Lëvizje e re në Zvicër për të futur rregulla më të rrepta gjuhësore për natyralizim

Zvicra tashmë zbaton kërkesa të rrepta gjuhësore për aplikantët për shtetësi zvicerane, por a mund të bëhen ato së shpejti më të ashpra?

Në një mocion të kohëve të fundit parlamentar, deputeti Jean-Luc Addor njoftoi se po kërkonte kritere më të ashpra të aftësisë gjuhësore për marrjen e shtetësisë zvicerane.

Addor, nga Partia Popullore Zvicerane (SVP/UDC), argumentoi në mocionin e tij – i cili do të diskutohet nga kolegët e tij ligjvënës gjatë një sesioni të ardhshëm parlamentar – se aftësia në një gjuhë kombëtare të rajonit të kandidatit është “një faktor vendimtar në integrim, si dhe në autonomi dhe pavarësi”.

Prandaj, ai po shtyn që niveli minimal i kërkuar të rritet në B2 për gjuhën e folur (nga B1 aktual) dhe në B1 për aftësitë e shkrimit – nga A2.

Kjo do të thotë që ata që aplikojnë për natyralizim do të kenë nevojë për një nivel të ndërmjetëm për komunikim gojor dhe një nivel më bazik për shkrim.

Edhe pse disa kantone kishin vendosur tashmë rregullat e tyre më të ashpra të aftësisë gjuhësore, Addor dëshiron që këto kërkesa më të larta të vendosen edhe në nivel federal.

Kërkesat gjuhësore të cilave kantone i tejkalojnë ato federale?

Nivelet zyrtare – të përcaktuara nga Sekretariati Shtetëror për Migracionin (SEM) dhe të bazuara në Kornizën e Përbashkët Evropiane të Referencës (CEFR), një përkufizim i niveleve të ndryshme të gjuhës me gojë dhe me shkrim të krijuar nga Këshilli i Evropës – janë një kërkesë minimale, me kantone individuale të lira për të futur kritere më të rrepta.

(E njëjta gjë vlen edhe për të gjitha ligjet federale: kantonet mund të miratojnë rregullore më të ashpra se ato kombëtare, por nuk mund të futin rregulla më të buta).

Deri më sot, tre kantone zvicerano-gjermane kërkojnë aftësi më të larta gjuhësore: Schwyz, Nidwalden dhe Thurgau kërkojnë të gjitha nivelin B1 të shkruar dhe B2 të folur.

Asnjë nga këto tre kantone nuk e njeh nivelin më të ulët A2 për aftësitë me shkrim që përcaktohen nga SEM.

Për më tepër, dy kantone të tjera njoftuan se duan të ashpërsojnë gjithashtu kriteret e tyre gjuhësore, shkruan thelocal, transmeton albinfo.ch.

Aargau, ku kërkesat e natyralizimit janë tashmë më të rrepta se gjetkë në Zvicër, tani dëshiron të ketë rregulla më të ashpra për gjuhën, duke i ngritur ato edhe në një nivel B2.

Edhe në Zug, qeveria kantonale i është përgjigjur pozitivisht një mocioni të SVP-së që kërkon një aftësi më të mirë gjuhësore për të marrë shtetësinë zvicerane: B2 për gjuhën e folur dhe B1 për gjuhën e shkruar gjermane.

Vetëm natyralizimi

Këto kërkesa më të ashpra kanë të bëjnë vetëm me shtetësinë, jo me lejet e punës.

Megjithatë, këto kritere të ‘integrimit gjuhësor’ nuk zbatohen në mënyrë të barabartë ose të vazhdueshme për të gjithë shtetasit e huaj.

Për shembull, grupi më i madh i përjashtuar nga kërkesa e gjuhës – të paktën për lejen B – janë shtetasit e Bashkimit Evropian dhe EFTA-s (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni) – domethënë, të gjithë të huajt e mbuluar nga Marrëveshja për Lëvizjen e Lirë të Njerëzve.

Është e vërtetë që njerëzit nga Gjermania, Franca, Italia, Austria dhe Lihtenshtajni tashmë flasin një gjuhë kombëtare, por qytetarët e shteteve të tjera të BE-së/EFTA-s nuk e flasin, gjë që nuk i pengon ata të marrin një leje B. (Megjithatë, nëse vendosin të aplikojnë për lejen C dhe, më vonë, për shtetësinë Seiss, kërkesa e aftësisë gjuhësore do të hyjë në fuqi).

Por, në raste të caktuara, rregulli i gjuhës hiqet edhe për shtetasit e vendeve të treta.

Siç raportohet nga mediat zvicerane, “bankierët amerikanë dhe britanikë, të cilët i nënshtrohen kuotave për shtetasit e vendeve të treta, shpesh marrin trajtim më të butë. Për këta profesionistë, një njohuri e mirë e anglishtes është e mjaftueshme. Ekspertët e IT-së, konsulentët, studiuesit dhe specialistët e kriptomonedhave gjithashtu përfitojnë nga i njëjti sistem.”

---