Stuhitë më të rënda në tri dekadat e fundit në Zvicër

Zvicra u godit nga nja stuhi e ashpër të hënën në mesditë. Sipas meteorologëve, kjo vjen rregullisht, sidomos në verë.

“Kur një stuhi përshkon një zonë me densitet të lartë popullsie dhe kemi vinça apo ndërtesa, cenueshmëria është shumë e lartë”, tha meteorologu Lionel Fontanaz, shkruan RTS.

Por cilat janë stuhitë që lanë të vdekur e shkaktuan dëme të shumta në Zvicër?

Vera e vitit 1987

Kantonet Graubünden, Uri, Ticino dhe Valais u prekën nga përmbytje të rënda. Tetë persona humbën jetën dhe më 19 korrik, komuna e Poschiavo, në Graubünden, ishte veçanërisht e shkatërruar.

Më 25 gusht, fusha e Reuss u gjend nën ujë dhe boshti Gotthard u paralizua. Dëmi arriti në 1.3 miliardë franga, përcjell albinfo.ch.

Shtator 1993

Nga 22 deri më 25 shtator 1993, shiu i madh në Alpet Valais dhe në masivin Simplon në veçanti lanë të vdekur dy persona, pasi pati vërshime nga Saltine, në Brig. Dëmi arriti në 600 milionë franga.

Korrik 1994

Më 27 korrik 1994, kampi veror Falli-Hölli në Plasselb (FR) pësoi një rrëshqitje gjigante të shkaktuar nga shirat e dendur të pranverës dhe 36 shtëpi u shkatërruan. Nuk ka mbetur asgjë sot. Dëmi ishte 15 milionë franga, shkruan RTS.

Maj 1999

Më 12 maj 1999, reshjet e mëdha të shiut shkaktuan përmbytje përgjatë Aare, midis Thun dhe Bernë, në luginën Linth dhe në rajonin e Liqenit të Konstancës. Dëmi është afër 600 milionë franga.

Dhjetor 1999

Më 26 dhjetor 1999, stuhia Lothar arriti kulmin e saj në Zvicër me erëra që arrinin 249 km/h në majën e Jungfraujoch. Në rrafsh, erërat kishin arritur kulmin në 140 km/h.

Në Zvicër, Francë dhe Gjermani, stuhia shkaktoi dëme të mëdha, ndërtesat, ndërtimet dhe pyjet u prekën rëndë. Stuhia shkaktoi vdekjen e 80 personave, duke përfshirë 29 në Zvicër (14 gjatë fatkeqësisë dhe 15 gjatë punës së pastrimit të pyjeve), si dhe dëme që arrijnë në afërsisht 1.78 miliardë franga, përcjell albinfo.ch.

Tetor 2000

Më 14 tetor 2000, 13 persona humbën jetën në Gondo (VS) pas një rrëshqitjeje të shkaktuar nga shirat shumë të dendur. Tre persona humbën jetën në pjesë të tjera të qytetit. Dëmi i kalon qartë 600 milionë franga. Në Ticino, Locarno ishte nën ujë pas rritjes së ujërave të liqenit Maggiore.

Nëntor 2002

Në nëntor 2002, rrëshqitje dheu dhe përmbytje ndodhën në të gjithë vendin për shkak të shirave të dendur. Disa persona u lënduan nga një rrëshqitje dheu në Schlans (GR).

Linjat hekurudhore Simplon dhe Gotthard ishin mbyllur. Pasditen e 14 nëntorit dhe natën e 15 nëntorit 2002, një përmbytje rrënoi fshatin Lully, në kantonin Vaud, duke shkaktuar dëme shumë të konsiderueshme. Dhe njëqind njerëz duhej të evakuoheshin për shkak të rritjes së ujërave të Aire, lumit që përshkon lokalitetin, shkruan RTS.

Qershor 2004

Më 3 qershor, Aare vërshon në disa vende midis Thun dhe Bernë. Rrethi Matte në Bernë ishte i rrethuar. Në Obwalden, liqeni Sarnen vërshon dhe përmbyt stacionin Sachseln. Një djalë dhjetë vjeçar vdes në një përrua të furishëm në Wasen (BE).

Korrik dhe gusht 2005

Shirat e dendur shkaktuan dëme të mëdha në infrastrukturën rrugore dhe hekurudhore në Alpe. Shtatë persona vdiqën. Disa zona të qyteteve të Bernës, Lucernit, Sarnen dhe Engelberg (OW) ishin nën ujë.

Në mesin e korrikut, brigjet e liqenit të Gjenevës u përfshinë nga një stuhi e dhunshme duke shkaktuar dëme të konsiderueshme përgjatë gjithë bregdetit nga Gjeneva në St-Gingolph.

Pemë të prera, makina dhe çati të shkatërruara, hardhi të copëtuara nga breshëri, përmbytje, shkalla materiale është e rëndë por këto stuhi me intensitet të rrallë nuk shkaktuan viktima. Kostoja totale e dëmit të shkaktuar nga moti i keq në verën e vitit 2005: 3 miliardë franga, përcjell albinfo.ch.

Vera 2007

Breshëri shkakton dëme të mëdha në Zvicër. Më 8 qershor, tre persona vdiqën nga përmbytjet në Huttëil dhe Eriswil (BE).

Korrik 2009

Më 17 korrik, stuhitë e dhunshme dhe erërat e stuhishme shkaktuan dëme në disa rajone, duke përfshirë Ticino, dhe ndërprenë rëndë trafikun. Në Grafenort (NW), dy fëmijë u mbyten në një përrua.

Tetor 2011

Më 10 tetor, reshjet intensive dhe shkrirja e borës shkaktuan vërshimin e përrenjve dhe lumenjve në Bernese Oberland, Valais dhe Zvicrën qendrore. Disa lugina, si Lötschental dhe Kandertal, pësuan dëme shumë të konsiderueshme.

Qershor 2013

Më 20 qershor, një stuhi godet Festivalin Federal të Gjimnastikës në Biel. Rreth 90 persona u lënduan. Por një burrë i goditur nga stuhia dorëzohet një vit e gjysmë pas faktit.

Korrik 2014

Më 24 korrik, një pjesë e Emmental ra viktimë e përmbytjeve jashtëzakonisht të rralla për sa i përket intensitetit të tyre, të tilla si Zvicra përjeton vetëm një në çdo 350 vjet, sipas meteorologëve. Rajoni i Schangnau është më i prekuri, por edhe zona të tjera të vendit, shkruan RTS.

Nëntor 2015

Më 5 nëntor, gjashtë persona vdiqën nga moti i keq në Zvicër, pesë prej tyre pas rrëshqitjeve të dheut në Graubünden dhe Ticino.

Qershor 2019

Më 21 qershor, një stuhi goditi rajonin e Val-de-Ruz. Seyon, i cili përshkon Villiers dhe Dombresson, vërshon dhe merr gjithçka në rrugën e tij.

Uji u ngrit më shumë se një metër në rrugët e fshatrave. Dhjetëra automjete ishin përfshirë nga masat e ujit. Një person ndërroi jetë nga plagët e marra disa ditë më vonë dhe tre të tjerë u plagosën.

Vera 2021

Breshëri dhe moti i keq shkaktojnë 450 milionë franga dëme në Zvicër gjatë periudhës së verës, një rekord që nga viti 2007, sipas specialistëve. Më 22 qershor, fshati Cressier (NE) u shkatërrua dukshëm nga një stuhi e fuqishme. Dëmet e shkaktuara ishin të mëdha, por fatkeqësia nuk shkaktoi viktima.

Mars 2023

Një stuhi pranë Biel-it nxjerr nga shinat dy trena, duke plagosur pesëmbëdhjetë persona, njëri prej tyre rëndë.

Korrik 2023

Më 24 korrik, qyteti i La Chaux-de-Fonds (NE) u godit nga një stuhi e dhunshme në fund të mëngjesit. Shpërthimet e erës që kalonin 200 km/h fshinë pemë, çati dhe mobilje i hodhi në rrugë. Raporti tregon një të vdekur dhe rreth dyzet të plagosur, përcjell albinfo.ch.

---