Si e vërtetoni kërkesën e ‘karakterit të mirë moral’ për shtetësinë zvicerane?

Të huajt duhet të kalojnë nëpër shumë rrathë për të provuar se janë të denjë për një pasaportë zvicerane. Shumica e kritereve janë të drejtpërdrejta, ndërsa të tjerët kërkojnë disa gjykime subjektive dhe ndryshojnë ndërmjet kantoneve.

Kushtet për natyralizim në Zvicër përfshijnë kërkesat për qëndrim, njohjen e gjuhës dhe integrimin kulturor, shkruan The Local.

Një kusht tjetër është të kesh një “karakter të mirë moral”, i cili përkufizohet në nivel federal si “përputhje me ligjin zviceran dhe mosparaqitje e rrezikut për sigurinë e Zvicrës”.

Meqenëse kantonet individuale kanë të drejtën të rregullojnë rregullat federale (duke i bërë ato më të rrepta, jo më të lehta), kjo premisë bazë është paksa e ndryshme nga një rajon në tjetrin, megjithëse nuk largohet shumë nga udhëzimet e përgjithshme, përcjell albinfo.ch.

Këto janë rregullat, sipas Qendrës Kombëtare të Kompetencës në Kërkim – Migration Mobility Nexus (NCCR).

Çfarë saktësisht kërkohet ‘karakteri moral’ për shtetësinë zvicerane?

Një numër kantonesh, përfshirë Cyrihun, nuk kanë kërkesa të veçanta në këtë kategori, ndërsa të tjerët kanë.

Për shembull, në Basel, aplikantët nuk duhet të kenë “precedentë penalë; një dënim me kusht duhet të ketë përfunduar të paktën gjashtë muaj përpara aplikimit”, shkruan The Local.

Ndërkohë, Gjeneva thotë se “asnjë vepër e rëndë” nuk duhet të jetë kryer në të kaluarën.

Kjo mund të ketë qenë arsyeja pse një shtetasi francez, i cili ka jetuar në kanton për 40 vjet, iu mohua shtetësia zvicerane, ai kishte një shkelje të shpejtësisë.

Shumica e kërkesave të kantoneve të tjera përqendrohen në mungesën e të dhënave ose aktivitetit kriminal, në të kaluarën ose të tashmen, me përjashtim të Zugut.

Përkufizimi i atij kantoni të veçantë për një karakter të mirë moral dhe për rrjedhojë, kusht për natyralizim është… “Nuk ka çështje personale”.

Nuk specifikohet se cilat ‘çështje’ e përjashtojnë shtetësinë, por në bazë të kësaj deklarate, me siguri shumë pak persona kanë të drejtë për natyralizim në Zug, përcjell albinfo.ch.

Ndërsa kërkesa të tilla si mungesa e të dhënave kriminale ose kërcënimet kundër Zvicrës janë të lehta për t’u provuar.

Pra, në Zug, karakteri i mirë moral është një cilësi e paqartë dhe kryesisht subjektive.

“Mungesa e konfliktit social”

Një mënyrë tjetër për të vlerësuar aftësinë e një të huaji për t’u bërë zviceran është nga niveli i tyre i integrimit.

Sekretariati Shtetëror për Migracionin e përkufizon integrimin si “pjesëmarrje në jetën ekonomike, sociale dhe kulturore të shoqërisë”, megjithëse në praktikë përfshihet shumë më tepër në këtë proces.

Edhe këtu, kantonet ofrojnë pikëpamjet e tyre për atë se çfarë do të thotë integrim në terrenin e tyre.

Në Basel, Lucerne dhe Jura, është “reputacion i mirë”. Megjithatë, të tre kantonet nuk japin detaje nëse reputacioni i një personi duhet të përcaktohet nga punëdhënësi i tij, fqinjët e zhurmshëm ose fjala në rrugë, shkruan The Local.

Në Friburg, integrimi merret si “sjellje e mirë dhe mungesë konflikti shoqëror”.

Schaffhausen është edhe më i paqartë në kërkesën e tij që një kandidat për natyralizim duhet të ketë një “jetë të rregullt personale”.

Vendi i Bazelit, nga ana tjetër, kërkon “kontakte të rregullta me qytetarët zviceranë” si dëshmi se dikush është i integruar.

Ndoshta kushti më nxitës është vendosur nga Ticino: “Ndalimi për të detyruar vajzat, adoleshentët dhe gratë në gjymtim gjenital”, përcjell albinfo.ch.

Vendimet arbitrare

Pavarësisht nëse bëhet fjalë për karakterin moral apo integrimin, rregullat e shkruara janë një gjë dhe ajo që ndodh në praktikë, krejt tjetër.

Për shembull, komisionet lokale të natyralizimit kanë qenë të njohur për të ndaluar të huajt e kualifikuar nga marrja e shtetësisë për arsye subjektive.

Ata përfshinin njerëz që ankoheshin për kambanat në qafën e lopës; nuk e dinin se çfarë kafshësh jetonin në kopshtin zoologjik të tyre lokal; dhe nuk mund të shpjegonte origjinën e pjatës së djathit raclette.

Në secilin prej këtyre rasteve, komisionet me sa duket vendosën se kandidatët nuk shfaqnin karakter moral që meritonte natyralizim, përcjell albinfo.ch.

---