni dhe azoti ndërveprojnë me bakteret.
Ekipi ndoqi dy qasje: në njërën, AI identifikoi fragmente kimike të vogla (nga 8 deri në 19 atome) si pikënisje për zhvillimin e barnave; ndërsa në tjetrën, ajo krijoi kombinime të reja nga e para. Në të dyja rastet, inteligjenca artificiale eliminoi substancat e rrezikshme për njeriun dhe ato që ngjasojnë shumë me antibiotikët ekzistues.
Edhe pse rezultatet janë premtuese, shkencëtarët theksojnë se procesi i zhvillimit të mëtejshëm do të kërkojë kohë dhe mjete financiare të mëdha, dhe nuk është e sigurt nëse këta antibiotikë të rinj do të jenë të përshtatshëm për përdorim tek njerëzit.
Sipas INSTAT, në vitin 2024 janë regjistruar vetëm rreth 16 mijë martesa, shifra më e ulët në më shumë se dy dekada. Që nga viti 2021, trendi i kurorëzimeve ka qenë në rënie të vazhdueshme.
Sociologët e lidhin këtë fenomen me ndryshime sociale dhe ekonomike: të rinjtë i kushtojnë më shumë kohë vetes dhe arsimit, kushtet ekonomike janë sfiduese, dhe emigrimi largon brezin e ri nga vendi. Doralda Tanellari shprehet se transformimi kulturor ka bërë që martesa të mos shihet më si një domosdoshmëri.
Efektet shoqërore përfshijnë plakjen e popullsisë, lindje më të pakta dhe shtim të familjeve me një person. Për të adresuar situatën, kërkohen politika që nxisin mbajtjen dhe integrimin e të rinjve në vend.
Numri i martesave në Shqipëri gjatë 2014-2024
2014: 23,769
2015: 24,997
2016: 22,562
2017: 22,641
2018: 23,104
2019: 22,415
2020: 17,473
2021: 19,709
2022: 18,781
2023: 17,467
2024: 16,120
Në 10 vitet e fundit, kjo përbën një rënie prej 32%.
Për herë të parë në historinë e futbollit kosovar, gjyqtarët nga Kosova do të drejtojnë një ndeshje të fazës “play-off” në garat e UEFA-s. Gjatë viteve të fundit, gjyqtarët kosovarë kanë qenë të pranishëm në kontinuitet në kompeticionet evropiane, por ky është një moment historik.
Genc Nuza do të jetë gjyqtar kryesor, i shoqëruar nga asistentët Bujar Selimaj dhe Granit Hyseni, si dhe gjyqtari i katërt Burim Jahmurataj. Ata do të ndajnë drejtësinë në përballjen mes Strasbourg dhe Brondby, ndeshje e vlefshme për play-offin e Conference League, e cila zhvillohet të enjten në stadiumin “Stade de la Meinau” në Francë. Në VAR do të jetë gjyqtari tjetër kosovar, Dardan Çaka.
Genc Nuza ka fituar shtatë herë çmimin e gjyqtarit më të mirë në Kosovë dhe po fiton gjithnjë e më shumë besim nga UEFA.
Sindikata e Bashkuar e Arsimit, Shkencës dhe Kulturës (SBASHK) ka paralajmëruar grevë dhe masa të tjera sindikale nëse Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) nuk nis dialogun deri më 20 shtator 2025.
Kërkesat kryesore të SBASHK-ut përfshijnë:
Nënshkrimin e kontratës së re kolektive,
Rritjen e koeficientit të pagave,
Zbatimin e vendimit të Gjykatës Kushtetuese për kompensimin e përvojës së punës.
Nënkryetarja e SBASHK-ut, Vjollca Shala, tha se rritja e pagave për 55 euro është simbolike krahasuar me inflacionin, dhe shtoi se sindikata ka dorëzuar një iniciativë ligjore për njohjen e viteve të punës 1990 – 1999 si kontributdhënëse për pensionin.
Shala gjithashtu theksoi mungesën e dixhitalizimit në shkollat e Kosovës dhe mënyrën joefektive të subvencionimit të librave shkollorë vitet e fundit. Që nga 2022 sipas saj, nuk ka pasur takime të frytshme me MASHT-in dhe ministren Nagavci.
SBASHK-u ka zhvilluar protestën e fundit më 4 dhjetor 2024, duke kërkuar rritje të pagave dhe nënshkrimin e kontratës kolektive.
Në Zvicër, rreth 6,400 vende praktike (apprenticeship) mbetën të pambushura deri në mesin e gushtit, në fillim të vitit shkollor. Më të prekura janë sektorët e ndërtimit, gastronomisë dhe industrisë së makinerive. Kjo shifër është 25% më e ulët krahasuar me një vit më parë (8,500).
Sipas të dhënave të publikuara të premten nga platforma e praktikave Yousty, kompanitë këtë vit e kanë pasur më të lehtë të rekrutojnë. Edhe numri i të rinjve që kërkojnë vende praktike është rritur, bëri të ditur zëdhënësja e Yousty, Lale Scirocco, transmeton albinfo.ch.
Gjithashtu, ndërmarrjet kanë qenë më aktive në fushata promovuese, veçanërisht në rrjete sociale. Nga 6,400 vendet e lira:
rreth 1,800 janë në sektorin e ndërtimit,
600 në gastronomi,
dhe rreth 600 në industrinë e makinerive dhe në kujdes shëndetësor.
Mungesa e kuzhinierëve
Rënia e numrit të vendeve të lira nuk do të thotë se problemi i mungesës së punëtorëve të kualifikuar është zgjidhur, theksoi Scirocco. Shumë specialistë janë afër daljes në pension.
Disa profesione po vuajnë dukshëm. Për shembull, numri i praktikantëve në kuzhinë ka rënë me 14% gjatë dhjetë viteve të fundit, ndërsa në ndërtimin e rrugëve me 4%.
Në përgjithësi, profesionet manuale kanë gjithnjë e më pak tërheqje. “Në një botë gjithnjë e më digjitale, të rinjtë priren të braktisin këto profesione jashtë zyrave,” shpjegoi zëdhënësja. Për më tepër, profesione si ai i kuzhinierit kërkojnë pasione të forta dhe rrallëherë shihen si alternativë e dytë nga të rinjtë.
60% e të rinjve zgjedhin praktikën
Deri në fund të majit, 54,500 të rinj kishin nënshkruar një kontratë praktike për vitin 2025, sipas shifrave zyrtare të Konfederatës. Kjo është 1,300 më shumë krahasuar me vitin e kaluar.
Rreth 60% e të rinjve zviceranë shfaqin interes për një praktikë profesionale. Prej disa vitesh, drejtimet më të kërkuara janë:
administrata dhe komerciale,
kujdesi shëndetësor,
teknologjia e informacionit (IT),
dhe tregtia me pakicë.
Opinione Gjenerata që sakrifikoi gjithçka për atdhe
Opinione Kur donacionet dhe grantet zëvendësojnë buxhetin komunal
Opinione Shën Nënë Tereza – shembull i gjallë i dashurisë
Opinione Gjermanishtja në botë: Ku flitet dhe sa folës ka?
Opinione VËZHGIMET E FSHEHTA NGA SIGURIMET SHOQËRORE NË ZVICËR – NJË “SPIUNIM I LEJUAR”?
Opinione Samiti Trump – Putin në Alaska: Pritshmëria për paqe dhe realiteti i Arktikut
Opinione Kthimi në shtëpi
Opinione Reflektim mbi ri-kthimin! Pse ktheheni çdo verë në Kosovë?
