Zvogëlohet hendeku i pagave midis burrave dhe grave në Zvicër

Pagat nominale në Zvicër janë rritur vitet e fundit, hendeku midis burrave dhe grave është zvogëluar dhe përqindja e pagave të ulëta ka mbetur e qëndrueshme, sipas një studimi

Në vitin 2022 paga mesatare për një punë me kohë të plotë në sektorin privat dhe publik ishte 6,788 CHF (7,630 dollarë) bruto në muaj (gjysma e punonjësve fituan më shumë, gjysma fituan më pak). Kjo është sipas rezultateve të Anketës Zvicerane të Strukturës së Pagave të kryer nga Enti Federal i Statistikave (FSO), të publikuar të martën, raporton Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Anketa zbuloi se një në dhjetë punonjës merrte një pagë bruto më pak se 4,487 CHF. 10% më e lartë e fituesve fituan më shumë se 12,178 CHF. Sipas FSO, midis 2008 dhe 2022, pagat e ulëta dhe të larta u rritën më shumë se pagat e klasës së mesme. Hendeku i pagave midis të pasurve dhe të varfërve ka mbetur kryesisht i pandryshuar. Pjesa e vendeve të punës me paga të ulëta në ekonominë e përgjithshme mbeti gjithashtu e qëndrueshme krahasuar me anketat e mëparshme.

Hendeku gjinor i pagave

Ndërkohë, diferenca në pagën mesatare midis burrave dhe grave ka vijuar të ulet. Në vitin 2022, gratë fituan 6,397 CHF bruto në muaj, burrat 7,066 CHF. Prandaj, hendeku ishte 9.5%. Kjo është dy pikë përqindje më pak se katër vjet më parë.

Sa më i lartë të jetë niveli hierarkik i punës, aq më i madh është hendeku i pagave gjinore. Në vitin 2022, gratë në punë me nivel të lartë përgjegjësie fituan 9,565 CHF bruto në muaj, ndërsa burrat në të njëjtin nivel morën 11,212 CHF, që korrespondon me një diferencë prej 14,7%. Sipas FSO-së, edhe kjo shifër ka shënuar rënie.

Anketa e strukturës së pagave është një anketë me shkrim që kryhet çdo dy vjet që nga viti 1994 në mesin e kompanive në Zvicër. Më shumë se 35,000 kompani me rreth 2.3 milionë punonjës morën pjesë në sondazhin e fundit. Ai shërben si referencë për negociatat e pagave ndërmjet partnerëve socialë, për shembull.

Situatë jashtëzakonisht e qëndrueshme

Roland Müller, drejtor i Shoqatës së Punëdhënësve të Zvicrës, foli për “gjetje të këndshme” dhe theksoi “situatën jashtëzakonisht të qëndrueshme të pagave në Zvicër”. Duke pasur parasysh krizat e shumta gjatë periudhës së anketimit, kjo “nuk ishte e dhënë”. Të gjitha tendencat po tregonin në drejtimin e duhur.

Sipas Müller-it, “vështirë se kishte vend për manovrim” për rritje të mëtejshme të pagave. Fitimet e kompanisë kanë qenë në rënie vitet e fundit. Fakti që përqindja e vendeve të punës me paga të ulëta ka mbetur e qëndrueshme në këtë mjedis të vështirë ekonomik është mbresëlënës.

Zvogëlimi i hendekut të pagave midis burrave dhe grave është gjithashtu i këndshëm, tha Müller. Hendeku i mbetur mund të shpjegohet në një masë të konsiderueshme nga faktorë të objektivizueshëm, tha ai. Për shembull, gratë marrin më shumë kohë jashtë punës pas lindjes së një fëmije sesa burrat. “Ta përshkruhet kjo si diskriminuese është statistikisht e papranueshme”. Megjithatë, nuk ka asnjë mënyrë rreth një ekuilibri më të mirë punë-jetë, tha ai.

Daniel Lampart, kryeekonomist në Federatën Zvicerane të Sindikatave, ishte më pak i kënaqur. “Pavarësisht situatës së mirë ekonomike, ne duhet të kuptojmë se një dekadë e humbur po afron për pagat reale”, tha ai. Pagat më të larta “janë ngrënë” nga inflacioni, tha ai.

Lampart kritikoi ashpër punëdhënësit: ndërsa kompensimi i inflacionit dikur ishte një çështje e natyrshme, negociatat për pagat tani po zhvillohen me ashpërsi të paparë, tha ai. Punëdhënësit nuk e dinin më se çdo pagë duhet të jetë pak a shumë e mjaftueshme për të jetuar. “Gjithnjë e më shumë familje po luftojnë për të përballuar jetesën”, tha ai.

Sipas tij, ekziston një nevojë urgjente për “paga minimale të mira”, për shembull, për njerëzit që punojnë në çerdhe ose në kujdes afatgjatë. Pagat e praktikantëve gjithashtu duhet të rriten. Nëse marrëveshjet kolektive të punës nuk mund të arrihen, pagat minimale kantonale duhet të zbatohen.

Punëdhënësit kanë një pikëpamje tjetër: thirrjet në rritje për paga minimale kantonale janë krejtësisht të pabaza, tha Müller. Nuk u takon ligjvënësve të ndjekin politikën sociale nëpërmjet pagave minimale, tha ai.

---