A janë zviceranët dhe francezët fqinjë të mirë?

Ndërsa presidenti i Francës po fillon vizitën e tij shtetërore në Zvicër të mërkurën, është një kohë e mirë për të parë marrëdhëniet midis dy vendeve

Emmanuel Macron dhe bashkëshortja e tij Brigitte kanë një orar të ngjeshur gjatë vizitës së tyre shtetërore dyditore në Zvicër.

Përveç diskutimit me presidentin zviceran Alain Berset për rifillimin e planifikuar të bisedimeve midis Zvicrës dhe BE-së, Macron do të marrë pjesë gjithashtu në një debat mbi të ardhmen e Evropës në Universitetin e Lozanës dhe do të vizitojë laboratorin evropian për kërkimin bërthamor dhe fizikën e grimcave (CERN) në Gjenevë, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Zviceranët po shkojnë të gjithë për vizitë; në një mesazh në X (ish-Twitter), zëdhënësi i qeverisë André Simonazzi theksoi se të dy vendet ndajnë një histori diplomatike “të gjatë dhe të pasur” – e cila, për arsye të dukshme, nuk përmend pushtimin e Napoleonit në Zvicër në 1798.

Një arsye tjetër për emocionet është se Macron është vetëm presidenti i pestë francez që viziton Zvicrën në 113 vjet.

“Të presësh një president francez në vendin tonë për një vizitë zyrtare shtetërore është një kënaqësi jashtëzakonisht e rrallë, e cila ndodh mesatarisht çdo 25 vjet”, sipas mediave zvicerane, përcjell tutje albinfo.ch.

Pse është kjo? Platforma e lajmeve Watson spekulon se krerët e shteteve franceze po qëndrojnë larg Zvicrës sepse ata mund të “kishin frikë se Schwizerdütsch [gjerman zviceran] do t’u sulmojë veshët e tyre delikatë, ose se do t’u serviret Riz Casimir” – pjata zvicerane që është quajtur “një nga pjatat më të këqija të orizit në botë.”

Vizitat e tre presidentëve të kaluar – Armand Fallières në 1910, François Mitterrand në 1983 dhe François Hollande në 2015 – shkuan pa probleme.

Megjithatë, vizita shtetërore e Zhak Shirakut në vitin 1998, me të vërtetë e “mbyti” zviceranin zakonisht të qetë.

Përveçse nuk e dinte emrin e presidentit të atëhershëm zviceran Flavio Cotti, Shirak bëri një tjetër gafë.

“Unë nuk do të doja në asnjë mënyrë të jem i pakëndshëm me miqtë tanë zviceranë”, tha ai ndërsa pjatat me djathë shpërndaheshin në fund të një vakti. “Por, kur bëhet fjalë për djathin, francezët nuk kanë për të mësuar nga askush. Ne bëjmë më të mirën”.

Megjithatë, ky nuk është i vetmi problem diplomatik mes dy vendeve.

Nga lopët, tek aeroplanët

Ndonëse zviceranët zakonisht e njohin mirë artin delikat të diplomacisë, ata kanë qenë të njohur që pa dashje ‘pushtojnë’ fqinjët e tyre – jo vetëm Lihtenshtajnin, por edhe Francën.

Këto janë disa shembuj:

Në korrik 2022, Alain Berset, një pilot i licencuar, fluturoi me një aeroplan të vogël me një motor në Francë, duke iu afruar një zone të ndaluar.

Pavarësisht se u urdhërua nga kontrolli tokësor për të liruar zonën e ndalim-fluturimit, Berset, në atë kohë Ministri i Shëndetësisë i Zvicrës, vazhdoi rrugën e tij, duke kërkuar një ndërhyrje nga Forcat Ajrore të Francës – një avion ushtarak thuhet se u pozicionua pranë Berset’s, duke e detyruar atë të ulej.

Pasi në terren, Berset shpjegoi se ai e kishte keqkuptuar urdhrin për ulje, megjithëse presidenti, me origjinë nga kantoni Fribourg, është në gjuhën amtare franceze.

Shtatë vjet më parë, në vitin 2015, kufiri i Francës u shkel gjithashtu – këtë herë nga ushtria e fuqishme zvicerane.

Atë verë, helikopterët e ushtrisë fluturuan në një qytet të vogël francez të Les Rousses për të nxjerrë ujë nga liqeni i tij për të shuar etjen e bagëtive të Zvicrës.

Ishte pjesë e detyrës së ushtrisë për të transportuar ujin me avion për rreth 20,000 lopë që kullosin në kullotat malore dhe për të ngritur depozita uji për bagëtinë.

Francezët theksuan – me saktësi – se Zvicra ka shumë liqene të sajat, kështu që nuk kishte nevojë të vidhte ujë të huaj.

Pas një takimi të thirrur me nxitim midis dy vendeve, Ministria e Mbrojtjes e Zvicrës i kërkoi falje Les Rousses dhe banorëve të saj; falja u pranua, dhe i gjithë incidenti tani është ujë nën urë.

Një tjetër incident i paharrueshëm që përfshin ushtrinë e Zvicrës ndodhi në vitin 2020.

Për herë të parë ndonjëherë, anëtarët e ushtrisë zvicerane u ftuan të marshojnë në një paradë për të përkujtuar Ditën e Bastilës së Francës më 14 korrik si një gjest ‘faleminderit’ për ndihmën e Zvicrës gjatë pandemisë Covid-19, kur spitalet zvicerane morën pacientë nga Franca, ku kishte mungesë shtretërish.

Katër anëtarë të Gardës së Flamurit të ushtrisë u dërguan në Paris, por kur këta ushtarë marshuan mes homologëve të tyre francezë përgjatë Place de la Concorde, duke mbajtur një flamur zviceran, ecja e tyre nuk ishte e sinkronizuar, e pakoordinuar dhe pa dyshim joushtarake.

Performanca dërrmuese shkaktoi komente talljeje në shtëpi në Zvicër, ku disa komentues të mediave sociale sugjeruan se “ushtria zvicerane është e përbërë nga klounët” dhe se “Zvicra i detyrohet Francës një falje zyrtare”.

Pra, a janë fqinjët e mirë zviceranët dhe francezët?

Me përjashtim të disa “snafus” diplomatike të përmendura më lart – oui.

Siç kanë theksuar autoritetet zvicerane në ditët para vizitës së Macron, të dy vendet kanë shumë të përbashkëta, përveç afërsisë gjeografike për shkak të kufirit 600 km të gjatë që ata ndajnë.

Për shembull, 210,000 qytetarë zviceranë jetojnë në Francë, dhe 163,000 francezë jetojnë në Zvicër.

Përveç kësaj popullsie të përhershme, 220,000 udhëtarë ndërkufitarë nga Franca janë të punësuar në Zvicër, kryesisht në Gjenevë dhe Vaud. Ato janë thelbësore për ekonominë e Zvicrës, pasi plotësojnë pozitat për të cilat nuk mund të gjendet fuqi punëtore zvicerane.

Por kjo është vetëm pjesa zyrtare.

Kaq afër, e megjithatë kaq ndryshe

Në vitin 2022, stacioni televiziv francez M6 ia kushtoi programin e tij “Enquête ekskluzive” Zvicrës – ose më mirë opinioneve që banorët e secilit vend kanë për njëri-tjetrin.

Rezultatet tregojnë se çfarë mendojnë realisht dy fqinjët për njëri-tjetrin.

Francezët ishin të hutuar nga “veçantitë” zvicerane, të cilat mediat zvicerane i përshkruan kështu: “Është e pamundur të mos qeshësh, në këtë anë të kufirit, duke parë transmetimin …bunkerë, ushtarë të milicisë që përgjojnë në male dhe të gatshëm për të zmbrapsur armikun, doganierë që janë mjeshtër në artin e nxjerrjes së mishit të blerë në Francë, punonjës të bashkisë në pritë për të nxjerrë jashtë personin fajtor për hedhjen e mbeturinave të tij në koshin e gabuar”.

Kur shprehnin pikëpamjet e tyre për francezët, zviceranët nuk ishin as plotësisht neutralë.

Ata i përshkruan francezët si “dembelë dhe arrogantë” dhe thanë se francezët e punësuar në Zvicër kanë “një prirje për të telefonuar të sëmurët të hënën dhe të premten”.

---