Franca në gjendje emergjente, mbyll mbi 1300 shkolla për shkak të të nxehtit ekstrem

Për shkak të temperaturave jashtëzakonisht të larta, rreth 1 350 shkolla në Francë janë mbyllur plotësisht ose pjesërisht për një ditë. Agjencia franceze e motit “Meteo France” bëri të ditur se është shpallur alarm i kuq për të nxehtin në 16 provinca, përfshirë Parisin, ndërsa alarm portokalli është lëshuar për 68 provinca të tjera.

Temperaturat sot u sillën nga nga 20 deri në 41 gradë Celsius. Vetëm një ditë më parë, mësimi u pezullua në 750 shkolla për të njëjtën arsye, transmeton albinfo.ch.

Ndërkohë, rritja e ndotjes së ozonit si pasojë e valës së të nxehtit ka shtyrë autoritetet lokale në Paris dhe rrethina të kufizojnë qarkullimin e automjeteve. Në një njoftim nga Departamenti i Policisë së Parisit thuhet se vetëm mjetet që ndotin më pak do të lejohen në trafik, ndërsa automjetet e tjera do të ndalohen. Përjashtim bëjnë mjetet e shërbimeve publike. Gjithashtu janë ulur kufijtë e shpejtësisë në zonat përkatëse.

Për shkak të temperaturave të larta, është pezulluar edhe puna në njërin prej reaktorëve të centralit bërthamor “Golfech” në Tarn-et-Garonne që prej 29 qershorit.

 

Kampionati Evropian 2025: Një epokë e re për futbollin e grave në Zvicër

Vetëm pak javë na ndajnë nga fillimi i një prej ngjarjeve më të rëndësishme në historinë e sportit zviceran: Kampionati Evropian i Futbollit për Femra. Për herë të parë, Zvicra do të jetë mikpritëse e një turneu të madh ndërkombëtar për femrat, 53 vjet pas ndeshjes së parë zyrtare të kombëtares (2-2 kundër Francës, më 1972), shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Ky kampionat nuk është vetëm një garë, por një pikë kthese për futbollin e grave në vend. Brenda dy viteve të fundit, numri i lojtareve të regjistruara është rritur nga 31,400 në mbi 41,000, dhe Shoqata Zvicerane e Futbollit (SFV) synon që deri më 2027 ky numër të dyfishohet në 80,000. Kampionati i sivjetëm shihet si katalizator kyç për këtë bum.

Ish-lojtarja e ekipit kombëtar dhe kampione dy herë e Zvicrës, Prisca Steinegger, thekson progresin teknik dhe taktik të futbollit të femrave. “Stërvitjet kanë ndryshuar rrënjësisht. Vajzat sot kanë trajnerë më të përgatitur dhe struktura më profesionale që në moshë të hershme”, transmeton albinfo.ch.

Megjithatë, Steinegger paralajmëron për kufijtë e kapacitetit. “Na duhen më shumë fusha, më shumë dhoma zhveshjeje, më shumë trajnere dhe gjyqtare. Nëse pas kampionatit do të rritet interesimi, duhet të jemi gati.”

Për të adresuar këtë, SFV ka lançuar projektin e trashëgimisë “Here to Stay”, që synon jo vetëm të rrisë numrin e lojtareve, por edhe të përforcojë pjesëmarrjen e grave si trajnere, gjyqtare dhe lidere në strukturat sportive. Qasja është e qartë: ndërtimi i një baze të qëndrueshme për të ardhmen e futbollit të grave në të gjitha nivelet.

Koordinatori sportiv i ekipit kombëtar, Johan Djourou, e sheh Kampionatin si një mundësi unike për të krijuar emocion dhe për të rritur profesionizmin. “Stadiumet e mbushura dhe atmosfera pozitive do t’i japin futbollit të grave shtysën që i duhet. Ka një brez të ri që tani mund ta shohë sportin si një rrugë të vërtetë drejt profesionalizmit.”

Edhe pse sukseset në fushë do të jenë të mirëpritura, ekspertët bien dakord se ndikimi afatgjatë i kampionatit – në rritjen e pjesëmarrjes, përmirësimin e infrastrukturës dhe zhvillimin e një kulture të barazisë – do të jetë fitimi më i madh për Zvicrën, transmeton albinfo.ch.

Kampionati Evropian i Futbollit për Femra sjell entuziazëm dhe sfida në Zvicër

Zvicra është në prag të një momenti historik me organizimin e Kampionatit Evropian të Futbollit për Femra, por entuziazmi i madh që po shoqëron këtë ngjarje po përplaset me realitete sfiduese si mungesa e infrastrukturës dhe shkurtimi i buxhetit për sportin e të rinjve, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Ish-ministrja e Sportit, Viola Amherd, e pati quajtur këtë turne “një mundësi të shkëlqyer për Zvicrën”, ndërsa Shoqata Zvicerane e Futbollit (SFV) parashikon që deri në vitin 2027 numri i lojtareve femra të dyfishohet në 80 mijë. Por për të realizuar këtë objektiv ambicioz, nevojiten kushte që aktualisht mungojnë.

Klubet anembanë vendit po ankohen për mungesën e fushave dhe kapaciteteve stërvitore. Si të mos mjaftonte kjo, qeveria federale planifikon të ulë me 20% subvencionet për programin “Rinia dhe Sporti” duke filluar nga viti 2026, një veprim që shumë e shohin si në kundërshtim me valën e entuziazmit që po përjeton futbolli i grave.

Flavia Wasserfallen, anëtare e Këshillit të Shteteve nga Partia Socialdemokrate, shpreh mbështetje për bum-in, por edhe shqetësim. “Na duhen trajnere, gjyqtare dhe strukturë. Shkurtimet në ‘Rinia dhe Sporti’ janë të papërshtatshme në këtë klimë.”

Nga ana tjetër, deputeti i SVP-së Roland Rino Büchel është më skeptik. Ai nuk beson në një bum të madh dhe kritikon faktin që miliona franga publike po investohen për një ngjarje që organizohet nga një korporatë si UEFA. “Nëse kjo është arsyeja pse duhet të bëj tifo, përgjigjja është jo”, deklaron ai, transmeton albinfo.ch.

Në kontrast, Këshilltari Kombëtar i Qendrës, Reto Nause, beson se “bumi tashmë ka nisur” dhe e sheh turneun si një katalizator për zhvillimin afatgjatë të sportit të grave. Ai mbështet projektin e trashëgimisë së SFV-së, që synon të krijojë struktura të qëndrueshme për trajnime, gjykim dhe infrastrukturë.

Edhe Johanna Gapany nga FDP pajtohet se futbolli i grave është spektakolar dhe ka potencial të madh, por thekson se duhet të përmirësohen kushtet për performancë dhe të zgjerohet infrastruktura në gjithë vendin, përfshirë zonat rurale, transmeton albinfo.ch.

Rihapet për qarkullim rruga për te pika kufitare në Merdarë

Rruga që të çon në pikën kufitare Merdarë është rihapur për qarkullim, pasi është përfunduar bllokada e përkohshme nga qytetarët në territorin e Serbisë. Lajmi është konfirmuar nga Qendra Kombëtare për Menaxhim Kufitar.

“Qarkullimi tashmë është i lejuar në të dy drejtimet. Luten të gjithë pjesëmarrësit në trafik të qarkullojnë me kujdes të shtuar, për shkak të sigurisë dhe mundësisë së vonesave të lehta”, thuhet në njoftimin zyrtar.

Bllokada kishte pamundësuar kalimin e lirë të automjeteve dhe kishte shkaktuar radhë të gjata në të dy anët e kufirit. Autoritetet u bëjnë thirrje udhëtarëve të informohen në kohë reale për gjendjen në pikat kufitare.

Zvicër: Një në dhjetë persona ndikohet nga zhurma

 

Pavarësisht përparimeve të rëndësishme teknike dhe masave parandaluese, rreth 10% e popullsisë së Zvicrës mbeten të ekspozuar ndaj zhurmës së dëmshme ose bezdisëse të trafikut, sipas monitorimit kombëtar të zhurmës për vitin 2021, të publikuar nga Zyra Federale për Mjedisin (FOEN), shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Nga të dhënat e përpunuara del se zhurma rrugore mbetet burimi kryesor i ndotjes akustike në vend, duke ndikuar tek rreth 740.000 persona, një shifër ndjeshëm më e ulët krahasuar me 1.3 milion në vitin 2015, që përbën një rënie prej 43%. FOEN thekson se ky përmirësim i dukshëm i atribuohet jo vetëm përmirësimeve në metodat e modelimit të emetimeve, por edhe masave konkrete si vendosja e sipërfaqeve që thithin zhurmën dhe ulja e kufijve të shpejtësisë në zonat e banuara.

Edhe zhurma e hekurudhave ka njohur rënie domethënëse, me 63% më pak persona të ekspozuar, falë në veçanti ndalimit të vagonëve të vjetër me këpucë prej hekuri të grirë, të cilët gjeneronin zhurmë të lartë gjatë lëvizjes në binarë.

Për zhurmën e avionëve, FOEN përdori të dhënat e vitit 2019 në vend të 2021 për shkak të uljes së ndjeshme të fluturimeve gjatë pandemisë Covid-19. Midis viteve 2015 dhe 2019 u shënua një ulje modeste prej 5% të numrit të personave të ekspozuar ndaj zhurmës nga aviacioni, transmeton albinfo.ch.

Sipas përllogaritjeve të fundit:

740.000 persona janë të ekspozuar ndaj zhurmës së trafikut rrugor,

80.000 persona ndaj zhurmës së trafikut ajror,

dhe 33.000 persona ndaj zhurmës së hekurudhave.

Zhurma rrugore mbetet shqetësimi kryesor si gjatë ditës, ashtu edhe natën, ndërsa zhurma e avionëve dhe e trenave prek më shumë gjatë orëve të natës, kur ndikimi i saj në gjumin dhe shëndetin mendor është më i lartë.

Monitorimi i zhurmës kryhet çdo pesë vjet dhe përbën një bazë të rëndësishme për politikat mjedisore dhe urbane të Zvicrës, duke ndihmuar në identifikimin e zonave problematike dhe hartimin e masave për mbrojtjen e shëndetit publik, transmeton albinfo.ch.

Bllokohet nga serbёt rruga pёr pikёn kufitare nё Mёrdarё

Autoritetet kanë njoftuar se sot, më 1 korrik, duke filluar nga ora 18:00, rruga që shpie drejt Pikës Kufitare në Merdarë nga territori i Serbisë do të jetë e bllokuar për shkak të një proteste të paralajmëruar nga qytetarët serbë, raporton albinfo.ch.

Sipas informacioneve zyrtare, bllokada do të pamundësojë kalimin e lirë të automjeteve dhe udhëtarëve përmes kësaj pike kufitare. Për këtë arsye, udhëtarët janë inkurajuar që të shmangin këtë rrugë dhe të shfrytëzojnë pika të tjera kufitare për të hyrë apo dalë nga territori i Kosovës, deri në një njoftim të ri, raporton albinfo.ch.

 

Zvicër: Çmimet e energjisë elektrike pritet të bien në vitin 2026

Konsumatorët në Zvicër mund të presin një lehtësim të lehtë në faturat e energjisë elektrike vitin e ardhshëm. Sipas një ankete të realizuar nga Shoqata e Kompanive Zvicerane të Energjisë Elektrike (AES), çmimet e energjisë elektrike për vitin 2026 pritet të bien mesatarisht me 3 deri në 4 për qind, krahasuar me vitin actual, shkruan Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Nga 318 kompani të energjisë së pyetura nga AES, 68 morën pjesë në anketë, ndërsa vetëm 25 prej tyre raportuan tarifat e sakta për vitin 2026. Pjesa tjetër dha parashikime cilësore, me shumicën që pritet të ofrojnë gjithashtu çmime më të ulëta.

Shkaku kryesor i këtij trendi rënës është rënia e çmimeve në tregun ndërkombëtar të energjisë elektrike, sipas AES. Kjo ndodh pas disa vitesh me çmime të larta të shkaktuara nga kriza energjetike në Evropë, që u përshkallëzua pas fillimit të luftës në Ukrainë, transmeton albinfo.ch.

Pavarësisht lajmeve pozitive, ekspertët paralajmërojnë se çmimet nuk do të kthehen në nivelet para krizës. Drejtori i Komisionit Federal të Energjisë Elektrike (Elcom), Urs Meister, deklaroi më herët se megjithëse trendi është në rënie, çmimet do të mbeten të qëndrueshme në një nivel më të lartë se periudha para vitit 2021.

Çmimet përfundimtare për energjinë elektrike në vitin 2026 do të bëhen publike në fillim të shtatorit, kur Elcom do të publikojë të dhënat zyrtare për të gjithë sektorin, transmeton albinfo.ch.

Raporti i SECO-s: Lëvizja e lirë e personave sjell përfitime për ekonominë zvicerane

Lëvizja e lirë e personave me Bashkimin Evropian po rezulton e suksesshme për tregun e punës në Zvicër, pa krijuar barrë shtesë për sistemet e sigurimeve shoqërore. Ky është përfundimi i raportit të 21-të vjetor mbi ndikimin e lëvizjes së lirë të personave, i publikuar nga Sekretariati Shtetëror për Çështjet Ekonomike (SECO) dhe partnerët socialë, shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Sipas raportit, qytetarët e BE-së vijnë në Zvicër kryesisht për të punuar dhe jo për të përfituar nga sistemi social. Imigracioni ndihmon në plotësimin e mungesës së fuqisë punëtore, sidomos në sektorët e mikpritjes, ndërtimit dhe prodhimit, ku burimet vendase nuk janë më të mjaftueshme.

Në vitin 2024, imigracioni neto nga Evropa arriti në 53.700 persona, rreth 10 mijë më pak se një vit më parë. Megjithatë, tregu i punës ruajti shkallë të ulët papunësie dhe një nivel të lartë punësimi për popullsinë vendase. “Imigracioni nuk e zëvendëson fuqinë punëtore vendase, ai e plotëson atë”, deklaroi Jérôme Cosandey nga SECO.

Përfaqësues të biznesit dhe sindikatave i qëndruan të njëjtës linjë. Roland Müller, drejtor i Shoqatës së Punëdhënësve Zviceranë, theksoi se “punëtorët e huaj sjellin pikërisht atë që nevojitet”, ndërsa paralajmëroi se përballja me daljen masive nga tregu i punës për shkak të plakjes kërkon gjithashtu rritje të moshës së daljes në pension, transmeton albinfo.ch.

Nga ana tjetër, Daniel Lampart nga Federata e Sindikatave Zvicerane (SGB) kritikoi debatet aktuale mbi lëvizjen e lirë si “alarmiste dhe të pambështetura në fakte”. Ai vuri në dukje se sistemet e kuotave në të kaluarën kanë krijuar probleme të mëdha si kushte të këqija pune dhe integrim të dobët, ndërsa mbrojtja e pagave përmes kontrollit të zbatimit është rruga më efikase.

Raporti i SECO-s i bën jehonë një fakti të rëndësishëm: tregu zviceran i punës ka nevojë për imigrim të kontrolluar dhe të orientuar drejt punës, sidomos në kushtet e plakjes së popullsisë dhe mungesës së fuqisë punëtore. Zgjidhja, sipas ekspertëve, nuk është mbyllja, por rregullimi dhe ruajtja e marrëveshjeve me BE-në, që garantojnë lëvizje të sigurt dhe të dobishme për të dyja palët, transmeton albinfo.ch.

Pas pasaportës elektronike, vjen karta e identitetit biometrik

Pas pasaportës biometrike, Fedpol po zhvillon kartën e parë të identitetit biometrik të Zvicrës, e cila pritet të futet në fuqi deri në fund të vitit 2026 ose në fillim të vitit 2027. E zhvilluar në bashkëpunim me partnerë kantonalë dhe federalë, karta do të jetë e pajisur me një mikroçip me të dhëna biometrike. Edhe pas prezantimit të saj, do të jetë ende e mundur të kërkohet një dokument jo-biometrik për përdorim në Zvicër, tha Zyra Federale e Policisë (Fedpol), transmeton albinfo.ch.

Ashtu si pasaporta aktuale biometrike, edhe karta e identitetit e së ardhmes do të jetë e pajisur me një mikroçip që përmban dy gjurmë gishtash dhe një imazh fytyre. Këto mund të lexohen vetëm kur dokumenti paraqitet fizikisht, ndërsa do të jetë e pamundur të qaseni në këto të dhëna nga distanca, thekson Fedpol. Futja e kartës biometrike lidhet me rishikimin e Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të Personave. Në vitin 2019, Parlamenti Evropian dhe Këshilli i Bashkimit Evropian nxorën një rregullore që përcakton detyrimin, që nga viti 2021, për shtetet anëtare të lëshojnë vetëm karta identiteti biometrike. Kjo pikë u trajtua edhe gjatë negociatave me BE-në, të cilat tani janë përfunduar materialisht. Nëse Marrëveshja e rishikuar për Lëvizjen e Lirë të Personave hyn në fuqi në vitin 2027, kartat e identitetit të lëshuara deri në vitin 2028 do të mbeten të vlefshme për udhëtime në BE deri në vitin 2038. Kartat e identitetit jo-biometrike të lëshuara pas vitit 2028 nuk do të lejojnë më hyrjen në BE.

Si përmbledhje, futja e kartës së identitetit biometrik do të sigurojë që qytetarët zviceranë të mund të vazhdojnë të udhëtojnë lirisht brenda BE-së. Pasaporta biometrike do të mbetet gjithashtu një alternativë e vlefshme për identifikim gjatë udhëtimeve ndërkombëtare. Ndërsa njerëzit që e përdorin kartën vetëm si dokument identiteti në Zvicër do të jenë në gjendje të vazhdojnë të përdorin kartën jo-biometrike.

Presidentja zvicerane takon Macron në Paris, diskutojnë për Evropën, sigurinë dhe tensionet tregtare me SHBA-në

Presidentja e Konfederatës Zvicerane, Karin Keller-Sutter, zhvilloi një takim zyrtar me Presidentin francez Emmanuel Macron të martën në Pallatin Élysée, me theks në bashkëpunimin evropian, sfidat gjeopolitike dhe politikën doganore të Shteteve të Bashkuara. Blerja e avionëve luftarakë F-35 nuk ishte pjesë e axhendës, shkruan RTS, transmeton albinfo.ch.

Takimi dypalësh u mbajt në një moment kyç për Evropën, ku u diskutuan lufta në Ukrainë, situata në Lindjen e Mesme dhe Irani, si dhe nevoja për qëndrueshmëri dhe konkurrueshmëri në kontinent. Presidentja zvicerane rikonfirmoi gatishmërinë e Zvicrës për të ndërmjetësuar në negociata paqësore, duke përmendur Gjenevën si vend potencial për bisedime mes Ukrainës dhe Rusisë. Macron e përshëndeti këtë ofertë, duke shprehur mbështetjen e tij për përpjekjet diplomatike të Zvicrës.

Në qendër të bisedimeve ishte gjithashtu çështja e tarifave doganore amerikane, ku Keller-Sutter informoi homologun francez për synimin e Zvicrës për të eliminuar përhershëm tarifat shtesë reciproke dhe për të arritur një marrëveshje me SHBA-të, transmeton albinfo.ch.

Ndërkohë që BE-ja negocion si një bllok përmes Komisionit Evropian, Macron u zotua se do të ndihmonte për të shmangur penalizimin e Zvicrës nga ndonjë reagim i mundshëm tregtar i BE-së. Të njëjtat garanci, sipas Keller-Sutter, i janë dhënë më parë nga Ursula von der Leyen dhe Antonio Costa, krerët e institucioneve kryesore evropiane.

Ndërsa Franca kishte shprehur më herët pakënaqësi për mospërzgjedhjen e avionëve Rafale, Keller-Sutter theksoi se çështja e avionëve luftarakë nuk u diskutua gjatë takimit. “Franca e di që vendimi është marrë,” tha ajo, duke iu referuar vendimit të Këshillit Federal në vitin 2021 për të blerë 36 avionë F-35A amerikanë për rreth gjashtë miliardë franga.

Sidoqoftë, tensionet rreth këtij transaksioni vazhdojnë. Javën e kaluar u bë e ditur se Zvicra dhe SHBA-të ende nuk kanë rënë dakord për çmimin përfundimtar të blerjes. Sipas raporteve, SHBA kërkon një pagesë shtesë deri në 1.3 miliardë dollarë, duke përmendur një “keqkuptim” të mëparshëm, ndërsa pala zvicerane qëndron në çmimin fiks të negociuar më parë, transmeton albinfo.ch.

Kundërshtimet dhe ankesat, pengesë serioze për ndërtimin e banesave në Zvicër

Një numër i madh projektesh për ndërtimin e banesave në Zvicër po vonohen ose bllokohen për shkak të kundërshtimeve dhe ankesave nga fqinjët apo organizatat mjedisore. Ky është përfundimi i një studimi të porositur nga Zyra Federale për Zhvillimin Hapësinor (ARE) dhe Zyra Federale për Strehim (BWO), shkruan SRF, transmeton albinfo.ch.

Sipas studimit, 63 për qind e zhvilluesve të banesave kanë deklaruar se në vitet e fundit janë përballur pothuajse gjithmonë me kundërshtime ndaj projekteve të tyre. Këto bllokada jo vetëm që vonojnë ndërtimet, por kontribuojnë drejtpërdrejt në mungesën e banesave në treg, duke ushtruar presion mbi çmimet e qirasë dhe të blerjes së banesave.

Një tjetër problem thelbësor është mbingarkesa e autoriteteve planifikuese, e cila zgjat edhe më shumë procesin. Sipas të dhënave të studimit, shumë nga kundërshtimet përfundojnë në gjykatë, por shumica dërrmuese e tyre refuzohen nga gjykatat kantonale. Megjithatë, për vonesat, pasojat i ndjejnë zhvilluesit dhe banorët e ardhshëm.

Sistemi aktual lejon që kundërshtimet të paraqiten pa pasoja financiare për individët. Sipas Gjykatës së Lartë Federale, asnjë kosto nuk u ngarkohet kundërshtuesve, çka e bën këtë proces joshës edhe për ata që nuk janë realisht të prekur. Disa madje e keqpërdorin këtë mundësi duke kërkuar kompensim nga zhvilluesit në këmbim të tërheqjes së kundërshtimit, një praktikë e paligjshme, por që rrallë ndëshkohet, transmeton albinfo.ch.

Studimi zbulon gjithashtu se 59 për qind e zhvilluesve kanë ofruar pagesa kompensuese për të zgjidhur kërkesa informale, ndërsa 23 për qind e bëjnë këtë rregullisht. Sipas zhvilluesve, paditë për detyrime janë të rralla, sepse janë të kushtueshme dhe me gjasa të vogla për sukses.

Për të frenuar abuzimet me të drejtën për kundërshtim, autorët e studimit propozojnë që:

  • Numri i personave që mund të paraqesin kundërshtime të reduktohet,

  • Të vendosen tarifa për paraqitjen e tyre,

  • Procedurat të përshpejtohen dhe të thjeshtohen.

Sipas autorëve, kjo mund të bëhet pa cenuar të drejtat themelore apo demokracinë. Ata kritikojnë Gjykatën Supreme Federale për qëndrimin “tepër miqësor ndaj kundërshtimeve” dhe kërkojnë ndryshime ligjore për të reformuar jurisprudencën aktuale, transmeton albinfo.ch.

7 gjëra që duhet të dini para Kampionatit Evropian në Zvicër

Kur do të zhvillohet Kampionati Evropian?

Ndeshja hapëse midis Islandës dhe Finlandës do të luhet më 2 korrik në orën 18:00. Tre orë më vonë, skuadra kombëtare e Zvicrës do ta zhvillojë ndeshjen e parë në grup kundër Norvegjisë. Finalja do të luhet më 27 korrik, afërsisht tre javë më vonë, raporton 20min.ch, transmeton albinfo.ch.

Zvicra si organizatore, për herë të parë

Asnjëherë më parë nuk është mbajtur një Kampionat Evropian i femrave në Zvicër. Për Shoqatën Zvicerane të Futbollit (SFV), ky është një projekt prestigjioz me synimin për t’i dhënë futbollit të grave një nxitje afatgjatë, si në nivel kombëtar ashtu edhe ndërkombëtar.

Ku do të luhen ndeshjet?

31 ndeshjet e turneut do të zhvillohen në tetë qytete. Ndeshja hapëse do të luhet në Stockhorn Arena në Thun, ndërsa finalja do të mbahet në St. Jakob-Park në Bazel. Stadiumet e tjera ndodhen në Bernë, Gjenevë, Lucernë, Sion, St. Gallen dhe Cyrih.

Sa ekipe marrin pjesë?

Në total marrin pjesë 16 kombëtare, të ndara në katër grupe me nga katër ekipe secili.

Çfarë çmimi ka për të fituar?

Totali i fondit të çmimeve është pothuajse 39 milionë franga zvicerane, një rekord. Çdo kombëtare merr 1.8 milionë vetëm për kualifikimin. Në fazën e grupeve, shpërblimet janë 100 mijë për fitore dhe 50 mijë për barazim. Në fazën eliminatore, këto shuma rriten me çdo raund.

Shuma maksimale që një ekip mund të fitojë është pak më pak se 4.75 milionë CHF. Federatat janë të detyruara të paguajnë 30 deri në 40 për qind të këtyre shumave drejtpërdrejt lojtarëve, që do të thotë se ata shpërblehen konkretisht për performancat e tyre.

Ku do të transmetohen ndeshjet?

Ashtu si në turnetë e mëparshëm të mëdhenj, SRF do t’i transmetojë të gjitha ndeshjet drejtpërdrejt në TV, pa pagesë. Përveç kësaj do të organizohen edhe zona tifozësh pranë stadiumeve si dhe shikime publike.

Cilët janë favoritët?

Si kampione bote në fuqi, Spanja hyn në këtë turne si favorite. Por edhe Anglia, Gjermania dhe Franca kanë potencialin për të bërë hapin vendimtar. Ka gjithashtu disa skuadra që mund të sjellin surpriza, si Italia, Danimarka dhe Suedia.

Rritet ndjeshëm numri i viktimave në transportin publik në Zvicër

Transporti publik në Zvicër ka shënuar një rritje të ndjeshme të viktimave gjatë vitit 2024, ndërkohë që performanca në transportin hekurudhor të mallrave ka pësuar rënie, duke arritur nivelin më të ulët që nga viti 2009. Të dhënat janë publikuar nga Zyra Federale e Statistikave (FSO), duke nxjerrë në pah disa zhvillime shqetësuese në fushën e sigurisë dhe logjistikës, shkruan 20minuten, transmeton albinfo.ch.

Sipas statistikave, në vitin 2024 humbën jetën 39 persona në aksidente të lidhura me transportin publik, më shumë se dyfishi i viktimave në vitin 2023, kur numri ishte 15. Ky është numri më i lartë i regjistruar që nga viti 2020. Shifrat përfshijnë 34 persona të tretë, tre punonjës të kompanive të transportit dhe dy pasagjerë, ndërkohë që vetëvrasjet nuk janë përfshirë në këto të dhëna.

Gjysma e viktimave humbën jetën në aksidente që përfshinin tramvaje, autobusë postarë dhe autobusë qytetës e rajonalë, ndërsa 19 të tjerë humbën jetën në incidente me trenat hekurudhorë. Në kontrast, hekurudhat speciale si ato malore, teleferikët dhe linjat e dhëmbëzuara nuk regjistruan asnjë viktimë në vitin 2024.

Ndërkohë, transporti hekurudhor i mallrave pësoi një rënie të lehtë në performancë, duke arritur nivelin më të ulët në më shumë se një dekadë. Pavarësisht kësaj, me mbi 700 milionë ton, metalet dhe produktet metalike mbetën grupi kryesor i mallrave të transportuar në Zvicër gjatë vitit të kaluar. Ushqimet renditen në vendin e dytë, të ndjekura nga produktet e vajrave minerale si vajguri dhe vaji për ngrohje, transmeton albinfo.ch.

Kamberi bojkoton Parlamentin serb: “Nuk do të jem pjesë e një sistemi që diskriminon shqiptarët”

Deputeti shqiptar në Kuvendin e Serbisë, Shaip Kamberi, ka njoftuar tërheqjen nga pjesëmarrja në punimet e ardhshme parlamentare si formë proteste ndaj gjendjes së rëndë të të drejtave të njeriut dhe diskriminimit sistematik ndaj shqiptarëve në Luginën e Preshevës, raporton albinfo.ch.

Në një deklaratë publike, Kamberi theksoi se vendimi vjen në kontekstin e bojkotit të paralajmëruar nga opozita pro-evropiane si reagim ndaj krizës së thellë politike dhe institucionale në vend. Ai shtoi se komuniteti shqiptar që ai përfaqëson i qëndron besnik vetëm orientimit pro-evropian dhe vlerave të demokracisë, barazisë dhe të drejtave të njeriut.

“Mosnjohja e diplomave, nënpërfaqësimi politik, pasivizimi administrativ dhe mungesa e perspektivës ekonomike janë bërë pjesë e një agjende të qëllimshme që synon shpopullimin e Luginës së Preshevës,” u shpreh Kamberi, raporton albinfo.ch.

Ai kritikoi ashpër autoritetet serbe për moszbatimin e tre marrëveshjeve të nënshkruara me përfaqësuesit shqiptarë në vitet 2001, 2009 dhe 2013, që kishin për qëllim përmirësimin e pozitës së komunitetit shqiptar në Serbi. Sipas tij, këto marrëveshje kanë mbetur në letër, ndërsa nismat ligjore që do të sillnin ndryshim janë bllokuar në procedurat parlamentare.

“Demokratizimi i Serbisë nuk është vetëm ndërrim pushteti, por kërkon një shkëputje të sinqertë nga politika imperialiste e viteve ’90,” deklaroi Kamberi, duke shtuar se për veprimet e ardhshme politike do të njoftojë në koordinim me aleatët që ndajnë të njëjtat vlera properëndimore.

Kamberi ka qenë një ndër zërat më kritikë në parlamentin serb, duke artikuluar vazhdimisht kërkesat për respektimin e të drejtave të shqiptarëve në Luginë dhe integrimin real të tyre në jetën politike e institucionale të vendit, raporton albinfo.ch.

A ka pushime për shkak të vapës në Zvicër?

Me temperaturat e larta, a keni të drejtë të mos shkoni në shkollë ose në punë nëse është shumë vapë?

Jo. Kjo është përgjigjja e shkurtër – përgjigjja pak më e gjatë është se gratë shtatzëna ose ato që ushqejnë me gji mund të largohen nga puna nëse temperaturat kalojnë 28 gradë.

Por për të gjithë të tjerët – nuk ka shpëtim, transmeton albinfo.ch.

Nuk ishte gjithmonë kështu, në vitet tetëdhjetë, disa kantone kishin ligje për ngrohjen.

Por të gjitha janë shfuqizuar.

Një vit pa Kadarenë: Ikonë që do të mbetet dëshmi e mendjes dhe shpirtit shqiptar


Një vit më parë u nda nga jeta, në moshën 88-vjeçare, gjeniu i letrave shqipe Ismail Kadare. Kuvendi i Shqipërisë, në bashkëpunim me Akademinë e Shkencave, organizoi sot një aktivitet përkujtimor për shkrimtarin Ismail Kadare, përcjell albinfo.ch.

Në fjalën e saj, kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali, vlerësoi figurën dhe kontributin e shkrimtarit Ismail Kadare për letërsinë shqipe.

“Sot nuk jemi këtu vetëm për të nderuar më të pazakonshmin e njeriut shqiptar që iku, por për të qëndruar në heshtje përballë një ikone që do të mbetet mes nesh si dëshmi e gjallë e mendjes dhe shpirtit shqiptar. Kur largohet një shkrimtar i përmasave të Ismail Kadaresë, fjala është gjithçka që mund të kemi dhe njëkohësisht ajo bëhet gjithçka që ka rëndësi. Sepse, megjithatë, vetëm fjala mbetet.

Sepse Kadareja nuk ka nevojë për lavdërime. Ai ishte dhe mbetet vetë lavdia,” tha Spiropali.

Kryeparlamentarja tha se Kadare mbetet simbol i dinjitetit, i mendimit të pavarur dhe i një përpjekjeje të jashtëzakonshme për të shpëtuar qenien shqiptare përmes letërsisë.

“Vëzhgues i përbindshëm i jetës, i ndjesive më të vogla e më njerëzore: zgjimi me një filxhan kafe, një bisedë e mbetur përgjysmë, një zhgënjim miqësor, një kravatë e re apo një heshtje që zgjat më shumë se duhet. Në këto gjëra të përditshme ai ndërtonte universin e tij të thellë, ku lexuesit ftoheshin për bashkëjetesë. Aty ishte antikiteti dhe e nesërmja, shqiptari dhe bota, Shqipëria dhe Europa,” tha Spiropali.

Sipas Spiropalit, Kadare besonte, me të drejtë, se bota që ndërtonte me fjalë ishte ndoshta më e drejtë, më e besueshme, më e vërtetë se ajo ku jetonim.

Më tej, në fjalën e saj, kryetarja e Kuvendit tha se edhe pse Kadare i është rikthyer tokës si rrënja më e çmuar e identitetit shqiptar, ai i përket qiellit më të epërm të vlerave njerëzore universale.

“I ndarë nga bota jonë, duke vendosur të ikë për të pushuar vetëm një çast, Kadare shënjoi dhe një nga paradokset e shumta të jetës së tij, duke i dhënë jetë edhe një paradoksi të ri, duke i dhënë paqe edhe armiqve të tij. Atyre që nën uniformën gri e monotone të mediokritetit shfaqeshin si një turmë plot me zulmë e zhurmë kritikësh dhe turmë ziliqarësh e lakmitarësh.”

Sipas Spiropalit, Kadare u shndërrua në pasaportën e Shqipërisë atëherë kur vetë Shqipëria ishte brenda kafazit të izolimit.

“Kadare ishte një udhëtar i madh që u nda nga Gjirokastra për të udhëtuar në kohë dhe në hapësirë. Iu kthye antikitetit të Ilirisë dhe Greqisë së lashtë dhe mbërriti nga stepat sovjetike në brigjet e detit të Kinës në Lindje,” u shpreh Spiropali.

Kadare, sipas Spiropalit, ushqeu shpirtërisht dhe lartësoi mendërisht një popull të tërë.

Spiropali theksoi se duhet ta nderojmë, ta respektojmë dhe ta kujtojmë në pafundësi. Kjo është më e pakta që duhet dhe mund ta bëjmë për atë që erdhi, na fali gjithçka dhe iku pa na marrë asgjë.

Coop do të ndalojë blerjet e mëdha nga arkat me vetëshërbim

Për të kufizuar kohën e pritjes, rrjeti i supermarketeve nuk do t’u lejojë klientëve me karroca të mbushura të hyjnë në arkat me vetëshërbim, përcjell albinfo.ch.

Megjithatë, njerëzit që përdorin sistemin Passabene – i cili skanon blerjet e tyre ndërsa shkojnë – do të jenë në gjendje të vazhdojnë të përdorin arkat me vetëshërbim, pavarësisht nga vëllimi i blerjeve të tyre.

Sipas Coop, kjo masë synon të shmangë “bllokimet e trafikut” që ndodhin kur klientët përpiqen të skanojnë të gjithë shportën e blerjeve artikull pas artikulli, veçanërisht gjatë orëve të pikut.

Ata do të drejtohen në arkat tradicionale.

Në kërkim të zgjidhjes për bllokadën në Kuvend, Osmani takon nesër krerët partiakë “veç e veç”

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, do t’i presë në dy ditët e ardhshme në takim udhëheqësit e partive politike në përpjekje për dalje nga ngërçi politik.

Partitë politike tashmë kanë konfirmuar pjesëmarrjen, ndërsa për dallim nga herët e kaluara, formati i takimeve kësaj radhe do të jetë “veç e veç”, përcjell albinfo.ch.

Ky është takimi i dytë që presidentja Osmani pritet ta ketë me krerët politikë rreth bllokadës parlamentare.

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi, ishte i pari që konfirmoi se ka pranuar një ftesë nga ana e presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, për një takim, për të mërkurën.

Krasniqi e ka vlerësuar si pozitive angazhimin e Osmanit, por është shprehur skeptik për sa i përket rezultatit të takimit.

“Qëndrimi ynë është ai që kemi pasur gjithmonë. Ka dy tre muaj që mundohemi me gjetë zgjidhje, me ofru kompromise, për të dalë nga kjo situatë. Nesër prapë do të jem te presidentja. Këtë e shoh pozitive në kuptimin e angazhimit, por s’di çka të them për mundësinë e rezultatit, sepse bllokada është prodhim i kryeneçësisë politike të VV-së”, ka thënë Krasniqi.

Gatishmërinë për takim e theksuan edhe nga partia e parë, Lëvizja Vetëvendosje. Këtë e tha deputetja Albulena Haxhiu, e cila nuk përjashtoi mundësinë që edhe kryetari i VV-së, Albin Kurti, të ftojë krerët politikë edhe në një takim tjetër.

“Ne jemi të gatshëm të marrim pjesë në takimet e radhës të ftuara nga presidentja Osmani. Nuk përjashtojmë asnjëherë që të ketë takime që ftohen edhe nga kryetari Kurti. Është e pakuptimtë që të shkosh në takim dhe të mos bësh asnjë lëvizje. Për sa kohë ne kemi bërë lëvizje, i ka përmendur edhe kryetari Albin Kurti pas takimit që i ka ftuar”, tha Haxhiu.

Pjesëmarrjen në takim për gazetën online Reporteri.net e konfirmuan edhe nga LDK-ja e AAK-ja.

Partitë politike nuk po arrijnë të pajtohen për ta konstituuar Kuvendin as pas aktgjykimit të Kushtetueses që obligon që kjo të bëhet brenda 30 ditësh. Kushtetuesja ka konstatuar të enjten që seanca konstituive e legjislaturës së nëntë të Kuvendit të Kosovës duhet të përfundojë më së voni për 30 ditë.

Partitë politike kanë dalë me interpretime të ndryshme rreth këtij vendimi. Rezultat nuk prodhoi as një takim që kreu i VV-së, Albin Kurti, pati të shtunën me krerët e partive të tjera.

Ndonëse pati propozime, ky takim përfundoi pa ndonjë marrëveshje konkrete. Përfaqësuesit e PDK-së, LDK-së dhe AAK-së dolën nga takimi me kritika ndaj Kurtit dhe Vetëvendosjes, duke e quajtur këtë takim një farsë dhe pa asnjë vullnet real për kompromis.

Në anën tjetër, Kurti deklaroi se VV-ja si fituese e zgjedhjeve të 9 shkurtit kishte ofruar dy opsione kompromisi, por ato ishin refuzuar nga ish-opozita. Ai theksoi se partia e tij ka përgjegjësi për formimin e qeverisë, por formimi i Kuvendit është përgjegjësi e përbashkët, sipas aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese.

“Propozimet e kompromisit”, siç i ka quajtur Kurti, kanë të bëjnë me votimin e fshehtë dhe votimin në pako të kryeparlamentarit dhe nënkryetarëve.

Kurti akuzoi PDK-në dhe LDK-në për keqlexim të aktgjykimit të Kushtetueses.

Kosova po hyn në muajin e pestë të mbajtjes së zgjedhjeve parlamentare dhe në muajin e tretë që kur është mbajtur seanca e parë për konstituimin e Kuvendit. Që nga 15 prilli, seanca konstituive ka dështuar në 40 vazhdime të saj.

RTS do të shkurtojë deri në 70 vende pune me kohë të plotë për shkak të kufizimeve financiare

RTS duhet të shkurtojë deri në 70 pozita me kohë të plotë për shkak të kufizimeve financiare – masat janë pjesë e një pakete kursimesh prej 16.5 milionë frangash zvicerane deri në vitin 2026, transmeton albinfo.ch.

SRF njoftoi gjithashtu kursime prej 12 milionë frangash zvicerane, duke pritur shkurtime të 31 vendeve të punës.

Stacioni radioteleviziv zviceran frëngjishtfolës RTS do të duhet të eliminojë afërsisht 60 deri në 70 pozicione me kohë të plotë për shkak të situatës së tij të tensionuar financiare. Kjo u njoftua nga transmetuesi të martën. Shkurtimet e vendeve të punës janë pjesë e një pakete gjithëpërfshirëse kursimesh me vlerë 16.5 milionë CHF, e cila do të zbatohet deri në vitin 2026. Menaxhmenti është veçanërisht i prekur, ku 6.4 pozicione me kohë të plotë do të eliminohen si pjesë e një riorganizimi. RTS po përpiqet të minimizojë ndikimin përmes planifikimit të parashikueshëm, shtoi deklarata.

Zvicër: Çdo central i ri bërthamor do të jetë funksional deri në vitin 2050

Rruga drejt një centrali të ri bërthamor në Zvicër është e gjatë dhe plot pengesa. Kjo tregohet nga një raport i ri i paraqitur nga Komisioni i Energjisë i Akademisë Zvicerane të Shkencave, përcjell albinfo.ch.

Ky komision, i përbërë nga studiues nga disiplina dhe institucione të ndryshme, publikon rregullisht raporte mbi sistemin energjetik zviceran. Redaktori i biznesit Matthias Heim vlerëson gjetjet.

A ka nevojë Zvicra për centrale të reja bërthamore?
Kjo është e diskutueshme. Që nga mungesa e energjisë që po kërcënonte pas luftës në Ukrainë dhe mbyllja e centralit bërthamor Beznau në vitin 2033, ka pasur një debat politik në lidhje me rolin e ardhshëm të energjisë bërthamore. Për shembull, iniciatorët e të ashtuquajturës Iniciativë Blackout duan të heqin ndalimin ekzistues për centralet e reja bërthamore në Zvicër.

“Iniciativa e Errësimit”
Në dritën e kësaj iniciative, Këshilli Federal nën udhëheqjen e Ministrit të Energjisë Albert Rösti dëshiron gjithashtu të anulojë ndalimin, të cilin populli e miratoi në një referendum në vitin 2017. Megjithatë, kritikët i konsiderojnë të panevojshme termocentralet e reja bërthamore, sepse kërkesa e ardhshme për energji elektrike mund të përmbushet nga energjitë e rinovueshme si hidrocentralet, termocentralet diellore dhe sistemet e baterive.

Si e vlerëson Komisioni i Energjisë nevojën për një central të ri bërthamor?
Komisioni i Energjisë as nuk mbështet dhe as nuk kundërshton një central të ri bërthamor. Përkundrazi, ai paraqet një pasqyrë të përgjithshme të avantazheve dhe disavantazheve. Për shembull, ai vëren se një central i ri bërthamor, me një sipërfaqe të vogël, sigurisht që mund të kontribuojë me një pjesë të konsiderueshme të furnizimit me energji elektrike të Zvicrës. Megjithatë, kjo vlen vetëm për dimrin. Kjo energji elektrike vështirë se do të nevojitej në verë, pasi Zvicra tashmë prodhon energji elektrike të mjaftueshme gjatë kësaj kohe. Prandaj, një central i ri bërthamor do të duhej të mbyllej ose të pësonte humbje financiare, përfundojnë autorët.

Kur mund të furnizojë energji elektrike një central i ri bërthamor në Zvicër?
Studiuesit supozojnë se një central i ri bërthamor mund të jetë gati deri në vitin 2050. Kjo për shkak, ndër të tjera, të faktit se procedurat e planifikimit dhe miratimit, referendumet, kundërshtimet e mundshme dhe ndërtimi zgjasin shumë vite. Përfaqësuesit e industrisë së energjisë elektrike kanë arritur gjithashtu në përfundimin se një central i ri bërthamor vështirë se mund të jetë funksional para mesit të viteve 2040.

Sa kushton një central i ri bërthamor?
Komisioni i Energjisë nuk specifikon një çmim fiks, pasi kostot për një termocentral të ri varen nga faktorë të panumërt: lloji i reaktorit, koha e ndërtimit dhe furnizuesit. Megjithatë, autorët citojnë gjithashtu përvojën jashtë vendit në lidhje me kostot. Sipas kësaj, një termocentral i ri bërthamor me një kapacitet prej 1,000 megavatësh ka të ngjarë të kushtojë rreth 4 deri në 15 miliardë CHF. Megjithatë, një krahasim me termocentralet në Evropë dhe SHBA sugjeron se kostot ka të ngjarë të jenë në rangun e miliarda dollarëve me dy shifra.

Kush paguan për një central të ri bërthamor?
Kjo mbetet një çështje e hapur. Kompanitë kryesore zvicerane të energjisë kanë theksuar prej vitesh se nuk do të investonin në një central të ri bërthamor në kushtet aktuale. Rreziqet financiare dhe politike janë shumë të mëdha. Komisioni i Energjisë gjithashtu arrin në përfundimin se një central i ri bërthamor ndoshta mund të financohet vetëm me fonde publike, sepse investitorët privatë janë “hezitues”.

Shumica e trenave zviceranë janë me ajër të kondicionuar

Me temperaturat jashtëzakonisht të larta në të gjithë Zvicrën, gjëja e fundit që dëshiron çdo udhëtar është të ulet në një tren të mbinxehur, përcjell albinfo.ch.

Por kjo nuk ka gjasa të ndodhë.

Sipas kompanisë kombëtare hekurudhore SBB, 98 përqind e trenave zviceranë “janë të pajisur me ajër të kondicionuar modern”.

Megjithatë, sistemi nuk është i pagabueshëm: nga 9,100 njësitë e ajrit të kondicionuar në shërbim, vetëm rreth 20 prej tyre nuk funksionojnë siç duhet në ditë.

Shumë faktorë ndikojnë në ajër të kondicionuar në trena: temperatura e jashtme, numri i pasagjerëve dhe madje edhe shpejtësia e trenit luajnë një rol të rëndësishëm, tha kompania.

Megjithatë, mos prisni një shpërthim ajri të akullt.

Kjo ndodh sepse në ditët e nxehta, ajri në trena është deri në 8 gradë Celsius më i ftohtë se temperatura e jashtme, kështu që nëse është 30 gradë Celsius jashtë, do të jetë 22 gradë Celsius brenda.

A ju duhet leja e qiradhënësit tuaj zviceran para se të instaloni kondicionerin në banesën tuaj?

Të kesh një shtëpi me ajër të kondicionuar nuk është një çështje e thjeshtë në Zvicër, pasi në shumë vende duhet të kesh një “miratim” zyrtar për ta bërë këtë. Por a duhet që edhe qiradhënësi ta miratojë këtë?

Gjatë valëve të të nxehtit, mund të ëndërrosh të kesh ajër të freskët që qarkullon në shtëpinë tënde.

Por, varësisht nga vendi ku jeton në Zvicër, instalimi i një njësie fikse të ajrit të kondicionuar nuk është një çështje e thjeshtë.

Kjo sepse çdo kanton ka ligjet e veta të energjisë, me disa që janë më kufizuese se të tjerat kur bëhet fjalë për instalimin e pajisjeve të ajrit të kondicionuar.

Por, duke supozuar se merr “miratimin” e kantonit tënd, a duhet të kërkosh edhe lejen e qiradhënësit?

Duhet pengesë shtesë

Me lejen zyrtare në fuqi, mund të dëshirosh të telefonosh menjëherë një kompani që shet dhe instalon sisteme ajri të kondicionuar për të ardhur në shtëpinë tënde.

Megjithatë, jo kaq shpejt.

Nëse jeni qiramarrës, nuk mund ta instaloni thjesht njësinë e ajrit të kondicionuar në banesën tuaj me qira, edhe nëse keni lejen e kantonit tuaj.

Gjithashtu duhet të merrni miratimin nga shefi i banesës dhe nga kompania e menaxhimit të apartamentit tuaj – veçanërisht nëse instalimi i sistemit të ajrit të kondicionuar të fiksuar në mur përfshin ndonjë modifikim në ndërtesë.

Pse marrja e lejes për kondicionerët është kaq e vështirë në Zvicër?

Kjo ndodh sepse disa sisteme ndryshojnë fasadën e ndërtesës dhe për këtë arsye konsiderohen një ndryshim në ndërtesë.

Në varësi të kantonit ku jetoni, mund të kërkohet një leje për çdo ndryshim të tillë.

Mund të keni më shumë fat me njësitë që janë tërësisht brenda dhe nuk ndikojnë në fasadë, por edhe atje mund t’ju duhet të kërkoni miratim.

Duket kështu:

Mos u përpiqni ta bëni këtë fshehurazi – nga njëra anë, zhurma e lëshuar nga njësia mund t’i alarmojë fqinjët, dhe nga ana tjetër, qiradhënësi mund të vërejë se konsumi juaj i energjisë gjatë verës është rritur ndjeshëm dhe të bëhet dyshues.

Tani, nëse e dini që apartamente të tjera në ndërtesën tuaj kanë ajër të kondicionuar, atëherë qiradhënësi nuk mund t’jua mohojë as këtë të drejtë – veçanërisht nëse kantoni e ka miratuar kërkesën tuaj për arsye të vlefshme.

Megjithatë, kompania e menaxhimit mund të kërkojë që ta hiqni njësinë e brendshme kur të largoheni dhe ta riktheni murin ose tavanin në gjendjen e tij origjinale.