Zgjedhjet e fundit në Glattbrugg do të sjellin në parlamentin e komunës një deputete 19-vjeçare, e cila është deputetja e parë dhe më e re, jo vetëm shqiptare në historinë e kësaj komune. Vetëm para një viti ishte anëtarësuar në radhët e SP-së, por ajo me shpejtësi zuri hapin në politikë, duke arritur që të fitojë më së shumti vota në mesin e të rinjve. Zëri i Qëndresës do të dëgjohet në parlamentin e Glattbrugg-ut.

Kjo tashmë është e sigurt, ngase vendin në këtë mandat do t’ia lirojë njëri nga kolegët e saj zviceran që do të transferohet diku tjetër.

E entuaziasmuar për suksesin e arritur, 19-vjeçarja me origjinë nga Gjilani ka rrëfyer në një intervistë për albinfo.ch për eksperiencën e deritanishme politike.

“Unë qe një vit kam hyrë në SP dhe duke e krahasuar këtë kohë të shkurtër në politikë, jam shumë e kënaqur me rezultatin e zgjedhjeve, sepse njëherësh jam edhe kandidatja më e votuar prej të rinjve“, ka deklaruar Qendresa.
Në përbërjen e kaluar SP-ja në Glattbrugg kishte pasur vetëm shtatë ulëse në asamble, ndërsa tani, pas zgjedhjeve të fundit, i kanë mbetur gjashtë sish.

“Me vota jam radhitur e shtata, mirëpo edhe dy muaj njëri kandidat nga SP-ja e liron vendin për mua”, thotë politikania e re, Qëndresa Sadriu.
Ajo thotë të jetë votuar më shumë nga shqiptarët.

„Edhe nga zviceranët mendoj që kam marrë vota dhe me besimin e tyre që ma kanë dhënë unë jam këtu ku jam”, thotë ansamblistja e re.
Prej 16.000 banorë sa janë gjithsej në Glattbrugg, diku 2500 deri 3000 thuhet të jenë shqiptarë.

Komuniteti shqiptar thuhet të jetë i organizuar mirë nëpërmes shoqatave dhe organizimeve të tjera në nivel komune. Këtë më së miri e dëshmojnë edhe zgjedhjet e fundit, për të cilat ishte bërë thirrje të shfrytëzohet e drejta për të votuar në tubime të ndryshme të organizuara nga shoqata të shqiptarëve.

Edhe Qëndresa Sadriu është pjesë e këtyre organizimeve dhe sukseseve të shqiptarëve të këtushëm.

“I falënderoj të gjithë pa dallim, të gjithë ata të cilët më ndihmuan, më këshilluan dhe më përkrahën me votën e tyre që të arrij fitoren. Falënderim të veçantë kam për familjen time, për prindërit e mi, që më përkrahën dhe vazhdimisht më përkrahin pa ndalur në asnjë çast që të eci përpara”, thotë Qëndresa.

Jeta e Qëndresa Sadriut është me mjaft angazhime, ajo përpos që punon si ndihmëse e stomatologut, në të njëjtën kohë edhe ndjek mësimet e maturës.

Ndërsa ajo që e bën të dallohet nga të tjerët është angazhimi humanitar për t’i ndihmuar fëmijët që janë të sëmurë nga kanceri në Zvicër.
Një aktivitet ky shumë domethënës për Sadriun. Ajo po bashkëpunon shumë ngushtë me shoqatën “Kinder Krebshilfe Schweiz” dhe me organizime të ndryshme, ku ajo me fjalime të saj para publikut i bën njerëzit që t’i ndihmojnë më shumë fëmijët që janë të sëmurë nga kanceri.

Përveç punës dhe mësimit dhe aktiviteteve humanitare për t‘i ndihmuar fëmijët e sëmurë, ajo tashmë ka filluar edhe një rrugë të re, dhe me plot besim thotë se do të mundohet që në këto katër vjet të bëjë diçka për banorët e Glattbrugg-ut.

Visar Kryeziu

Ylfete Fanaj ka kaluar dje pengesën e fundit për të zënë postin e deputetes në Parlamentin e Kantonit të Lucernit. Me 3925 vota të mbledhura nga banorët me të drejtë vote të qytetit të Lucernit, ajo ka fituar të drejtën të përfaqësojë elektoratin dhe partinë e saj (socialdemokrate) në Parlamentin e Kantonit të Lucernit. Ky hap e bën Ylfeten shqiptaren e parë të Zvicrës që ka mbërritur në këtë shkallë.

Por kush është Ylfete Fanaj dhe cila është rruga që ajo ka ecur deri në zgjedhjen deputete në parlamentin e kantonit të saj? Për këto dhe të tjera, albinfo.ch ka zhvilluar një bisedë me deputeten e re të kantonit të Lucernit.

Lidhur me zgjedhjen e saj, Ylfetja sqaron se ajo në këtë proces ka përfaqësuar Partinë Socialdemokrate të qytetit të Lucernit. “Me vendin që kam fituar unë në parlament jemi bërë 5 deputetë të SP-së nga qyteti i Lucernit. Ndërkaq në nivel kantoni, nga 13 sa kemi qenë, tash, së bashku edhe me kandidatët e zgjedhur nga juso (socialdemokratët e rinj) dhe nga second@s, që bëjnë pjesë në listën tonë, jemi 16, që dmth kemi 3 vende më shumë”, shton deputetja e re.

Në një kanton relativisht konservativ çfarë është ai i Lucernit, bashkatdhetarja jonë nuk e ka pasur lehtë të depërtojë. “Veç meje janë edhe gjithsej dy të huaj, një tamil dhe një turk, në gjithë parlamentin. Me sa kam parë, nuk ka emra të tjerë të hujash që janë zgjedhur kësaj here”, thekson Ylfetja.

Në fillim të qershorit bëhet konstituimi i parlamentit, Fanaj do të shohë se në çfarë drejtimi do të angazhohet në punën e saj si parlamentare. “Unë gjatë fushatës kryesisht jam marrë me temat e shkollimit, integrimit, ku hyn edhe integrimi i shqiptarëve si komunitet i madh këtu. Mirëpo varet nga partia se në cilat komisione na vendos, ose cilat komisione na ofrohen. Ka mundësi të angazhohem edhe në komisione tjera, për ekonomi etj. Varet pra nga organizimi i grupit partiak (fraksioni)”, thotë ajo.

Si e re që është (ende nuk ka mbushur 29 vjeç) Fanaj e vlerëson edhe moshën e deputetëve të kësaj legjslature, si një përparësi. “Në fraksionin tonë kemi një moshë të re mesatare. Tre veta jemi nën moshën 30 vjeçe dhe disa tjerë rreth të 30-ve.

E pyetur nëse ka pasur ndonjë rol për zgjedhjen e saj deputete vota e shqiptarëve të Lucernit, Ylfetja pohon se mund të ketë pasur por nuk ka ndonjë masë për ta vlerësuar këtë. “Unë besoj se me siguri ka pasur shqiptarë me të drejtë vote që kanë votuar për mua por, realisht, më duhet të them se nuk kam zhvilluar aktivitete konkrete për të sensibilizuar komunitetin shqiptar rreth votimit për mua. E di se ka nga bashkatdhetarët tanë që nuk kanë qenë sa duhet të informuar rreth mënyrës së votimit dhe pengesa tjera. Megjithatë kam informata se disa miq dhe shokë shqiptarë kanë votuar për mua. Sidoqoftë, me gjithë dëshirën që kam, unë nuk mund të vlerësoj se sa ka qenë ndikimi i votës së shqiptarëve”, thotë deputetja e posazgjedhur dhe nuk harron që t`i falënderojë të gjithë bashkatdhetarët që e kanë votuar.

Me zgjedhjen e saj në Parlamentin e Kantonit të Lucernit, Ylfetja është gjetur edhe para një dileme të vogël: të mbajë edhe më tutje vendin në parlamentin e qytetit të Lucernit, ku ajo gjendet prej afër 4 vitesh, apo të përqendrohet vetëm në postin e ri, në Parlamentin e kantonit. Sepse, siç e thekson ajo, angazhimet e shumta mund ta bëjnë më pak efektive punën e saj në përfaqësimin e elektoratit të saj. Ylfete Fanaj krahas angazhimit politik, punon edhe si e deleguar për integrim në Kantonin e Nidwalden-it.

Ylfete Fanaj është e lindur në Prizren në vitin 1982. Në Zvicër e kanë sjellë prindërit në fëmijërinë e hershme dhe ajo ka mbaruar gjithë shkollimin në Zvicër ku edhe i ka mbaruar shkencat sociale.

Lidhur me ambiciet e saj për të ardhmen, Ylefte Fanaj nuk ushqen iluzione të mëdha. Ajo është realiste në këtë drejtim. Për ndonjë perspektivë eventuale në Parlamentin Nacional, ajo thotë se është ende heret të mendohet.

Kjo për arsyen se partia e saj në kantonin e Lucernit ka vetëm një vend në Parlamentin në fjalë kështu që nuk do të ishte realiste të pritej që në një të ardhme të afërt ajo të mbërrijë deri aty. Mirëpo, «unë jam ende e re dhe ka mjaft hapësira tjera ku mund të avancoj”, thotë ajo, duke pasur ndërmend p.sh inkuadrimin në ekzekutivin e qytetit ose të kantonit.

Lurata Reçi, kandidatja shqiptare, e cila arriti të fitojë numrin më të madh të votave në mesin e kandidatëve shqiptarë, në një bashkëbisedim për albinfo.ch, ka thënë të jetë e kënaqur me rezultatin e zgjedhjeve të së dielës edhe pse nuk kishte arritur të zgjidhet deputete në Parlamentit zviceran.

“Unë jam me prejardhje nga një vend i huaj dhe isha për herë të parë në një listë zgjedhore, nuk e kam pritur këtë rezultat kaq pozitiv. Jam e kënaqur me rezultatin edhe pse nuk mjafton për deputete”, ka thënë Lurata.

Ajo thotë se 22 mijë votat e fituara të në një procesi zgjedhor në Zvicër e kanë nxitur të vazhdojë sfidën politike edhe në të ardhmen.

Politikania me prejardhje nga Maqedonia do t’i hyjë një gare tjetër zgjedhore duke u kandiduar për këshilltare komunale në zgjedhjet komunale që do të mbahen vitin e ardhshëm në komunën e Langenthalit.

“Ky rezultat më motivon që të angazhohem edhe në të ardhmen pa përtim në politik në Zvicër! Ishte iluzion nëse kisha pritur që të zgjidhem për herë të parë si kandidate për deputete në listë. Mirëpo se do të fitojë një numër aq të madh votash, me të vërtetë jam e befasuar. Me këtë rast falënderoj të gjithë votuesit që më kanë dhënë votën”, thekson Reçi.

Politikania 34-vjeçare me prejardhje nga Maqedonia, të cilën e ka kandiduar Partia Socialdemokrate në Bernë, e ka cilësuar në përgjithësi si pozitiv procesin zgjedhor të 23 tetorit.

Lurata, edhe pse me prejardhje të huaj në Zvicër, ka arritur të sigurojë 21.939 vota të elektoratit në kantonin e Bernës.

Shqiptarja nga Struga ka 10 vjet që merret me politikë në komunën e Langenthalit të Kantonit të Bernës. Ka një vit që është në funksionin e këshilltares në Komunën e Langenthalit.

Edlira Dedja-Bytyqi, pianistja e njohur shqiptare, docente në Konservatorin e Neuchatelit në Zvicër dhe themeluese e Fondacionit “Opéra sans frontiéres”, po sfidon veten edhe në politikë.

Ajo ka vendosur të kandidohet për zgjedhjet lokale që do të mbahen në muajin maj në Neuchatel.

Edlira është kandiduar nga Partia Socialiste për postin e këshilltares komunale të Neuchatelit.

Pianistja shqiptare në Zvicër thotë të mos ketë zgjedhur politikën për të bërë karrierë, pasi ka më shumë suksese në profesionin e artistit.

„Kam vendosur të pranoj paraqitjen e kandidaturës sime për legjislativin e komunës pikërisht për të nderuar pasaportën e shtetit shqiptar, të cilën e mbaj akoma, e po ashtu të ndërroj opinionin për vendin tonë, të cilin politika shqiptare e gjysmës së shekullit të kaluar dhe dhjetëvjeçarit të fundit ka bërë të përflitet shumë“, ka deklaruar politikania shqiptare.

Por, pse ka vendosur Edlira të rreshtohet pas Partisë Socialiste( PS) ?

Ajo mendon se politika e socialistëve zviceranë është më demokratike dhe sociale ndaj të huajve në krahasim me partitë e tjera politike.

„Sigurisht, shqiptarët kanë paragjykime për partitë e majta, e në këtë rast për PS-në, por ju siguroj që politika e Partisë Socialiste zvicerane s’ka asgjë të përbashkët me partitë antinjerëzore që kanë udhëhequr vendet e Lindjes. Paria Socialiste zvicerane lufton dita-ditës kundër ligjeve raciste, lufton për të drejtat e komuniteteve të huaja në Zvicër, për barazinë e shanseve dhe respektin reciprok“, arsyetohet me angazhimin e saj politik në PS Edlira Dedja-Bytyqi.

Madje, Edlira ishte nxitur të bëjë politikë me Partinë Socialiste të Neuchâtelit, ngase kjo e fundit u ka mundësuar të huajve me leje qëndrimi C të votojnë dhe të votohen në këtë kanton të Zvicrës.

Zonja Dedja-Bytyqi pret nga elektorati shqiptar me të drejtë vote të mos neglizhojë daljen në zgjedhjet që do të mbahen më 13 maj në Neuchatel.

Ajo u ka bërë thirrje bashkëkombësve të saj që të respektojnë të drejtën e votës, duke e ruajtur e duke e përdorur atë në të mirën e tyre.

Edlira Dedja-Bytyqi ka kërkuar publikisht votën e shqiptarëve në Zvicër.

«Nuk do të ishte në nder të shqiptarëve, që janë numerikisht shumë më superior ndaj komuniteteve të tjera, që kandidatja e tyre të mos kalojë për shkak të indiferencës apo mungesës së vetëdijes. Zgjedhja ime nuk është në favor për mua si Edlirë, por si nderim dhe respekt për kombin tonë», tha Dedja-Bytyqi.

Zonja Dedja-Bytyqi, e bija e personalitetit të pedagogjisë dhe letërsisë shqiptare për fëmijë, Prof. Bedri Dedja, ka një aktivitet të gjerë social-artistik.

Fondacioni “Opéra sans Frontiéres”, i themeluar dhe i drejtuar prej saj, ka organizuar vitet e fundit në Zvicër dhe në Belgjikë një seri koncertesh të muzikës lirike dhe klasike, me artistë shqiptarë që dominojnë skenat më të njohura botërore (shembuj: Tenori Saimir Pirgu, Violinisti Tedi Papavrami, balerini Enkel Zhuti, soprano Ermonela Jaho, bas Frano Lufi, mezzo-soprano Mariana Leka, etj…)

Aktiviteti i Edlira Dedja-Bytyqit tregon për nivelin e lartë intelektual të shqiptarëve që po arrijnë në fusha të ndryshme në mbarë botën.

Tahir Shabani është kandiduar për asamblist në qytetin e Emmendingenit në Gjermani. Shabani ka thënë për albinfo.ch se nëse e fiton besimin e qytetarëve,angazhimi i tij do të jetë një shenjë pozitive për qytetin Emmendingen.

“Mesazhi im do të bartet te të gjithë qytetarët dhe vendësit. Kandidatura ime e ka po ashtu qëllimin që të arrijë kontaktin me migrantët dhe t’i përkrah ata në integrimin e tyre, sidomos ata të cilët nuk janë të angazhuar në nivele partiake, si dhe u ikën kontakteve me vendësit, duke ua dëshmuar domosdoshmërinë e integrimit të tyre, si dhe nevojën që të bëhen pjesë e pandarë e shoqërisë në të cilën jetojnë”, ka thënë Shabani.

“Nga pozita e asamblistit me kënaqësinë më të madhe do të ofroj të gjitha njohuritë dhe mundësitë e mia që të jem shembull i qytetarit, i cili jeton me nder dhe respekt, duke përfaqësuar në mënyrë të denjë votën tuaj”, thekson më tutje Shabani.

Tahir Shabani është i njohur në Gjermani me organizimin e shumë aktiviteteve të shqiptarëve të atjeshëm me shoqatën “Yjet e Kosovës”.

Në bazë të Ligjit të Diasporës dhe Mërgatës, Ministri i Diasporës, Ibrahim Makolli, me rekomandim të komisionit pesanëtarësh, për kontribut të veçantë për mërgatën apo shtetin e Kosovës ndau çmimin vjetor për mërgimtarin/grupin më të suksesshëm të vitit, Adnan Dibranit, deputetit shqiptar në Parlamentin Suedez.

Dibrani ka shërbyer si deputet në legjislaturën e kaluar, ndërsa tani sërish garon për një mandat të dytë.

Gjatë ndarjes së çmimit, Ministri Makolli, uroi që Dibrani të zgjidhet edhe njëherë si deputet në Parlamentin Suedez.

“Uroj që z. Dibrani fillimisht të zgjidhet si deputet edhe në legjislaturën e ardhshme të Parlamentit Suedez, e më pas me dëshirë do ta shihnim edhe si përfaqësues në Parlamentin Evropian”, tha Ministri Makolli, thuhet në një njoftim të MeD-it

Ndërsa Dibrani, duke falënderuar Ministrin e Diasporës për çmimin, tha se edhe pse tani për tani është duke jetuar dhe vepruar në Suedi, nuk e përjashton mundësinë që edhe të kthehet në Kosovë, vendin që, sikurse tha, nuk e ka harruar në asnjë moment.

Shqiptarët në Suedi tashmë janë bërë pjesë aktive në jetën  shoqërore dhe politike në vend, ngase tashmë për herë të dytë kanë zgjedhur përfaqësuesin e tyre politik, i cili do të adresojë kërkesat e tyre në institucionet e vendit.

Deputeti i vetëm shqiptar në shtetet evropiane, Adnan Dibrani, në një intervistë ekskluzive për albinfo.ch ka deklaruar se përzgjedhja e tij në mandatin e dytë fuqizon edhe më shumë pozicionin e komunitetit shqiptar në Suedi.

Dibrani është i vetmi shqiptar që përfaqëson në legjislativin suedez të huajt në Suedi

„Kjo tregon se ne jemi tashmë të dukshëm si një komunitet në të gjitha segmentet e jetës, përfshirë edhe politikën. Do të thotë, tashmë nuk jemi të dalluar vetëm në futboll, por edhe në politikë“, thotë politikani me origjinë nga Kosova.

Deputeti i ri nuk është edhe aq optimist kur pyetet nëse pret ndonjë post ministror në qeverinë e re suedeze pas fitores së Social demokratëve në zgjedhje, parti me të cilën për herë të dytë politikani me origjinë nga Mitrovica fiton një ulëse në Parlamentin suedez.

„Nuk besoj, se jam deputet i ri ende në parlament. Është mandati i dytë që zgjedhem në legjislativin e vendit. Por, megjithatë tashmë jemi në pozicion tjetër. Edhe pse nuk do të jemi pjesë e Qeverisë, projektet që i kam në programin tim do të realizohen më lehtë me ndihmën e kolegëve që do të marrin poste ministrore. Nga ana tjetër, ne nuk e kemi shumicën, duhet të varemi prej partnerit të koalicionit. Aktualisht po punojmë se cilat projekte mund t’i realizojmë së bashku me partitë e koalicionit. Shanset janë të mëdha që projektet tona të realizohen“, tha Dibrani.

Deputeti shqiptar nuk do të bëjë dallime të të huajve në Suedi, edhe pse i takon komunitetit shqiptar. Konzervativët sa ishin në pushtet e kanë bërë të vëshirë sistemin shkollor në Suedi. Partia e deputetit shqiptar pikërisht do të punojnë që ta bëjnë më të lehtë qasjen e të huajve në shkollat suedeze.

„Kur e kam filluar shkollën, nuk e kam njohur aspak gjuhën. Por, për rreth kisha mësues që më kanë ndihmuar të kaloj këto barriera. Më kanë ofruar ndihmë plotësuese. Tashmë një ndihmë e tillë nuk ekziston në Suedi për të huajt, sidomos për fëmijët, për të cilët është shumë e rëndësishme për të pasur sukses në shkollim“, thekson më tutje Dibrani.

Ai kishte vendosur t’u bashkangjitet radhëve të socialdemokratëve ngase, sipas tij, subjekti politik që përfaqëson është parti e vlerave dhe nuk bën dallim të qytetarëve të vendit se a janë të huaj apo vendës, a janë të pasur apo të varfër.

„Ne kur kemi migruar në Suedi, jemi pritur mirë dhe na kanë ndihmuar shumë në integrimin tonë të shpejtë në jetën e këtushme. Prandaj kemi mbërritur deri këtu, ngase sistemin liberal e kanë ndërtuar socialdemokratët dhe për këtë arsye dallojnë nga konzervativët“, thekson ai.

„Ne do të angazhohemi që të gjithë fëmijëve, qofshin ata të huaj, të pasur apo të varfër, t’u mundësojmë shanse të njëjta të shkollimit, duke filluar nga cikli i ulët deri në fakultet“, premton politikani shqiptar.

Më herët nuk kishim një imazh të mirë në përgjithësi në diasporë

„Tani kemi dhënë sinjale të tjera. Unë jam këtu në Suedi, kemi futbollistë të suksesshëm, përfaqësues biznesesh me emër. Gjeneratat e reja tashmë janë integruar në sistemin e shtetit, ku kanë migruar prindërit e tyre“, thotë në këtë intervistë 29-vjeçari.

Pjesëmarrja masive e votuesve në zgedhje ka treguar për pozicionin e fuqishëm që ka komuniteti shqiptar në Suedi.Po ashtu kanë treguar se dëshirojnë të marrin pjesë aktive në vendimmarrje.

„Pa mbështetjen e votave të komunitetit shqiptar në Haland, në regjionin ku jam kandiduar, shanset ishin të vogla të bëhem pjesë e parlamentit“, thekson parlamentari shqiptaro-suedez.

Ai ka folur edhe për mësimin plotësues në gjuhën shqipe në Suedi. Politikani shqiptar thotë se secila shkollë është e obliguar të sigurojë një mësimdhënës që do t’ua mësojë gjuhën amtare të huajve në vend.

Deputeti shqiptar ka thënë të jetë motivuar më shumë me marrjen këtë vit edhe të çmimit ‘Mërgimtari i suksesshëm’ nga Ministria e Diasporës e Kosovës.

„Çmimi u takon të gjithë shqiptarëve në Suedi, sidomos të regjionit të Halandit, ngase të gjithë së bashku kemi mbërritur deri këtu“, shprehet Dibrani.

Komuniteti shqiptar është i organizuar mirë në Suedi.

„Ekzistojnë me dhjetëra shoqata të ndryshme, ndërsa partitë politike të Kosovës iu kanë mbetur vetëm gjeneratava të para, ndërsa gjeneratat e reja janë inkuadruar më shumë në sistemin e këtushëm suedez“, tha Adnan Dibrani.

Ka 14 vjet që merret me politikë dhe thotë se gjithmonë kishte marrë përkrahjen e suedezëve.

Adnan Dibrani kishte migruar në moshën 7-vjeçare në Suedi.

Ai ishte njëri prej deputetëve të parë shqiptarë dhe njëri nga pjesëtarët më të rinj që kishte siguruar një ulëse në mandatin e kaluar në Parlamentin suedez, ndërsa në zgedhjet e fundit mori më së shumti vota, duke siguruar edhe një mandat të deputetit në Suedi. Ai vjen nga Koshtava e Mitrovicës, ndërsa në Suedi ka të kryer Shkollën e Lartë Ekonomike.

Dibrani nuk është shkëputur prej vendit nga kishte migruar. Ai e viziton çdo vit vendin e lindjes.

Jozyrtarisht thuhet se janë 100 mijë shqiptarë që jetojnë në Suedi.