Çfarë do të ndryshoj në Zvicër gjatë nëntorit 2025?

Muaji nëntor në Zvicër sjell një sërë ndryshimesh, afatesh të rëndësishme dhe ngjarjesh me rëndësi kombëtare. Nga festa fetare dhe fushata shëndetësore, deri te votimet federale dhe ndryshimet në sigurimin shëndetësor – më poshtë gjeni gjithçka që duhet të dini për këtë muaj, përcjell albinfo.ch.

1 Nëntor – Dita e të Gjithë Shenjtorëve

Dita e të Gjithë Shenjtorëve është një festë fetare që përkujton të gjithë shenjtorët dhe martirët e krishterë. Kjo është një ditë pushimi në shumicën e kantoneve zvicerane, përveç këtyre 11 kantoneve: Aargau, Basel-Landschaft, Basel-Stadt, Bern, Gjenevë, Graubünden, Neuchâtel, Schaffhausen, Thurgau, Vaud dhe Cyrih.

Gjatë gjithë muajit: “Muaji Pa Duhan”

Nëntori është shpallur “Muaji Pa Duhan” në Zvicër – një fushatë kombëtare online e mbështetur nga Fondi për Parandalimin e Duhanit. Qëllimi është të ndihmojë personat që duan të heqin dorë nga duhani, përmes këshillimit dhe mbështetjes.

Rreth 27% e popullsisë në Zvicër janë duhanpirës, duke rrezikuar probleme serioze shëndetësore si sëmundjet e zemrës dhe të frymëmarrjes. Nëntori është një mundësi ideale për ta lënë këtë zakon një herë e përgjithmonë.

6 – 9 Nëntor: Sesioni Rinor në Parlament, Bernë

Çdo vit, të rinjtë nga gjithë Zvicra mblidhen në Bernë për Sesionin Rinor të Parlamentit Federal. Ata marrin rolin e deputetëve dhe diskutojnë çështje që i shqetësojnë, duke formuluar kërkesa politike.

Këtë vit, për herë të parë, përveç temave të zakonshme si lëvizja e lirë, barazia dhe neutraliteti, në agjendë është edhe debati për eutanazinë.

Ngjarja organizohet nga Shoqata Zvicerane e Rinisë (SAJV), me mbështetjen e disa institucioneve federale si Zyra Federale për Sigurinë Kibernetike dhe Sekretariati Shtetëror për Migracionin.

10 – 15 Nëntor: Java Kombëtare e Vaksinimit

Java Kombëtare e Vaksinimit zëvendëson Ditën Kombëtare të Vaksinimit kundër Gripit. Gjatë kësaj jave, qytetarët mund të marrin këshilla dhe vaksina kundër gripit sezonal, COVID-19 dhe në disa raste, edhe kundër virusit respirator RSV.

Kjo iniciativë realizohet nga Kolegji i Mjekësisë Familjare në bashkëpunim me Federatën e Mjekëve Zviceranë (FMH), Shoqatën e Farmacistëve (pharmaSuisse) dhe Zyrën Federale për Shëndet Publik.

30 Nëntor: Referendumet Federale

Në fund të muajit, qytetarët zviceranë do të votojnë për dy iniciativa me ndikim të madh:

a) “Iniciativa për të Ardhmen” – Tatimi mbi Trashëgiminë për Super të Pasurit

Kjo iniciativë, propozuar nga Rinia Socialiste, kërkon të vendosë një taksë prej 50% mbi trashëgiminë për personat me pasuri mbi 50 milionë franga. Të ardhurat nga kjo taksë do të përdoren për projekte mjedisore dhe ndryshime klimatike.

Qeveria federale kundërshton këtë masë, duke paralajmëruar për largimin e personave të pasur nga Zvicra dhe humbje të ardhurash prej miliarda frangash çdo vit.

b) “Iniciativa për Detyrimin Qytetar”

Propozimi kërkon që detyrimi për shërbim ushtarak ose civil të zgjerohet edhe për gratë, dhe të përfshijë forma të tjera shërbimi në dobi të komunitetit ose mjedisit. Ata që nuk kryejnë shërbim, do të paguajnë taksë, siç ndodh aktualisht.

Qeveria i bën thirrje qytetarëve të votojnë kundër, duke argumentuar se kjo iniciativë do të sjellë kosto të larta dhe do të rëndojë ekonominë.

30 Nëntor: Afati për Ndryshim të Sigurimit Shëndetësor

Të gjithë të siguruarit me sigurimin bazë shëndetësor (KVG/LaMal) kanë afat deri më 30 nëntor për të ndryshuar kompaninë e sigurimit për vitin 2026.

Me rritjen mesatare të primit prej 4.4% për vitin e ardhshëm (edhe më e lartë në disa kantone), shumë qytetarë po mendojnë të kalojnë te një ofrues më ekonomik. Për të realizuar ndryshimin, duhet:

Të gjeni një sigurues të ri përpara se të anuloni sigurimin aktual.

Të mos keni pagesa të prapambetura.

Të dorëzoni provën e kontratës së re te siguruesi aktual në kohë.

Nëntori është një muaj i mbushur me ngjarje dhe vendime të rëndësishme në Zvicër. Qytetarët kanë mundësi të ndikojnë në të ardhmen politike dhe shëndetësore të vendit.

---