Rritje e çmimeve, edhe në Zvicër

Në fund të tetorit 2021, inflacioni vjetor në Zvicër arriti në 1.2% pasi u rrit me 0.3% gjatë muajit, sipas Zyrës Federale të Statistikave. Kjo është norma më e lartë vjetore që ka qenë që nga gushti 2018, kur arriti në 1.2%

Rritjet e çmimeve, duke goditur më së shumti xhepat e qytetarëve gjatë 12 muajve të fundit, përfshijnë qiranë (+1.4%), ngrohjen (+12.0%) dhe transportin (+7.3%). Rritja e çmimeve të karburanteve qëndron pas rritjes së kostove të ngrohjes dhe transportit. Nga ana tjetër, çmimet e ushqimeve kanë shënuar rënie (-2,0%), përcjell albinfo.ch. 

Vitet e fundit në Zvicër çmimet kanë rënë më shumë se sa janë rritur. Që nga fundi i vitit 2010, inflacioni kumulativ në Zvicër ka qenë -0.3%. Gjatë kësaj periudhe, çmimet kanë rënë në më shumë muaj sesa janë rritur. Megjithatë, inflacioni është rritur në 8 ose 10 muaj që nga fundi i vitit 2020, duke u shtuar në rritjen kumulative prej 1.6% midis fundit të dhjetorit 2020 dhe fundit të tetorit 2021. 

Sigurimi i stabilitetit të çmimeve në Zvicër është detyrë e Bankës Kombëtare të Zvicrës (SNB). Një normë vjetore e inflacionit prej 1.2% mbetet brenda përkufizimit të SNB-së për stabilitetin e çmimeve, të cilin e përcakton si një rritje në indeksin zviceran të çmimeve të konsumit (CPI) prej më pak se 2% në vit. Në shtator 2021, SNB tha se po ruan politikën e saj monetare ekspansioniste me synimin për të siguruar stabilitetin e çmimeve dhe për të ofruar mbështetje të vazhdueshme për ekonominë zvicerane në rimëkëmbjen e saj nga ndikimi i pandemisë së koronavirusit, shkruajnë mediat zvicerane, përcjell tutje albinfo.ch. 

Në të njëjtin njoftim, banka tha se po mban normën e politikës SNB dhe interesin për depozitat pa afat në SNB në -0.75%, dhe mbetet e gatshme të ndërhyjë në tregun valutor sipas nevojës, në mënyrë që të kundërshtojë presionin në rritje mbi frangun zviceran, për të cilën thuhet se mbetet shumë e vlerësuar. 

Aktualisht, SNB duket të jetë më e shqetësuar nga vlera e lartë e frangut zviceran sesa nga inflacioni. 

Në shtator 2021, SNB nuk parashikonte inflacion të lartë afatshkurtër. Parashikimet e tij për inflacionin ishin 0,5% për vitin 2021, 0,7% për vitin 2022 dhe 0,6% për vitin 2023. Dy muajt e fundit të 2021 do të duhej të sillnin deflacion çmimi prej 0,7% për të arritur parashikimin e SNB-së prej 0,5% inflacion për vitin 2021. 

Ndërsa punëtorët fitojnë më shumë, ata shpenzojnë më shumë, gjë që rrit inflacionin, i cili nga ana tjetër çon ndaj kërkesave për rritje të mëtejshme të pagave. Dhe cikli përsëritet. Rreziku që kjo të ndodhë është më i lartë kur pagat indeksohen me inflacionin ose kur punëtorët janë në një pozicion dominues negociues. 

Disa punëtorë në Zvicër kanë filluar të kërkojnë paga më të larta. Fundjavën e kaluar më shumë se 12,500 njerëz dolën në rrugët e Gjenevës, Bernës, Cyrihut, Olten dhe Bellinzona, raportoi RTS. Protestat u thirrën nga sindikatat Unia dhe Syna. Gjithashtu, punonjësit e kujdesit shëndetësor kanë organizuar një referendum më 28 nëntor 2021 me qëllim përmirësimin e kushteve të tyre të punës që mund të çojnë në paga më të larta në këtë sektor. 

Inflacioni më i lartë gjithashtu mund të çojë në norma më të larta interesi, veçanërisht për kreditë me norma interesi fikse afatgjata. Kjo ka filluar të shfaqet në rritjen e normave të hipotekave zvicerane, veçanërisht në hipotekat me normë fikse afatgjatë. Gjatë 12 muajve deri në fund të tetorit 2021, normat mesatare 10-vjeçare të hipotekës fikse në Zvicër u rritën nga 1.04% në 1.26%. Megjithatë, rritja e normave me norma fikse afatshkurtëra ka qenë më e vogël. Normat fikse 5-vjeçare u zhvendosën nga 0,91% në 0,97% dhe normat 1-vjeçare nga 0,86% në 0,87% gjatë të njëjtës periudhë 12 mujore – normat nga Comparis. 

---