Shqiptarët janë kudo dhe po ashtu edhe sukseset e tyre në botë po shihen çdo ditë. Një sukses të madh e ka arritur edhe shkencëtari Edor Kabashi. Ai ka marrë çmimin “ENCALS Young Investigators Award” apo Çmimi ENCALS për Hulumtuesit e Rinj për vitin 2015.
38-vjeçari nga Durrësi u nderua si shkencëtari më i mirë i grupmoshës nën 40 vjeç falë punës shkencore të tij në fushën e gjenetikës, në specializimin e ngushtë të sëmundjes së ALS-së -Skleroza Amiotrofike Laterale.
Ky çmim iu nda në Dublin nga Amar Al Chalabi, një nga neurologët më të mirë në botë.
“Çmimi ENCALS për Hulumtuesit e Rinj ka për qëllim identifikimin e shkencëtarëve më të aftë dhe më të zgjuar dhe jepet për kërkime në çështje të pazgjidhura në lidhje me sëmundjen ALS”, shkruhet ndër të tjera në motivimin e çmimit për dr. Kabashin.
Por, kush është Edor Kabashi?
Ai vjen nga Shqipëria, shkollën fillore dhe të mesme e ka përfunduar në Durrës, ndërsa ishte viti 1995 kur së bashku me familjen e tij emigruan në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, shkruan shqiperia.com.
Që do të arrijë sukses u pa shumë herët.
Ai mori çmimin e Presidentit Bill Clinton si një nga studentët më të mirë të Amerikës.
Studioi për biologji dhe psikologji në Mount Saint Mary’s College në Emmitsburg, Maryland, SHBA.
Më vonë studimet i vazhdoi në Francë e më pas në Montreal në Kanadë ku diplomoi në biologji në vitin 2000. Në këtë vend Edori në vitin 2006 mori gradën doktor në neurologji dhe neurokirurgji.
Në vitet 2008 dhe 2011 fitoi çmimin “Brain Star” nga Instituti i Kërkimeve në Fushën e Shëndetit Mendor, në Kanadë.
Prej vitit 2011, ai drejton grupin kërkimor në departamentin e sëmundjeve neuro-degjenerative, në Institutin e Neuro-shkencës në Paris, Francë.
E për sukseset e tij në fushën e shkencës duket që do të dëgjojmë edhe më vonë.
Archives
Avokati shqiptar që lufton rrëmbimin ndërkombëtar të fëmijëve
Fëmija është i shenjtë. Të drejtat e fëmijëve janë të mbrojtura me shumë ligje, rezoluta, rregullore si dhe me Konventën e Hagës, të aprovuar më 29 maj 1993 dhe të nënshkruar edhe nga shteti i Zvicrës.
Kur ne si mërgimtarë në Kosovë i shohim fëmijët duke punuar rrugës, duke shitur cigare apo duke tentuar t’ua lajnë xhamat veturave, kjo dukuri na vret në shpirt, sepse mbrojtja e të drejtave të fëmijës në një shtet e pasqyron gjendjën reale të këtij shteti, thotë në një intervistë për albinfo.ch Miftar Zymberi, avokat për fëmijë në Cyrih.
Kush është Miftar Zymberi?
Jam nga Ferizaj, baba i një vazje 4 vjeçare, jurist / mediator dhe avokat i fëmijëve. Punoj që nga tetori i vitit të kaluar si i pavarur në këtë fushë, në një zyrë në Winterthur. Studimet e juridikut i kam mbaruar në Universitetin e Prishtinës dhe jetoj që nga viti 2004 në Zvicër. Në Bernë kam bërë Master kurse studimet e avancuara për avokati të fëmijëve i kam mbaruar në Gjermani pranë Institutit Amerikano-Gjerman që quhet „Akademia Evangjeliste gjermane“. Kam mbaruar edhe 2 shkollime shtesë, njërin për ndërmjetësime jashtëgjyqësore familijare dhe tjetrin për ndërmjetësim jashtëgjyqësor në rrëmbimin ndërkombëtar të fëmijëve.
Me çfarë merret zyra juaj, çfarë u ofroni Ju klientëve, z. Zymberi?
Unë jam jurist, pra merrem me këshilla dhe punë juridike, me avokati të fëmijëve dhe jam ndërmjetësues jashtëgjyqësor si dhe ndërmjetësues në rastet e dukurisë që quhet rrëmbimi ndërkombëtar i fëmijëve. Po ashtu jam anëtar i ndermjetësuesve në rastet e rrëmbimit ndërkombëtar të femijëve, me seli ne Berlin të Gjermanisë.
Çfarë do të te thotë të jesh „avokat i fëmijëve“ në Zvicër?
Po ua shpjegoj këtë me një shembull: në rast të divorcit të prindërve, fëmija gjendet në mes të këtyre dyve dhe ka një status të palakmueshëm në procedurë kur këta luftojnë për fitimin e kujdestarisë mbi të. Në këtë rast, gjykatësit e zgjedhin një avokat i cili do t`i mbrojë interesat e fëmijës. Avokati, pasi që e ka përcjellë një kohë gjendjen e fëmijës, me vëmendje dhe profesionalizëm, i jep një mendim- evaluim gjykatësit se te cili nga prindërit do të ishte më mirë për fëmijën që të vazhdojë jetesën në të ardhmën. Zakonisht gjykatësi vendos sipas mendimit të të gjeturave të avokatit të femijëve.
A është ky një profesion i ri apo ka ekzistuar gjithmonë ky lloj avoketësh?
Në Zvicër Avokatia e fëmijëve eshte diçka e re dhe ka fituar kuptim më të madh nga korriku i vitit 2013 ose nga momenti i ndryshimit të Kodit civil zviceran, sipas të cilit parashihet kujdestaria e dy prindërve mbi fëmijën. Para kësaj është njohur vetëm kujdestaria e njëanshme. Ky profesion është pak a shumë i ri në Zvicër dhe kërkon nje profesionalizim përmes një shkollimi shtesë nga ana e juristëve, në psikologjinë e femijës sepse puna është shumë e lidhur me njohjen e kësaj fushe. Ajo aplikohet duke biseduar dhe vëzhguar prindin, fëmijën, dhe personat tjerë të rëndësishëm që kanë të bëjë me jetën sociale të tyre.
Cfarë quhet rrëmbim ndërkombëtar i fëmijëve?
Rrëmbimi ndërkombetar i fëmijëve nuk duhet të kuptohet në aspektin e një rrëmbimi klasik (kidnapim apo rrëmbim i fëmijës nga një person i huaj). Në fakt, këtu kemi të bëjmë me prindërit e divorcuar, ku njëri prind e merr fëmijën dhe shkon jashtë vendit duke mos e kthyer atë sipas marrveshjes me prindin tjetër në vendbanimin e femijës. Për ta thjeshtësuar pak për lexuesit tanë, një shembull klasik: prindërit janë të divorcuar dhe fëmija është vënë nën kujdestarinë e nënës. Babai i fëmijës, në marrëveshje me nënën e fëmijës dëshiron që gjatë pushimeve verore ta kalojë vetëm me fëmijën pushimin në Kosovë. Mirëpo pas mbarimit të pushimit babai nuk e kthen fëmijën në Zvicër, por fillon ta mbajë në Kosovë dhe nëna reagon këtu duke e paraqitur rastin pranë autoriteteve përgjëgjëse, policisë dhe prokurorisë. Në këtë rast edhe pse babai i fëmijës është prind i tij, ky e mban fëmijën larg vendbanimit të fundit duke e shkelur marrëveshjen me prindin tjetër ose nënën e fëmijës dhe kjo konsiderohet rrëmbim ndërkombëtar.
A është punë e rrezikshme kjo e ndërmjetësimit në raste rrëmbimesh ndërkombëtare?
Jo, nuk është edhe aq i rrezikshëm ky lloj ndërmjetësimi sepse këtu kemi të bëjmë me njërin prind të fëmijës, dhe ndërmjetësimi bëhet zakonisht pasi të vihet kontakti dhe marrëveshja me të dy prindërit. Këta duhet të jenë të dy të pajtimit që të bëhet ndërmjetësimi. Vetëm me pëlqimin e të dyve aktivizohemi ne si ndërmjetësues dhe dërgohemi nga ana e autoriteteve përgjegjëse. Por nëse prindërit nuk e japin pëlqimin për ndërmjetësim, atëherë veprojnë organet e rendit dhe të drejtësisë (policia, prokuroria dhe gjykatat), pa ndërmjetësim fare. Mirëpo organet shtetërore para se të aktivizohen u japin edhe një herë rast prindërve që me ndermjetësim ta rregullojnë vetë kthimin e fëmijës në vendbanimin e fundit dhe t`i rregullojnë çështjet tjera siç janë të drejtat e vizitave etj, sepse vetëm ata i njohin fëmijët e tyre më së miri. Nëse këta nuk dëgjojnë, atëherë organet gjegjëse vendosin për fatin e fëmijës. Kjo nuk do të ishte në dobi të prindërve, që t`i shmangen ndërmjetësimit sepse e kanë mundësinë të vendosin vetë për fëmijën e tyre.
A keni të dhëna statistikore se sa fëmijë në vit rëembehen nga Zvicra dhe cilat janë nacionalitetet më të përfshira në këto raste?
Po ka të dhëna statistikore. Ministria Federale e Drejtësisë e Zvicrës ka një pasqyrë se sa raste të rrëmbimit ndërkombëtar kryhen në vit në Zvicër, dhe llogariten diku 250 raste në vit. Gati të gjitha nacionalitetet janë të prekura por më së shumti familjet me prindër bi-nacionalë, si shembull babai zviceran e nëna amerikane. Por ka edhe raste kur të dy prindërit janë të të njëjtit nacoinalitet. Shiftra të sakta nuk kemi se cilat nacionalitete që jetojnë në Zvicër janë më të prekurat. Pra ka raste të rrëmbimit ndërkombëtar të fëmijës edhe në relacionin Zvicër – Kosovë, ku edhe vet kam qenë ndërmjetësues. Por zakonisht raste në raport me Kosovën ka më shumë se sa që i japin statistikat zvicerane. Mirëpo kur një rast ndodhë ndërmjet dy prindërve me shtetësi kosovare, përkatësisht shqiptarë, duke i përfshirë gati të gjitha trevat e banuara me shqiptarë, zakonisht rastin e kthimit të fëmijës apo ndërmjetesimin e kryejnë familjet dhe nuk shkojnë rastet fare para organeve të drejtësisë. Edhe pse kjo nuk është rregull, se ka edhe raste kur kthimet bëhen përmes organeve të drejtësisë gjegjësisht me ndermjetësim. Deri më tani ka pasur një kuotë të mirë të suksesit sepse gati 70% të rasteve me ndermjetësim, janë kryer me sukses.
Nëse fëmijën tuaj e mbani në Kosovë pa pëlqimin e prindit tjetër, kjo konsiderohet “rrëmbim ndërkombëtar”
Një këshillë për prindërit do të ishte që të mos të marrin një hap të këtillë (rrëmbimin e fëmijës) pa marrëveshje të prindit tjetër, sepse në të kundërtën janë kosto të larta ekonomike dhe shkaktojnë trazira shpirtërore tek fëmijët dhe e gjithë familja, thotë për albinfo.ch z. Zymberi. Është një aventurë që nuk ia vlen të sfidohet, sepse pasojat janë shumë të mëdha. Nëse njëri prind dëshiron të ndërrojë vendbanim, psh: jashtë Zvicrës dhe është i divorcuar, edhe pse e ka të drejtën e kujdestarisë mbi fëmijën, nuk ka të drejtë ta marrë një hap të tillë pa marrëveshje me prindin tjetër të fëmijës sepse kjo do të konsiderohej rrëmbim ndërkombëtar dhe shkelje e të drejtave të prindëit tjetër në raport me fëmijën.
Mesazhi im do të ishte sidomos për prindërit, që fëmijët të qëndrojne sa më larg televizioneve dhe interneteve, jo krejtesisht pa qasje në to por kjo qasje të jetë e kontrolluar, kurse mesazhi tjetër është që qytetarët shqiptarë të mos ngurojnë dhe tu drejtohen zyrave juridike për këshilla, sepse kostoja që do të paguajnë për këshilla anjëher nuk e arrin koston e mosmarrjes së këshillës.
Tetovari, doktorant i shkencave kompjuterike në Zvicër
Gjithçka thotë të ketë filluar me kompjuterin e parë, që ia kishin blerë prindërit e tij, kur Iliri ishte në klasën e pestë. Jo vetëm kompjuterët, por edhe matematika e kishte sfiduar asistentin në Universitetin e Bazelit. Ilir Fetai në doktoratën e tij ka kombinuar matematikën si dhe aplikimin e matematikës në lëmin e shkencave kompjuterike. Ai gjatë rrugëtimit të tij akademik në Zvicër kishte gjetur mbështetje të madhe në të gjithat institucionet nëpër të cilat kishte kaluar, qoftë gjatë përvojës profesionale nëpër kompani të ndryshme, qoftë në institucionet akademike. „Rruga për të arritur një qëllim të caktuar nuk është e lehtë, sidomos në Zvicër, ku kërkesat kualitative janë shumë të larta. Duhet një punë dhe disiplinë e lartë“, flet për përvojat e tij doktoranti me origjinë nga Tetova e Maqedonisë.
Hapi i ardhshëm, mbarimi i disertacionit të doktoratës
„Shkencat kompjuterike më kanë ndjekur që nga klasa e 5-të e shkollës fillore, ku edhe prindërit me dhuruan kompjuterin e parë. Shkencat kompjuterike janë tepër ngushtë të lidhura me matematikën, të cilën unë e kam dashur shumë. Studimi i shkencave kompjuterike ishte një mundësi e mirë për mua që të kombinoj të dyja, matematikën, si dhe aplikimin e matematikës në lëmin e shkencave kompjuterike“, thekson Ilir Fetai.
“Në jetën akademike zvicerane është e zakonshme që pas mbarimit të doktoratës të ketë një angazhim të ashtuquajtur Post-Doc, para se të avancohet në funksionin e profesorit universitar. Post-Doc do të thotë Pas-doktoraturës dhe është një vazhdim i aktiviteteve mësimdhënëse dhe hulumtuese. Shpresoj dhe besoj se do angazhohem në programin Post-Doc në njërin nga universitetet e Zvicrës“, thekson tetovari. Disertacioni i Ilirit është në përfundim e sipër dhe ka si temë kryesore menaxhimin e të dhënave në sistemet Cloud.
Studimi, punë që shpaguhet
Doktoranti ka këshilluar të gjithë studentët shqiptarë që të mos lënë gurë pa lëvizur në arritjen e qëllimeve të veta. „Zvicra ka një sistem tepër kualitativ të shkollimit, sidomos atij universitar dhe është një prestigj i madh të mbarojnë studimet në njërin nga universitetet e Zvicrës. Natyrisht, si gjithkund në jetë duhet angazhim në punë, por të gjitha këto shpaguhen kur e arrin suksesin. Gjithashtu të gjitha universitetet, e sidomos Universiteti i Bazelit ku unë jam aktiv, i suportojnë studentët në mënyrë të shkëlqyeshme. Profesorët janë shumë të angazhuar që t‘u ofrojnë studentëve mësim të kualitetit të lartë, por gjithashtu t‘u japin mbështetje në të gjitha sfidat që iu dalin përpara gjatë studimeve“, tha Ilir Fetai, i cili kishte migruar në vitin 1999, ndërsa babai i tij që nga viti 1990 punon në Zvicër.
Përvoja profesionale
Nga 2011-ta Iliri është asistent në shkencat kompjuterike në Universitetin e Bazelit. Po ashtu nga i njëjti vit është docent i shkencave kompjuterike në Universitetin e Shkencave Aplikative të Zvicrës në „Fernfachhochschule“ Zvicër. Po ashtu Ilir Fetai është edhe docent i shkencave kompjuterike në Shkollën e Lartë Teknike në IBZ. Nga 2014 –ta ai është docent i shkencave kompjuterike në Shkollën e Lartë të Ekonomisë dhe Informatikeës, WISS. Nga 2006 – 2011: Software Engineer, RTC AG, Bern. 2001 – 2006: Software Engineer, Keymile AG. Bern *Shkollimi:* 2011 – deri tash: doktorata në shkencat kompjuterike në drejtimin: „Databases and Information Systems“ në Universitetin e Bazelit. Në të njëjtin universitet nga 2008 – 2011 ka magjistruar në shkencat kompjuterike (MSc) në Universitetin e Bazelit. Studimet e shkencave kompjuterike i kishte përfunduar në Universitetin e Shkencave Aplikative në Bernë. Shkollimin fillor dhe të mesëm i kishte mbaruar në Tetovë të Maqedonisë.
Studiuesi shqiptar, bashkautor i librit mbi sigurinë e informacionit
Igli Tashi, një studiues shqiptar që prej vitesh jeton në Lozanë, ka botuar këto ditë në bashkautorësi me prof. S. Ghernaouti-Hélie të fakultetit Ekonomik në Universitetin e Lozanes librin i cili titullohet “Information Security Evaluation: a holistic approach”.
Ky libër mbi tematikën e sigurisë së informacionit është botuar nga EPFL Press dhe jashtë Zvicres shpërndahet e propozohet nga CRC press, një shtëpi botuese e njohur në fushën e publikimeve shkencore.
Igli Tashi është doktor i shkencave në Sistemet e Informacionit (fusha e meanaxhimit të riskut dhe sigurisë së informacionit), Kërkues shkencor – Fakulteti i Ekonomisë, Universiteti i Lozanës. Nga muaji shtator 2010 ai është Senior Auditor për një firmë të mirënjohur në fushën e auditimit.
Ka punuar për pesë vite në fushën e kërkimeve shkencore/Lektor – Universiteti i Lozanës, po ashtu pesë vite ka qenë këshilltar në fushën e sigurisë së informacionit për organizma të ndryshme publikë e privatë. Në rolin e mësimdhënës në fushën e ekonomisë dhe të auditimit në disa institucione të specializuara ai ka punuar për 3 vjet me radhë dhe në shërbimi i Anti-vjedhjes në sektorin e sigurimit – 1 vit.
Tashi është anëtar aktiv dhe pjesëmarrës në aktivitet e zhvilluara nga Shoqata e Studentëve Shqiptarë të Universitetit të Lozanës (AEAUL) që prej vitit 1997.
Lumnija, pasuron fondin e studimeve gjermane mbi shqipen
Në konferencën për institucionalizimin e mësimit shqip në diasporë, të mbajtur ditë më parë në Prishtinë, binte në sy me pjesëmarrje aktive dhe me ndërhyrje të bëra me kompetencë dhe guxim. Diçka që reflektonte edhe formimin e saj shkollor gjerman.
Lumnije Jusufi ka studiuar dhe doktoruar albanologjinë, historinë e Evropës juglindore dhe gjermanishten në Universitetin e Munihut. Ata që studiojnë albanologjinë në Munih e identifikojnë me dëshirë veten si studentë të “Katedrës së Martin Camajt”. Kështu bën edhe Lumnija, e cila, sigurisht, ka studiuar në ketë katedër shumë vite pas vdekjes së Camajt, themeluesit të saj.
“Sa i përket pjesës së albanologjisë, jam studente e katedrës së Martin Camajt, por fushat tjera i kam ndjekur në katedra tjera. Kam doktoruar në këtë katedër, në vitin 2009 me temën “Të folmet e gegërishtes qendrore në Maqedoni”, që është botuar si libër shkencor në vitin 2011 nga shtëpia botuese “Haraszowitz” në Wiesbaden, në gjuhën gjermane (“Die zentralgegische Mundartengruppe in Mazedonien”. Libri ka rreth 230 faqe, i ilustruar me harta, grafikone dhe i plotësuar edhe me një cd).
Ky studim është vlerësuar nga kompetetntët gjermanë si një kontribut shumë i çmuar në këtë fushe.
“Ndryshe nga supozimet e derivonshme, regjionet shqipfolëse të Maqedonisë nuk përbëjnë një tërësi gjeografike më vete. Shumësia e të folmeve, siç e pasqyron dr. Lumnije Jusufi, është ndikuar nga faktorë si gjeografia, ekonomia dhe arsimi. Jusufi, për herë të parë na ofron një pasqyrë gjithëpërfshirëse mbi dialektet shqiptare në Maqedoni dhe ngre kështu një bazë të patejkalueshme për hulumtimet e reja”, thuhet në prezantimin e librit nga botuesi.
Duke folur lidhur me “Katedrën e Martin Camajt”, të cilën tash prej vitesh e udhëheq gjuhëtari i njohur nga Shqipëria, profesor Bardhyl Demiraj, L. Jusufi thekson se, me vendosjen e sistemit të Bolonjës, ajo ka pësuar një reduktim. “Më parë albanologjia ishte lëndë më vete, prej të cilës mund të dilje magjistër dhe të vazhdoje doktoraturën. Tashti, për shkak të sistemit të ri, ajo, në nivelin bachelor është fuzionuar me gjuhësinë e përgjithshme dhe indoevropianistike, ndërsa në nivel të masterit, me filologjinë ballkanike”.
Megjithatë, profesoreshën që ka marrë titullin e doktorit të shkencave në këtë katedër, e mban besimi se ajo nuk do të mbyllet. “Aktualisht profesori Demiraj është aty ndërsa vendi i lektorit është i siguruar tash për tash për dy vjet. Për më tutje, nuk dihet”.
Ndërkaq, të interesuar për të studiuar këtu ka në numër të mjaftueshëm. “Është lëndë `e vogël` por funksionon mirë”, thotë Lumnija, e cila deri pak kohë më parë ka ligjëruar “Hyrjen në albanologji” për studentët e kësaj katedre.
Bashkëbiseduesja jonë ka marrë pjesë në konferencën me temën “Institucionalizimi i mësimit shqip në diasporë”, që ditë më parë është mbajtur në Prishtinë. Prej nga interesimi i studiueses së albanologjisë për mësimin plotësues në gjuhën shqipe?
Vetë Lumnija ka kaluar dy vjet në mësimin plotësues, në Dortmund.
“Pasi që 8 vjeçaren e pata mbaruar në vendlindjen time, në Zajaz të Kërçovës, me kalimin për të jetuar në Gjermani, krahas mësimit të rregullt kam ndjekur edhe klasën e 9 dhe 10 të mësimit plotësues në gjuhën shqipe, në Dortmund. Por shqipen letrare e kam mësuar në Munih, as në Zajaz e as në Dortmund”, thekson ajo. E interesimi është i kuptueshëm pasi që ajo vetë shqipen e ka objekt studimi dhe për faktin se e sheh veten si pjesë përbërëse të diasporës shqiptare.
Lidhur me konferencën thotë se rekomandimet që dolën nga ajo janë shumë të mira. “U mbetet institucioneve nëse do të realizohen ose jo”. Ndërsa lidhur me kritikat e dëgjuara gjatë punimeve ajo thotë se ato bëhen “nga njerëz që nuk u përfaqësuan në grupet punuese, pastaj nga njerëz që janë brenda institucioneve. Unë nuk e shoh të udhës që nga institucionet të vijnë kritika për atë pse përfaqësohet diaspora”, shprehet dr. Lumnije Jusufi.
Shpëtimi i gjen “ilaçin” frikës nga qentë
Tetovarin nga Valisi, Shpëtim Shaqiri (Tim Saciri) e njohin dhe e çmojnë më së miri ata që mbajnë qenë. Sidomos ata që ua kanë frikën disa racave të qenve të rrezikshëm. Shpëtimi duket t`i ketë gjetur “ilaçin” kësaj frike.
Se një protezë e thjeshtë, e ngjashme me atë që përdoret për korrigjimin e dhëmbëve, mund të bëjë çudira, kjo mund të shihej në ekran, në një panair në Winterthur, ku, të dielën që shkoi, Timi bënte demonstrimin e inovacionit të tij.
©albinfo.ch: Kështu duket proteza shpëtimtare e vendosur në gojën e një qeni të rrezikshëm
“Proteza”, e cila i vihet qenit në gojë, bën amortizimin në masën 90 për qind të kafshimit të qenit dhe, në veçanti ajo eviton në masë të madhe shkaktimin e plagëve. Veç kësaj, ajo i mundëson qenit një liri më të madhe krahasuar me maskën tradicionale”, shpjegon Shpëtim Shaqiri.
“Kam kaluar të gjitha shkallët e licencimit, të domosdoshme për një prodhim si ky. Së fundi, në vitin 2010 licencimi është miratuar edhe nga federata, dhe kështu prodhimi ynë ka hyrë në ligjin e ri të kësaj fushe. Mbajtja e protezave hyn tash në mesin e masave për mbrojtjen nga rreziku i kafshimit të qenve”, vazhdon ai.
Ai thotë se ka dy vite që ka filluar me të madhe puna me prodhimin dhe shpërndarjen e protezës. “Jam vazhdimisht në lëvizje. Në shumë shtete të Evropës bëj demonstrimin e zbulimit, jam i ftuar edhe nga universitete të ndryshme për të prezantuar atë. Prodhimi ka zënë tashmë vendin e vet dhe është tepër i kërkuar”.
©albinfo.ch: Duke u shpjeguar vizitorëve kureshtarë mënyrën e veprimit të zbulimit të tijSe puna ka ecur me sukses, tregon fundja edhe ky detaj: Timi dhe bashkëshortja e tij, Rushadija, kanë braktisur punën në profesionet e tyre (ai kontabilist, ajo teknike e stomatologjisë). Ata, tërë kohën ia kushtojnë prodhimit dhe plasimit të produktit. Për ta bërë këtë, ata kanë punësuar edhe disa bashkëpunëtorë. “Ndërkaq, në Zvicër dhe jashtë saj kemi rreth njëmijë partnerë që promovojnë dhe ndërmjetësojnë patentën tonë”, thotë me vetëbesim Shpëtim Shaqiri.
Shkurt, ai dhe familja e tij po i shijojnë frytet e zbulimit të tij të rastësishëm. Mirëpo, a ka qenë kaq e lehtë të vihej deri këtu ? “Aspak”, përgjigjet Timi. “Janë dashur afër tre vjet që të bëheshin të gjitha testimet për të konstatuar efektin e vërtetë të zbulimit. Pas gjithë kësaj, ne, më në fund kemi mundur t`i kushtohemi promovimit, komercializimit të produktit”.
Patenta ka kaluar nëpër testime të ndryshme, veç tjerash edhe në Universitetin e Bernës. Zbulimi ka gëzuar një mbështetje të fuqishme edhe nga eksperti i njohur i fushës, Prof-Dr Samuel Debrot, profesor universiteti nga Lozana. Profesorë, politikanë dhe artistë i janë afruar dhe e kanë inkurajuar Timin në rrugën e tij.
Suksesi i arritur, ia ka ngjallur Timit “oreksin” për përsosje të mëtejme. Kështu, ai ka zhvilluar edhe mënyrën që, përmes protezës tu jepen ilaçet qenve. “Në bashkëpunim me një universitet dhe me një fabrikë barnash, do të bëjmë të mundur futjen e medikamenteve për qentë përmes një shtojce që do t`i bëjmë protezës sonë” zbulon ai për lexuesit tanë produktin që së shpejti do të gjendet në treg.
Por, kur lindi ideja dhe si u bë që një kontabilist të ndërronte profesionin, duke u bërë prodhues i një produkti kaq specifik? “Gruaja ime ka punuar si teknike e stomatologjisë. Në biseda me të, përmendeshin edhe protezat që përdorin dentistët për korrigjimin e dhëmbëve. Dhe këtu më ka shkrepur ideja për funksionimin e një prodhimi të ngjashëm që do të amortizonte fuqinë e kafshimit të qenve”, thotë Timi.
Pastaj ai, duke qenë dhe i shkathtë nga natyra, nuk priti shumë. E verifikoi se askush në botë nuk ishte kujtuar për një produkt të tillë. I hyri punës për ta prodhuar dhe përshtatur. E patentoi dhe sot patenta është e mbrojtur në nivel botëror. “Atë nuk mund ta prodhojë askush përveç meje”, thotë ai, jo pa mburrje.
Shpëtimi e bën me kënaqësi të dukshme punën e promovimit të zbulimit të tij. Në panairin vjetor që po mbahej në Winterthur, ku prezantoheshin prodhime të ndryshme për qentë, ai, me një buzëqeshje në fytyrë, jepte e merrte me klientë të shumtë, të cilët interesoheshin për atë që po demonstronte ai. Ku ta dish, mbase prodhimi i tij, nesër, do të bëhej Shpëtimi i ndonjë jete njeriu!
Shkencëtarja shqiptare që “u jep shpirt” robotëve
Kur ka qenë e vogël, në lojërat fëmijërore me motrën, Shqipja gjithnjë ka zgjedhur të luajë rolin e inxhinieres, profesion ky të cilin e ushtronin babai dhe xhaxhai i saj, dikur moti, në Pejë.
“Ishin vitet 1991- 1992, kur si shumicën e Intelektualëve edhe prindërit e mi i larguan nga puna dhe i përndoqën. Kështu, ata u detyruan të largoheshin nga Kosova, dhe të vendoseshin këtu, në Gjermani. Ne atë kohë, unë me motrën time binjake, Vlorën, ishim 6 vjeçe, ndërsa vëllai Valoni, 3 vjeç”, nis rrëfimin e saj për albinfo.ch, Shqipe Lushta-Jakupi, inxhinierja e sotme e mekatronikës, eksperte e robotëve dhe asistente në Shkollën e Lartë Teknike në Friedberg të Gjermanisë.
Siç po shihet, “profecia” e saj nga lojërat e fëmijërisë sot mund të quhet e realizuar.
“Këtu, në Gjermani, Gießen, së bashku me motrën time Vlorën, kryem shkollën fillore dhe gjimnazin. Këtu pastaj na ndahen rrugët me motrën binjake, pasi që ajo zgjedh të studiojë fizikën mjekësore ndërsa unë makinerinë. Pas diplomimit unë filloj të punoj si bashkëpunëtore profesionale (asistente) në Technische Hochschule Mittelhessen në Friedberg, ndërsa motra ime Vlora si inxhiniere e Fizikës në rrezatimin e Kancerit, punon në Klinikën e Wetzlarit.
Por si u bë që Shqipja të zgjidhte një profesion që, sipas klisheve të njohura merret më shumë si “profesion meshkujsh”?
“Po, veç ëndrrës nga fëmijëria, mund të them se “fajtor” tjetër për këtë përcaktim ka qenë matematika. Kjo ishte lënda që më pëlqente më së shumti gjatë shkollimit të mesëm, dhe, kjo lëndë ka aplikim mjaft të madh në makineri”, thotë Shqipja.
Pastaj ajo na e sqaron, me gjuhë të kuptueshme edhe për ne, laikët, se mekatronika është një shkencë ndërlidhëse në mes të makinerisë, elektronikës dhe Informatikës, dhe që më shkurt mund të përkufizohet si makineria moderne.
Më tutje Shqipe Lushta-Jakupi përpiqet të na e sqarojë se çfarë bën ajo konkretisht në Shkollën e Lartë Teknike THM Fiedberg.
“Në laboratorin e robotikës, sensorëve dhe aktorëve, unë mbaj ushtrimet në mekatronikë. Kjo nënkupton punë në realizimin dhe programimin e pjesëve të robotit (mikrokontrolli), programimin e programit LabView dhe programimin simulues të mekanizmave (Adams). Mbaj po ashtu edhe ushtrimet me studentë në lëndën e mekanikës dhe jam udhëheqëse e laboratorit për prova dinamike të materialeve”.
Më tutje ajo hyn në thelbin e asaj që ne na intereson më shumë dhe që në fakt është specializim i saj, në konstruktimin e robotëve.
“Duhet thënë se në THM Fiedberg, përveç njohurisë teorike, studentët kanë mundësi të marrin edhe dijeni praktike në konstruktimin e robotëve: Realizimin e mekanizmave të ndryshme, realizimin e pllakave elektronike dhe programimin e mikrokontrolleve që nënkupton llogaritjen dhe planifikimin kinematik të mekanizmave të caktuar. Mikrokontrolli (truri i robotit) është pjesa që ka funksionin kryesor te robotët, me të programohen të gjitha lëvizjet lineare dhe rrotullimet e motorëve, si dhe bëhet programimi i të gjitha sinjaleve periferike”, vazhdon Shqipja.
“Studentët te ne kanë mundësi të njihen me projekte të ndryshme të realizuara siç është modeli i helikopterit me 4 motor (Quatrokopter), roboti 4 këmbësh, pastaj me programimin e robotit industrial etj. po ashtu, kemi marrëveshje me disa shkolla të mesme që në çdo fillim të vitit shkollor t`u mbajmë kurse të shkurta mbi robotikën. Kjo është edhe një mënyrë që të bëjmë një reklamë për të “rekrutuar” studentët e ardhshëm dhe njëkohësisht edhe një informim të nxënësve lidhur me robotikën. Informimi është i thjeshtësuar, për nivelin e nxënësve”.
Po sa larg është Kosova, ku janë shqiptarët në përgjithësi në fushën e robotëve dhe, nëse janë diku, a ka Shqipja ndonjë kontakt me zhvillimet eventuale atje?
Çuditërisht, ajo u përgjigjet pozitivisht të dy pyetjeve. Dhe me këtë na bën të kuptojmë se as Kosova nuk është krejtësisht jashtë orbitës së zhvillimit të robotikës.
“Me hapjen e degës së mekatronikës në Universitetin e Prishtinës, kam pasur një vizitë të shkurtë në laboratorin e prof. dr. Agron Pajazitit si dhe një kontakt të shkurtë me prof.dr. Arbnor Pajazitin. Ky i fundit është ekspert i robotikës dhe autor i librit „Bazat e robotikës“, njëherësh profesor në këtë fakultet. Me atë rast u informova lidhur me projektin e tyre mjaft interesant të robotit për zbulimin e mjeteve eksplozive (minave), na shpjegon tutje Shqipja.
“Pas bisedës me profesorin tim, prof. dr. Brillowski mund të them se ne si shkollë e lartë e specializuar jemi të gatshëm të pranojmë studentë që mund të vijnë për të bërë përgatitjen e temës së diplomës në laboratorët tanë. Kur po them studentë, kuptohet që mendoj si për studentët e Prishtinës po ashtu edhe për studentët e Tiranës dhe ata të Universitetit të Tetovës”, shprehet inxhinierja, mbase e vetme shqiptare e robotikës, Shqipe Lushta-Jakupi.
30.01.2013
Një doktor shqiptar i shkencave kompjuterike në Suedi
Ilir Jusufi tashmë ka titullin doktor shkence (Ph.D.) i shkencave kompjuterike që nga 7 qershori, 2013.
Ai prezantoi temën e tij të titulluar “Rrjetet Multidimensionale – Teknikat e Visualizimit dhe Ndërveprimit” (Angl. “Multivariate Networks – Visualization and Interaction Techniques”) para një komisioni të profesorëve internacional.
Oponent ishte Prof. Dr. Jessie Kenedy nga Edinburgh Napier University në Skotlandë. Në përbërje të komisionit ishin dy profesor nga Suedia, Prof. Dr. Marcelo Milrad nga Linaeus University dhe Prof. Dr. Mikael Jern nga Linköping University si dhe Prof. Dr. Hans Hagen nga Techniche Universität Kaiserslautern në Gjermani. Mbrojtja u moderua nga Prof. Dr. Arianit Kurti nga Linnaeus University.
Ai kreu studimet në Universitetin e Evropës Juglindore në Tetovë. Studimet master dhe të doktoraturës i vazhdoi në Växjö të Suedisë, përkatësisht në Linaeus University ku edhe kishte punuar si asistent në disa lëndë në fakultetin e shkencave kompjuterike si dhe kishte marrë pjesë në mentorimin e disa temave të studentëve.
Gjatë studimeve në Suedi, Dr. Jusufi kishte publikuar dhjetëra artikuj në gazeta dhe konferenca të ndryshme shkencore internacionale si dhe kishte marrë pjesë në seminare dhe vizita shkencore në vende te ndryshme: SHBA, Gjermani, Angli, Austri, Spanjë dhe Suedi.
Dr. Jusufi, përpos tjerash gjithashtu ka fituar edhe shpërblimin e punimit më të mirë në konferencën për Analizë Vizuale të të dhënave (VDA’12) ne Burlingame te SHBA-ve.
Aktivitetet e mëtutjeshme shkencore, të dr. Jusufit do të vazhdojnë në UC Davis në Kaliforni të SHBA-ve ku do të punojë si hulumtues post-doktoral për visualizimin e punës së super kompjuterëve.
Dr. Jusufi është me origjinë nga fshati Raincë, një fshat i komunës së Preshevës. Ai momentalisht jeton dhe punon me familje në Suedi, nga ku do të vazhdojë karrierën shkencore dhe akademike në SHBA.
20.06.2013
Shkencëtarja shqiptare, prorektore në Universitetin e Darmstadt-it
Mira Mezini është emër i njohur në fushën e teknologjisë infomatike në Gjermani. Një vit më parë ajo ka fituar si femra e parë çmimin ERC, më të lartin që ndahet në Evropë pë arritje shkencore.
Mezini, e lindur dhe shkolluar në Shqipëri, ka bërë specializime të shumta dhe qëndrime studimi, në SHBA dhe në Gjermani. Këtu ajo punon si profesoreshë e rregullt në Universitetin Teknik të Darmstadtit. Së fundi ajo është zgjedhur vicepresidente (prorektore) e këtij universiteti. Këtë detyrë Prof. Mezini e ka filluar nga 1 janari 2014.
Në sektorin e saj bëjnë pjesë transferi i teknologjisë dhe i dijes si dhe angazhimi për “Alumni” (absolventët e universitetit). Mandati i saj zgjat tri vite. Ajo, së bashku me presidentin dhe kancelarin dhe dy vicepresidentë tjerë është pjesë e presidiumit të Universitetit Teknik të Darmstadtit.
Në një prezantim të bërë në faqen e universitetit në fjalë, Mira Mezini shpalos planet e saj për mandatin e sapofilluar. “Planifikoj forcimin e përpjekjeve për rezultate të avancuara në fushën e hulumtimit dhe të inovacionit, ku ekziston një potencial i madh i pashfrytëzuar”.
Ajo ka shtuar se në mesin e objektivave të saj bën pjesë edhe intensifikimi i partneritetit të Universitetit Teknik me ekonominë dhe me shkencën dhe afrimi më i madh me organizata tjera hulumtuese jashtuniversitare..Menaxhimi i patenteve dhe komercializimi i të arriturave në fushë të softuerit janë pikat tjera ku Mezini e sheh veten të angazhuar gjatë tri viteve në vijim.
Mira Mezini, profesoreshë e Informatikës në Universitetin e Darmstadtit, Gjermani, ka fituar në vitin 2012 çmimin ERC Advanced Grant me shumën prej 2.3 milionë euro që e ndan Këshilli për Promovim të Hulumtimeve Shkencore (European Research Council – ERC).
Dardani zbulon “këpucën që prodhon rrymë”
Dardan Ramadani dhe Tobias Franz, të dy nxënës të gjimnazit Traben-Trarbach, kanë bërë një inovacion interesant teknik. Ata janë vlerësuar shumë lartë në konkursin nacional të Gjermanisë për rininë novatore „Jugend forscht – Schüler experimentieren” (Rinia hulumton – Nxënësit eksperimentojnë” që është mbajtur në Trier.
Me këtë rast dy nxënësit e talentuar janë shpërblyer me shumë çmime, ndër të cilat edhe me çmimin special të fondit federal të Gjermanisë për ambientin. Zbulimi i dy të rinjve konsiston në një shuall këpuce përmes të cilit bartësi i tij prodhon energji elektrike duke ecur.
Energjia e prodhuar kështu, depozitohet në bateri dhe sipas nevojës, me të mund të mbushet bateria e ndonjë aparati, (zakonisht telefonit mobil). Në këtë mënyrë, personi që ecë, nuk do të ishte më i varur nga bateria ose ndonjë burim tjetër energjie dhe kështu do të ketë në dispozicion energji të mjaftueshme për të shfrytëzuar aparatin e tij, shkruan eifel.de. Emërtimi që i kanë bërë këtij zbulimi është “Prodhimi i rrymës duke ecur”.
Inovacioni i bërë nga Dardani dhe shoku i tij do të jetë i përdorshëm si në kohën e lirë ashtu dhe për raste emergjente kur nevojitet një telefon mobil por bateria e tij është e zbrazur.
E veçanta tjetër e këtij zbulimi është se dy të rinjtë për ta realizuar atë kanë përdorur vetëm materiale që gjenden kudo dhe nuk kanë shfrytëzuar energji elektrike. Sepse, “ata duan që energjinë ta prodhojnë dhe jo ta shfrytëzojnë”, ka thënë mësuesi i tyre që i ka udhëzuar gjatë punës.
Për Dardanin kjo nuk është hera e parë që merr një çmim. Para një viti ai kishte zënë vendin e parë në garat regjionale në biologji, me çka e ishte kualifikuar për garat në nivel të landit.
Prenvera Kellezi
Bashkim Iseni
Bashkim Iseni
Vendlindja : Shkup
Qyteti ku jetoni tani : Prilly (VD)
Profili
– Doktor i Shkencave politike, Instituti për studime politike dhe ndërkombëtare, Universiteti i Lozanës
– Master në Administratë publike, Instituti i Studimeve të larta në Administratë publike, Lozanë
– Master në Shkenca politike, Universiteti i Lozanës
– Diplomë në Shkenca politike, Universiteti i Lozanës
Përvojat profesionale
– Nga 2010: Drejtori i portalit albinfo.ch & Hulumtues shkencor në Universitetin e Neuchatelit
– 2008-2010: Ligjërues në marrëdhënie ndërkombëtare në Univesitetin e Lozanës
– Hulumtues shkencor, Qendra e hulumtimit ndërdisciplinar ndërkombëtar, Univesiteti i Lozanës, 2009
– Mandat hulumtimi, Qendra e analizës dhe prospektivës, Departamenti federal i punëve të jashtme, Bernë, 2007
– Hulumtues shkencor, JFM Recherches et Analyses, Fribourg, 2005-2006
– Hulumtues shkencor, Revista zvicerane e Shkencave politike,
Universiteti i Lozanës, 2004
– Asistent në marrëdhënie ndërkombëtare, Instituti për studime politike
dhe ndërkombëtare, Universiteti i Lozanës
1998-2003
– Asistent projekti, Syni-Lausanne, Drejtoria e sigurimit shoqëror dhe e
ambientit, Qyteti i Lozanës, 2000-2001
Konferenca
« Balkan Diasporas in Switzerland. Constrains and Opportunities for
Development », DDC, Prishtina, septembre 2010
Komente-ekspertizë, konferencë shtypi mbi raportin « Popullata
kosovare në Zvicër », Office fédéral des migrations, Berne, août 2010
« Marriages forcés, marriages arrangés à Fribourg», Délégué de
l’intégration des migrant-es, Fribourg, juin 2010
« Islam dans les Balkans et au sein des diasporas en Suisse »,
Gymnase d’Yverdon, janvier 2010
« L’initiative anti-minarets », Forum des étrangers de Lausanne (FEEL),
Lausanne, novembre 2009
“National Identity, Islam and Politics in the Balkans and Balkan
Diasporas, Brückenschläge – “Bosnischer Islam” für Europa, Akademie
der Diözese Rottenburg-Stuttgart, Stuttgart-Hohenheim, novembre 2009
« Les diasporas musulmanes des Balkans en Suisse », Observatoire des
religions en Suisse, Comité et religion de la société suisse de sociologie
& Groupe de recherche sur l’islam en Suisse, Université de Lausanne,
octobre 2009
« Réconciliation et Reconstruction au Kosovo: quels enjeux pour les
Kosovars et pour la communauté internationale? », Traverse, Direction
du développement de la coopération (DDC), Berne, juin 2009
« Diaspora as a Source for Economic Investment in Kosovo », Forum
pour l’Initiative Démocratique (FID) et Bureau de la DDC, Prishtina, juin
2009
Commentaires critiques des travaux de panelistses, “Collective
experiences in the former Yugoslavia”, Centre PAVIE, Université de
Lausanne, février 2009
« L’islam dans les Balkans et auprès des diasporas des Balkans en
Suisse », Formation continue « Comprendre et gérer l’interculturalité.
Identités, métissages et mondialisation », Genève, Université de
Genève, février 2009
« Frontières politiques et dynamiques nationalistes dans les Balkans:
enjeux et perspectives », panel : Etats-Nations et frontières, Colloque
International : Quelles frontières pour les relations internationales
contemporaines ?, Lausanne, Université de Lausanne, mai 2008
« Conception citoyenne versus conception ethnique : l’identité nationale
dans les Balkans », panel : une société civile en formation ou qui
s’affirme, ColloqueInternational : « La Macédoine, ‘Bon Elève’ des
Balkans ? », Centre franco autrichien pour le rapprochement en Europe &
Institut français des relations internationales, Skopje, Macédoine, mai
2008
« National Identity, Islam and Politics among Albanians in Kosovo,
Macedonia and Southern Serbia », panel: Identity and Nation-building
among Albanians, 2008 Convention: The Association for the Study of
Nationalities, Columbia University, New York, avril 2008
« Le débat sur l’intégration des migrants en Europe: évolutions et
défis», Ligue des enseignants et parents albanais en Suisse, Lausanne,
avril 2008
« Le Kosovo : hier, aujourd’hui, demain », Cycle de conférences
organisées par l’Association des étudiants albanais à l’Université de
Lausanne, Lausanne, mars 2008
« Analyse comparative du partage du pouvoir dans les sociétés
multiethniques du Kosovo et de la Macédoine », Anthropos-Traces,
Université de Lausanne, Lausanne, novembre 2007
« Pluralité culturelle et appartenance politique commune : les apports
des démocraties occidentales », Institut d’études politiques et
interculturelles, Skopje, Macédoine, juillet 2007
« Comment comprendre et prévenir le phénomène de la violence auprès
de certains jeunes immigrés originaires des Balkans en Suisse» Haute
Ecole d’Etudes Sociales, Genève (formation de travailleurs sociaux) &
Haute Ecole Pédagogique, Lausanne (formation d’enseignants), mai
2007
« Quelles propositions pour une intégration durable des populations
balkaniques en Suisse?», Association des anciens de sciences sociales
et politiques de l’Université de Lausanne (ASSOPOL), Lausanne, avril
2007
« Les communautés immigrées des Balkans en Suisse -Y a-t-il un
impact de l’Europe sur les politiques migratoires nationales? », Maison
de l’Europe, Paris, mars 2007
« Pluralité culturelle et linguistique et affiliation politique commune: les
apport du modèle suisse », Bureau de Liaison Suisse, Pristina, Kosovo,
février 2007
« Les diasporas musulmanes des Balkans en Suisse », Formation
continue, Groupe de Recherche sur l’Islam en Suisse, Fribourg, nov. &
fév. 2006
« La position de la femme albanaise dans le contexte migratoire suisse
», Formation continue, Institut suisse de pédagogie pour la formation
professionnelle (ISPFP), Lausanne, novembre 2006
« L’islam auprès des communautés des Balkans en Suisse », Groupe de
contacts, ‘ Musulmans ‘ de la Communauté de travail pour l’intégration
des étrangers, Canton de Neuchâtel, août 2006
« Le Kosovo et la diaspora albanophone en Suisse», Conférence suisse
des délégués à l’intégration, Genève, août 2006
Botime
« Religion et politique en Europe du Sud-est », G2W, Zurich : Institut G2W, 2010
« Islam et intégration des populations musulmanes de Suisse », Tangram, Berne : Commission fédérale contre le racisme, 2010
« Les diasporas musulmanes des Balkans en Suisse », in : Schneuwly-Purdie Mallory, Lathion Stephane (dir.), Musulmans en Suisse: réalités historiques juridiques et sociales, Genève : Labor et Fides. pp. 37-52, 2009
« Frontières politiques, dynamiques nationalistes et politique des Grandes puissances dans les Balkans : enjeux et perspectives », in : Pierre de Senarclens (dir.), Les frontières dans tous leurs états. Les relations internationales au défi de la mondialisation, Bruxelles : Bruylant. pp.225-239, 2009
La question nationale en Europe du Sud-Est. Genèse, émergence et développement de l’identité nationale albanaise au Kosovo et en Macédoine, Bern : Peter Lang, 386p., 2008
Co-auteur avec Xavier Bougarel, « Islam et Politique dans les Balkans occidentaux : Kosovo, Macédoine, Bosnie et Herzégovine, Serbie et Monténégro », Politorbis (dossier spécial), Berne : Département Fédéral des Affaires Etrangères, 71p., 2007
Les Organisations humanitaires d’inspiration religieuse en Macédoine, The Program for the Study of International Organization(s) (PSIO), Genève : Institut de Hautes Etudes Internationales, 47p., 2007
« Les communautés immigrées albanaises de l’ex-Yougoslavie en Europe », in : Antoinette Reuter, Jean-Philippe Ruiz (dir.), Retour de Babel. Itinéraires, Mémoires et Citoyenneté, Luxembourg : éd. Retour de Babel, pp. 238-240, 2007
«Kosovo: la question de l’islam », Religioscope, Fribourg, Décembre, 2005, Accessible sur http://religion.info/french/articles/article_213.shtml., 2005
« Macédoine: une paix encore fragile, in Richard Millet (dir.), Šta ima? Ex-Yougoslavie, d’un Etat à d’autres, Rennes: L’oeil électrique, pp. 198-203, 2005
« Les diasporas albanaises en Europe : le cas suisse », Courrier des Balkans, Paris accessible sur http:// www.balkans.eu.org/article5103.html), 2004
« Les conséquences de la désintégration de l’Empire ottoman » & « Le Traité de Versailles, in : Victor Ruffy et al. (dir.), La Suisse, l’Europe: même valeurs, Lausanne : Loisirs et Pédagogie, pp. 133-139, 2003
Transition et stratégies de privatisation en Europe de l’Est. Etude de cas de la Macédoine, Lausanne : Cahier de l’IDHEAP, 156p., 1999
« Macédoine », in : J.-Y. Camus (dir.), Les Extrémismes en Europe. Etat des lieux 1998, CERA, Paris : Dunod, pp. 198-203, 1998
Co-auteur, « Swissair face à la libéralisation du secteur aérien », in : M. Finger, S. Pravato, J.-N. Rey (dir.), Du monopole à la concurrence: analyse critique de l’évolution de 6 entreprises suisses, Lausanne : LEP, Bilan & IDHEAP, pp. 27-68, 1998
« Les Albanais de Macédoine : entre coexistence et conflit », in : Lionel Charles, Agnès Nordmann (dir.), L’ex-Yougoslavie en Europe. De la faillite des démocraties au processus de paix, Paris : l’Harmattan, pp. 231-248, 1995
Aktivitete tjera
Ekspertiza të punimeve diplomike bachelor dhe Master, Universiteti i Lozanës, nga 2006
Bashkëpunëtor shkencor, Groupe de Recherche sur l’Islam en Suisse (GRIS), Depuis sept. 2005
Ekspert, Journée de consultation de la Commission fédérale sur les questions de Migrations (CFM) sur le thème des musulmans en Suisse, Berne, Janvier 2010
Ekspert, Journée Gymnases & Université sur le thème des Controverses, Science et Cité, Université de Lausanne, 12-13 novembre
Ko-organizator i kollokut ndërkombëtar « Minarets, burqua et au-delà…Les nouvelles affaires de l’islam en Europe », Centre de recherche interdisciplinaire sur l’international & Religioscope. Université de Lausanne, 10 novembre 2009
Ko-organizator i kollokut « Critical Voices in Swiss International Relations », Centre de recherche interdisciplinaire sur l’international, Université de Lausanne, 4-5 Juin 2009
Ko-organizator i tryezave me Universitetin popullor shqiptar, nga shkurti 2010
I nftuar në media: RSR (Le Forum, Le Grand 8, Tombouctou, Dromadaire sur l’épaule, La lutte des classes), TSR (Infrarouge, Mise au Point, Temps Présent), La Télé (Le Débat. Echo Magasine), Fréquence Banane, interviews-articles presse (Le Temps, 24 Heures, L’Hebdo, Le Matin, Le Courrier, Protestinfo, Uniscope, Echo Magazine, Infosud, Le Monde, La Vie), 2005-2010
