Shumica e kantoneve zvicerane presin deficite buxhetore në vitin 2026

Shumica e kantoneve presin një deficit në buxhetet e tyre për vitin 2026. Në disa kantone, programet e kursimit ose janë tashmë në proces ose janë planifikuar. Në të tjera, parashikohen ulje të taksave.

“Pjesët më të mëdha të shpenzimeve kantonale janë për arsim, çështje sociale dhe shëndetësi”, tha Ernst Stocker, president i Konferencës së Drejtorëve të Financave Kantonale, për agjencinë e lajmeve Keystone-SDA të premten. Në kantone të ndryshme, shpenzimet janë rritur më shpejt se të ardhurat.

Ky trend konfirmohet në buxhetet e vitit 2026, shtoi Stocker. Në disa kantone, ekziston gjithashtu një nevojë e lartë për investime. Nga ana e të ardhurave, disa kantone presin një ngadalësim të rritjes ekonomike pas disa vitesh kushtesh të favorshme ekonomike.

Zug dhe Berna planifikojnë ulje të taksave

Kantoni Zug pret suficitin më të lartë të të ardhurave (370 milionë CHF), megjithëse shpenzimet pritet të rriten me mbi 300 milionë CHF. Kantoni planifikon të ulë normën e taksave nga 82% në 78%, gjë që do t’i kushtonte rreth 25 milionë CHF.

Kantoni i Bernës po shqyrton gjithashtu një ulje të taksave. Ai planifikon të ulë taksat me rreth 440 milionë CHF deri në vitin 2029.

Në të kundërt, kantoni Appenzell Outer Rhodes po planifikon një rritje të taksave. Ndër të tjera, shpenzimet më të larta për financimin e spitaleve dhe përfitimet plotësuese po rëndojnë buxhetin, i cili pret një deficit prej 13.2 milionë CHF për vitin 2026, shkruan swissinfo. Për të stabilizuar më tej buxhetin e shtetit dhe për të frenuar borxhin, qeveria po propozon një rregullim të normës së taksave. Këshilli kantonal do të vendosë për këtë, transmeton albinfo.ch.

Masat shtrënguese në Zvicrën perëndimore

Buxheti për kantonin e Gjenevës është në të kuqe me një deficit prej 409.4 milionë CHF. Ndër masat e propozuara për të frenuar rritjen e kostove është pezullimi i anuitetit (pagesë e rregullt) për nëpunësit civilë.

Masat e kursimit janë përfshirë tashmë në buxhetin e kantonit Vaud. Por ai pret një deficit prej 331 milionë CHF në vitin e ardhshëm. Më të prekurit nga uljet janë punonjësit shtetërorë dhe sektorët e shëndetësisë dhe socialë.

Fribourgu pa buxhet

Qeveria e Fribourgut tërhoqi propozimin e saj për buxhetin të mërkurën. Prandaj, kantoni do ta fillojë vitin 2026 pa një buxhet të miratuar nga parlamenti. Partia Socialdemokrate e krahut të majtë dhe shoqatat e stafit kishin nisur një referendum kundër programit të ristrukturimit të qeverisë. Sipas qeverisë, njoftimi i referendumit do ta bëjë propozimin e saj për buxhetin për vitin 2026 të pavlefshëm.

Nëse referendumi miratohet, qytetarët do të votojnë më 26 prill 2026. Qeveria kantonale e Fribourgut dëshiron të kursejë 405 milionë CHF gjatë viteve të ardhshme me programin e saj të kursimit. Në fund të shtatorit dhe fillim të tetorit, 3,000 dhe 4,000 njerëz morën pjesë përkatësisht në protesta në Fribourg kundër shkurtimeve në shërbimet publike për shkak të programit të kursimit.

Ndërkohë, Neuchâtel raportoi një fitim prej 14.6 milionë CHF pasi tërhoqi fonde nga rezervat e saj. Në të njëjtën kohë, qeveria vendosi të mbështesë kompanitë me pothuajse 8 milionë CHF. Kjo do të kompensohet nga një tërheqje nga rezerva ekonomike. Kjo duhet të votohet së bashku me buxhetin.
Parlamentet duhet të konfirmojnë buxhetet

Dy kantonet me tepricat më të larta të të ardhurave kanë gjithashtu rritjet më të mëdha të planifikuara të buxhetit. Kantoni Zug e rriti buxhetin e tij me 144 milionë CHF krahasuar me vitin e kaluar dhe ai i kantonit të Bernës u rrit me 119 milionë CHF.

Nga ana tjetër, kantoni i Gjenevës pa që buxheti i tij të binte në 413.7 milionë CHF. Kantoni i Cyrihut po bie gjithashtu më thellë në të kuqe. Buxheti i tij i vitit 2026 tregon një deficit prej 139 milionë CHF. Gjatë vitit të kaluar, deficiti arriti në 102 milionë CHF.

Buxhetet e miratuara nga qeveritë kantonale nuk janë hapat e fundit në proces. “Ato miratohen përfundimisht vetëm nga parlamentet kantonale, zakonisht në nëntor ose dhjetor”, tha Stocker.

---